1. Lelaa di nla kôs pék, ni umbe nseñ?

YÉHÔVA a yé Lingen li pék, a yé ki maséé i ti yo bôt bape. Yakôbô 1:5 a nkal le: “Ibale wada ikété nan a nhañ ni pék, wee a yagal yaa Nyambe nu a nkébél bôt bobasôna ibabé yahal bo, ndi a’ kôs.” Njel yada di nla gwélél inyu kôs pék i nlôl ni Djob, i yé le di neebe bikodlene gwé. Nya pék i, i nla hôla bés i keñgle maboñok mabe, ni i tééda maada més malam ni Djob. (Bingéngén 2:10-12) Ni njel i nyen, di ga ‘tééda [bésbomede] ikété gwéha Nyambe . . . ikepam i niñ boga.’​—Yuda 21.

2. Kii i nla boñ le di diihe bikodlene bi Djob?

² Ndi, libak jés li kwéha, biniigana di bi kôs ngéda di bé nañ, ni mam mape bi nla boñ le i ba ndutu i neebe bikodlene, tole i tehe gwo kiki loñge jam. Di nkônde diihe bikodlene ngéda di ntehe bisai bi nlona i niñ yés, bi bi nkwés bés nkaa le Djob a ngwés bés. Bingéngén 3:11, 12 a nkal le: “A man wem, u yan bañ maéba ma Yéhôva . . . inyule nu Yéhôva a ngwés, nyen a nkônd.” Ñ, di hôiga bañ kekikel le Yéhôva a ntôñ toi bés. (Añ Lôk Héber 12:5-11.) Kiki Djob a nyi bés loñge loñge, bikodlene gwé bi kôli hiki ngéda, bi bak ki i yom di gwé toi ngôñ. Nano, di wan le mam ma-na ma ma mbéñge bikodlene: (1) i  kodol bésbomede, (2) bikodlene bagwal ba nti bon bap, (3) bikodlene ikété likoda, ni (4) kii i nloo njôghe i ngim ngéda i bikodlene bi Djob.

3. Lelaa mañge a nla hôlôs lem i kodol nyemede? Ti hihéga.

³ Inyu kodol bésbomede, i mbéda le di boñ biliya le maboñok més ni mahoñol més ma kônde lama. Di bi gwéé bé ni lem i kodol bésbomede. Di nlama nigil lem i niglak. Di yoñ hihéga: Ngéda man a ntip bôdôl nigil i luk baskô, isañ a mbéna hôla nye i kih yo inyu boñ le a kwo bañ. Ndi ngéda mañge a nkahal gwelba, ha nyen isañ a nwas nye ndék ni ndék le a kih baskô nyetama letee a pam i yi luk yo. Ngéda a mba nkwoog nkaa le man wé a nla kih baskô nyetama, a nwas nye ni yo. Nlélém jam won u mbôña ngéda bagwal ba ‘niiga bon bap ikété maéba ma Nwet [Yéhôva], ba nhôla ki bon bap i hôlôs lem i kodol bomede, ni i bana pék.’​—Efésô 6:4.

4, 5. (a) Inyuki i kodol bésbomede i njôp ikété libak jés li “mut yondo”? (b) Inyuki di nlama bé tomb ibale di “nkwo makwona masaambok”?

⁴ Nlélém jam won u mbôña inyu mut a ntip nigil i yi Yéhôva. I yé maliga le, a ntip bôdôl nigil i kodol nyemede. Ndi a ngi gwé ngandak biliya i boñ inyu hôlôl i pes mbuu. Mu kii a mboñ biliya i eñgep “mut yondo,” hala nyen a nyila nhôôlak ndék ni ndék. (Efésô 4:23, 24) Inyu yila nhôôlak, a nlama ke ni bisu i kodol nyemede. Ni njel i nyen di ga pam i ‘nwas liyan Nyambe, i tjél noñ minheña mi nkoñ ‘isi, i hôt manyuu més, i boñ mam ma téé sép, ni i siñge Nyambe miñem i hiai hini hanano.’​—Titô 2:12.

⁵ Bés bobasôna di yé baboñbéba. (Ñañal 7:20) Ndi boñ béba i nkobla bé le, di gwé ha bé lem i kodol bésbomede. kaat Bingéngén 24:16 i nkal le: “Inyule mut a téé sép a nkwo makwona masaambok, ndi a telep ki.” Kii i nla ni hôla nye i pamba? He ngui yé yotama bé, ndi ni mahôla ma mbuu mpubi. (Añ Filipi 4:13.) Ikété bilem bi litam li mbuu, ba nsima hôtnyuu, i i gwé maada ma bas bas ni lem i kodol bésbomede.

6. Lelaa di nla yila bañga banigil Bibel? (Béñge titii i bibôdle.)

⁶ Inyu bana lem i kodol bésbomede, di nlama yemhe Djob, nigil Bibel ni soñda yo. Ndi kii di nlama boñ ibale yigil i Bibel i nyidil bés? Bebek le inyu yoñ, yigil yomede yon i nlédél we. U hôya bañ le, Yéhôva a nla hôla we ibale u ngwés. A nla hôla bés i “bana ngôñ yosôna [ikeñi]” inyu Bañga yé. (1 Pétrô 2:2) Pog, soohe Yéhôva le a hôla we i kodol wemede inyu nigil Bibel. Mbus, boñ biliya bi nkiha ni masoohe moñ, bebek di nla bôdôl nigil to ndék manut. Kii ngéda i mba i ntagbe, yigil i nsôk i tômbôl bés, i lémlak ki bés! Ñ, u nsôk u kahal diihe mangéda ma yigil ma, mu kii u mba u soñda mahoñol malam ma Yéhôva ikété nwee nyensôna.​—1 Timôtéô 4:15.

7. Lelaa i bana lem i kodol bésbomede i nhôla bés i yônôs mam di ntéé le di mboñ i pes mbuu?

⁷ I lem ini le i kodol bésbomede i nhôla bés i yônôs mam di ntéé le di mboñ i pes mbuu. Di yoñ hihéga hi isañ mbai wada nu a bé nôgda wengoñle makénd mé inyu mam ma mbuu ma bé sôs. Kiki hala a bé tééñga nye, a bi téé le a nlama yila nsañal nu ngéda yosôna, a bôdôl ki añ minkwel mi bé pôdôl i jam li mu mimbamble nwés. Mu kii a bé ke ni bisu i boñ hala ikété masoohe, hala a bi lédés maada mé ni Djob, kayéle ngôñ yé i yila nsañal i bi  kônde hol. A bi yoñ yak bitelbene i yoñ bôlô i nsañal nu pes ngéda, hiki ngéda a bé la. Mam ma bi sôk lelaa? Tolakii a bé boma mandutu, a bi bok mis mé i ngôñ yé i yila nsañal nu ngéda yosôna, kayéle a pam i yônôs yo.

8-10. Kii i nla hôla bagwal i pam niiga bon bap i gwélél Yéhôva? Ti hihéga.

⁸ Bagwal ba gwé nsima i néñés bon bap ikété ‘maéba ma Yéhôva.’ (Efésô 6:4) Hala a yé jam li nlet ngandak, téntén i nkoñ isi u len. (2 Timôtéô 3:1-5) I yé ntiik le, boñge ba ngwéé bé ni ngap i yi loñge ni béba. Ba ngwéé ni kiññem, ndi kiññem i, i gwé ngôñ ni biniigana, tole ni maéba inyu sal loñge. (Rôma 2:14, 15) kaat yada i ntoñol Bibel i nkal le, i buk grikia ini le “maéba” ha homa Bibel nu, i nla kobla le “i néñés man.”

⁹ Boñge ba nkôs maéba ni bagwal ba gwéha, ba mbéna niñ ikété nwee. Ba nigil le kunde i gwé minwaa, ni le makidik di nyoñ, ni mam di mboñ ma nla lona bés bisai tole bikuu. Kinje loñge jam le, bagwal ba yéñ maéba ma Yéhôva inyu néñés bon bap. I yé maliga le mam ma nla héñha inoñnaga ni bilem bi hiki loñ, ni inoñnaga ni ngéda bôt ba niñil. Ngéda bagwal ba ñemble maéba ma Djob, i néñés bon bap i ta bé jam ba nhégda nhégdaga, tole ba mbôdôl mahoñol ma mut binam ñem.

¹⁰ Inyu nok i jam li loñge, di yoñ hihéga hi Nôa. Ngéda Yéhôva a bi kal nye le a bañ nkuu, Nôa a bé bé le a bôdôl pék yé ñem. Inyule a bé ngi bañ ngim yom hala. Jon a bé ndik le a bôdôl Yéhôva ñem, a ‘boñ [ki] mam momasôna’ Yéhôva a kal nye. (Bibôdle 6:22) Lelaa mam ma bi sôk? Inyu ngélé yé bisu, Nôa a bi yi bañ nkuu, kayéle nye ni lihaa jé ba bi pei. Nôa a bi néñés ki bon bé loñge, inyu nlélém njom; yak mu jam li, a bé yéñ pék i nlôl ni Djob. A bi niiga bon bé loñge, a ti ki bo ndémbél ilam, ndi ki le, hala a bé bé jam li ntomb ha ngéda i.​—Bibôdle 6:5.

11. Inyuki ndémbél bagwal i yé nseñ inyu néñés bon bap?

¹¹ A bé bagwal, lelaa ni nla ‘boñ mam momasôna’ kiki Djob a ngwés? Ni emble mam Yéhôva a nkal. Ni nwas le nyen a niiga bé lelaa ni néñés bon banan ni njel Bañga yé, ni maéba ma ntôñ wé. Mu kii ngéda i ntagbe, bebek le bon banan b’a ti bé mayéga inyu hala! Mankéé wada a tila le: “Me yé nyonok ni mayéga ngéda me ntehe lelaa bagwal bem ba bi néñés me. Ba bi boñ biliya gwap gwobisôna inyu tihba ñem wem. Ibale me yé nhôôlak i pes mbuu i len ini, wee bo.” Ndi i nla pam le, to ibale bagwal ba mboñ biliya lelaa, boñge bahogi ba nla tjôô Yéhôva. Bagwal ba ba mboñ biliya i niiga man wap maliga, ba gwé loñge kiññem. Ba nla  ki bana botñem le man wap a’ témb yak Yéhôva kel yada.

12, 13. (a) Ibale ba mpémés man wap ntôñ, lelaa bagwal ba nla unda le ba nôgôl Djob? (b) Lelaa lihaa jada li bi ôt nseñ ni manôgla ma bagwal ipañ Yéhôva?

¹² Inyu unda le ba nôgôl Djob, jam li nlôôha lédél bagwal i yé i kit maada ni man wap nu ba nhéya ntôñ. Di yoñ hihéga hi muda wada nu ba bi pémés ngond i ntôñ. Hingonda hi, hi bé yééne ha bé i mbai bagwal bé. Nyañ a nkal le: “Me bé yéñ ngim manjom mu bikaat bi ntôñ bi bi bé le bi ti me pôla, i lôôs ngéda ni ngond yem lôñni nlal wem. Ndi nlô wem a bi hôla me i nok le Djob nyen a bé kodol man wés, ni le di bé lama bé kolba bitelbene bi.”

¹³ Ndék nwii mbus, hingonda hi, hi bi témb i ntôñ. Nyañ a nkal le: “Nano a nsébél me, tole a ntilna me bebee le hiki kel i téléfôn! A nti ki me ni nlô wem lipém, inyule a nyi le di bi nôgôl Djob. Di gwé maada malam kiyaga.” Ibale u gwé man le ba bi pémés ntôñ, baa u ga bôdôl ‘Yéhôva ñem ni ñem woñ wonsôna, [ni le]. u ga nigbene bé bañga yoñ yi wemede’? (Bingéngén 3:5, 6) Bigda le, bikodlene bi yé yimbne i gwéha ni pék i Yéhôva, bi bi nloo héga. U hôya bañ le a bi ti Man wé inyu bôt ba binam bobasôna, hala wee yak man woñ. Djob a gwé bé ngôñ le mut nye ki nye a tjiba. (Añ 2 Pétrô 3:9.) Jon di ke ni bisu, i hémle le bikodlene bi Yéhôva, ni maéba mé ma téé sép. Di ba manôgla, to ibale hala a nlédél bés. Ñ, leege bikodlene bi Djob, u kolba bañ gwo.

14. Lelaa di nla ôt nseñ ni biniigana bi Yéhôva a nti bés ni njel “kindak nu maliga”?

¹⁴ Yéhôva a bi bôn le a ga tôñ, a sôñ, a niiga ki likoda jé. A ngwélél ngandak manjel inyu boñ hala. Kiki hihéga, a bi téé Man wé inyu yoñ ndun ni likoda, nu yak nye a bi téé “kindak nu maliga” inyu ti jo bijek bi mbuu i ngéda i kôli. (Lukas 12:42) Bijek bi mbuu bi, bi bi yé nya ndi nya, bi nti bés biniigana bi mahee, tole bikodlene. Jon hiki wada wés a nla badba le: ‘Ngélé yañeñ i ma pémél me le, nkwel tole yigil i mbamble wés wada i tinde me i boñ mahéñha?’ Ibale u ntimbhe le hala a ma pémél we, kon maséé! Wee u yé nwas le Yéhôva a mma we, tole a kodol we, inyu loñge yoñ.​—Bingéngén 2:1-5.

15, 16. (a) Lelaa di nla ôt nseñ ni bôt Yésu a bi ti likoda ‘kiki makébla’? (b) Lelaa di nla tômbôs bôlô mimañ?

¹⁵ Kristô a bi ti ki likoda bôt ‘kiki makébla’​—hala wee mimañ inyu tat bémba i Djob. (Efésô 4:8, 11-13) Lelaa di nla ôt nseñ ni i tik makébla i? Njel yada i yé le di kôna hémle i mimañ, ni ndémbél yap ilam. Njel ipe i bak le di noñ maéba ba nti bés ni njel Bitilna. (Añ Lôk Héber 13:7, 17.) Ni hôya bañ le, mimañ mi ngwés bés, mi gwéhék ki le di hol i pes mbuu. Kiki hihéga, ibale mi nyimbe le di nlo ha bé makoda, tole di yé i nimis makénd més, ibabé set, mi ga pala lôl bés mahôla. Mi ga yoñ ngéda i emble bés, mbus mi noode ti bés makénd ni maéba ma nlôl Bitilna. Baa u ntehe mahôla ma kiki yimbne le Yéhôva a ngwés toi we?

¹⁶ Tééda le, i nla ba nledek jam inyu mimañ i kôôge bés bebee inyu ti bés maéba. Kiki hihéga, hégda lelaa i bi ba nledek jam inyu Natan i pôdôs Kiñe David, mbus a noode sôô béba yé keñi. (2 Samuel 12:1-14) Nlélém inyu ñôma Paul, nu a bi bana ngôñ ni makénd inyu kodol Pétrô, ñôma wada ikété 12, ngéda a bi unda mbagla ipôla lôkisañ  i Lôk Yuda ni bikristen bipe. (Galatia 2:11-14) Jon, kii di nla boñ inyu tômbhene mimañ mi likoda jés mam? Di nlama bana suhulnyu, di ba bôt le bape ba nkwo nyuu, ni ba ba nyi ti mayéga. Di tehe mahôla map kiki yimbne i gwéha i Djob inyu yés. Ni i njel i, hala a ga bane ndik bé bés nseñ, ndi hala a’ ti bo maséé mu bôlô yap.

17. Lelaa sita yada i bi ôt nseñ ni mahôla mimañ mi bi ti nye?

¹⁷ Mam sita yada i bi boma i niñ yé, ma bi suhus gwéha yé ipañ Yéhôva. A nkal le: “Ngéda niñ yem i behee, ni mandutu mape ki ma bi pam wéés me mahoñol, me bé yi le me nlama kwel ni mimañ. Ba bi yahal bé me, ndi ba bi ti me makénd, ba lédés ki me. Mbus hiki likoda, too ngéda ba bé ba pégi ngandak, wada mukété yap a bé bat me too me yé mbôô. Mam ma bi pémél me kôba ma bé boñ le, me nôgda wengoñle me kôli bé ni gwéha i Djob. Ndi ngandak ngélé, Yéhôva a bi gwélél likoda jé ni mimañ inyu kwés me nkaa le a ngwés me. Me nsoohe le me nimis bañ gwéha i Djob.”

18, 19. Kii i nloo njôghe i ngim ngéda i bikodlene bi Djob? Ti dihéga.

¹⁸ To hala kii bikodlene bi nla nôgha bés njôghe, jam lipe li nla ti bés ndutu i nloo njôghe i bikodlene​—di nsômbôl pôdôl njôghe di nla bana ngéda di ntjél le ba kodol bés. (Lôk Héber 12:11) Di yoñ dihéga diba​—Kain bo Sédékia. Ngéda Kain a bi kahal bana mahoñol mabe i nol manyañ Abel, Djob a bi béhe nye le: “Inyuki u nkala ni hiun? Ni inyuki u nkañ su woñ? Ibale u mboñ loñge, baa su woñ w’a sañgla bé? Ndi ibale u mboñ bé loñge, wee béba i nsom i nwemel; y’a sômbôl we, ndi we, [w’a] ane yo?” (Bibôdle 4:6, 7) Ndi Kain a bi emble bé. Béba i bi sôk yémbél nye. Kinje njôghe ni ndutu i yañga Kain a bi yéñ nyemede! (Bibôdle 4:11, 12) Ibale a neebe mabéhna ma Yéhôva, ki a bi nok bé njôghe i pam likala li.

¹⁹ Sédékia a bé mboye kiñe, a ban-ga béba ñem. A bi ane ngéda Yérusalem a bé bebee ni kwo. Mpôdôl Yérémia a bi ti Sédékia maéba, a podok a tiimbaga, le a nwas maboñok mé mabe, ndi kiñe i bi tjél maéba ma. Jon lisuk li bi ba béba ngandak. (Yérémia 52:8-11) Kinje jam li ñunda le Yéhôva a ngwés sémbaha bés i njôghe i yañga i!​—Añ Yésaya 48:17, 18.

20. Kii i mbem i bet ba neebe bikodlene bi Djob, ni i bet ba ntjél gwo?

²⁰ Inyu libim li bôt ba nkoñ isi, i neebe bikodlene bape ba nti bés, tole i kodol bésbomede, bi yé bi ba mam bôt ba nyan. Ndi, liboñok libe li, li ga kena bibéba bi bôt i tjiba tokekii. (Bingéngén 1:24-31) Jon, di ‘leege bikodlene, di bana ki pék.’ Bibel i nkal i kaat Bingéngén 4:13 le: “Tibil gwel maéba [bikodlene], u nwas bañ mo. Tééda mo, inyule niñ yoñ i.”