1. Ti hihéga hi hi ñunda inyuki di nlama yoñ Yéhôva kiki Ñéga wés.

 HÉGDA le u nimil lipan. U nkon ngim mam woñi kiki bo binuga bi bikai, bitandi bi bi nla kokoo we, ngim bikai i i gwé mbôñ, yak bahoma ba ba gwé ngok. Kinje maséé u ga nôgda ibale ngim mut i i nyi lipan li loñge i nlo i hôla we, i pémés we mu lipan li, ibabé le yom ibe yo ki yo i pémél we! I nkoñ ’isi unu u yé kiki lipan li, u yé nyonok ni ngandak mam i i nla ôbôs maada més malam ni Yéhôva. Ndi, di gwé loñge Ñéga kiyaga le Yéhôva. A nhôla bés i keñgle mam mabe momasôna ma ma nla boñ bés béba, a ñunda ki bés njel di kil inyu pam i homa di nke, hala wee i mbok yondo inyu niñ i boga ni boga.

2. Lelaa Yéhôva a ñéga bés?

² Lelaa Yéhôva a ñéga bés? Pog, a ñéga bés ni njel Bañga yé le Bibel. A ngwélél yak bôt ba binam inyu éga bés. Kiki hihéga, a ngwélél “nkol u maliga ni u pék” inyu ti bés bijek bi mbuu bi bi nhôla bés i yoñ makidik malam. (Matéô 24:45) Yéhôva a ngwélél ki bôt bape inyu éga bés. Kiki hihéga, bagwélél ba makiiña, mimañ mi likoda ba ba nti bés makénd, ni biniigana bi bi nhôla bés i yémbél mandutu di mboma. Kinje maséé di nôgda i tehe le Yéhôva a ñéga bés loñge munu dilo dibe di nsôk dini! Hala a mboñ le di nlémél Yéhôva, di nke ki ni bisu i yén i njel niñ.

3. Kii di ga tehe munu i yigil ini?

³ Ndi, i nla pam le hala a lédél bés i noñ bitelbene Yéhôva a nyoñ inyu éga bés, téntén i ngéda bikwéha bi bôt gwon bi nti bés biniigana. Inyuki? Inyule bebek i mam ba mbat bés ma nkiha bé ni i yom i nlémél bés tole ni i yom i nlémél bé bés. Tole i nla ki ba le i mis més, maéba ma ma  ta bé malam, ni le ma nlôl bé ni Yéhôva? Ha i ngéda i, i yom i ga hôla bés i yé i ba nkwoog nkaa le Yéhôva nyen a ñéga bagwélél bé ni le i noñ maéba mé i ga hôla bés i kôhna bisai. Inyu kônde ba nkwoog nkaa ni i mam ma, di ga tehe mam maa munu i yigil ini: (1) lelaa Yéhôva a bi éga bagwélél bé i ngéda kôba, (2) lelaa a ñéga bés i len ini, (3) lelaa di yé le di kôs bisai i ngéda di nôgôl maéba mé.

LELAA YÉHÔVA A BÉ ÉGA LITÉN LI ISRAEL

4-5. Lelaa Yéhôva a bi unda le nyen a bé gwélél Môsi inyu éga litén li Israel? (Béñge titii.)

⁴ Yéhôva a bi téé Môsi inyu pémés bon ba Israel i loñ Égiptô. A bi ti bo ngim yimbne i i bé hôla bo i tehe le nyen a ñéga bo ni njel Môsi. Kiki hihéga, a bé gwélél jél li ond njamuha, a gwéélak jél li hié juu. (Manyodi 13:21) Môsi a bé noñ i jél li kayéle nye ni bon ba Israel ba bi bol i tuye Nkôibaga. I ngéda bon ba Israel ba bi tehe tuye a téé bo i bisu, bon ba Égiptô ba noñok bo, ba kon woñi iloo hihéga, ha nyen ba bi sôk ba kal le Môsi a bi yoba i lona bo letee ni i tuye Nkôibaga. Ndi heni, a bi yoba bé. Yéhôva nyen a bi gwélél Môsi inyu pamna litén jé letee ni ha i homa nu. (Manyodi 14:2) Nyambe a bi péyés bo i nya i nhélhana.​—Manyodi 14:​26-28.

⁵ I mbus le ba bi yap tuye Nkôibaga, Môsi a bi ke ni bisu i noñ jél li ond, mu 40 ma nwii a bi éga litén i ñoñ. a Inyu ngim ngéda, Yéhôva bi bii jél li ond i ngii lap i Môsi, i het bon ba Israel bobasôna ba bé le ba tehe. (Manyodi 33:​7, 9, 10) Yéhôva a bé pôdôs Môsi mu ond i, i mbus, Môsi yak nye a lôôs litén biniigana bi. (Tjémbi 99:7) Hala a bi kônde kwés bon ba Israel nkaa le Yéhôva nyen a bé gwélél Môsi inyu éga bo.

6. Lelaa bon ba Israel ba bi leege bitelbene bi Yéhôva? (Ñañga bôt 14:​2, 10, 11)

⁶ Ngoo le libim li bon ba Israel li bi tjél neebe le Yéhôva a bé gwélél Môsi, to hala kiki bomede ba bé tehe hala. (Añ Ñañga bôt 14:​2, 10, 11.) Ngandak ngélé, ba bi tjél neebe tel i Môsi. Sôk i nsôk, Yéhôva a bi kit le to wada ikété yap a ga jôp bé i Hisi hi likak.​—Ñañga bôt 14:30.

7. Ti dihéga di bôt ba ba bi noñ maéba ma Yéhôva? (Ñañga bôt 14:24) (Béñge yak titii.)

⁷ Ndi ngim bon ba Israel ba bi nwas le Yéhôva a éga bo. Kiki hihéga, Yéhôva a kal le: “Kaleb . . . a bi kônde nôgôl me ni ñem wé wonsôna.” (Añ Ñañga bôt 14:24.) Nyambe a bi sayap Kaleb, a ti nye nsima i pohol i het a bé sômbôl yén i hisi hi Kanaan. (Yôsua 14:​12-14) Yak i mbôda i bon ba Israel i i bi noñ, i i bi kôdôl Hisi hi likak i bi nôgôl Yéhôva. I ngéda Yôsua a bi héñha Môsi kiki ñéga litén li Israel, ba “bi ti nye lipém mu dilo tjé di niñ tjodisôna.” (Yôsua 4:14) Inyu hala nyen Yéhôva a bi sayap bo, a jôbna bo i Hisi hi likak a bi bôn bo.​—Yôsua 21:​43, 44.

8. Toñol lelaa Yéhôva a bi éga litén jé i ngéda bikiñe? (Béñge yak titii.)

⁸ Ngandak nwii i mbus, Yéhôva a bi téé bakéés inyu éga litén jé. Yak i ngéda bikiñe, Yéhôva a bi téé bapôdôl inyu éga litén jé. I bikiñe bi bé bi tiñi ni Yéhôva bi bé noñ maéba ma bapôdôl. Kiki hihéga, ni suhulnyuu yosôna,  Kiñe David a bi noñ maéba ma mpôdôl Natan. (2 Samuel 12:​7, 13; 1 Miñañ 17:​3, 4) Kiñe Yéhôsafat a bi bôdôl maéba ma mpôdôl Yahaziel ñem, a ti ki bon ba Lôk Yuda makénd i ‘hémle bapôdôl ba Nyambe.’ (2 Miñañ 20:​14, 15, 20) I ngéda Kiñe Hézékia a bé boma mandutu, a bé bat mpôdôl Yésaya maéba. (Yésaya 37:​1-6) Hiki ngéda bikiñe bi bé noñ bitelbene bi Yéhôva bi, bi bé kôs bisai. Hala a bé boñ le Yéhôva a sôñ litén jé. (2 Miñañ 20:​29, 30; 32:22) Bôt bobasôna ba bé nôgda toi le Yéhôva a bé gwélél bapôdôl bé inyu éga litén jé. Ndi to hala, libim li bikiñe ni bôt ba litén ba bi tjél noñ maéba ma bapôdôl ba Yéhôva.​—Yérémia 35:​12-15.

LELAA YÉHÔVA A BÉ ÉGA BIKRISTEN BI HIAI HI BISU

9. I hiai hi bisu bonjee Yéhôva a bé gwélél inyu éga litén jé? (Béñge yak titii.)

⁹ Hilo hi Pentékôt nwii 33 N.Y., Yéhôva a bi boñ le likoda li bikristen li gwéé. Lelaa a bé éga bikristen bi? A bi téé Yésu kiki ñane likoda. (Éfésô 5:23) Ndi Yésu a bé pôdôs bé hiki kristen inyu añle nye i yom a boñ. A bé gwélél baôma ni minhôôlak mi bikristen mimpe mi mi bé i Yérusalem inyu éga ntôñ. (Minson mi baôma 15:​1, 2) U héya hala, ba bé téé mimañ inyu éga makoda.​—1 Tésalônika 5:12; Titô 1:5.

10. (a) Lelaa bikristen bi hiai hi bisu bi bé tehe bitelbene Yéhôva a bi yoñ inyu éga bo? (Minson mi baôma 15:​30, 31) (b) Inyuki ngim bôt ihogi i ngéda kôba i bi tjél neebe i bôt Yéhôva a bi téé ha i ngéda i? (Béñge minkéñék mi matila le: “ Inyuki ngim bôt i bi tjél noñ maéba ma bôt Yéhôva a bi téé inyu éga bo?”)

¹⁰ Lelaa bikristen bi hiai hi bisu bi bé tehe bitelbene bi? Libim ikété yap “li bi kon maséé inyu makénd ba bi kôhna.” (Añ Minson mi baôma 15:​30, 31.) Lelaa Yéhôva a ñéga litén jé mangéda mana?

LELAA YÉHÔVA A ÑÉGA BÉS I LEN INI

11. Ti hihéga hi hi ñunda le Yéhôva a ñéga i bet a bi téé inyu éga bés munu mangéda mana?

¹¹ Yéhôva a ngi kenek ni bisu i éga litén jé i len ini. A mboñ hala ni njel Bañga yé le Bibel, yak ni Man wé nu a yé ñane likoda. Baa di gwé ngim mam i i ñunda le Yéhôva  a nke ni bisu i gwélél bôt ba binam inyu éga bés? Ñ. Kiki hihéga, di bigda i mam ma bi tagbe i mbus nwii 1800. Mankéé Charles Taze Russell ni mawanda mé ba bi yimbe mu kiki ba bé nigil Bibel le nwii 1914 u ga ba tôbôtôbô inyule mu nwii u nyen Ane i Djob i ga tééba. (Daniel 4:​25, 26) Yigil i mbañ i Bibel yon i bi hôla bo i nok i jam li. Baa hala a ñunda bé le Yéhôva nyen a bé éga nyiña wap? Ibabé pééna! I nwii 1914, mam ma nkoñ ’isi ma bi unda toi le Ane i Djob i mbôdôl énél. Gwét bi Ntôla I bi bi bôô. I mbus hala, nyeñg disi ikeñi i bi noñ, dimala di kahal ba bahoma ni bahoma, yak njal ikeñi. (Lukas 21:​10, 11) Hala a ñunda le Yéhôva a bé gwélél toi bikristen bi inyu hôla litén jé.

12-13. Bimbe bitelbene bi bi yôña i Gwét bi Ntôla II inyu boñ le likalô li kônde tééba iloo i ngéda bisu?

¹² Nano di pôdôl i yom i bi bôña i Gwét bi Ntôla II. I ngéda bilôk bikéé bi bi bé éga ntôñ u Yéhôva bi bi nigil kaat Masoola 17:​8, ba bi nok le Gwét bi Ntôla II bi bé lama bé kena bés i Armagédôn, ndi le ngim ngéda i bé lama tagbe i het mam momasôna ma bé lama ba nwee, kayéle ba pam i añle ngandak bôt ñañ nlam. Hala a bi tinde bilôk bikéé bi bi bé éga nson, i bot ngim suklu i tôbôtôbô, hala wee suklu i Giléad, i i bé uñgus bi missionnaire bi bi bé lama ke i tjam ñañ nlam ni nkoñ ’isi wonsôna, tolakii hala a bé bé bun ha i ngéda i. Hala nyen ba bé ep bi missionnaire ni nkoñ ’isi wonsôna to hala kiki gwét bi bé nnayak. I mbus hala, nkol u maliga ni u pék u bot suklu i Ane b i i bé tagbe makoda momasôna inyu hôla bilôk bikéé gwobisôna i yi téé likalô ni i niiga bôt. Ni i manjel ma nyen bagwélél ba Yéhôva ba bé lama ba nkôôbaga inyu nson u bé bem bo.

¹³ I ngéda di mbéñge mbus len, di nôgda toi le Yéhôva a bé éga bagwélél bé mu mangéda mabe ma. Ibôdôl ha i Gwét bi Ntôla II, ikété ngandak biloñ, bagwélél ba Yéhôva ba niñ ikété nwee, ba ban-ga kunde i añal ñañ nlam. Ñ, hala a mboñ le ngandak bôt i pam i yi maliga.

14. Inyuki di nla bôdôl i bet ba éga ntôñ u Yéhôva ñem, yak mimañ mi mi yé makoda més? (Masoola 2:1) (Béñge yak titii.)

 ¹⁴ I len ini, bilôk bikéé bi Juu li bakena ntôñ bi nwas le Kristô nyen a éga bo. Ba ngwés le biniigana ba nti bilôk bikéé bi kiha ni mahoñol ma Yéhôva bo Man wé Yésu. Ba ngwélél yak bagwélél ba makiiña ni mimañ inyu éga bilôk bikéé ikété makoda. c Mimañ mi yé minhook mi yé i “woo walôm” u Kristô. (Añ Masoola 2:1.) Maliga ma yé le mimañ mi, mi yé bikwéha bi bôt, mi mboñ ki mahôha. I bé pam ngim mangéda le Môsi ni Yôsua ba hôs, yak baôma. (Ñañga bôt 20:12; Yôsua 9:​14, 15; Rôma 3:23) Ndi di ntehe loñge loñge le Kristô a ñéga nkol u maliga ni mimañ, a ga ke ki ni bisu i boñ hala “dilo tjodisôna letee ni mamélél ma nkoñ ’isi.” (Matéô 28:20) Jon di gwé manjom malam momasôna i noñ maéba ma bôt a bi téé inyu éga bés.

DI NKÔS BISAI I NGÉDA DI NWAA BÉ NOÑ MAÉBA MA YÉHÔVA

15-16. Kii u nigil mu i ndémbél i bôt ba ba bi noñ maéba ma Yéhôva?

¹⁵ I ngéda di nke ni bisu i noñ maéba ma Yéhôva, di nkôs bisai ibodôl yaga i len ini. Kiki hihéga, Andy ni Robyn ba bi yoñ makidik i noñ i maéba ma Yéhôva mana le di suhus likala jés li niñ. (Béñge buk isi lipep i Matéô 6:22.) Hala a bi boñ le ba sébél bo maoñ ma ntôñ. Robyn a nkal le: “Di bé niñ i ngim bahoma ba nlôôha dipogdo, i het to kiskin i bé bé. Kiki me bé gwés me ñôt bifôtô ngandak, me bé me gwé ngandak bikaméra ni bikei bipe, ndi me bi ba nyégsaga i nuñul gwobisôna. I ngéda me bi nuñul gwo, me bi ee ngandak. Ndi kiki Sara nwaa Abraham, me bi yoñ makidik i bok mahoñol mem i mam ma bé me bisu, he bé i mam ma bé me i mbus.” (Lôk Héber 11:15) Bimbe bisai babiina bana ba bi kôs? Robyn a nkal le: “Di nôgda bañga maséé inyule di nyi le di nti Yéhôva i yom yosôna di gwé. I ngéda me ni nlô wem di ngwel minson Yéhôva nyemede a nti bés, di nôgda le di yé i noode i yom i mbem bés i mbok yondo.” Yak Andy a nkémhe le: “Di nlôôha ba maséé inyule di nyi le di nti ngui yés ni ngéda yés yosôna i nson u Yéhôva.”

 ¹⁶ Bimbe bisai bipe di nkôs i ngéda di nke ni bisu i noñ biniigana bi Yéhôva? I mbus a mal college, a kôs diplôm jé, Marcia a bi bana ngôñ i yoñ nson u nsañal. (Matéô 6:33; Rôma 12:11) A nkal le: “Me bi bana pôla i ke i boñ nwii mina i université. Ndi ngôñ yem i bé le me noñ mam ma mbuu. Jon me bi ke me nigil ngim bôlô i moo i i nla hôla me i kôs moni ni i gwel nson u nsañal. Hala a bé makidik ma nlôôha malam me bi yoñ. Nano me yé maséé i ba nsañal nu ngéda yosôna, bôlô me nsal i nti me pôla i ti mahôla i Bétel, ni i gwel minson mi tôbôtôbô mimpe.”

17. Bimbe bisai bipe di nkôs i ngéda di nke ni bisu i nôñ maéba ma Yéhôva? (Yésaya 48:​17, 18)

¹⁷ Ngim mangéda, ntôñ u Yéhôva u yé u nti bés maéba ma ma nhôla bés i keñgle dipa kiki bo njômbi nkus tole gwéha i moni ni mam ma yé le ma tinde bés i bôk mambén ma Yéhôva. Yak ha ki, di ga kôs bisai ibale di yé le di noñ maéba ma Yéhôva. Kiki hihéga, di ga bana kiññem i mpôp, di keñgle ki mandutu ma yañga. (1 Timôtéô 6:​9, 10) Jon di kee ni bisu i gwélél Yéhôva ni ñem wés wonsôna, di yik le jam lipe jo ki jo li ga pam bé i ti bés bañga maséé ni nwee.​—Añ Yésaya 48:​17, 18.

18. Inyuki u ngwés ke ni bisu i nôgôl maéba ma Yéhôva?

¹⁸ Ibabé pééna, Yéhôva a ga ke ni bisu i gwélél bôt ba binam inyu éga bés i ngéda njiiha ikeñi i ga bôdôl, yak i ngéda di ga ba i Ane i hikôô hi nwii. (Tjémbi 45:16) Baa di ga ke ni bisu i ba manôgla yak i ngéda biniigana di nkôs bi yé mahéñha ni i yom di ngwés? Ndimbhe i ga ba le ñ, ibale di meya boñ hala ibôdôl nano. Jon di bana lem i noñ maéba ma Yéhôva, yak maéba ma i bet a bi téé inyu éga bés. (Yésaya 32:​1, 2; Lôk Héber 13:17) Ñ, di gwé manjom malam momasôna i bôdôl Ñéga wés le Yéhôva ñem, nu a nhôla bés i keñgle tjandi mu i njel i nkena i mbok yondo i het di ga niñ i boga ni boga.