1. Kii bagwal ba nyéñ inyu bon bap?

 A BAGWAL, di nyi le ni gwé ngôñ i hôla bon banan i yi Yéhôva ni i gwés nye. Ndi di ntehe bé Djob. Lelaa ni nla hôla bon banan i tehe nye kiki Liwanda jap?​—Yakôbô 4:8.

2. Lelaa bagwal ba nla niiga bon bap bilem bi Yéhôva?

² Njel yada ni nla gwélél inyu niiga bon banan i kôôge Yéhôva bebee, i yé le ni nigil Bibel lôñni bo. (2 Timôtéô 3:14-17) Ndi Bibel yomede i nhôla bés i yi njel ipe di nla gwélél inyu hôla bo i yi Yéhôva. I kaat Bingéngén, isañ mbai wada a mbigdaha lok yé le a waa bañ béñge bihégél inyu tehe bilem bi Yéhôva. (Bingéngén 3:19-21) Di ga tehe ngim manjel bagwal ba nla gwélél inyu hôla bon bap i yi njee a yé Yéhôva mu kiki ba mbéñge bihégél.

3. Lelaa bagwal ba nla hôla bon bap?

³ Bibel i nkal le bilem bi Nyambe “bi nene loñge loñge, ibale di nigil lelaa a bi hek nkoñ ’isi, inyule bi nene ni njel gwom a bi hek.” (Rôma 1:20) A bagwal, bebek ni ngwés ni nhiôm ni bon banan. Ni gwélél i pôla i inyu hôla bo i tehe maada ma yé ipôla i ‘gwom Yéhôva a bi hek’ ni bilem gwé. Inyu hala nyen di tehe i yom ndémbél i Yésu i nla niiga bagwal.

4. Lelaa Yésu a bé gwélél bihégél inyu niiga banigil bé? (Lukas 12:24, 27-30)

⁴ Ni yimbe lelaa Yésu a bi gwélél bihégél inyu niiga. Lisañ jada, a bi kal banigil bé le ba béñge biboboñ, ni lelaa mbônji i bikai i nañ. (Añ Lukas 12:24, 27-30.)  Yésu a bé le a sima nuga to mbônji ipe, ndi a bi pohol hinuni ni mbônji banigil bé ba bé yi loñge loñge. Banigil ba bé tehe biboboñ bi mpuue i ngii ni mbônji i bikai i nyibla. Baa ni yé le ni hégda Yésu a mpot, a undga bo bihégél bi? I mbus le a bi pôdôl bo bihégél bi, kii a bi boñ? A bi niiga banigil bé le Isañ wap nungingii a nlôôha likap ni loñgeñem: Biniigana bi bé le Yéhôva a ga jés bagwélél bé, a ha yak bo mambot ndik kiki a mboñ ni biboboñ lôñni mbônji i bikai.

5. Dimbe dihéga di bihégél bagwal ba nla gwélél inyu niiga man wap?

⁵ A bagwal, lelaa ni nla nigle Yésu i ngéda ni niiga bon banan? U nla añle man woñ ngim yom i tôbôtôbô u ngwés mu bihégél, bebek ngim nuga tole bebela. Mu kiki u mboñ hala, toñle nye kii dihéga di di niiga bés inyu Yéhôva. U nla bat man woñ imbe nuga tole imbe bebela a ngwés ngandak. A ga ba maséé ngandak i emble we i ngéda u mba u ntoñle nye bilem bi Yéhôva bi bi nene mu hégél a nlôôha gwés.

6. Kii ndémbél i nyañ Christopher i niiga bés?

⁶ Baa bagwal ba nlama lôôs ngandak ngéda i ke yéñ ngim nuga tole bebela i tôbôtôbô b’a gwélél inyu niiga bon bap njee a yé Yéhôva? Heni. Yésu a bi tégbaha bé ngandak ngéda i toñle banigil bé lelaa biboboñ bi nyéñ bijek gwap, tole lelaa mbônji i bikai i nañ. To ibale man woñ a ngwés nigil ngandak mam inyu bihégél, libim li ngéda nso mbadga tole ndék bibuk i nla kola inyu niiga nye ngim jam mu. Di tehe i yom mankéé wada le Christopher a mbigda i i bi pémél nye i ngéda a bé mañge: “M’ma a bé pot bé ngandak i ngéda a bé hôla bés i diihe bihégél bi nkéña bés. Kiki hihéga, i ngéda di bé bebee ni dikôa, a bé a kal le: ‘Ni béñge kiki dikôa dini di téé nyoo ngii, di bak dilam. Baa Yéhôva a ta bé hélha Djob?’ I ngéda di bé bebee ni tuye, a bé a kal le: ‘Ni ntehe kiki mangudga mé ma gwé ngui? Baa hala a ñunda bé le Nyambe a gwé ngui?’” Christopher a nkônde le: “I bon ba mambadga ba ba bééna ngui ngandak, ba tindge bés i ôt pék.”

7. Lelaa ni nla niiga bon banan i ôt pék mu bihégél?

⁷ Mu kiki bon banan ba nañ, ni nla hôla bo i gwélél bihégél inyu ôt pék i i ga hôla bo i kônde yi Yéhôva. U nla pohol hégél yada i Nyambe, u kwélél mu ni bon boñ, ndi u bat bo le: “Kii i niiga bo inyu Yéhôva?” Bebek le mandimbhe map ma ga hélés we.​—Matéô 21:16.

8. Imbe pôla bagwal ba ba bé bon ba Israel ba bééna i niiga bon bap i ngéda ba bé “i njel”?

⁸ Ba bi kal bon ba Israel ba ba bé bagwal le ba niiga bon bap mambén ma Yéhôva ‘i ngéda ba yé ke njel.’ (Ndiimba Mbén 11:19) Manjel ma bé tagbe mu nkoñ Israel wonsôna. U bé le u boma ngandak mintén mi binuga, mi dinuni ni mi mbônji. I ngéda mahaa ma Israel ma bé tagbe mu manjel ma, bagwal ba bé le ba telep inyu memle bihégél bi Yéhôva ni bon bap. A bagwal, yak bé ni nla boñ nlélém, ni gwélél bihégél inyu niiga bon banan. Di  tehe lelaa ngim bagwal i bi pam i boñ hala.

9. Kii ndémbél i Punitha bo Katya i niiga bés?

⁹ Nyañ mbai wada le Punitha, nu a niñ i ngim tison ikeñi i loñ India, a nkal le: I ngéda di nke i mbai i yuuga bôt bés ba lihaa, di yé di gwélél i pôla i inyu memle bihélha bi mam Yéhôva a bi hek. Me nôgda le bon bem ba nigil ngandak mu bihégél, i ngéda di yé haa ni liyôgbe li tison. A bagwal, kekikel bon banan ba ga hôya bé mangéda malam ni bi tégbaha mu nya bahoma i. Sita Katya nu a yé loñ i Môldawa, a nkal le: “Mangéda malam me mah hôya bé, ma yé ma me bi tégbaha ni bagwal bem i mbai. Me nti bo mayéga inyule ba bi niiga me ibôdôl me mañge i yoñ ngéda i memle mam Yéhôva a bi hek, ni i tehe nye mu bihégél gwé.”

10. Ibale bagwal ba ba nyén i tison ba ntehe le ba nla bé kena bon bap liké, kii ba nla boñ? (Béñge minkéñék mi matila le “ Mahôla inyu bagwal.”)

¹⁰ Kii di nla boñ ibale di ntehe le di ta bé le di ke i mbai ni bon bés? Amol, nu yak nye a nyén i India, a nkal le: “I het me niñ i mbéda ngandak moni inyu ke i mbai, bagwal ba nlama sal ngandak. Ndi di nla kena bon bés i man wom u mbônji, tole di bedna bo bahoma ba nyôl ba nsébél le terrasse inyu memle bihégél ni pôdôl bilem bi Yéhôva.” Ibale u mbéñge loñge, bebek u nla léba ngim bihégél bebee ni mbai yoñ, bi u nla unda bon boñ. (Tjémbi 104:24) U nla léba bo dinuni, bitandi, bibebela ni gwom bipe. Karina nu a yé i loñ Jaman a nkal le: “Mama yem a ngwés mbônji ngandak, jon i ngéda me bé mañge a bé unda me mbônji ilam  hiki ngéda di bé minhiômôk.” A bagwal, ni yé ki le ni gwélél bividéô ni bikaat bi ntôñ bi bi mpôdôl bihégél ntôñ wés u ma pémés inyu niiga bon banan. Ñ, to kii leñek ni nla hôla bon banan i memle i mam Nyambe a bi hek. Nano di béñge ngim bilem bi Yéhôva u nla pôdôl bon boñ.

11. Lelaa bagwal ba nla hôla bon bap i yimbe gwéha i Yéhôva?

¹¹ Inyu hôla bon boñ i yimbe gwéha i Yéhôva, u nla tinde bo i béñge lelaa ngandak binuga i nyoñ ndun ni bon bap. (Matéô 23:37) U nla ki unda bo ngandak mam malam i i nlémél we mu mam Nyambe a bi hek. Karina nu di mbôk di pôdôl a nkal le: “I ngéda di bé hiôm, mama yem a bé ti me makénd i yoñ ngéda i memle mbônji, a bé hôla me i tehe le hiki mbônji i yé tôbôtôbô, i bak ki maselna ni ini mbônji ipe. Bilama bi bi ñunda le Yéhôva a yé toi gwéha. Yak i len ini, i mbus ngandak nwii, me ngi yoñok ngéda i memle mbônji, i yé nya ndi nya, ni ngandak minsonol. Ñ, mbônji i ngi undga me le Yéhôva a ngwés bés ngandak.”

12. Lelaa bagwal ba nla hôla bon bap i yimbe pék i Nyambe? (Tjémbi 139:14) (Béñge yak titii.)

¹² Hôla bon boñ i yimbe pék i Nyambe. Yéhôva a nloo bés pék huum! (Rôma 11:33) Kiki hihéga, u nla unda bo ond i ngii, u bigdahaga bo le malép mon ma nyila ond, i mbus ond i nyodi homa wada inyu ke homa numpe. (Hiôb 38:36, 37) U nla yak unda bo le nyuu mut binam i bi héga i nya i nhélhana. (Añ Tjémbi 139:14.) Di béñge lelaa isañ mbai wada le Vladimir a bi boñ hala. A nkal le: “Kel yada lok yés i nwii 5, i bi kwo i ngéda i bé luk baskô yé, i babaa. I mbus ndék dilo, mbabaa i kahal mal. Me ni nwaa wem di bi toñle nye le Yéhôva a bi hek bés i nya i yé le nyuu yés i ntiblaha yomede. Di bi kal nye le a nla bé tehe i nya jam i mu gwom bôt ba binam ba mbañ. Kiki hihéga litôa li nla bé tibil jomede ibale li mboñ accident. Hala a bi hôla lok yés i nôgda le Yéhôva a gwé pék.

13. Lelaa bagwal ba nla hôla bon bap i yimbe ngui i Nyambe? (Yésaya 40:26)

 ¹³ Yéhôva a nti bés makénd i paa mis i ngii inyu tehe lelaa ngui yé i hélha i mboñ le hiôdôt to hiada hi hañ bañ. (Añ Yésaya 40:26.) U nla ti bon boñ makénd le yak bo ba béñge ngii, inyu ôt pék mu mam ba ntehe. Sita yada i loñ Taiwan le Tingting, a mbigda i jam li bi pémél nye i ngéda a bé mañge, a nkal le: “Kel yada, me ni mama yem di bi tégbaha u bikai, hala a bi ti bés pôla i béñge ngii, nyonok ni tjôdôt ibabé le mapubi ma tison ma tééñga bés. Ha ngéda i, solôñ yem i suklu i bé tééñga me, me bé badba too m’a ke ni bisu i gwélél Yéhôva. M’ma yem a bi ti me makénd i hoñol ngui i bé béda Yéhôva inyu hek i tjôdôt di tjodisôna, le me hôya bañ le a nla gwélél i ngui i inyu hôla me i yémbél to mambe manoodana. I ngéda me bi huu, i mam me bi tehe ma bi tinde me i kônde yi Yéhôva, ni i yoñ makidik ma ngui i gwélél nye.”

14. Lelaa bagwal ba nla hôla bon bap i tehe Yéhôva kiki Djob li maséé?

¹⁴ I mam Yéhôva a bi hek ma ñunda le a yé maséé, a gwé ki ngôñ le di ba maséé. Bôt ba njoñ yi ba bi yimbe le ngandak binuga i ntuk, yak dinuni ni tjobi. (Hiôb 40:20) Baa hala a yé a nôlha bon boñ i ngéda ba ntehe nuga i ntuk? Téntén i ngéda ba ntehe man siñgi a ntuk ni bol, tole bon ba ngwo ba nsak, ba peghege nwel. Lisañ lipe bon boñ ba ga nol i ngéda ba ntehe bon ba binuga ba mboñ binjénjé, hôñlaha bo le di ngwélél Djob li maséé.​—1 Timôtéô 1:11.

15. Kii i nla hôla bagwal i yi i yom bon bap ba nhoñol? (Bingéngén 20:5) (Béñge yak titii.)

¹⁵ Ngim mangéda, i yé i ba nledek inyu bagwal i tinde bon bap i añle bo i mam ma ntééñga bo. Ibale yak we u mboma i ndutu i, bebek u nyéñ njel i yi mahoñol map. (Añ Bingéngén 20:5.)  Bagwal bahogi ba bi léba le, i ngeñ ba ntégbaha ngéda i memle bihégél ni bon bap, hala a yé a yik bane bo ntombok jam. Inyuki? Inyule ha ngéda i, bagwal ni bon ba pégi i nlélém jam. Isañ mbai wada i loñ i Taiwan le Masahiko, a nti njom ipe, a nkal le: “I ngéda me ni nwaa wem di ntégbaha loñge ngéda ni bon bés bo ba-na, bebek i ngii dikôa tole i mbaa tuye, ba yé ba ba bebee i yible bés miñem wap, hala a yé a yik tômbôl bés i yi mahoñol map ma kétékété.” Katya nu di mbôk di pôdôl a nkal le: “I ngéda suklu i bé pam, m’ma a bé a kena me i loñge wom i mbônji i i bé bebee ni suklu. I nya homa nlam nunu a bé boñ le i bane me jam li ntomb i añle nye mam ma bi tagbe i suklu tole ma ma bé tééñga me.”

16. Lelaa mahaa ma nla tégbaha loñge ngéda inyu memele bihégél?

¹⁶ I mam Yéhôva a bi hek ma nla hôla mahaa i tégbaha loñge ngéda ni i tuk, hala a nkônde lédés maada map. Bibel i nkal le hiki jam li gwé ngeñ, “ngeñ i hiol” ni “ngeñ i pind.” (Ñañal 3:1, 4, buk isi lipep.) Yéhôva a bi ti bés bahoma ba nlôôha balam inyu tégbaha loñge ngéda. Ngandak mahaa i ngwés i nke i tégbaha loñge ngéda i homa ba ntéédana binuga, i mbai, i ngii dikôa tole i mbaa tuye. Ngandak boñge i ngwés i ntuk i wom mbônji, bôt bape ba ngwés ba memle binuga, tole ba ngwés ba nogop i lép, ba gwéhék hok i tuye tole i lom. Kinje loñge ngéda di ntégbaha i memle mam Yéhôva a bi hek!

17. Inyuki bagwal ba nlama hôla bon bap i kon maséé ni mam Yéhôva a bi hek?

¹⁷ I mbok yondo, bagwal ni bon bap b’a kon maséé i nya i tôbôtôbô i memle bihégél bi Yéhôva. Maselna ni i len ini, d’a kon ha bé binuga woñi; to binuga, bi ga kon bé bés woñi. (Yésaya 11:6-9) Di ga kon maséé ni mam Yéhôva a bi hek i boga ni boga. (Tjémbi 22:26) Ndi a bagwal, ni bem bañ i ngéda i, inyu hôla bon banan i kon maséé ni bihégél. Mu kiki ni ngwélél bihégél inyu hôla bon banan i yi Yéhôva, bebek b’a sôk tehe le Kiñe David a bé a kôli kal le: “A Yéhôva, nson wo ki wo u ta bé kiki nson woñ.”​—Tjémbi 86:8.