1. Bimbe biniigana di ñôt i kaat Ñañal 3:1, 7?

NGIM lôk kéé i mpot ngandak. Bape ba yé nwee. Inoñnaga ni nlôñ Bibel het ño u yigil ini u mpémél, ngim ngéda i yé inyu pot ni ngéda inyu mom nwee. (Añ Ñañal 3:1, 7.)

2. Njee a kôli kal bés i ngéda di nlama pot, ni lelaa di nlama pot?

² Hop u yé likébla li Yéhôva. (Manyodi 4:10, 11; Masoola 4:11) Ikété Bibel, Yéhôva a niiga bés i tibil gwélél likébla li. Munu yigil ini, di ga tehe ndémbél i bôt, ikété Bibel i i ga hôla bés i yi imbe ngéda di nlama pot ni imbe ngéda di nlama mom nwee. Di ga tehe ki kii Yéhôva a nôgda ngéda a ñemble bés di nkwel ni bôt bape. Di bôk ndugi di tehe imbe ngéda di nlama pot.

3. Inoñnaga ni kaat Rôma 10:14, imbe ngéda di nlama pot?

³ Di nlama ba bebee i pôdôl Yéhôva ni Ane yé hiki ngéda. (Matéô 24:14; añ Rôma 10:14.) Ngéda di mboñ hala, di noñ ndémbél i Yésu. Ikété mam ma bi lona Yésu hana ’isi jada li bé le, a niiga bôt maliga inyu Isañ. (Yôhanes 18:37) Ndi di hôya bañ le yak bibuk di ngwélél ngéda di mpôdôs bôt bi yé nseñ. Jon ngéda di ñañle bôt bape ñañ nlam, di nlama boñ “hala ni ñemlima lôñni njôôñ lipém,” di nlama ki tôñ ni jam ba nôgda ni mam ba nhémle. (1 Pétrô 3:15) Ha ngéda i, di ga pot ndigi bé; ndi di ga niiga bo, di tihba ki miñem nwap.

4. Inoñnaga ni kaat Bingéngén 9:9, lelaa bibañga gwés bi nla hôla bôt bape?

⁴ Mimañ mi nlama pot ngéda mi nyimbe le ngim  mankéé i gwé ngôñ ni maéba. I yé maliga le ba nlama pohol loñge ngéda inyu boñ le hala a tééñga bañ i mankéé nu yañga. Ba nlama yoñ bitelbene le to mut a ba bañ ha ipañ. Mimañ mi nwaa bé yéñ manjel i ti mankéé wap lipém ngéda mi mpôdôs nye. Ba nlama ki éba lôk kéé matiñ ma Bibel ma ma nla hôla bo i yoñ makidik malam. (Añ Bingéngén 9:9.) Inyuki di nlama bé kon woñi i pot i loñge ngéda? Inyu timbhe mbadga i di yoñ dini dihéga diba; hihéga hi bisu, mut wada a bé lama kodol bon bé, hihéga hi nyônôs iba, muda wada a bé lama pôdôs mut nu a bé bebee i yila kiñe i i bi yoñ makidik mabe.

5. Imbe ngéda Prisi ikeñi le Éli a bé lama pot, ndi a pot bé?

⁵ Prisi ikeñi le Éli a bééna bon bôlôm iba, a bé gwés bo ngandak. Ndi bon bé ba bé kon bé Yéhôva woñi. Ba bé sal i Lap i Nyambe kiki biprisi. Ba bé bep gwélél kunde ba bééna, ba yanak bisesema bôt ba bé ti Yéhôva, ni ki le ba bé lalna bôda mu témpel ngi woñi wo ki wo. (1 Samuel 2:12-17, 22) Mbén Môsi i bé kal le, i bôt ba mboñ mam ma ba nlama nôla, ndi iloole Éli a kogse bon bé, a bé bop ndigi bo, a bi nwas ki le ba kee ni bisu i sal i Lap i Nyambe. (Ndiimba Mbén 21:18-21) Lelaa Yéhôva a bi tehe maboñok ma Éli? A bi kal Éli le: “[Inyuki] u nti bon boñ lipém iloo me?” Yéhôva a bi yoñ makidik i nol i bon bôlôm bana boba.​—1 Samuel 2:29, 34.

6. Bimbe biniigana di nla ôt mu maboñok ma Éli?

⁶ Di nla ôt biniigana bi mahee mu maboñok ma Éli. Ibale mut wés lihaa tole liwanda jés li mbôk mbén Djob, di nlama ti nye makénd i noñ matiñ ma Yéhôva. Di nlama yoñ bitelbene inyu boñ le mimañ mi hôla nye. (Yakôbô 5:14) Kekikel, di kôna bañ Éli ni ini njel le, di ti liwanda jés tole mut wés lihaa lipém iloo Yéhôva. I ta bé bun i telep mut i mbom inyu kal nye le a mboñ jam li téé bé, ndi hala a yé nseñ. Béñge maselna ma yé ipôla Éli ni ngond Lôk Israel yada le Abigail.

7. Inyuki Abigail a bi pôdôs David?

⁷ Abigail a bé nwaa ngwañ mut wada  le Nabal, nu a bééna ngandak disi. Ngéda David ni bôt bé ba bé ke Kiñe Saulô ngwéé, ba bi hôla batat bémba i Nabal i tat bémba yé le mintonba mi nip bañ wo. Baa Nabal a bi ti bo mayéga? To bebee. Ngéda David a bi yagal nye ndék bijek ni malép, Nabal a bi bep unup, a sol bo loñge loñge. (1 Samuel 25:5-8, 10-12, 14) Jon David a bi kit le a nol bôlôm ba ndap Nabal bobasôna. (1 Samuel 25:13, 22) Ndi kii i bi kéñ David i nol i bôt ba bobasôna? Abigail a bi nôgda le ngéda i nkola inyu pot, jon ni makénd momasôna, a bi ke i boma 400 bôlôm ba njal i bé i gwé, ba bak ñunbak, hiki wada wap ni pansoñ yé, a kwélés David.

8. Kii ndémbél Abigail i niiga bés?

⁸ Ngéda Abigail a bi boma David, a bi pôdôs nye ni makénd, a tinak nye lipém, hala a bi boñ le David a neebe maéba mé. To hala kiki Abigail bé nyen a bi yéñ mindañ, a bi bat David nwéhél. A bi kal David le a yé loñge mut, ni le n a nyi le David a’ yoñ ndigi makidik malam, a bi nigbene Yéhôva inyu bana makénd. (1 Samuel 25:24, 26, 28, 33, 34) Kiki Abigail, ibale di ntehe mankéé a yé yoñ njel ibe, i mbéda bés ñem ngui inyu pôdôs nye. (Tjémbi 141:5) Di nlama bé yan nye, ndi di nlama bé ki to kon nye woñi. Ngéda di nti mut maéba malam ni gwéha, di ñunda le di yé toi bañga liwanda.​—Bingéngén 27:17.   

9-10. Kii mimañ mi nlama bigda ngéda mi nti lôk kéé maéba?

⁹ Mimañ nwon mi nlama ba bôt ba  bisu i pôdôs lôk kéé i i nyoñ njel ibe. (Galatia 6:1) Bomede ba nlama bé hôya le ba yé bikwéha bi bôt, ni le kel yada yak bo ba nla bana ngôñ ni maéba. Ndi hala a nlama bé kéñ mimañ i hôla i bet ba gwé ngôñ ni bikodlene. (2 Timôtéô 4:2; Titô 1:9) Ngéda ba nti mut maéba, ba mpôdôs nye ni likeñge ni wongut. Gwéha yon i nlama tinde bo i hôla lôk kéé yap. (Bingéngén 13:24) Ndi njômbi yap i bisu i nlama ba le, ba ti Yéhôva lipém mu kii ba noñ matiñ mé inyu tat likoda.​—Minson mi baôma 20:28.

¹⁰ Letee ni hana, di ntehe imbe ngéda di nlama pot. Ndi ngim mangéda i yé loñge i mom nwee. Mambe mandutu di nla boma ha ngéda i?

11. Himbe hihéga Yakôbô a bi yoñ, inyuki hihéga hi hi kôli?

¹¹ I gwel hilémb hiés i ta bé jam li ntomb. Yakôbô a bi gwélél loñge titii inyu pôdôl i jam li. A kal le: “Ibale mut a mbaage bé ni bibuk, a yé peles, a nla ki gwel nyuu yé yosôna.” (Yakôbô 3:2, 3) Ba nha hosi kei i ño ni i nyo, ba téñ ki minkôô mu. Mu kiki nkis hosi a ñôt minkôô mi, a nla kena hosi i het a ngwés, a nla yak boñ le i telep. Ndi ibale minkôô mi nhebi nye munu moo, hosi i nla ke ngwéé letee, i nôgha nwet a nluk yo njôghe, i nok ki njôghe yomede. Nlélém, ibale di ngwel bé hilémb hiés, hi nla kand bikuu. Di béñge ngim mam i i nlama tinde bés i “ôt minkôô” tole i gwel hilemb hiés.

12. Imbe ngéda di nlama “ôt minkôô,” di gwel ki hilémb hiés?

 ¹² Lelaa u yé u mboñ ngéda mankéé nu muda tole nu munlôm a nyi ngim jam i a nlama bé yelel? Kiki hihéga, ibale u ntehe mankéé nu a nyééne i ngim loñ i het ba nsôña nson wés, baa u yé u kal nye le a toñle we lelaa ñañ nlam u ñañlana mu loñ i? I yé maliga le mahoñol malam mon ma ntinde we i bat nye hala. Di ngwés lôk kéé yés, di tôñôk ki bo. Ni ki le, ngéda di nsoohe inyu yap, di nsômbôl sima mandutu ba mboma. Ndi ha ngéda i nyen di nlama “ôt minkôô,” di gwel ki hilémb hiés. Ibale di nyégsa mankéé i kal bés jam a kôli bé yelel, wee di ngwés bé nye, di ngwés bé ki to lôk kéé i bôda ni i bôlôm i i yé mu loñ i. Ñ, i lôk kéé i i yé mu biloñ i het ba nsôña nson wés, di nlama bé kônde bo ndutu. Nlélém inyu bilôk bikéé bi niñ mu biloñ bi, ba nlama bé añle bôt bape lelaa Mbôgi Yéhôva i ngwel nson wap nyoo.

13. Inoñnaga ni Bingéngén 11:13, kii mimañ mi nlama boñ, inyuki?

¹³ Mimañ mi nlama ba bôt ba bisu i noñ litiñ li li nlébna i kaat Bingéngén 11:13 ngéda ba nyelel bé mam ma bôt. (Añ.) Hala a ta bé jam li ntomb, téntén ibale mañ u yé mbiibaga. Babiina ba nkônde lédés maada map ngéda ba mbéna kwel, ngéda ba kalna mam momasôna, mam ba nhoñol, kii ba nôgda ni mandutu map. Ndi mañ u nyi le u nlama bé añle nwaa mam ma bilôk bikéé. Ibale a mboñ hala, lôk kéé y’a bôdôl ha bé nye ñem. I bet ba gwé minson mi tôbôtôbô ikété likoda ba nlama bé ‘bana manyo ima,’ tole ba nlama bé ba bôt ba nés hilémb ni bitembee. (1 Timôtéô 3:8, bibuk isi lipep.) Hala wee ba nlama bé yelel mam ma bôt, ba nlama ki keñgle hilégé. Ibale mañ u ngwés nwaa wé, a ga añle bé nye mam a nlama bé yi, wee a mbééga nye mbegee i nloo nye.

14. Lelaa nwaa mañ a nla hôla nlôm i tééda jôl lilam?

¹⁴ Muda a nla hôla nlôm i tééda jôl lilam ibale a nyégsa bé nye i kal nye mam ma mbéñge bé nye. Ngéda muda a noñ maéba mana, a nit ndik bé nlô wé mu nson wé u mañ, ndi a nti yak lôk kéé lipém. Iloo ki hala, sita a nkônha Yéhôva maséé, inyule a nhôlôs nsañ ni adna ikété likoda.​—Rôma 14:19.

15. Lelaa Yéhôva a bi tehe maboñok ma mawanda ma Hiôb maa, inyuki?

¹⁵ Kaat Hiôb i nhôla bés i yi imbe ngéda ni lelaa di nlama pot. I ngéda Hiôb a bi boma mandutu ma ma bi pat nye ñem, bôt ba-na ba bi lo i lédés nye ni i ti nye maéba. Ba bi yén ndugi nwee ntandaa ngéda. Ndi ngeñ baa ikété yap, hala wee Élifaz, Bildad ni Sôfar ba bi yoñ hop, bipôdôl gwap bi bi unda le ba bi mom bé nwee inyu yéñ bibuk bilam bi bi bé le bi hôgbaha Hiôb. Ndi ba bé yéñ manjel i ôm nye nsohi. Mam mahogi ba bi pot ma bé ma téé, ndi libim li bé bibuk bibe ni bitembee. Ba bi kal le Hiôb a yé béba mut. (Hiôb 32:1-3) Lelaa Yéhôva a bi tehe i jam li? A bi bep unbene bo. A kal le ba yé bijôñ bi bôt, a kal ki Hiôb le a soohe inyu yap.​—Hiôb 42:7-9.

16. Bimbe biniigana di nla ôt mu jam Élifaz, Bildad, bo Sôfar ba bi boñ?

 ¹⁶ Di nla ôt ngandak biniigana mu maboñok ma Élifaz, Bildad ni Sôfar. Pog, di nlama bé kéés lôk kéé yés. (Matéô 7:1-5) Ndi di nlama tibil emble bo ilole di mpot. Ha nyen di ga pam i yi i jam li ntééñga bo. (1 Pétrô 3:8) Iba, ngéda di nsômbôl pot, di nlama gwélél bibuk bilam, di pot ki maliga. (Éfésô 4:25) Aa, Yéhôva a ñemble minkwel nwés.

17. Bimbe biniigana di ñôt mu ndémbél Élihu?

¹⁷ Élihu, mut lihaa nu Abraham, a yé mut nu yônhe ba-na nu a bi ke i yuuga Hiôb. A bi tibil emble ngéda Hiôb ni mana mawanda mé mo maa ba bé pot. Kiki a bi tibil emble nkwel wap, jon a bi ti Hiôb maéba ni ñem ngôô, a kal ki nye maliga. Maéba ma ma bi hôla nye i kodol mahoñol mé. (Hiôb 33:1, 6, 17) Jam li bé nseñ inyu Élihu li bé le, a ti Yéhôva lipém, he nyemede bé, to mut numpe. (Hiôb 32:21, 22; 37:23, 24) Ndémbél Élihu i ñunda bés le ngim mangéda di nlama mom nwee, di emble. (Yakôbô 1:19) I niiga ki bés le, ngéda di nti mut maéba, njômbi yés i yé le Yéhôva nyen a kôs lipém, he bés bé.

18. Lelaa di nla unda le di ndiihe likébla li hop?

¹⁸ Di ñunda le di ndiihe likébla li hop ngéda di noñ maéba Bibel i nti bés inyu ngéda di nlama pot, ni lelaa di nlama pot. Kiñe Salômô a tila le: “Bañga i mpôda ni pék i yé kiki pôm i gôl ikété bipañgbene bi silba.” (Bingéngén 25:11) Ngéda di ntibil emble bôt, di yoñok ki ngéda i ôt pék ilole di mpot, bibañga gwés bi nla ba kiki pôm i gôl, hala wee bi yéne bo nseñ, bi bak ki bilam. Ha ngéda i, to di mpot ndik ndék, to di mpot ngandak, bibuk gwés bi ga lédés bôt bape, bi ga kônha ki Yéhôva maséé. (Bingéngén 23:15; Éfésô 4:29) Njel i bisu bisu i yon di nla gwélél inyu unda le di nti Nyambe mayéga inyu likébla li hop!