Ke i miñañ

Ke i miño mi bibuk

ÑAÑ U NIÑ I BÔT

I jam me lam-ga boñ jon me mboñ

I jam me lam-ga boñ jon me mboñ

DON RIDLEY a bi sal kiki loya i Mbôgi Yéhôva iloo môm maa ma nwii. A bi sal ngandak inyu hôla bôt, bidokta ni bakéés i nok le bakokon ba ta bé nyégsaga i yoñ matjél. A bi net ngandak minkaa i bikééhene bikeñi (court suprême). Don, kiki mawanda mé ma bé sébél nye, a bé mut bôlô, mut suhulnyuu, a boñok bisesema inyu bôt bape.

I nwii 2019, ba bi léba Don béba kon u u gwé bé matibla. I kon u, u bi hoo tômbôs nye kayéle a wo hilo 16 i sôñ Hikañ, i nwii 2019. Ñañ wé unu.

Me bi gwéé i nwii 1954 i St. Paul, Minnesota, i Amérika, lihaa jem li bé hañ bé likala li kel, di bak i base i Lôk Pada. Me yé man nu yônôs iba ikété bon batan. Me bé ke i suklu Lôk Pada, me bak nsôôle u pada. Ndi me bé yi bé bañga jam i Bibel. To hala kii me bé hémle le ngim Djob i yé i i bi hek mam momasôna, me bé bôdôl bé base ñem.

ME NYI MALIGA

Mu nwii wem u bisu u suklu mbén i William Mitchell, Mbôgi Yéhôva i bi koode likôga li ndap yem. Me bé me pégi i jôwa, jon babiina ba ba bi kal me ni minyaô le b’a lo ngéda ipe. Ngéda ba bi témb ba lo, me bi bat bo mambadga ima: “Inyuki niñ i nlédél biloñge bi bôt munu nkoñ ’isi unu? Kii mut a nla boñ inyu ba maséé?” Ba bi ti me i kaat ini ni hop Pulasi le La verité qui conduit à la vie éternelle ni ini Bibel le Les saintes Écritures, traduction du monde nouveau i i bé kwem kwem, i bayak. Me bôdôl nigil Bibel. I yigil i i bi hôla me i nok ngandak mam. Ngéda me bi nok le Ane i Djob yon y’a ane nkoñ ’isi, hala a bi lôôha kônha me maséé. Yigil i bi hôla me i tehe le biane bi bôt ba binam bi nla bé mélés mandutu ni ngitelepsép munu nkoñ ’isi.

Me bi ti memede nkikip yak Yéhôva i nwii 1982, me sôblana ki i likoda li ndôn li li bééna ño le “La vérité du Royaume,” li li bi tagbe i ndap ikeñi i tison i St. Paul. Me bi témb mu i ndap i inyu makégse ma ma bé lama hôla me i yila loya. Bibôdle bi sôñ Biôôm, me net makégse inyu yila loya.

Mu likoda li ndôn li, me bi boma mankéé Mike Richardson, nu a bé sal i Bétel i Brooklyn, a kal me le Hikuu hiés hikeñi, hi nyoñ bitelbene inyu boñ le ngim lôk kéé i sal inyu mam ma mbén. Ha nyen me bi bigda bibuk bi nwak Étiôpia, bi bi yé i kaat Minson mi baôma 8:36, me badba le: ‘Kii i nkéñ me i bat kunde i sal i Bétel?’ Jon me bi yônôs lipep inyu sal i Bétel.

Bagwal bem ba bé bé maséé kiki me bi yila Mbôgi Yéhôva. Papa a bi bat me le: U nigil bôlô i loya, i sal i Watchtower i nlona we kii? Me kal nye le, me mba me nti mahôla nyoo, ba tinak me ndék yom i lisuk li sôñ kiki bana basal i Bétel bape.

Me bi sugus ndugi ngim mam, i mbus me bôdôl bôlô i Bétel i Brooklyn, New York, i nwii 1984. Ba ep me i sal i Juu li mam ma mbén. I bôlô me bi sal ilole me njôp i Bétel, i bi yik hôla me ngandak.

BA MBÔÑGÔL STANLEY THEATER

Ndap ikeñi i Stanley Theater i ngéda ntôñ u bé u ma tip somb yo

Ntôñ u bi somb i ndap ini le Stanley Theater, i i bé i Jersey City, New Jersey, i sôñ Maye sép i nwii 1983. Lôk kéé i bi bat kunde i bôñgôl bikei bi malép ni bi mapubi mu i ndap i. Ngéda lôk kéé i bi boma baane, ba bi toñle bo le ba nsômbôl gwélél Stanley Theater kiki ndap makoda makeñi ma Mbôgi Yéhôva. Hala a bi lémél bé bo. Mambén ma Jersey City ma bé kal le, mandap makeñi ba ngwélél inyu base ma nlama ndik ba i het bôt ba nyééne. Ndi ki le Stanley Theater a yéne i ngim libôga i het ba mboñ mam ma nyuñga, jon bangomin ba bi tjél ti bo kunde. Bilôk bikéé bi bi témb bi tehe bangomin ba tison inyu bat bo kunde, ndi to hala ba bi tjél.

Sonde i bisu me bi tégbaha i Bétel, ntôñ u bi kena hop u, i bikééhene. Kii me bé me ma tip mal bôlô yem i hikuu i bikééhene i St. Paul, Minnesota, me bi meya i nya mahop i. Inyu soñ bés, loya yés yada i bi kal le Stanley Theater i yé i ngwéélana inyu biboma bikeñi, bisinima, ni mangand. Inyuki ba nsôña ni le mam ma base ma tagbe mu? Bakéés ba bi wan jam li, ba kal le, baane ba tison i Jersey ba yé i kolba kunde yés i bégés Djob. Bakéés ba bi ti oda le ba ti bés kunde i gwélél i ndap i, ha nyen me bi bôdôl tehe kiki Yéhôva a nsayap ntôñ wé i bikééhene inyu boñ le nson wé u ke ni bisu. Me bé maséé ngandak i yoñ ngaba mu nson u.

Bôlô ikeñi inyu bôñgôl i ndap i, i bi bôdôl, kayéle mapam ma suklu i Giléad i yônôs 79 ma bi tagbene mu ndap makoda makeñi i Jersey City, i hilo 8 hi sôñ Dipos i nwii 1985, bebee le nwii wada i mbus le ba bi bôdôl bôlô. Kinje nsima me bi bana i sal ni lôk kéé ipe inyu mam ma mbén ni inyu bugus gwéñe bi Ane. Maséé me bi bana mu nson u Bétel ma bi loo ma me bi kôs ngéda me bé sal ilole me njôp i Bétel. Me bé hégda bé le hala nyen Yéhôva a ga kôp me bisai.

ME NSÔÑ BÔT BA NTJÉL YOÑ MATJÉL

I nwii 1980, bidokta bi bé béna nyégsa Mbôgi Yéhôva i yoñ matjél. Bôda ba mém bon ba bé béna boma i ndutu i, inyule bakéés ba bé kal le muda jém a kôli bé tjél matjél. Mahoñol map ma bé le, ibale ba nha bé muda matjél a yé le a wo, man a yégle nyetama.

Hilo 29 i sôñ Libuy li nyéé i nwii 1988, sita Denise Nicoleau a bi nimis ngandak matjél i ngéda a bé gwal man wé nu munlôm. A bi nimis ngandak ditatam di nkôyôp kayéle dokta a kal nye le a yoñ matjél. Sita Nicoleau a bi tjél. I kegla i bé noñ ha, bidokta bi bi bat bakéés kunde i nyégsa nye i yoñ matjél. Bakéés ba bi yéñ bé to i boma sita tole nlôm, ba ti bidokta kunde i ha nye matjél.

I ngwa koo, hilo 30 hi sôñ Libuy li nyéé, bidokta bi bi yoñ makidik i ha sita Nicoleau matjél tolakii nye ni nlôm ni bôt bap ba lihaa ba bi tjél. I kôkôa i, ba bi gwel bôt bap ba lihaa ni mañ wada tole ima, inyule ba bi kéña sita Nicoleau inyu boñ le ba ha bañ nye matjél. I kegla i ngwa jôn, hilo 31 hi sôñ Libuy li nyéé, bakégikel ba tison i New York, minkuu mi mahop ni mi biliñgeliñge bi bi pôdôl i jam li.

Me ni mankéé Philip Brumley i ngéda di bé njohok

I kegla i ngwa njañgumba, me bi kwel ni Milton Mollen, nu a bé Nkéés i bikééhene bikeñi. Me bi toñle nye kiki mam ma bi tagbe, me yigye le nkéés nu a bi ti oda le ba ha sita Nicoleau matjél ibabé i yoñ ngéda i emble nye. Nkéés Mollen a bi kal me le me loo i homa wé bôlô i kôkôa i, inyu tiimba pôdôl mam ma, ni wan mambén ma mbéñge mo. I kôkôa i, mankéé Philip Brumley, nu a bé éga nson wés u mam ma mbén, a bi yéga me i homa bôlô nu nkéés Mollen. Nkéés a bi sébél yak loya li dokta. Nkwel wés u bé gwé ngui ngandak. Ngim ngéda i bi pam, mankéé Brumley a kal me le “kee mbeñel.” I ngéda me bi tibil béñge, me bi tehe le maéba mé ma bé ma téé, inyule me bé lôôha pééna loya li dokta.

Ibôdôl i waé letee ni i walôm: Richard Moake, Gregory Olds, Paul Polidoro, Philip Brumley, me, ni Mario Moreno​—biloya gwés bini i kel ba bibagal nkaa wés i Bikééhene bikeñi bi Amérika.​—Béñge “Les origines du litige”, “La Cour suprême accepte la requête”, “Première étape : l’audience devant la Cour suprême”, “La Cour suprême se prononce en faveur de la liberté d’expressionTôde ’ilo! nu 8 janvier 2003

I mbus yom kiki bo ngeñ yada, Nkéés Mollen a bi kal le i hop u won w’a ba hop u bisu hilo hi noñ ha. Ngéda di bé nyodi i homa bôlô nu Nkéés Mollen, a bi kal le loya li dokta li nlama “kôôba loñge loñge.” A bé sômbôl kal le i loya i, i nlama toñol inyuki ba bi nyégsa sita Nicoleau i yoñ matjél. Ngéda a bi yôgôl hala, me tehe wengoñle Yéhôva a yé kal me le di ga net nkaa u. Me bi hel ngandak ngéda me bi tehe lelaa Yéhôva a bi gwélél bés inyu yônôs sômbôl yé.

Di bi tégbaha u wonsôna i kôôba i yom di bé lama kal. Ndap bikééhene i ta bé haa ni Bétel i Brooklyn jon ngandak ikété yés i bi ke ni makôô. Ngéda bakéés bo ba-na ba bi emble bés, ba bi kal le bidokta bi bé bé bi kôli nyégsa sita Nicoleau i yoñ matjél. Bikééhene bikeñi bi bi kal le bidokta bi nkwo nkaa, ba kal ki le ba nlama bé ti oda i tibil nkokon ibabé i bat nye, ba kônde le ibale ba mboñ hala, wee ba yé i kolba mbén i loñ i i nkal le mut a gwé kunde i neebe tole i tjél ngim matibla.

Bikééhene bikeñi bi New York bi bi kal le ba nlama ha bé ha sita Nicoleau matjél. Me bi bana nsima i yoñ ngaba i mahop ma-na inyu jam li matjél, mu mahop ma, unu won u bé u bisu. (Béñge minkéñék mi matila le “ Minkaa di bi net bikééhene bikeñi.”) Me bi sal ki ni lôk kéé ipe i i bé biloya inyu mam ma mbéñge i tééda boñge, mabos, minkaa mi disi ni mandap.

LIBII NI NDAP YEM LIHAA

Me ni nwaa wem Dawn

Ngéda me bi boma Dawn inyu ngélé bisu, a bé a ma bos, a ban-ga bon baa. A bé sal, a bak ki nsañal. A bi tégbaha mangéda mabe i niñ yé, ndi to hala a bé a tiñi ni Yéhôva, hala a bi hélés me ngandak. I nwii 1992, di bi ke likoda li ndôn i New York City, li li bééna ño le “Porteurs de lumière,” nyoo nyen me bi kal nye le me gwé ngôñ le me ni nye di béñgna inyu libii. I mbus nwii wada, di biiba. Me bé tehe nye kiki likébla li Djob inyule a bé gwés Yéhôva ngandak, a bak ki muda minjôha. Dawn a bi boñ me loñge dilo di niñ yem tjodisôna.​—Bingéngén 31:12.

Ngéda di bi biiba, boñge ba bééna nwii 11, 13, ni 16. Me bé sômbôl ba loñge isañ inyu yap, jon me bi yoñ ngéda i añ bikaat gwobisôna bi mbéñge mut a mbii muda a gwé bon, me ha ki biniigana bi bisélél. Hala a bé bé jam li ntomb i néñés bo, ndi me yé maséé inyule ba bi sôk yoñ me kiki liwanda jap ni isañ wap nugwéha. Mawanda ma bon bés ma bé béna lo i mbai yés, di bé ki maséé i tégbaha ngéda ni bo.

I nwii 2013, me ni nwaa wem Dawn di bi ke i Wisconsin inyu tééda bagwal bés ba ba bé ñunuk. Hélha jam i bé le, bôlô yem i Bétel i bi telep bé. Me bé lama kena nson wem ni bisu kiki nsal Bétel nu pes ngéda.

MAM MA NHÉÑHA

I sôñ Dipos i nwii 2018, me bi yimbe le me bé béna kôhôl inyu homb ngodoo. Dokta jés li bi béñge me, ndi a bi la bé tehe i yom i bé tééñga me. I mbus, dokta lipe li om me i tehe dokta li minkañ. I sôñ Kondoñ i nwii 2019, i dokta i, i bi léba le me bééna kon ba nsébél ni Pulasi le Paralysie supranucléaire progressive (PSP).

Dilo diaa i mbus ngéda, mu kiki me bé sendi i ngii glace, me bi kwo, me bôk woo. Ki le me bé boñ hala yôha ni kel i ngéda me bééna ngôñ i hianda minsôn. Ha nyen me bi yi le minkañ mi mbôdôl let me. I kon u, u bi hol bihôô bihôô. U bé boñ le ndék ni ndék, me bé la ha bé pot, ke, to mil.

Me bi bana nsima i sal kiki loya i ntôñ u Yéhôva. Me bi bana ki nsima i tila ngim mam bakégikel i bidokta, biloya, ni bakéés ba bé soñgol. Me bé hiôm i nkoñ ’isi wonsôna, me tinak minkwel bisu bi bidokta inyu unda le Mbôgi Yéhôva i gwé kunde i pohol matibla ma ma mbat bé le ba ha bo matjél. Ndi to hala, me nla ndik tiimba bibuk bi kaat i Lukas 17:10 i i nkal le: ‘Me yé nkol u yañga u u kôli bé ni bibégés. I jam me lam-ga boñ jon me mboñ.’