1. Imbe ndémbél Yésu a bi yigle banigil bé, kii ba bi boñ? (Béñge titii i lipep li bisu.)

NGÉDA a bé hana ’isi, Yésu a bi téñbe ni nson wé likalô to i bisu bi mandutu, a kal yak banigil bé le ba boñ nlélém. (Yôhanes 4:35, 36) Ngéda Yésu a bé ni banigil bé, ba bé téé likalô ni makénd. (Lukas 10:1, 5-11, 17) Ndi ngéda ba bi gwel Yésu, ba nol ki nye, banigil bé ba bi nimis makénd map inyu ndék ngéda. (Yôhanes 16:32) Mbus bitugne gwé, a bi ti bo makénd le ba kena nson likalô ni bisu. Ngéda Yésu a bi bet i ngii, banigil bé ba bi témb ba kahal añal ñañ nlam ni makénd kayéle yak baoo bap ba kahal tjelel le: “Nuna-ki! Ni nyônôs Yérusalem ni biniigana binan.”​—Minson mi baôma 5:28.

2. Lelaa Yéhôva a bi sayap nson u likalô u banigil?

² Yésu nyen a bé éga nson u bikristen bi hiai hi bisu, Yéhôva a bi sayap bo, jon ngandak bôt i bi neebe ñañ nlam. Kiki hihéga, i Pentékôt 33 N.Y., jam kiki bo 3 000 di bôt di bi kôs sôble. (Minson mi baôma 2:41) Mbus ha, nsoñgi u banigil u bi kônde bet, bet ni bet. (Minson mi baôma 6:7) Ñ, Yésu a kal bisu bi ngéda le dilo di nsôk, ngandak bôt i ga neebe ñañ nlam.​—Yôhanes 14:12; Minson mi baôma 1:8.

3-4. Inyuki likalô li nlédél ngim lôk kéé, kii di ga tehe munu yigil ini?

³ Bésbobasôna di ntéñbe ni nson wés likalô, tolakii di mboma mandutu nya ndi nya. I ngim biloñ, i yé jam li ntomb i téñbe ni nson wés likalô. Inyuki? Inyule nyoo biloñ bi, bôt ba nlôôha gwés yigil Bibel kayéle bape ba nlama bem ngandak dilo inyu boñ le Mbôgi Yéhôva i tégbaha yigil yap! Ki le i biloñ bipe, i ta bé bun inyu  bilôk bikéé i téé likalô; inyule bôt ba ta bé mandap map, yak i bet ba yé mandap ba ntjél ñañ nlam.

⁴ Ibale u niñ i homa i ta bé bun i téé likalô, maéba ma yé munu yigil ini ma ga bane we nseñ. Di ga tehe i yom lôk kéé ihogi i bi boñ mu mabôga ma inyu boñ le ba tééne ngandak bôt likalô. Di ga tehe ki inyuki di nlama téñbe ni nson wés, too bôt ba ñemble, too ba ñemble bé.

5. Mambe mandutu ngandak batéé likalô i mboma i len ini?

⁵ I nlôôha ba ndutu inyu ngandak Mbôgi Yéhôva i koba bôt mandap map. Lôk kéé ihogi i niñ i bahoma bôt ba nyén mandap ma ma gwé mapénd makeñi, bôt ba tadak bo. I bôt ba ntat mandap makeñi ma, ba nti bé mut kunde i jôp ibale nwet ndap tole mut numpe nu a niñ mu ndap a nti bé bo kunde. Ndi bahoma bape, batéé likalô ba gwé bé ndutu yo ki yo i ke mandap ni mandap, ndi ba nkoba bé ngandak bôt. Bilôk bikéé bipe bi ntéé likalô i bahoma ba yé haa ngandak, ni i het ndék bôt ndigi i nyééne. Ba yé ba ke ntandaa liké inyu tehe ndap yada, ngim mangéda ba nkoba bé to mut! Ibale di niñ i nya bahoma i, di tomb bañ. Kii di nla boñ inyu boñ le di yémbél mandutu ma, ni le di pam i tééne ngandak bôt likalô?

6. Inyuki batéé likalô ba yé kiki balop tjobi?

⁶ Yésu a bi hégha nson wés likalô ni nson lop. (Markô 1:17) I yé i pam le ngim balop tjobi i yén ngandak dilo ibabé bo gwel hiobi to hiada. Ndi ba ntomb bé. Ba nhéñha ngéda ba nke i lop, ba héñhaga bahoma. I yé i pam ki le yak makeñge ba héñha. Di nla boñ nlélém i nson wés likalô. Nano di tehe ndék maéba ma ma nla hôla bés.

7. Umbe nseñ di nla bana i héñha mangeñ ma likalô?

⁷ Noode héñha mangeñ ma likalô. Di ga boma ngandak bôt ibale di ntéé likalô i ngeñ ba yé mandap. To kii leñek, bôt ba yé ba sôk ba huu mandap map! Ngandak bilôk bikéé i bôda ni i bôlôm i ntehe nseñ i téé likalô kôkôa inyule ha nyen ngandak bôt i yé mandap. U héya hala, ngéda di nkoba bo mandap i ngeñ i, hala a yé a ba bo jam li ntomb i kwel. Bebek mana maéba ma mankéé David nu a yé mañ ma yé le ma lémél we. David a nkal le, ngéda a ntéé likalô i ngim libôga, ndi a ada ngim makôga i yé nkwéhék, a ntémb nyoo ngéda ipe ni solôñ yé likalô i tehe too i bôt ba ba nla ba ha. A nkal le: “Me yé me ba nhelek i koba ngandak bôt mandap ngéda di ntémb i yuuga bo.” *

8. Lelaa di nla noñ maéba ma kaat Ñañal 11:6 mu kii di ntéé likalô?

⁸ Nlôñ Bibel u ñéga yigil ini u nhôñlaha bés le di nlama bé tomb, ndi di nlama ke ni bisu i yéñ bôt mandap map. (Añ Ñañal 11:6.) Mankéé David nu di mbôk di sima, a bi waa bé. Kel yada, a bi boma ngim mut a bé koba bé i mbai yé. Nkwel wap u Bibel u bi lémél mut nu ngandak kayéle a kal le: “Nano a yé nwii juem le me nyén hana i homa nunu, ndi me ma  boma bé Mbôgi Yéhôva.” David a nkal le: “Me nyimbe le ngéda u nsôk u ada bôt i ndap, ba yé ba neebe ñañ nlam.”

9. Kii Mbôgi Yéhôva ihogi i mboñ inyu boma bôt ba mbéna bé ba i mandap?

⁹ Héñha bahoma u ntéé likalô. Ngandak lôk kéé i ntehe nseñ i héñha bahoma ba likalô inyu boñ le ba boma bôt ba mbéna bé ada mandap. Inyu tihba bôt ba nyééne mandap makeñi, i het u nla bé jôp inyu koode makôga momasôna, ngandak lôk kéé i ntéé likalô i mbaa minloñ. Bape ba ngwélél kak bikaat i tison inyu tihba bo. Ni manjel ma, ba nla boma i bôt ba nla bé yuuga i mandap makeñi. Ngandak batéé likalô ipe i bi yimbe le bôt ba neebe ñañ nlam ngéda ba yé bibôm, i park, i homa bôt ba ntégbaha ngéda, ni bisabe bikeñi. Mankéé Floiran, nu a yé ngwélél makiiña i loñ Bôlivia, a nkal le: “Di yé di ke i yuuga bôt ba nuñul bisabe ni bibôm ipôla ngeñ yada i mbus kosi ni ngeñ aa. Ha ngéda i, i bet ba nsomb ba ta bé ngandak. Hala a mboñ le di yé di bana minkwel minlam ni i bet ba nuñul, i yé i pam yak le di bôdôl gwigil bi Bibel.”

10. Kii ipe u nla boñ inyu tééne bôt likalô?

¹⁰ Noode likeñge lipe. Hégda le u ma noode boma mut i mbai yé ngandak ngélé. U héñha yak mangéda, ndi to yom. Baa njel ipe i yé inyu tééne nya mut i likalô? Sita Katarína a nkal le: “Me yé me ntilna i bôt me ma koba bé i ndap, mu kaat i me nkal bo i mam me bak le me kwélés bo ibale me boma bo.” Kii hala a niiga bés? Héñha makeñge  ma likalô inyu tihba bôt bobasôna mu libôga joñ.

11. Inyuki bôt bahogi ba neebe bé ñañ nlam?

¹¹ Ngim bôt i neebe bé ñañ nlam. Ba ntehe bé nseñ i nigil mam inyu Djob to inyu Bibel. Ba nhémle bé Djob inyule mandutu ma yé nnayak munu nkoñ ’isi. Ba nhémle bé to Bibel inyule baéga bibase ba ba nkadba le ba mboñ i yom Bibel i nkal, ba nai ni mam mabe. Bape ba pégi ni bibôlô gwap, ni mahaa map, ni mandutu mape ki, kayéle ba nhoñol le Bibel i nla bé hôla bo. Lelaa di nla ke ni bisu i anal ñañ nlam ni maséé to ibale i bôt di ntééne likalô ba ntehe bé nseñ u nwin wés?

12. Lelaa kaat Filipi 2:4 i nla bane bés nseñ mu nson wés likalô?

¹² Unda bôt u mboma le u ntôñ bo. Ngim bôt i i bé tjél ñañ nlam i bi sôk neebe wo inyule ntéé likalô wada a bi unda bo le a bé tôñ bo. (Añ Filipi 2:4.) Kiki hihéga, mankéé David nu di mbôk di sima a nkal le: “Ibale mut a nkal bés le me ngwés bé likalô linan, di nlama bii Bibel ni bikaat gwés ipañ, di bat nye le: ‘Soho, kii i ntinde we i hoñol hala?’” Bôt ba mpala yimbe ngéda mut a ntôñ bo. Ba nla hôya i yom u bi kal bo, ndi ba ga hôya bé libak joñ li minyaô. To ibale nwet ndap a nti bé bés pôla i pot, maboñok més ni su wés bi nlama unda nye le di ntôñ nye.

13. Lelaa di nla kwélés nwet ndap kayéle ñañ nlam u tihba nye?

¹³ Di ñunda le di ntôñ nwet ndap ngéda di mboñ biliya le ñañ nlam di ntééne nye u yônôs nduña yé. Kiki hihéga, baa di ntehe ngim jam i ñunda bés le disii di boñge di yé mu ndap i? Ibale di nôgda toi le boñge ba yé mu ndap i, di nla unda nwet ndap i yom Bibel i nkal inyu hôla bagwal i néñés bon bap, tole kii a nla boñ inyu boñ le ndap yé lihaa i ba maséé. Baa i yom di nyimbe i yé le ba nkwés likôga jap ni ngandak malaye? Ibale ñ, di nla tehe nseñ i pôdôl nye manola ma ma yé nnayak i nkoñ ’isi, ma ma mboñ le ngandak bôt i nkon woñi iloo hihéga. Ha ngéda i, nwet ndap a ga ba maséé i yi le Bibel i mbôn le ndék ngéda wee manola ma mal. To kii nga bés di nyimbe, di boñ biliya i hôla bôt di mboma i nôgda le maéba ma Bibel ma nla bane bo nseñ. Katarína nu di mbôk di sima a nkal le: “Me noode hoñol lelaa  Bibel i bi hôla me mu niñ yem.” Hala a mboñ le Katarína a pot ni makénd momasôna, i bôt ba ñemble nye bomede ba nôgda le a yé nkwoog nkaa ni yom a mpot.

14. Inoñnaga ni kaat Bingéngén 27:17, lelaa di nla hôlna mu nson likalô?

¹⁴ Bat mahôla ma bôt bape. I hiai hi bisu, ñôma Paul a bi niiga Timôtéô lelaa a téé likalô ni lelaa a niiga, a kal ki Timôtéô le a boñ nlélém ni lôk kéé ipe. (1 Korintô 4:17) Kiki Timôtéô, yak bés di nla bat minhôôlak mi bilôk bikéé bi likoda le ba hôla bés. (Añ Bingéngén 27:17.) Di yoñ hihéga hi mankéé Shawn. I bi pam ngim ngéda le a sal kiki nsañal i man mbai i het bôt ba bé hoñol le kiki ba yé ngim base, ba gwé ha bé ngôñ ni base ipe. Kii i bi hôla nye i tééda maséé mé? A nkal le: “Me mboñ biliya gwobisôna i ke likalô ni mankéé numpe. Di ngwélél i pôla di gwé i téé likalô mandap ni mandap inyu kônde lémés makeñge més. Ngéda di mal kwel ni nwet ndap, di nyoñ ndék manut inyu bigda i yom a bak a kal ni i yom bés di bak di timbhe, di noode tehe too di nla kônde lémés ño nkwel lisañ li noñ ha.”

15. Inyuki i yé nseñ le di soohe inyu nson wés likalô?

¹⁵ Bat Yéhôva mahôla ni njel masoohe. Hiki ngéda u yé likalô, soohe inyu boñ le Yéhôva a éga we. Di ta bé le di boñ yom yo ki yo mu nson u ibale mbuu mpubi u hôla bé bés. (Tjémbi 127:1; Lukas 11:13) Ngéda u nsoohe Yéhôva le a hôla we mu nson likalô, sima yaga mam ma tôbôtôbô u gwé ngôñ le a bôñôl we. Kiki hihéga, u nla bat nye le a hôla we i boma ngim mut i i gwé ngôñ i yi maliga. Mbus masoohe ma, boñ biliya i tééne bôt bobasôna u mboma likalô.

16. Inyu téñbe ni nson wés likalô, inyuki i yé nseñ le di bana lem i nigil Bibel bésbotama?

¹⁶ Bana lem i nigil Bibel wetama. Bañga i Djob i nkal le: “Ni kwés bébomede nkaa le sômbôl i Nyambe i yé loñge, i yé ilam, i yôni ki.” (Rôma 12:2) Ngéda di gwé lem i nigil Bibel, di mpam i yi Djob loñge loñge, hala a mboñ le ngéda di nkwélés bôt, bomede ba nôgda le di yé nkwoog nkaa ni yom di nkal. Katarína nu di mbôk di sima a nkal le: “Nano a yé ndék ngéda le me bi nôgda le me nlama lédés hémle yem inyu biniigana bi bisu bi Bibel. Jon me bi témb me bôdôl nigil i mam ma ñunda le Nhek a yé, le Bibel i yé toi Lipôdôl li Djob, ni le a gwé ngim ntôñ hana ’isi.” Katarína a nkal le yigil yé Bibel i bi lédés hémle yé, i kéñbaha ki maséé mé inyu nson likalô.

17. Inyuki Yésu a téñbe ni nson wé likalô?

¹⁷ Yésu a bi téñbe ni nson wé tolakii ngandak bôt i bé neebe bé likalô jé. Inyuki? Inyule Yésu a bé yi le bôt ba bé ba gwé ngôñ i yi maliga, ni ki le a bé sômbôl ti ngandak yap pôla i neebe ñañ nlam u Ane. Yésu a bé yi le ngim bôt i i bé tjél maliga, i bé le i neebe mo i mbus ngéda. Di tehe i yom i bi bôña inyu lihaa jé. Mu nwii maa ni pes a bi añal ñañ nlam, to wada ikété lôk nyañ a bi yila bé nnigil wé. (Yôhanes 7:5) Ndi i mbus bitugne gwé, ba bi yila bikristen.​—Minson mi baôma 1:14.

18. Inyuki di ntéñbe ni nson likalô i len ini?

 ¹⁸ Di nyi bé njee a ga neebe ñañ nlam di ntjam ni mbok yosôna. I nsômbla bôt bape ngandak ngéda inyu boñ le ba neebe maliga di niiga bo. Yak bet ba neebe bé ñañ nlam ba ntehe bihiumul gwés bilam ni libak jés li minyaô ngéda di ntééne bo likalô, hala a nla boñ le ba kahal ti “Nyambe lipém.”​—1 Pétrô 2:12.

19. Inoñnaga ni kaat 1 Korintô 3:6, 7, kii di nlama yi?

¹⁹ Mu kii di mbel, di kôbôk malép, di nlama yi le Nyambe nyen a nsal bôlô yosôna. (Añ 1 Korintô 3:6, 7.) Mankéé Getahun, nu a yé loñ Étiôpia, a nkal le: “Me bi boñ iloo 20 nwii, metama nyen me bak Mbôgi Yéhôva i libôga jem. Ndi nano, di yé batéé likalô 14. Hala wee 13 ba ma sôblana, mukété yap nwaa wem ni bon bem baa. Bebee le 32 bôt ba nlo makoda hiki ngéda.” Getahun a yé maséé le a bi ke ni bisu i téé likalô, a bemek le Yéhôva a ôt bôt ba miñem minlam i ntôñ wé!​—Yôhanes 6:44.

20. Inyuki di nla kal le di yé kiki bôt ba nke péyés bape?

²⁰ Niñ i bôt bobasôna i gwé mahee i mis ma Djob. A nti bés nsima i sal ni man wé inyu kot bôt ba biloñ gwobisôna ilole lisuk li hiai hini li nkola. (Hagai 2:7) Nson wés likalô u mpôna nson u bôt ba nke i péyés bôt ba yé i môñgô u u yé yin. Tolakii bésbobasôna di ga bana bé nsima i péyés ngim mut, nson wés bésbobasôna u yé nseñ. Hala a yé nlélém jam ni nson likalô di ngwel. Di nyi bé nsoñgi u bôt u ga pei munu nkoñ ’isi u Satan unu. Ndi Yéhôva a nla gwélél to numbe mankéé ikété yés inyu hôla bo. Mankéé Andréas nu a yé loñ Bôlivia a nkal le: “Inyu yem, ngéda mut a neebe maliga, a kôs ki sôble, hala a yé biliya bi bilôk bikéé gwobisôna.” Litehge li jon di nlama bana inyu nson wés likalô. Ibale di mboñ hala, Yéhôva a ga sayap bés, nson wés ki u ga lona bés ngandak maséé.