1-2. (a) Hee Paul a bé i ngéda a bi tilna bikristen bi Éfésô? (b) Mambe mambadga di ga timbhe munu yigil ini?

 I NGÉDA ñôma Paul a bé i mok i Rôma, a bé gwés ti lôk kéé yé makénd. Kiki a bé bé le a yuuga bo nyemede, a bi tilna bo bikaat. I kaat a bi tila i nwii 60 tole 61 N.Y. i bé kaat i Éfésô.​—Éfésô 1:1; 4:1.

² Jam kiki bo jôm li nwii bisu bi ngéda, Paul a bi tégbaha ndék ngéda i Éfésô, a añlak ñañ nlam, a niigaga ki bôt. (Minson mi baôma 19:​1, 8-10; 20:​20, 21) Paul a bé gwés lôk kéé ngandak, a gwéhék ki hôla bo i gwélél Yéhôva. Ndi inyuki i ngéda a bé tilna minhook mini, a bi gwélél bibuk bini le, jiibe ni mapubi? Bimbe biniigana bikristen gwobisôna bi ñôt mu maéba ma? Di ga timbhe mambadga mana munu yigil ini.

NI NLÔL I JIIBE INYU MAPUBI

3. Dimbe dihéga Paul a bi gwélél i kaat a tilna lôk kéé i Éfésô?

³ Paul a tilna bikristen bi Éfésô le: “Ni bé i jiibe i ngéda bisu, ndi nano ni yé mapubi.” (Éfésô 5:8) Paul a bi gwélél bibuk bini le jiibe ni mapubi inyu toñol libak li bikristen li ngéda bisu ni i yom ba bi yila i mbus sôble yap. Di tehe inyuki Paul a bi kal le bôt ba Éfésô ba bé “i jiibe i ngéda bisu.”

4. Ni imbe njel bôt ba Éfésô ba bé i jiibe li kwéha base?

⁴ Jiibe li kwéha base. Ilole ba nyi maliga, bôt ba Éfésô, ba Paul a bé tilna ba bé minkol mi biniigana bi kwéha  base, ni mi makañ. Tison i Éfésô i bé yiba ngandak inyu témpel yé ikeñi i Artémis, i i bé ilam ngandak kayéle bôt ba ngéda kôba ba bé sima yo ikété gwom bisaambok bi nlôôha ba bilam. I bôt ba bé lo i bégés mu témpel i, ba bé bégés bisat. I bôt ba bé ôô bisat bi, ba nuñlak gwo ha i témpel, ba bé kôs yéñe ngandak. (Minson mi baôma 19:​23-27) U héya hala, i tison i i bé yiba inyu ligwéélak jé li makañ.​—Minson mi baôma 19:19.

5. Inyuki di nla kal le bôt ba Éfésô ba bé hiumul i jiibe mu maboñok map?

⁵ Maboñok ma jiibe. Tison i Éfésô i bé yiba inyu nyega yé, bôt ba bé wo bé nyuu inyu maboñok map mabe. Bôt ba bé béna pot mpuñgu bitéâtre gwap ni mangand ma base. (Éfésô 5:3) Ngandak bôt i Éfésô i bé “kon ha bé hison,” hala a nkobla le “hala a bé tééñga ha bé bo i boñ béba.” (Éfésô 4:​17-19) Ilole ba nyi matiñ ma Yéhôva, kiññem i bé kéés ha bé bo inyu mam ba bé boñ, ba bé yi bé to le kel yada ba ga timbhe i bisu bi Yéhôva inyu maboñok map. Inyu hala nyen i ngéda Paul a bé pôdôs bo a kal le: “Mahoñol map ma yé ikété jiibe, ba bak mbaglak ni niñ Nyambe a nti.”

6. Inyuki Paul a bé le a kal bôt ba Éfésô le ‘nano ba bé mapubi’?

⁶ Bôt ba Éfésô bahogi ba bi kida bé i jiibe. Paul a tila le ‘nano ba bé mapubi, inyule ba bééna maada lôñni Nwet.’ (Éfésô 5:8) Ba bi neebe maliga kayéle mapubi ma Bañga i Djob ma kahal béyéi bo. (Tjémbi 119:105) I bôt ba Éfésô bana ba bi tjôô maboñok ma kwéha base ni niñ yap i nyega. Ba bi sôk ‘yila banigle Nyambe,’ ba boñok kii yosôna ba nla inyu bégés Yéhôva ni i lémél nye.​—Éfésô 5:1.

7. Inyuki di nla kal le yak bés di yé kiki ngandak bikristen bi Éfésô?

⁷ Nlélém inyu yés, ilole di nlo maliga, di bé bibase bipe, di hiumlak i jiibe. Bahogi ikété yés ba bé yoñ ngaba mangand ma kwéha base; bape ba ban-ga  niñ i nyega. Ndi i ngéda di bi nigil matiñ ma Yéhôva, di yi kii i yé loñge ni béba i mis mé, di héñha. Di kahal boñ biliya i niñ inoñnaga ni matiñ mé. Hala a bi lona ki bés ngandak bisai. (Yésaya 48:17) Ndi i ta bé jam li ntomb i yén haa ni jiibe di bi tjôô, inyu “ke ni bisu i hiôm kiki bon ba mapubi.” Lelaa di yé le di pam i boñ hala?

KEÑGLE JIIBE

8. Inoñnaga ni Éfésô 5:​3-5 kii bilôk bikéé bi Éfésô bi bé lama keñgle?

⁸ Añ Éfésô 5:​3-5. Inyu yén haa ni maboñok mabe ma jiibe, bikristen bi Éfésô bi bé lama ke ni bisu i jo sañ le ba boñ bañ mam ma mbébél Yéhôva. Hala a bé kobla le, u héya malal ma nyega, ba bé lama ha bé pot bijôñ. Paul a bi bigdaha bikristen bi Éfésô le ba bé lama tjôô maboñok mabe ma inyu bana “ngababum ikété Ane i Kristô ni i Nyambe.”

9. Inyuki di nlama yoñ yihe ni mam momasôna ma ma nla yilha bés nyega?

⁹ Yak bés di nlama ke ni bisu i keñgle “minson mi jiibe mi mi num bé matam malam.” (Éfésô 5:11) I mbéna pam le, i ngéda mut a gwé lem i béñge, i emble tole i pot mam ma nyega, a nsôk ndigi a boñ i mam ma. (Bibôdle 3:6; Yakôbô 1:​14, 15) I loñ yada, ngandak bilôk bikéé i bi kahal tilna i réseau social yada. I bibôdle, ngandak yap i bé pôdôl mam ma mbuu. Ndi ndék ni ndék ba bi kahal pôdôl mam ma nlémél bé Yéhôva. Ba bi bôdôl yak bana minkwel mi malal. Ngandak bilôk bikéé i i bé mu group i i bi kal i mbus ngéda le, i bi sôk i kwo i malal ma nyega.

10. Lelaa Satan a nyéñ lôk bés? (Éfésô 5:6)

¹⁰ Nkoñ ’isi u Satan u noode lôk bés le i mam Yéhôva a nkal le ma yé nyega tole mahindi, ma ta yaga bé béba to ndék. (2 Pétrô 2:19) Hala a nhélés bé bés! Len bé nyen Nsohop a mbôdôl i jam li, nano a yé nwii ndi nwii le a noode yumus bôt ba binam, le ba pam bañ i yi kii i yé loñge ni kii i yé béba. (Yésaya 5:20; 2 Korintô 4:4) Inyu hala nyen ngandak bisinima, gwom ba ñunda i télé, ni mam ma mpam internet bi nhôñôs mam ma nkolba matiñ ma téé sép ma Yéhôva! Jon Satan a noode tinde bés i hoñol le maboñok ma nyega, bieñg ni mahabga ma nkoñ ’isi ma ta bé mabe, ndi ma nhôla bés i nok line li niñ.​—Añ Éfésô 5:6.

11. Lelaa i jam li bi pémél Angela li ñunda le di nlama noñ maéba ma pék di nléba i kaat Éfésô 5:7? (Béñge yak titii.)

¹¹ Satan a ngwés le di ba mawanda ni bôt ba ba ngwés bé matiñ ma Yéhôva. Inyu hala nyen, Paul a bi béhe bikristen bi Éfésô le: “Ni yoñ bañ ngaba yo ki yo ni bo,” hala wee ni i bet ba mboñ mam mabe i mis ma Nyambe. (Éfésô 5:7) Di nlama bé hôya le, i lôñ ba mpôdôl hana i ta ndigi bé i bôt bés ni bo di ntégbaha ngéda mbom ni mbom. I nla yak ba i bôt di mboma i bi réseaux sociaux, i ndutu i, lôk kéé i Éfésô i bééna bé yo. Sita Angela, a nu a yé i pes Asia, a bi nôgda toi le ba ntuk bé ni bi réseaux sociaux. A nkal le: “I gwom di nléba i internet bi nla héñha mahoñol més ndék ni ndék. I jam li li bi pémél me kayéle, i pam ngim ngéda le, hala a  bé tééñga ha bé me i bana mawanda ma ma noñ bé matiñ ma Bibel. Hala a bi boñ le sôk i nsôk, me kahal hoñol le, to ibale kristen i mboñ ngim jam i i nlémél bé Yéhôva béba i ta bé.” Masoda le, mimañ mi bi hôla sita Angela i nlona mahéñha i niñ yé. A nkal le: “Nano me nyônôs mahoñol mem ni mam ma mbuu iloole me yônôs mo ni mam me ntehe mu bi réseaux sociaux.”

12. Kii i ga hôla bés i ke ni bisu i noñ matiñ ma Yéhôva inyu loñge ni béba?

¹² Di nlama jôs mana mahoñol ma nkoñ ’isi le, i bana maboñok ma nyega i ta bé béba. Di nyi yaga le bitembee bi. (Éfésô 4:​19, 20) Jon di nlama badba le: ‘Baa me nyoñ yihe le me tégbaha bañ ngéda yañga ni solôñ yem i bôlô, mawanda mem ma suklu, tole ni bôt bape ba ba noñ bé matiñ ma Yéhôva? Baa me mboñ kii yosôna me nla inyu nit matiñ ma Yéhôva ni ñem ngui to ibale i bôt ba nkéña me ba nkal le me nlôôha ba ndéñ ndéñ, le me nok bé bôt bape?’ Inoñnaga ni 2 Timôtéô 2:​20-22, di nlama yak yoñ yihe ni mawanda di mpohol i likoda. Di nyi le lôk kéé ihogi i yé le i boñ le di kee ha bé ni bisu i gwélél Yéhôva.

NI HIÔM “KIKI BON BA MAPUBI”

13. I ngéda ba nkal le “kena ni bisu i hiôm kiki bon ba mapubi,” kii hala a nkobla? (Éfésô 5:​7-9)

¹³ Paul a bi ti ndigi bé bikristen bi Éfésô makénd i pam i jiibe, ndi a bi kal yak bo le ba kee “ni bisu i hiôm kiki bon ba mapubi.” (Añ Éfésô 5:​7-9.) Kii hala a nkobla? Le di nlama bana maboñok ma ma ñunda le di yé bañga bikristen hiki ngéda. Njel yada inyu pam i boñ hala i yé le, di añ Bibel di nigil ki yo yak ni bikaat bi ntôñ. I nlôôha ba nseñ le di nigil ndémbél i Yésu ni biniigana gwé, inyule a yé “mapubi ma nkoñ ’isi.”​—Yôhanes 8:12; Bingéngén 6:23.

14. Lelaa mbuu mpubi u nla hôla bés?

¹⁴ Di gwé ngôñ ni mbuu mpubi u Nyambe inyu ke ni bisu i hiôm “kiki bon ba mapubi.” Inyuki? Inyule i ta bé jam li ntomb i yén mapubi munu nkoñ ’isi u nyega unu. (1 Tésalônika 4: 3-5, 7, 8) Mbuu mpubi u nla hôla bés i jo sañ le di kôna bañ mahoñol ma nkoñ ’isi, to pék i bôt ba binam, ndi to bana litehge li nkoñ ’isi li li nkolba mahoñol ma Nyambe. Mbuu mpubi u nla hôla bés i “bana ñem nlam ikété mam momasôna, lôñni telepsép.”​—Éfésô 5:9.

15. Mambe manjel di nla gwélél inyu kôhna mbuu mpubi? (Éfésô 5:​19, 20)

¹⁵ Njel yada di nla gwélél inyu kôhna mbuu mpubi i yé le di soohe inyu bana wo. Yésu a bi kal le, ‘i bôt ba mbat Nyambe mbuu mpubi,’ Yéhôva a’ ti bo wo. (Lukas 11:13) U héya hala, i ngéda di mbégés Yéhôva ntôñ i makoda, di nkôhna ki mbuu mpubi. (Añ Éfésô 5:​19, 20.) I loñge bôlô mbuu mpubi u nsal i ngii yés, i ga hôla bés i boñ mam tole i niñ i nya i nlémél Nyambe.

16. Kii i ga hôla bés i yoñ makidik malam? (Éfésô 5:​10, 17)

¹⁶ I ngéda di gwé makidik ma ngui i yoñ, di nlama pam i nok “kii i yé sômbôl i Yéhôva,” di yoñ ki makidik i boñ yo. (Añ Éfésô 5:​10, 17.) I ngéda di nléba matiñ ma Bibel ma nla hôla bés, wee di mpam i yi mahoñol ma Yéhôva mu jam li. I mbus, i ngeñ di noñ mo, di ga pam i yoñ makidik malam.

17. I ngéda ba nkal le di tibil yaga gwélél ngéda yés, kii hala a nkobla? (Éfésô 5:​15, 16) (Béñge yak titii.)

¹⁷ Paul a bi ti bikristen bi Éfésô maéba le, ba tibil gwélél ngéda yap. (Añ Éfésô 5:​15, 16.) “Mut mbe,” ñoo wés Satan, a ngwés le di pagap ngandak ni mam ma nkoñ ’isi unu kayéle di bana ha bé ngéda inyu nson u Nyambe. (1 Yôhanes 5:19) Kristen i yé le i bôdôl bok mahoñol i nyiña moni, i boñ bisuklu bikeñi tole i tégbaha ngéda yé yosôna i bôlô, iloole a yéñ manjel i kéñbaha nson wé. Ibale kristen i nôgda le hala a nkahal pémél nye, bebek wee a nkahal bana mahoñol ma nkoñ ’isi. Maliga ma yé le, i mam  ma ma ta bé mabe, ndi ma nlama bé ba jam li bisu i niñ yés. Inyu hiôm “kiki bon ba mapubi,” di nlama ke ni bisu “i tibil gwélél ngéda [yés],” di ti libim li ngéda yés i mam ma nlôôha nseñ.

18. Bimbe bitelbene mankéé Donald a bi yoñ inyu tibil gwélél ngéda yé?

¹⁸ Di yéñ manjel momasôna di nla bana inyu kéñbaha nson wés. I jam li jon Donald, nu a yé i Afrika Nwelmbok a bi boñ. A nkal le: “Me bi béñge niñ yem, me yemhe Yéhôva le a hôla me i kéñbaha nson wem likalô. Me bi soohe nye le a hôla me i léba bôlô i i ga ti me pôla i bana ngandak ngéda i nson likalô. Sôk i bi sôk, ni mahôla ma Yéhôva, me bi léba i nya bôlô i. Me ni nwaa wem di bi bôdôl nson nsañal i nlélém ngéda.”

19. Lelaa di nla pam i ke ni bisu i hiôm “kiki bon ba mapubi”?

¹⁹ I kaat Paul a bi tilna lôk kéé i Éfésô i bi lama hôla bo i téñbe i gwélél Yéhôva. Maéba ma, ma nla bane yak bés nseñ i len ini. Kiki di ntehe munu yigil ini, ma nla hôla bés i yi pohol mintuk ni mawanda més lôñni pék. I kaat i, i nla tinde bés i ke ni bisu i yéñ mapubi ma maliga ni njel loñge ntjega u yigil Bibel. I nyigye yak nseñ u mbuu mpubi, u u nla hôla bés i num matam malam. I bii i mam Paul a bi tila i bisélél i nla hôla bés i yoñ makidik malam, ñ makidik ma ma nkiha ni mahoñol ma Yéhôva. Ibale di mboñ i mam mana, di ga pam i keñgle jiibe li nkoñ ’isi unu, di yén ki mapubi!