HIKI wada wés a ngwés le ba kal le a yé mut liyômba. Ndi i ba mut liyômba tole loñge mut i ta bé jam li ntomb munu nkoñ isi unu. Inyule ngandak bôt i yé “baoo mam malam.” (2 Timôtéô 3:3) Ba gwé jap litehge inyu loñge ni béba, ndik wee ba nkal le: “Béba i yé loñge, loñge ki i yé béba.” (Yésaya 5:20, MN.) Hiki mut ikété yés a bi boma mé mandutu mu binéñél gwé, ni ki le di yé bikwéha. Jon di nla nôgda nlélém jam kiki Anne, * tolakii nano a yé ngandak nwii le a ngwélél Yéhôva, a nkal le: “Me nhégda bé le me yé le me ba mut liyômba.”

Nwin nlam u yé le, bés bobasôna di nla ba liyômba! I lem i i nlôl ni ngui i mbuu mpubi u Djob, ni le mbuu mpubi wé u gwé ngui iloo bibomb ni binéñél gwés, yak iloo mam bôt bape ni nkoñ isi ba nla boñ bés. Di tibil wan kii i yé liyômba, ni lelaa di nla ke ni bisu i unda le di gwé jo.

Ba nkal le mut a yé liyômba inoñnaga ni i mam a ntehe kiki loñge tole béba yak ni bilem gwé bilam, a mboñ bé mam mabe. Loñge mut i mbéna yéñ manjel i lôl bôt bape mahôla, ni i bôñôl bo loñge.

Bebek u ma yimbe le bôt bahogi ba yé bebee i bôñôl bôt bap ba lihaa tole mawanda map loñge, ndi baa botama bon ba kôli ni loñgeñem yés? I yé maliga le, i ta bé jam li ntomb i hôlôs i lem lam i, inyu hala nyen Bibel i nkal le: “Mut a téé sép hana ’isi a ta bé, to wada yaga, nu a mboñ loñge, ndi a boñ bé béba yo ki yo.” (Ñañal 7:20) Ñôma Paul a bi neebe yaga le: “Me nyi le loñge jam i nyén bé ikété yem, hala yé le ikété minsôn nwem.” (Rôma 7:18) Jon, di nlama bat i Nwet a yé Lingen li liyômba mahôla ibale di nsômbôl hôlôs lem i.

Yéhôva Djob nyen a ntéé matiñ ma loñge. Bibel i mpôdôl nye ni bini bibuk le: “U yé loñge u mboñ ki loñge. Niiga me matéñ moñ.” (Tjémbi 119:68) Di wan mam ima ma ma ntihba liyômba li Yéhôva munu nlôñ unu.

Yéhôva a yé loñge. Hala a nkobla le liyômba li njôp ikété libak li Yéhôva. Di tehe yom i bi bôña ngéda Yéhôva a kal Môsi le: “Memede m’a tagbana loñgeñem yem yosôna i mbom yoñ.” Ngéda lipém li Yéhôva li ba tagbege​—hala wee yak liyômba jé mukété​—Môsi a bi nok bini bipôdôl le: “Yéhôva, Yéhôva, Nyambe nu konangoo, ni nu karis, nu a mpala bé unup, ndi a nyaaba ni longeñem ni maliga, a ntéédana dikôô ni dikôô di bôt longeñem, a nwéhlak liboñok libe, ni litjañk, ni béba; a nwas bé mut libua le nôgôs i set nye.” (Manyodi 33:19; 34:6, 7) Di gwé njom i nok le, Yéhôva a yé loñge ikété manjel momasôna. Tolakii Yésu a bé ndémbél i mbôk ni nsôk i liyômba i nkoñ isi, a bi kal le: “Mut nye ki nye a ta bé loñge, handugi Nyambe nyetama.”​—Lukas 18:19.

 Minson mi Yéhôva mi yé minlam. Liyômba li nene ikété mam momasôna Yéhôva a mboñ. Bibel i nkal le: “Yéhôva a yé loñge inyu bôt bobasôna, konangoo yé ki i kéhi ngii minson nwé nwominsôna.” (Tjémbi 145:9) Liyômba li Yéhôva li ntodol bé bôt, a bi ti bôt ba binam niñ ni gwom gwobisôna bi yé bo nseñ. (Minson mi baôma 14:17) A ñunda ki liyômba jé ngéda a nwéhél bés. Ntôp ntjémbi a tila le: “U yé loñge, [a Yéhôva,] u nyégi ki i nwéhél.” (Tjémbi 86:5) Di nla ba nkwoog nkaa le “[Yéhôva] a ga [nim] bé ba ba nhiôm sép jam Iilam jo ki jo.”​—Tjémbi 84:12.

Djob a bi hek bés i pôôna yé, jon di gwé ngap i ba liyômba ni i boñ loñge. (Bibôdle 1:27) Ndi to hala, Bañga i Djob i nti bagwélél bé maéba le: “Niglana i boñ mam ma [yé loñge].” (Yésaya 1:17) Ndi lelaa di nla hôlôs i lem lam ini? Di béñge manjel maa di nla gwélél inyu pam i boñ hala.

Pog, di nla soohe inyu kôhna mbuu mpubi, u u nla hôla bikristen i hôlôs bañga liyômba tole loñgeñem. (Galatia 5:22) Ñ, mbuu mpubi u nla hôla bés i gwés loñge ni tjél béba. (Rôma 12:9) Jon Bibel i nkal le Yéhôva a nla “lédés ki [bés] ikété hiki loñge nson ni hiki bañga ilam.”​—2 Tésalônika 2:16, 17.

Iba, di nlama añ Bañga i Djob. Ngéda di nsoñgol Bibel, Yéhôva a niiga bés “mbagi tetee i mpômbô njel lam” a nkôôba ki bés “inyu hiki nson nlam.” (Bingéngén 2:9; 2 Timôtéô 3:17) Ngéda di nsoñgol Bibel, di soñdaga i yom di ñañ, di nyônôs ñem wés ni biloñge bi mam bi bi mbéñge Djob ni sômbôl yé. Di nkônde bana tik jam ipe i i ga ba bés mahee i mbus ngéda.​—Lukas 6:45; Éfésô 5:9.

Aa, di boñ biliya i ‘kôna mam malam.’ (3 Yôhanes 11) Ikété Bibel, di nléba dihéga di bôt di nla kôna. Ntiik, ndémbél i nlôôha lam i yé i Yéhôva ni Yésu. Ndi, di nla ki wan ndémbél i bôt bape ba ba bé yiba inyu libak jap li liyômba. Ikété yap, di nla sima hihéga hi Tabita ni hi Barnaba. (Minson mi baôma 9:36; 11:22-24) I yoñ ngéda i soñda mu miñañ nwap, i nla bane bés nseñ, di yimbe kii ba bi boñ inyu lôl bôt bape mahôla. Hoñol kii u nla boñ inyu lôl bôt boñ ba lihaa tole ba likoda joñ mahôla. Di hôya bañ bisai hiki wada wap a bi kôs inyule a bé yiba kiki mut liyômba. Yak we u nla kôs minlélém mi bisai.

 Yak i len ini, di gwé dihéga di bôt di mboñ loñge. Kiki hihéga, di wan ndémbél i mimañ mi mi nsal ni ngui mi ‘gwéhék ki mam malam.’ Di hôya bañ le ni njel bipôdôl gwap ni ndémbél yap, minhôôlak mi bisita mi “niiga mam malam.” (Titô 1:8; 2:3) Sita yada le Roslyn a nkal le: “Liwanda jem li mboñ biliya i hôla ni i ti bilôk bikéé bipe makénd likoda jés. A nhoñol i mam ba mboma, a mbéna ki ti bo bon ba makébla tole a nhôla bo nya ipe. I mis mem, a nlôôha ba liyômba.”

Yéhôva a nti litén jé makénd i ‘yéñ i boñ loñge.’ (Amôs 5:14) Ngéda di mboñ hala, di mpam ndik bé i gwés matiñ mé, ndi di mboñ biliya i boñ i yom i yé loñge.

Di hoñol bañ le i bôñôl bôt loñge i mbat le di boñ mam makeñi tole bisesema bi hélha. Di yoñ hihéga: Baa ni nhoñol le ñôt bititii a tand ndigi ni liwindi jé ngélé yada tole iba inyu ôt ngim titii? Maselna ni hala, a mboñ ngandak mintendee ni liwindi jé inyu boñ le a pam i pémés titii yé. Nlélém ni bés, bôt b’a nôgda le di yé liyômba ngéda di mbéna bana lem i lôl bo mahôla.

Bibel i nti bés maéba le di ba “nkôôbaga” di bak ki di “nyégi” i boñ loñge. (2 Timôtéô 2:21; Titô 3:1) Ibale di nyi yom i mpémél bôt bape, di ga tehe manjel i lémél mut wés libôk ‘inyu loñge yé, ni hôlôs nye.’ (Rôma 15:2) Hala a nla yak kobla le di ti nye i yom di gwé. (Bingéngén 3:27) Di nla naña mut i je tole i tégbaha loñge ngéda ni biloñge bi mawanda. Ibale u nyi le ngim mut i nkon, u nla tilna nye, u nla yuuga nye tole u nla sébél nye nsiñga. Ñ, di nla léba ngandak manjel i kal jam li li “nhôlôs bôt kiki i nsômbla, le ndi bôt ba nok [jo] ba kôs karis.”​—Éfésô 4:29.

Kiki Yéhôva, di nyéñ bôñôl bôt bobasôna loñge. Jon di ntôñ bôt ibabé i todol bo. Njel yada i unda hala i yé i añle bo miñañ minlam mi Ane. Kiki Yésu a bi ti oda, di nyéñ boñ yak i bet ba mboñ wee ba ñoo bés loñge. (Lukas 6:27) I mah ba bé béba i ba liyômba ni i bôñôl bape loñge, inyule “mbén i nkolba mam mana i ta bé.” (Galatia 5:22, 23) Ngéda di ntééda libak li liyômba yak ngéda bôt ba nkolba bés tole ngéda di mboma mandutu, di nla ôt bape maliga ni tinde bo i bégés Djob.​—1 Pétrô 3:16, 17.

“Loñge mut y’a nuu [saibana] ni bibôñôl gwé nyemede.” (Bingéngén 14:14) Bimbe bisai a nkôhna? Ngéda di mbôñôl bôt bape loñge, yak bo ba yé bebee i boñ bés loñge. (Bingéngén 14:22) To ibale hala a mbôña bé, i nla pam le maboñok map ma héñha ndék ni ndék, kayéle ba lédés ha bé bés mam.​—Rôma 12:20.

Ngandak i nla bok mbôgi le i bi ôt nseñ mu kiki i bé boñ loñge i tjélék boñ béba. Di wan hihéga hi Nancy. A nkal le: “Me bi nañ kiki nuga, me bé kônôl bé mut nye ki nye ngoo, me ban-ga niñ i mpuñgu. Ndi kiki me bi nigil matiñ ma Djob inyu loñge ni i bii mo bisélél, me bi bôdôl ba maséé. I len ini, me ntémbna ét nyuu yem, me ndiihe ki libak jem.”

Njom i nlôôha nseñ i i ntinde bés i ba liyômba i yé le hala a nlémél Yéhôva. To ibale ngandak bôt i ntehe bé i yom di mboñ, Yéhôva nye a ntehe. A nyi hiki ngéda di mboñ mam malam ni ngéda di gwé mahoñol malam. (Éfésô 6:7, 8) Lelaa a nsayap bés? “Loñge mut i nkôs konangoo yak Yéhôva.” (Bingéngén 12:2) Di kee ni bisu i hôlôs liyômba. Yéhôva a mbôn le: “Lipém ni bibégés ni nsañ b’a ba inyu hiki mut a mboñ loñge.”​—Rôma 2:10.