ÑAÑ U NIÑ I BÔT
Bibomb gwem bi bi ti ngui i Nyambe lipém
I NGÉDA me ni nwaa wem di bi bol i loñ Kolombia i nwii 1985, gwét bi bé nnayak nyoo. Ngomin a bé jôs mintôñ mi banuñul hibañga i bitison, ni mintôñ mi bakolba ngomin i ngii dikôa. I pes mbok i Medellín i het di bi sal i mbus ngéda, mintôñ mi boñge ba wanda mi bé hiôm minloñ, mi leñnaga ngaa. I boñge ba, ba bé nuñul hibañga, ba boñok le bôt ba saa bo moni inyu boñ le ba tééñga bañ bo, ngomin a bé gwélél bo inyu nôlôl nye bôt. To wada wap a bé niñ bé ngandak nwii. Di bé nôgda wee di yé i nkoñ ’isi umpe.
Lelaa gwañga bi bôt biba kiki bés, ba ba bé lôl i Finland, ba bi boñ inyu bol nyoo i Amérika nwelmbok? Bimbe biniigana me bi ôt mu nwii mi nwominsôna?
BINÉÑÉL GWEM I FINLAND
Me bi gwéé i nwii 1955, me bé man nu sôk ikété bon bôlôm baa. Me bi nañ i ngwañ tuye i pes nwelmbok i Finland, len ba nsébél i tison i le Vantaa.
Mama yem a bi yila Mbôgi Yéhôva ndék nwii ilole me ngwéé. Ndi, pua yem a bé gwés bé maliga jon a bi sôñga le m’ma yem a nigil lôñni bés, to kena bés i makoda. Jon a bé niiga ndik bés ndék mam i ngéda pua yem a bé bé ha.
Me mañge, me bi yoñ makidik i gwélél Yéhôva. Kiki hihéga, i ngéda me bééna nwii 7, malét wem a bi unup ngandak i ngéda me tjél je verilättyjä (Crêpes ba mboñ ni matjél). Ni woo wada a bi noode yibil nyo wem ni unu woo umpe a noodege ha me crêpe i i nyo ni nwas. Me bi pam i héya nye nwas u i woo.
Pua yem a bi wo i ngéda me bééna 12 nwii. I mbus hala, me bôdôl ke i makoda. Lôk kéé i likoda i bé tôñ toi me, hala a bi hôla me i hol i pes mbuu. Me bi bôdôl añ Bibel hiki kel, me bé yoñ yak ngéda i nigil bikaat bi ntôñ. Bilem bilam bi, bi bi hôla me i sôblana hilo 8, hi sôñ Hikañ nwii 1969, me ban-ga 14 nwii.
Ndék nwii i mbus, i ngéda me bi mal suklu, me yoñ bôlô nsañal nu ngéda yosôna. I mbus ndék sonde, me bi ke i homa
ngôñ i batéé likalô i bé ikeñi i tison i Pielavesi, bebee ni ñem loñ Finland.I Pielavesi nyen me bi boma Sirkka nu a bi yila nwaa wem nu gwéha. Me bi gwés nye ngandak inyule a bé suhulnyuu, a gwéhék Yéhôva ngandak. A bé yéñ bé bana niñ i mbomboo. Bés bo iba di bééna ngôñ i boñ kii yosôna di nla i nson u Yéhôva, di bé ki bebee i neebe to umbe nson ba bé le ba ti bés. Di bi biiba hilo 23 i sôñ Matumb, nwii 1974. Iloole di kee i lune de miel, di bi ke i sal i Karttula i homa ngôñ i batéé likalô i bé ikeñi.
YÉHÔVA A NYOÑ NDUN NI BÉS
I bibôdle bi libii jés, Yéhôva a bi unda bés le a ga yoñ ndun ni bés i pes minson ibale di mbii gwéñe bi Ane i bisu mu niñ yés. (Matéô 6:33) Kiki hihéga, i Karttula di bééna bé litôa. I bibôdle di bé ke liké ni baskô. Ndi i ngéda mbéñ, lisuni li bé li nai. Inyu téé likalô i makoda ma ma bééna libôga likeñi, i bé béda bés litôa. Ndi di bééna bé moni inyu somb jo.
Di bé maséé i ngéda mankéé nu mañ, i nwet me bi noñ a bi lo i yuuga bés ibabé i yis bés le a nlo. A bi ti bés litôa jé. A bi saa assurance, i bé béda ndik le di ha carburant. Nano di bééna i yom i i bé béda bés.
Yéhôva a bi unda bés le nyen a bééga mbeege i yoñ ndun ni bés i pes minsôn. Bés di bé lama ndigi bii gwéñe bi Ane i bisu.
SUKLU I GILÉAD
I ngéda di bi boñ Suklu basañal i nwii 1978 i tison i Raimo Kuokkanen, a malét wés wada a bi ti bés makénd i yônôs lipep inyu ke i suklu i Giléad. Jon di bi bôdôl nigil hop Ngisi inyu pam i ke mu i suku i. Ndi i nwii 1980, ilole di nyônôs lipep inyu ke i suklu i, ba bi naña bés i sal i Bétel i Finland. Ha ngéda i, basal i Bétel ba bé la bé ke i suklu i Giléad. Ndi di bé gwés sal i homa Yéhôva a bé le a ep bés, he bé i homa a bé lémél bés. Jon di bi neebe nsébla u. Ndi di bi ke ni bisu i nigil hop Ngisi, di kalak le bebek kel yada di ga bana nsima i yônôs lipep inyu Giléad.
Ndék nwii i mbus, Juu li bakena ntôñ li bi kal le nano basal i Bétel ba nla yônôs lipep inyu ke i suklu i Giléad. Di bi pala yônôs lipep li, ndi he bé inyule di bé bé maséé i sal Bétel. Di bé gwés nson u ngandak! Di bééna ndik ngôñ i sal i het ngôñ i bé ikeñi. Ba bi sébél bés i Giléad, di pam ki i suklu i yôhne 79, i sôñ Dipos, nwii 1985. Ba bi ep bés i Kolombia.
NSON WÉS U BISU KIKI MISSIONNAIRES
I Kolombia, ba bi ep ndugi bés i sal i Bétel. Me bi noode boñ kii yosôna me bé la inyu yônôs bôlô yem i Bétel, ndi i mbus nwii wada, me bi nôgda le di nlama héñha nson wés. Hala a bé ngélé bisu ni i nsôk i niñ yem, le me bat le ba héñha me nson. I mbus hala ba bi ep bés i sal i tison li Neiva i i bé i pes mbok i Huila.
Me ngwés likalô ngandak. I Finland i ngéda me bé ngi biiba, me bé pam i likalô kegla tutu ipam kôkôa. Yak i ngéda di bi tip biiba, me ni Sirkka di bé tégbaha kel yosôna i likalô. I ngéda di bé ke i bahoma ba bé haa ngandak ni ndap yés, di bé nañal ikété litôa jés. Hala a bé boñ le di boñ bañ mbôñgô liké, ni le di pule bôdôl likalô hilo hi bé noñ.
Di bi nôgda minlélém mi makénd di bééna i ngéda di bé ngi ba missionnaires. Likoda jés li bé keñep, lôk kéé i bôda ni i bôlôm i Kolombia i bé yi ti bôt bape lipém, ba gwéhék bo, ba tinak ki bo makénd.
NGUI I MASOOHE
I ngim bitison i i bé bé haa ngandak ni Neiva, Mbôgi Yéhôva to yada i bé bé nyoo. Me bé badba lelaa ñañ nlam u ga bol nyoo. Ndi kiki gwét bi guérilla bi bé nnayak, i bé bé bun le nkén mut a kee nyoo. Jon me bé soohe le mut wada mu libôga li a yila Mbôgi Yéhôva. Me bé kalba le, i mbéda le i mut nu a loo i yén i Neiva inyu nigil maliga. Me bé soohe yak le i mbus sôble yé, i mut nu a hol i pes mbuu, a témb i añal ñañ nlam nyoo i mbai yé. Ndi me bé lama yi le Yéhôva a bééna mahoñol malam mu jam li iloo me.
I mbus ndék ngéda, me bôdôl nigil Bibel ni mañge wanda le Fernando González. A bé niñ i Algeciras mbai yada i het Mbôgi Yéhôva i bé bé. Fernando a bé lama ke 50 kilôméta inyu lo i bôlô i Neiva. A bé kôôba loñge inyu yigil yé, a bôdôl ki lo makoda. I sonde i bisu a bi bôdôl nigil, Fernando a bi kot bôt bape mu mbai yé a bôdôl niiga bo i mam a bé nigil.
Fernando a bi kôs sôble i sôñ Kondoñ nwii 1990, sôñ isamal i mbus le a bi bôdôl nigil. I mbus hala, a yoñ bôlô nsañal nu ngéda yosôna. Kiki Mbôgi Yéhôva yada i bé i Algeciras nano, ntôñ u bi tehe le ba nla ep basañal ba tôbôtôbô nyoo. Ba bi bot likoda nyoo i sôñ Matjel, nwii 1992.
Baa Fernando a bé téé ndik likalô i mbai yé? Heni! I mbus libii jé, nye ni nwaa ba bi ke i mbai yada le San Vicente del Caguán i het batéé likalô ba bé bé. Ba bi bot likoda nyoo. I nwii 2002, Fernando a bi yila ngwélél makiiña, nye ni nwaa wé Olga ba nginda gwelek i nson u letee ni len.
I jam lini li niiga me le, i nlôôha ba nseñ le i ngéda di nsoohe, di nlama pôdôl mam ma tôbôtôbô ma ma ntihba minson nwés ikété ntôñ. Yéhôva a mboñ i yom bés di nla bé boñ. I ngii mam momasôna, di nyi le libumbul jé li, he jés bé.—YÉHÔVA A NTI BÉS “NGÔÑ LÔÑNI NGUI I BOÑ MAM”
I nwii 1990 ba bi om bés i nson u makiiña. Likiiña jés li bisu li bé i nyañ tison i loñ le Bogotá. Nson u, u bé kônha bés woñi. Me ni nwaa wem di yé ndigi gwañga bi bôt, di gwé bé ngap i tôbôtôbô. Di bééna bé ki to lem i niñ i tison i i gwé ngandak bôt. Ndi, Yéhôva a bi yônôs mbônga wé u u yé i kaat Filipi 2:13: “Inyule Nyambe nyen a yé maséé i ti bé ngui, a boñok le ni bana ngôñ lôñni ngui i boñ mam.”
I mbus, ba bi om bés i likiiña li Medellín, tison me bak me pôdôl i bibôdle. I bôt ba bé niñ mu libôga li, ba bi meya ba ntehe bisañ i nloñ, kayéle hala a bé tééñga ha bé bo. Kiki hihéga, kel yada me bé tégbaha yigil i Bibel, bôt ba bôdôl leñna mangaa i bisu bi ndap i het me bé tégbaha yigil. Me bé bebee i nañal ’isi, ndi ki le i mut bés ni nye di bé nigil Bibel a bé a ngi kenek ni bisu i añ maben, ibabé i kon woñi. I ngéda a bi mal añ maben, a soohe me le me bem nye ndék, a pam. I mbus ngim ngéda, a bi lo ni disii di bon iba, a kal ki me ni nwee nyensôna le: “Nwéhél me, ndi i bédga le me kee me yoñ bon bem.”
Di bi pei ki nyemb mangéda mape. Kiki hihéga kel yada, di bé likalô li mandap ni mandap, nwaa wem a lo i tehe me ngwéé ngwéé, a bé pôp i pôn-ga wee matjél ma mal nye nyuu. A kal me le mut a bi leñ nye ngaa. Me bé bebee ni so masai. Ndi i mbus ngéda, di bi yiga nok le Sirkka bé nyen a bé leñ; a bé leñ mut numpe nu a bé tagbe nye ipañ.
Kiki ngéda i bé tagbe, di meya i ndutu i. Ndémbél i lôk kéé i libôga li, i i bé boma nlélém jam, bebek iloo yak ha, i bé lédés bés. Di bi sôk nok le ibale Yéhôva a bé hôla bo, a ga boñ nlélém ni bés. Di bé jôha bé ni maéba mimañ mi bé ti bés, di yoñok yihe, di yik le Yéhôva a ga sôñ bés.
Maliga ma yé le, ngim mam di bé hégda le ma bé lama ba ndutu ngandak, ma bi pam bé ha likala li. Lisañ jada me bé yuuga ngim bôt ikété ndap, me nok wengoñle bôda iba ba bé nomol, ba solnaga. Me bééna bé ngéda yap, ndi nwet ndap a soohe me le di bet i ngii ndap (i terrasse). Hélha jam, me nyaa ndik le ngôs iba yon i bé “nomlak”, i niglege bôt ba libôga.
DI NKÔS MINSON MIMPE NI MANDUTU MAPE
I nwii 1997, ba bi téé me nniiga i suklu ba bé sébél ni Pulasi le École de formation ministérielle. b Me bé gwés ba nsébél me bisuklu bi ntôñ ngandak, ndi me bé ngi emel le me ga bana nsima i niiga.
I mbus ngéda, me bi sal kiki surveillant de district. I ngéda ntôñ u bi mélés bitelbene bi, me témb me kahal sal kiki ngwélél makiiña. Ñ, me ntégbaha iloo 30 ma nwii i niiga bisuklu, ni i nson u makiiña. Me nkôs ki ngandak bisai mu minson mi. Ndi mam ma bé bé malam hiki ngéda. Nwaha le me toñle bé.
Me yé lôs mut iloo hihéga. Hala a bi hôla me i yémbél ngim mandutu. Ndi mangéda mape, hala a bi boñ le me yéñ nyégsa mimañ i kodol ngim mam ikété likoda. Lisañ jada, me bi ti lôk kéé ihogi maéba ma ngui le ba bana lem i unda lôk kéé ipe gwéha, ba ba ki bebee i nok bo. Ndi ngoo le, me bi yik nôgda le me bé bat bo le ba boñ i yom me me bé boñ bé ni bo.—Rôma 7:21-23.
Bibomb gwem bi bé boñ ngim mangéda le me nimis makénd mem. (Rôma 7:24) Hala a bi tééñga me ngandak kayéle, i bi pam ngim ngéda le me soohe Yéhôva le nseñ me téé nson u missionnaire, me huu i Finland. I kôkôa i, me bi ke likoda. I mam me bi nok nyoo ma bi kwés me nkaa le me nla kena nson wem ni bisu, i nlélém ngéda me jok ni bibomb gwem. Hala a ngi hélhak me i len ini, i ngéda me nhoñol lelaa Yéhôva a bi timbhe masoohe ma. Me nti ki nye mayéga ngandak inyule ni loñgeñem, a bi hôla me i yémbél bibomb gwem.
DI MBEM DILO DI NLO NI BOTÑEM
Me ni nwaa wem Sirkka di nyi bé kii di ga ti Yéhôva inyu nsima a nti bés i tégbaha bebee le niñ yés yosôna i nson u nsañal. Me nti Yéhôva mayéga ma tôbôtôbô, inyule a bi ti me muda hémle mu nwii mi nwominsôna.
Ndék ngéda wee me mbolna 70 ma nwii, m’a la ha bé sal kiki ngwélél makiiña tole malét suklu ntôñ. Ndi hala a ntééñga bé me. Inyuki? Inyule me yé nkwoog nkaa le i yom i nlémél Yéhôva i yé le di gwélél nye lôñni ñem nsôhga, yak ñem u u yé nyonok ni mayéga. (Mika 6:8; Markô 12:32-34) Inyu ti Yéhôva lipém, di gwé bé ngôñ i bana minson mi mi mboñ le di nene.
I ngéda me mbéñge mbus len, ndi me tehe minson me ngwel, me nôgda le me bi kôs bé nwo inyule me bé me kôli iloo lôk kéé ipe; he bé to inyule me bééna ngap i tôbôtôbô. Heni! Ndi Yéhôva a bi ti me nwo inyu konangoo yé i mbuma ñañ. A bi ti ki me bisai bi tolakii me gwé bibomb. Me nyi le ibale me bi pam i yônôs minson mi, a yé ndigi inyule Yéhôva a bi hôla me. Inyu hala nyen me nkal le, bibomb gwem bi bi ti ngui i Nyambe lipém.—2 Korintô 12:9.
a Ñañ u niñ i mankéé Raimo Kuokkanen u yé i Nkum Ntat ni hop Pulasi nu hilo 1, sôñ Matôp, nwii 2006, ni ño le: “Déterminés à servir Jéhovah.”
b Suklu i baañal ñañ nlam u Ane yon i bi héñha yo.