1, 2. (a) Lelaa Yésu a bi timbhe Pétrô ngéda a bé kal nye le, a tôñ ni nyemede? (Béñge titii i bibôdle.) (b) Inyuki Yésu a bi timbhe nye hala?

BANIGIL ba Yésu ba bé nhelek i nok Yésu a nkal le, mbus ndék ngéda, a bé lama son jonok a wo. Inyule ba bé hoñol le Yésu nyen a bé lama lo i téé ane Israel. Ñôma Pétrô nyen a bôk yoñ hop. A kal le: “A Nwet, jam li li ba nonok ni we; l’a lôl bé we kekikel.” Ni Yésu a timbhe le: “A Satan, témb me mbus, u yé me ngok baagene; inyule u nhoñol bé mam ma Nyambe, ndik mam ma bôt.”​—Matéô 16:21-23; Minson mi baôma 1:6.

² Ni bibuk bi, Yésu a bé boñ maselna ipôla mahoñol ma Djob ni ma nkoñ isi u u yé i si ane i Satan. (1 Yôhanes 5:19) Pétrô a bé tinde Yésu i nigle libak li bôt ba nkoñ isi unu, ba ba ntôñ ndigi ni bomede. Ndi Yésu a bé yi le mahoñol ma Isañ ma yé mahéñha ni ma nkoñ isi. A bé yi le Djob a bé gwés le a son njonok, ni le a wo. Mu kiki a bé timbhe Pétrô, Yésu a bi unda le a bé tjél mahoñol ma nkoñ isi, inyu neebe ma Yéhôva.

3. Inyuki i yé jam li nlet i tjél mahoñol ma nkoñ isi, inyu bana ma Yéhôva?

 ³ Kii hala a nkobla inyu yés? Baa di nhoñol kiki Yéhôva tole kiki bôt ba nkoñ isi? Kiki di yé bikristen, i nla ba le maboñok més ma nkiha ni matéak ma Djob. Ndi mam ma yé lelaa inyu mahoñol més? Baa di nhoñol kiki Yéhôva, di tehge mam nlélém kiki nye? Inyu pam i boñ hala, i nsômbla bés biliya bi ngui. U héya hala, i bana mahoñol ma nkoñ isi i yé yom i ntomb. Inyule mbuu nkoñ isi won u nkéña bés. (Efésô 2:2) Ni le, kiki mahoñol ma nkoñ isi ma ntinde bôt i tôñ ndik ni bomede, di nla bana ngôñ i noñ mo. Ñ, i yé jam li nlet i hoñol kiki Yéhôva, i bak jam li ntomb i hoñol kiki nkoñ isi.

4. (a) Kii i ga tagbe ibale di neebe le nkoñ isi won u mma mahoñol més? (b) Lelaa i yigil ini i ga hôla bés?

⁴ Ndi, ibale di neebe le nkoñ isi won u mma mahoñol més, di ga bôdôl ndik tôñ ni bésbomede, di ban-ga ki ngôñ i boñ kiki di ngwés. (Markô 7:21, 22) Jon i yé nseñ le di bana “mahoñol ma Djob,” he ma “bôt ba binam” bé. I yigil ini i ga hôla bés i boñ hala. I ga unda bés inyuki di nlama boñ le mahoñol més ma kiha ni ma Yéhôva, inyuki hala a yé inyu loñge yés, ni inyuki i boñ hala i tane bé bés nkôô i kiñ. I ga hôla ki bés i yi lelaa di nla boñ le mahoñol ma nkoñ isi ma mma bañ bés. I yigil i noñ ha, i ga hôla bés i tehe lelaa di nla pam i hoñol kiki Yéhôva ikété ngandak mam, kayéle mahoñol mé ma yila mahoñol més.

5. Inyuki bôt bahogi ba ntjél le mut a mma bo?

⁵ Bôt bahogi ba ngwés bé nok le mut a mma bo, tole mut a ntinde bo i hoñol nya ipe. Ba mbéna kal le: “Mahoñol mem ma.” Ba nsômbôl kal le, bomede bon ba nyoñ makidik ma, ni ki le ba gwé kunde i boñ hala. Ba gwé bé ngôñ le mut nyen a kal bo yom ba nlama boñ, tole ba kal bo le ba kôna ndémbél i mut numpe. *

6. (a) Imbe kunde Yéhôva a bi ti bés? (b) Baa i kunde i, i gwé bé minwaa?

⁶ Di koñ bañ woñi, i neebe le mahoñol més ma kiha ni ma Yéhôva hala a nkobla bé le di nla bé bana més mahoñol. Kiki kaat 2 Korintô 3:17 i nkal, “het mbuu [Yéhôva] u yéne, ha ki nyen kunde i yé.” Di yé kunde i bana jés libak. Di nla bana més mam di ngwés, di pohol ki mam di ga ti i ngéda yés. Hala nyen Yéhôva a bi hek bés. Ndi di nla bé gwélél kunde yés ngi minwaa. (Añ 1 Pétrô 2:16.) Ngéda i mpam le di pohol ipôla béba ni loñge, Yéhôva a gwé ngôñ le di noñ mahoñol mé ma ma nlébna i Bañga yé. Baa i boñ hala i nkobla le di yé i mok, tole hala a yéne bés nseñ?

7, 8. Inyuki i bana litehge li Yéhôva i nha bé bés i mok? Ti hihéga.

⁷ Di yoñ hihéga. Bagwal ba nliya i niiga bon bap bilem bilam. Kiki bo i ba maliga, i ba bôt ba bôlô, ni i yoñ ndun ni bôt bape. I boñ mam ma i nha bé bo i mok. Maselna ni hala, bagwal ba yé i kôôba bo i bana niñ nlam ngéda b’a yila minañak mi bôt. Ngéda boñge ba nañ, ni le ba nyodi ndap, ba yé kunde i yoñ map makidik. Ibale ba mpohol i niñ inoñnaga ni bilem bilam bagwal bap ba  bi niiga bo, ba ba bebee i yoñ makidik ma ba ga tam bé yani. Ibale ba mpohol i noñ maéba ma bagwal bap, b’a la keñgle ngandak mandutu, ni mam ma nlona nduña.

⁸ Kiki loñge ngwal, Yéhôva a gwé ngôñ le bon bé ba bana niñ i nlôôha lam mut a yé le a bana. (Yésaya 48:17, 18) Jon a nti bés matiñ inyu bana bihiumul bilam ni maboñok malam ipañ bôt bape. A naña bés i hoñol kiki nye ni i kôna litehge jé li mam. Iloole hala a nyégsa bés i nôgôl nye kiki bôt ba mok, hala a nhôla bés i lémés ni i kéñbaha ngap yés i ôt pék. (Tjémbi 92:6; Bingéngén 2:1-5; Yésaya 55:9) Hala a nhôla yak bés i yoñ makidik ma ma ntina maséé, a hôlga ki hiki wada wés i too i niñ yés. (Tjémbi 1:2, 3) Ñ, i hoñol kiki Yéhôva i yé nseñ, hala a nlémél ki bés!

9, 10. Lelaa mahoñol ma Yéhôva ma nloo ma nkoñ isi?

⁹ Njom ipe i i ntinde bagwélél ba Yéhôva i bana ngôñ le mahoñol map ma kiha ni ma Djob, i yé le mahoñol mé ma nloo ma nkoñ isi. Nkoñ isi u nti maéba inyu maboñok di nlama bana, maada ni bôt bés ba lihaa, ni lelaa di nla bana loñge bôlô ni mam mape ma niñ. Libim li maéba nkoñ isi u nti, li nkiha bé ni mahoñol ma Yéhôva. Kiki hihéga, inyu léba bôlô ba ntinde bôt i kadba. Ba ntinde ki bo i tehe malal ma nyega kiki loñge jam. Ba mbéna tinde bôt i bagla tole i bos ni sobiina wap inyu to imbe njom, ibale ba nôgda le i boñ hala i ga ti bo bañga maséé. Nya maéba i i nkolba Bitilna. Ndi baa maéba ma nkoñ isi ma yé toi mahee i len ini?

¹⁰ Yésu a kal le: “Pék i nkéla le i téé sép ikété minson nwé.” (Matéô 11:19) Nkoñ isi u nhol ngandak i mam bôt ba njoñ yi ba mbañ; ndi u nla bé mélés mam ma nlôôha tééñga bôt ba binam kiki bo gwét, mbagla matén ni manola. Ndi mam ma yé lelaa inyu litehge li nkoñ isi inyu malal ma nyega? Ngandak bôt i neebe le maéba ma, ma ñôbôs mahaa, ma bulhak makon, ma lon-ga ki mandutu mape. Jam lipe li yé le, mahaa ma bikristen ma ma gwé litehge li Djob ma niñ ikété maséé, ma yé mbôô, bikristen bi, bi niñ ikété nsañ ni bagwélél ba Djob bape ba nkoñ isi wonsôna. (Yésaya 2:4; Minson mi baôma 10:34, 35; 1 Korintô 6:9-11) Baa hala a ñunda bé le mahoñol ma Yéhôva ma nloo ma nkoñ isi?

11. Mambe mahoñol ma bé éga Môsi, limbe lisuk lilam a bi kôhna?

¹¹ Bagwélél ba Djob ba kôba ba bé yi le mahoñol ma Yéhôva ma nloo ma bôt. Kiki hihéga, tolakii ba bi niiga Môsi ikété “pék yosôna i bôt ba Égiptô,” a bé yéñ “ñem pék” yak Djob. (Minson mi baôma 7:22; Tjémbi 90:12) Jon a bat Yéhôva le: “Boñ me le me yi njel yoñ.” (Manyodi 33:13) Kiki Môsi a bi nwas le Yéhôva a mma mahoñol mé, Yéhôva a bi gwélél nye i nya i hélha inyu yônôs bitééne Gwé, a pôdôl ki nye kiki mut hémle i tôbôtôbô ikété Bitilna.​—Lôk Héber 11:24-27.

12. Ñôma Paul a bé gwélél kii inyu hek pék?

¹² Ñôma Paul a bééna ngandak yi, a bi boñ yak suklu ngandak, a bé yi i ndék yosôna, dilémb diba. (Minson mi baôma 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Ndi, ngéda i bé pam le a yoñ makidik inyu kii yé loñge ni béba, a bi tjél noñ pék i nkoñ isi. Maselna ni hala, a bé gwélél  Bitilna inyu hek pék. (Añ Minson mi baôma 17:2; 1 Korintô 2:6, 7, 13.) Sôk i nsôk, nson u Paul u bi num matam malam, a nyamndaga ni ngôñ i bana bibom bi bi bé lama nom i mba ni mba.​—2 Timôtéô 4:8.

13. Njee a nlama boñ biliya le mahoñol més ma kiha ni ma Yéhôva?

¹³ Ntiik, mahoñol ma Djob ma nloo toi ma nkoñ isi. I niñ inoñnaga ni mahoñol ma, i ga lona bés maséé makeñi ni bisai. Ndi Yéhôva a nyégsa bé bés i hoñol kiki nye. To “nkol [wé] maliga ni u pék” u nyégsa bé bés i hoñol kiki nye, nlélém ni mimañ. (Matéô 24:45; 2 Korintô 1:24) Maselna ni hala, hiki kristen yon i nlama boñ le mahoñol mé ma kiha ni ma Djob. Lelaa di nla boñ hala?

14, 15. (a) Inyu hoñol kiki Yéhôva, di nlama lôôs ngéda i soñda kii? (b) Inoñnaga ni kaat Rôma 12:2, inyuki di nlama tjél mahoñol ma nkoñ isi? Ti hihéga.

¹⁴ Kaat Rôma 12:2 i MN i nti bés maéba le: “Ni waa ki nigle libak li bôt ba nkoñ isi unu, ndi ni heñla, mu kiki ni nyilha mahoñol manan yondo kayéle ni kwés bébomede nkaa le sômbôl i Nyambe i yé loñge, i yé ilam, i yôni ki.” Bibuk bi bi ñunda le di nla pam i boñ le mahoñol més ma kiha ni ma Djob, to ibale mam mape mon ma bé mma mahoñol més ilole di nyi maliga. I yé maliga le, ba yé ba lôôs bés i mam di nhoñol ibôdôl ligwéak i ngim likala, yak mam di mboma i niñ yés ma mma mahoñol més. Ndi to hala, boña wés a néhi, a nla héñha ibabé waa. I bak le mahéñha ma, ma mbéna kiha ni mam di mpohol i hoñol. Ibale di gwé lem i soñda mu mahoñol ma Yéhôva, di ga sôk nôgda le litehge jé li mam li yé lilam. Ha ngéda i nyen di ga bana ngôñ le mahoñol més ma kiha ni mé.

¹⁵ Ndi di nlama yimbe le, inyu boñ le mahoñol més ma kiha ni ma Yéhôva, di nlama ha bé “nigle libak li bôt ba nkoñ isi unu.” Di tjél jubus mahoñol ma ma nkolba sômbôl Nyambe i boña wés. Di nla yoñ hihéga hi bijek inyu tibil nok jam li. Di hégda le mut a nsômbôl tééda mbôô wé, a nla kit le a nje ndigi bijek bilam. Ndi bijek bi, bi ga bana mambe mahee ibale a mbéna je bijek bi yé ñôbak? Hala a yé nlélém ni bés, biliya gwés gwobisôna inyu nigil mahoñol ma Yéhôva, gw’a ba yañga ibale di neebe le mahoñol ma nkoñ isi mon ma yoña bés.

16. Di nlama tat bésbomede ni kii?

¹⁶ Baa di nla tjél bana maada momasôna ni mahoñol ma nkoñ isi? Heni, di nla bé pam i nkoñ isi. Jon to di mbet, to di nsôs, di ga hép mbebi yé ndék. (1 Korintô 5:9, 10) Likalô jomede li ga boñ le di nok minkoda mi biniigana bi nkoñ isi. Ndi tolakii di nla bé tjél bana maada ni nkoñ isi tjagda, di nlama bé bana lem i tuk ni mahoñol ma, to neebe mo. Kiki Yésu, di nlama pala tjôô mahoñol Satan a gwé ngôñ le di bana. U héya hala, di nla yoñ matat le di hép bañ mbuu nkoñ isi yañga.​—Añ Bingéngén 4:23.

17. Ikété mambe manjel di nla tjél hép mbebi nkoñ isi yañga?

¹⁷ Kiki hihéga, di nlama yoñ yihe ngeñ di mpohol mawanda més ma ñem nyuu. Bibel i mbéhe bés le, ibale di nkiha ni bôt ba ngwélél bé Yéhôva, mahoñol map m’a yik yoña bés. (Bingéngén 13:20; 1 Korintô 15:12, 32, 33) Di nlama yak tibil pohol mintuk nwés. Ngéda di ntjél mintuk mi mi  nhôñôs biniigana le mam ma bi lo ndigi motama, njôô tole bisañ, ni malal ma nyega, di ntat mahoñol més ni mam ma ‘nkolba yi Nyambe.’​—2 Korintô 10:5, MN.

18, 19. (a) Inyuki di nlama yoñ yihe ni litehge li mam nkoñ isi u nhôñôs i nya i nhoo bé nene? (b) Mambe mambadga di nlama badba, inyuki?

¹⁸ Di nlama ki boñ biliya i yimbe ni i tjél mahoñol ma nkoñ isi ngéda manjel ba ngwélél inyu hôñôs mo ma nhoo bé nene. Kiki hihéga, manwin ma nkuu mahop tole u biliñgeliñge, ma nla tiba i nya i hôñôs mahoñol ma ngim likoda li m’bô. Ngim miñañ mi nhôñôs mam bôt ba binam ba mbañ, tole mam ba gwé ngôñ i bañ ma ma nlémél nkoñ isi. Bisinima bihogi ni bikaat bi ntinde ngandak bôt i bana mana mahoñol le “me ndugi,” tole “lihaa jem ndugi.” Bisinima bi, bi mboñ le mahoñol ma ma nene loñge, le ma ôt bôt ndék ni ndék, ni le i mis map, hala a nene kiki jam li téé sép. I nya mahoñol i nkolba litehge li Bitilna, li li niiga bés le inyu boñ le bés ni mahaa més di ba toi maséé, di nlama boñ biliya i gwés Yéhôva iloo mam momasôna. (Matéô 22:36-39) Hala a yé yak maliga inyu miñañ mi boñge minhogi, mi mi nla nene loñge, ndi ki le ndék ni ndék mi nla bôdôl kôôba bo i bana maboñok ma nyega.

¹⁹ Hala a nkobla bé le i yé béba i yoñ ngaba i mintuk minlam. Ndi, di nlama badba le: ‘Baa di yé di nyimbe biniigana bi nkoñ isi bi ba jubus mu ndék? Baa me nyoñ bitelbene inyu sôñ bon bem ni memede le gwom bibe bihogi ba ñunda nkuu biliñgeliñge, ni bi ba ntila bikaat bi yoña bañ bés? Baa me nhôla bon bem i tehe maselna ma yé ipôla mahoñol ma nkoñ isi ni ma Yéhôva?’ Ngéda di nyi maselna ma yé ipôla mahoñol ma Djob ni ma nkoñ isi unu, di nla keñgle lem i “nigle libak li bôt ba nkoñ isi unu.”

20. Kii i ga unda too mahoñol ma Djob tole ma nkoñ isi mon ma éga bés?

²⁰ U hôya bañ le biniigana bi nla ndik nlôl bahoma iba​—yak Yéhôva tole i nkoñ isi u Satan. Bimbe biniigana bi mma bés? Ndimbhe i mbadga i, i nkiha ni hee homa di nyôñôl biniigana gwés. Ibale di neebe mahoñol ma nkoñ isi, m’a mma mahoñol més, kayéle di ga sôk bana litehge li mam ni maboñok mé. Jon i nlôôha ba nseñ le di yoñ yihe ni mam di jubus mahoñol més ni njel gwom di mbéñge, bi di ñañ ni bi di ñemble.

21. Limbe jam li mahee di ga tehe i yigil i noñ ha?

²¹ Kiki di mbôk di tehe, inyu hoñol kiki Yéhôva, di nlama ndik bé keñgle mahoñol mabe. Ndi di nlama yak soñda mahoñol ma Djob, kayéle di pam i yilha mo mahoñol més. Yigil i noñ i ga kônde toñol lelaa di nla boñ hala.