NGANDAK bilôk bikéé i bôlôm ni i bôda i i bi ke biloñ bi bakana inyu yéñ moni bi bi témb biloñ gwap. Gwéha inyu Yéhôva ni inyu mut wap libôk yon i bi tinde bo i ke i het i mbéda ngandak batéé likalô. (Matéô 22:37-39) Bimbe bisesema ba bi boñ? Lelaa Yéhôva a bi sayap bo? Inyu kôhna mandimbhe mu mambadga ma, di yoñ hihéga hi loñ Afrika yada le Kamerun.

I nwii 1998, mankéé wés wada le Onésime a bi nyodi i Kamerun a ke niñ i loñ ipe. Hala a bé 14 nwii le a bé niñ nyoo i loñ i. Kel yada likoda, nti nkwel wada a yoñ hihéga inyu pôdôl nson likalô. A kal le: “Hégdana le mawanda ima ma nke i lop tjobi, hiki mut i wéé homa. Ndi wada a yé gwel tjobi ngandak iloo nuu numpe. Baa nunu a ta bé gwel ngandak tjobi a ga ke bé nyoo i homa tjobi di yé ngandak?”

Hihéga hi, hi bi boñ Onésime le a bôdôl hoñol i témb i Kamerun inyu nit nson likalô. Ndi a bé kon woñi. I mbus ngandak nwii i loñ i bakana a bé badba too a ga meya ki niñ i Kamerun. Inyu yi too a ga la, Onésime a bi tégbaha ndugi sôñ isamal i Kamerun. I mbus ngéda, i nwii 2012 a témb, témb yosôna.

Onésime a nkal le: “Me bi témb me meya lék ni niñ i Kamerun. I ndap Ane, i bé i mbéda le me meya ki yén i biyééne bi bikék bi bi nlet.” Onésime a nwemla, a kônde le: “Ndi i ngéda me bi bôdôl bok mahoñol mem i biniigana, me bé hoñol ha bé biyééne bilam me bi meya.”

I nwii 2013, Onésime a bi bii Géraldine, nu yak nye a bi témb i Kamerun i mbus nwii bôô i loñ Pulasi. Bimbe bisai babiina bana ba bi kôhna hala kiki ba bi boñ le nson u Yéhôva u ba jam li bisu i niñ yap? Onésime a nkal le: “Ba bi sébél bés i Suklu i baañal ñañ nlam u Ane, di sal ki i Bétel. I nwii u ntagbe, 20 ma banigil Bibel i likoda jés ba bi kôs sôble. Nano me nôgda toi le me yé i loñge homa inyu lop ‘tjobi.’” (Markô 1:17, 18) Géraldine a nkônde le: “Me bi kôhna bisai le me bé hégda bé to le me nla kôhna.”

Judith a bi ke i loñ Amérika, ndi a bééna ngôñ i kéñbaha nson wé likalô. A nkal le: “Hiki ngéda me bé me lo i yuuga lihaa jem i Kamerun, me bé me bôdôl ngandak gwigil bi Bibel. Me bé ee i ngéda i mpam le me témb, me yék gwo.” To hala, Judith a bé kon woñi i lo yén i Kamerun. A bééna loñge bôlô  i i bé ti nye ngandak moni inyu saa matibla ma isañ nu a bé munu Kamerun. Ndi Judith a bi bôdôl Yéhôva ñem a témb. A nkal le i yé maliga le ngim mangéda, a yé a nhoñol niñ ilam i Amérika. Ndi a yé a soohe Yéhôva le a kodol mahoñol mé, ngwélél makiiña wada bo nwaa ba bi ti ki nye makénd.

Judith a nkal le: “I mbus nwii maa, me bi hôla bôt ba-na i kôhna sôble.” Judith a bi yila yak nsañal nu tôbôtôbô. I len ini, a nyéga nlôm Sam-Castel, nu a yé ngwélél makiiña i yuuga makoda. Ndi mam ma bi sôk laa inyu isañ Judith? Judith ni lihaa jé ba bi pam i léba dokta i loñ ipe li li bi neebe i kan isañ yañga. Masoda le mam ma bi tagbe loñge.

Mankéé wada le Victor a bi ke i yén i Kanada. Kel yada, a bi añ Nkum Ntat nu a bé pôdôl bisuklu bikeñi, a bôdôl badba mambadga inyu suklu yé nyemede. I mbus ngéda, a bi nwas suklu ikeñi a bé boñ a nigil bôlô i moo. A nkal le: “Hala a bi hôla me le me pala léba bôlô, me boñ ki i jam me bé sômbôl boñ kôba, i yila nsañal.” I mbus ngéda, Victor a bi bii Caroline, bo iba ba lo i tégbaha ndék ngéda i Kamerun. Kel yada a bi ke i yuuga hikuu hi loñ hi Kamerun, bilôk bikéé nyoo bi ti bo makénd le ba loo i sal i Kamerun. Victor a nkal le: “Di bééna bé njom to yada i tjél, kiki di bé niñ bé niñ ikeñi, di bi neebe nsébla u.” To hala kii Caroline a bé bé mbôô ngandak, ba bi yoñ makidik le ba nlo yén i Kamerun.

Victor ni Caroline ba bi kena bôlô yap i nsañal ni bisu i Kamerun inyu hôla ngandak bôt i i ngwés nigil Bibel. I ndék moni ba bi tééda, yon i bi niñis bo i bibôdle. I mbus, ba bi témb i Kanada ba sal ndék sôñ, i moni mi mi bi hôla bo le ba témb i Kamerun ba kena bôlô yap i nsañal ni bisu. Bimbe bisai ba bi kôhna? Ba bi sébél bo i Suklu i baañal ñañ nlam u Ane, ba yila ki basañal ba tôbôtôbô, i len ini ba nsal i bôlô maoñ. Victor a nkal le: “Kiki di bi yék niñ i mbomboo di bééna, di bi nigil i bôdôl Yéhôva ñem, yak Yéhôva a tééda ki bés.”

I nwii 2002, Alain nu a bé boñ suklu ikeñi i Jaman, a bi añ lipep lini le Jeunes gens​—Qu’allez vous faire de votre vie? I mam a bi añ mu ma bi tinde nye i héñha mahoñol. I nwii 2006, ba bi sébél nye i suklu ntôñ yada le École de formation ministérielle, i mbus ba ep nye i Kamerun, i loñ yé.

I ngéda Alain a bi pam i Kamerun a bi léba bôlô i i bé yoñ bé nye ngandak ngéda. I mbus ngéda, a bi léba bôlô ipe i bé ti nye ngandak moni, ndi i bé yoñ i ngéda a bé lama tégbaha likalô. Jon i ngéda ntôñ u bi bat nye le a ba nsañal nu tôbôtôbô, Alain a bi pala neebe. Nwet wé bôlô a kal le a mbédés nye nsaa, ndi Alain a bi tjél. I mbus ngéda, Alain a bi bii Stéphanie nu yak nye a bi yén ngandak nwii i loñ i Pulasi. Mambe mandutu Stéphanie a bi boma i ngéda a bi témb i Kamerun?

Stéphanie a nkal le: “Me bi bôdôl bana disiina di makon, yak nyuu yem i bôdôl tjél ngim gwom, ndi me bi yoñ matibla me kôhna ki hogbe.” I babiina bana ba bi kôhna  bisai inyu hônba yap. Alain a nkal le: “Di bi ke i téé likalô i mbai yada i yé haa ba nsébél le Katé, di koba ngandak bôt nyoo i i bééna ngôñ ni yigil i Bibel. I mbus ngéda, di bi niiga bo Bibel ni njel téléfôn. Bôt iba ikété yap ba bi kôs sôble yak juu li batéé likalô li bôdôl nyoo homa nu.” Stéphanie a nkônde le: “Maséé mape ma nloo bé mana le u hôla bôt i ti Yéhôva biniñ gwap. I lo i Kamerun i bi hôla me i bana maséé ma, ngandak ngélé.” I len ini, Alain bo Stéphanie ba nsal bôlô i makiiña.

Gisèle a bi ke i nigil suklu i dokta Italia, nyoo nyen a bi kôhna sôble. I babiina ba bi niiga Gisèle Bibel ba bé niñ bé niñ ikeñi, ba bak basañal. Hala a bi tihba Gisèle ngandak, a ti nye ngôñ i kéñbaha nson wé likalô. Gisèle a bi yila nsañal, a kenek i suklu.

Gisèle a bééna ngôñ i témb i Kamerun inyu kônde sélél Yéhôva, ndi ngim mam i bé kônha nye woñi. A nkal le: “Me bé kon woñi le me nimis mapep ma ma nti me kunde i témb Italia, ni le me bagla ni mawanda mem, ni lihaa jem li li yé nyoo.” Ndi to hala, i sôñ Mpuye nwii 2016, Gisèle a bi témb i Kamerun. Ndék ngéda i mbus, a biiba ni Léonce, hikuu hi loñ hi Kamerun hi om bo i Ayos i homa batéé likalô ba ta bé ngandak.

Lelaa niñ i bé i Ayos? Gisèle a nkal le: “Ba bé ba kit mapubi inyu ngandak dilo, bitéléfôn gwés bi lém. Libim li ngéda, di bééna bé ngim bôlô. Me bi nigil i lémbél i juu li tjé, di bé di ke ni brouette ni bilambe i ap malép lingen. Di bé di ke ni juu, inyule ha ngéda i bôt ba ta bé ngandak.” Lelaa babiina bana ba bi nihbe mandutu mana? Gisèle a nkônde le: “Mbuu u Yéhôva u bi hôla bés, bés bo iba di hônbaga, yak mawanda ni lihaa ba bé ti bés makénd, ba hôlga bés ni moni.”

Baa Gisèle a yé maséé le a bi témb i loñ yé? Nyemede a nkal le: “Ñ! Ibabé pééna yo ki yo. I bibôdle di bi bana mandutu, di nimis yak makénd més, ndi i ngéda di bi yémbél mandutu ma, me ni nlô wem di bi nôgda le di bi boñ i jam di bé lama boñ. Di bi nigil i bôdôl Yéhôva ñem, di kôôge ki bebee ni nye.” Léonce ni Gisèle ba bi ke i Suklu baañal ñañ nlam u Ane, i len ini, ba yé basañal ba tôbôtôbô.

Kiki balop tjobi ba ba nihbe mandutu inyu lop ngandak tjobi, batéé likalô ba ntémb i loñ yap ba neebe boñ bisesema inyu hôla bôt ba ba ngwés ñañ nlam u Ane. Ibabé pééna, Yéhôva a ga sayap batéé likalô bana inyu bôlô i ngui ba nsal ni inyu gwéha ba ñunda inyu jôl jé. (Néhémia 5:19; Lôk Héber 6:10) Ibale yak we u nyééne i loñ bakana, ndi ba yéñék batéé likalô i loñ yoñ, baa u yé le u témb? Ibale u mboñ hala, ngandak bisai i mbem wem.​—Bingéngén 10:22.