1-2. Inyuki di nlama nigil ñañ u niñ u Samsôn?

 KII i nlôl we i mahoñol i ngéda u nok jôl lini le Samsôn? Bebek u mbigda le a bé mut a bééna ngui iloo hihéga. Maliga ma. Ni le Samsôn a bi yoñ makidik mabe ma ma bi lona nye bikuu. Ndi to hala, Yéhôva a bi béñge hémle i ngui Samsôn a bi unda mu niñ yé yosôna, a yoñ ki bitelbene le ba tila i mam ma i Bibel inyu nseñ wés.

² Yéhôva a bi gwélél Samsôn i nya i hélha inyu hôla litén jé, Israel. Nwii ndi nwii i mbus nyemb i Samsôn, Yéhôva a bi tinde Paul i sima jôl li Samsôn i nsoñgi u bôt ba kôba ba ba bi unda hémle i ngui. (Lôk Héber 11:32-34) Ndémbél i Samsôn i nla ti bés makénd. A bi bôdôl Yéhôva ñem, yak i bisu bi mandutu makeñi. Di béñge lelaa ndémbél i Samsôn i nla ti bés makénd, ni biniigana di ñôt mu.

3. Umbe nson Samsôn a bi kôs?

³ I ngéda Samsôn a bi gwéé, bôt ba Filistia bon ba bé énél loñ Israel, ba tééñgaga bo. (Bakéés 13:1) Énél yap i mbanda i bi nôgha bon ba Israel ndutu ngandak. Jon Yéhôva a bi pohol Samsôn inyu “tohol bôt ba Israel i moo ma bôt ba Filistia.” (Bakéés 13:5) I nson u u bé tomb bé to ndék. Inyu gwel i nson nkeñi unu, Samsôn a bé lama bôdôl Yéhôva ñem.

4. Lelaa Yéhôva a bi hôla Samsôn i pamba i moo ma bôt ba Filistia? (Bakéés 15:14-16)

 ⁴ Di béñge lisañga jada Samsôn a bi bôdôl Yéhôva ñem, a yik le a ga nit nye. Ntôñ u bisônda u bôt ba Filistia u bi lo inyu gwel Samsôn i Léhi, libôga jada i nkoñ u Yuda. Bôt ba libôga li Yuda ba bi kon woñi ngandak, ba kit le ba nti Samsôn i moo ma baoo bap. Litén li Samsôn li bi kañ nye ni minkôô mi mondo ima, li ti nye bôt ba Filistia. (Bakéés 15:9-13) Ndi, “mbuu u Yéhôva u bi ti Samsôn ngui,” a pat minkôô mi. I mbus, “a tehe mañg u nlôm jagas nu a bi tip wo,” a yoñ wo, a nol letee ni 1 000 hi bôt ba Filistia lôñni wo!—Añ Bakéés 15:14-16.

5. Kiki Samsôn a bi gwélél mañg u nlôm jagas, kii hala a niiga bés inyu botñem a bééna ipañ Yéhôva?

⁵ Inyuki Samsôn a bi gwélél mañg u nlôm jagas? Ba bé gwéélak bé wo kiki jôl i gwét ha ngéda i! Inyule Samsôn a bé yi le yémbél i ga lôl ni mahôla ma Yéhôva, he bé ni i jôl gwét a bé le a gwélél. Ñ, i mut hémle nunu a bi bôdôl Yéhôva ñem, a gwélél i yom a bééna inyu yônôs sômbôl i Yéhôva. Ntiik, Samsôn a bi pam i yémbél bo inyule a bi bôdôl Yéhôva ñem.

6. Bimbe biniigana di nla ôt mu ndémbél i Samsôn i ngéda di nyônôs minson ikété likoda?

⁶ Yéhôva a nla lédés yak bés mu minson a nti bés, to mi nene bés jam di nla bé boñ. Mahôla Nyambe a nla ti bés, ma nla hélés yak bés. Jon, ibale di mbôdôl Yéhôva ñem, di yéñék ki mahôla mé kiki Samsôn, di ga pam i yônôs nson a nti bés.—Bingéngén 16:3.

7. Himbe hihéga hi ñunda le di nlama nwas le Yéhôva nyen a éga bés?

⁷ Ngandak lôk kéé i bôda ni i bôlôm i i nsal i maoñ ma ntôñ i ñunda le i mbôdôl Yéhôva ñem. A bé behee, bilôk bikéé gwon bi bé béna oñ mandap ma Ane ni mana maoñ ma ntôñ mape, bon ba bé oda yak bititii bi bi ñunda  lelaa mandap ma nlama ôña. Ndi masañ mana, kiki ngandak bôt i nsôblana, ntôñ u nwaa bé keñep, jon i nene nseñ i lona mahéñha. Inyu hala nyen lôk kéé i i nkena nson i bi soohe Yéhôva inyu bat nye mahôla, i noode ki gwélél manjel ma mondo, kiki hihéga, ba nsomb mandap ba ntibil ki mo. Mankéé Robert nu a nsal ngandak maoñ ma ntôñ i nkoñ ’isi masañ mana a nkal le: “Hala a bé bé jam li ntomb inyu ngim lôk kéé i noñ manjel ma mondo mana.” A nkônde le: “Ma bé maselna ngandak ni i yom di bé boñ hala a yé ngandak nwii. Ndi bilôk bikéé bi bé bebee i neebe mahéñha ma, kayéle ba nôgda le Yéhôva a nsayap mahéñha ma.” Hihéga hiada hi hi ñunda le Yéhôva a ñéga ntôñ wé, a hôlgak bagwélél bé i yônôs nson wé. Bésbobasôna di nlama badba ngim mangéda le: ‘Baa me nyéñ mahôla ma Yéhôva, me boñok biliya i noñ mahéñha ntôñ wé u nlona?’

8. Kii Samsôn a bi boñ lisañ jada i ngéda nyus malép i bi gwel nye?

⁸ Bebek u mah nok bihélha bi mam Samsôn a bi boñ. Jam jada li tôbôtôbô li bé le a bi jôs mbondo njéé a nol yo, a nol yak 30 ma bôt ba Filistia i tison i Askélôn. (Bakéés 14:5, 6, 19) Samsôn a bé yi le, a bé bé le a boñ i nya mam i ibabé mahôla ma Yéhôva. Hala a nene mu jam a bi boñ i ngéda a bi nôgda nyus i mbus a ma nol 1 000 bôt ba Filistia. Kii a bi boñ? Iloole a yéñ njel i mélés nyus yé nyemede, a bi soohe Yéhôva inyu bat nye mahôla.—Bakéés 15:18.

9. Lelaa Yéhôva a bi timbhe masoohe ma Samsôn? (Bakéés 15:19 ni matila isi lipep.)

⁹ Yéhôva a bi timbhe minyemhe mi Samsôn, a kan hisi, malép ma pam. I ngéda Samsôn a bi nyo malép ma, “a témbna ngui, a bana ki makénd.” (Añ Bakéés 15:19 ni matila isi lipep.) I nene le i lép u, u bi nom letee ni i ngéda mpôdôl Samuel a bé tila kaat Bakéés. I bon ba Israel ba bé tehe malép ma ma nkuli ba bé bigda le ibale ba mbôdôl Yéhôva ñem, ndi ba sébél nye i ngéda ba yé ikété ndutu, a ga hôla bo.

10. I yéñ mahôla ma Yéhôva wee kii? (Béñge yak titii.)

¹⁰ Yak bés di nlama yéñ mahôla ma Yéhôva inyu yônôs sômbôl yé, to ibale di gwé limbe likeñge tole di ma boñ ngandak mam i ntôñ wé. Ni suhulnyuu yosôna, di nlama neebe le nson wés u ga num matam ndik ibale di mbôdôl Yéhôva ñem. Kiki Samsôn a bi témbna ngui yé i ngéda a bi nyo malép Yéhôva a bi ti nye, yak bés di ga témbna ngui yés i pes mbuu ibale di ñôt nseñ ni bitelbene gwobisôna Yéhôva a nyoñ inyu yés i len ini.—Matéô 11:28.

11. Lelaa di nla ôt nseñ ni mahôla ma Yéhôva i nya i yôni? Ti hihéga.

¹¹ Di yoñ hihéga hi mankéé Aleksey nu a nson njonok i loñ Ruslan. Kii i nhôla nye i téñbe ni Yéhôva tolakii a mboma manoodana ma ngui? Nye ni nwaa wé ba bi téé ngim mam ba nlama boñ hiki ngéda inyu tééda hémle i ngui. A nkal le: “Me noode noñ bitelbene me bi yoñ i nigil Bibel hiki ngéda ni i soñgol yo hiki kel. Hiki kegla, me ni nwaa wem di mboñ buk kel, di soohe ki Yéhôva ntôñ.” Kii hala a niiga bés? Iloole  di hoñol le di nla yémbél mandutu més bésbotama, di nlama bat Yéhôva mahôla. Lelaa? Di boñ mam ma nhôla bés i bana hémle i ngui, kiki bo yigil yés i Bibel bésbomede, likalô, makoda, lisoñgol li Bibel ni mam mape ki. Ibale di mboñ mam ma, Yéhôva a ga sayap biliya gwés. Kiki a bi lédés Samsôn, a ga lédés yak bés.

12. Mambe makidik mabe Samsôn a bi yoñ, lelaa ma bé mahéñha ni ma a bi bôk a yoñ?

¹² Samsôn a bé kwéha mut kiki bés, jon i bé pam ngim mangéda le a yoñ makidik mabe. Lisañga jada, a yoñ makidik mabe ma ma bi lona nye bikuu bikeñi. Samsôn a bé a ma bôdôl sal kiki nkéés, i ngéda “a gwés muda wada nu a bé yééne bebee ni nsôsôgô u Sôrek, jôl li muda nu li bé le Dalila.” (Bakéés 16:4) Bisu bi ngéda, Samsôn a bi bii ngond Filistia yada, ndi i jam li “li bé lôl ni Yéhôva,” nu “a bé yéñ njel i jôs bôt ba Filistia.” I mbus ngéda, Samsôn a bi yén yak muda libambe i tison i Filistia ba nsébél le Gasa. Yéhôva a ti Samsôn ngui i nup makôga ma tison, a kena mo haa. (Bakéés 14:1-4; 16:1-3) Ndi libii jé ni Dalila li bé mahéñha inyule i nene le, nye a bé ngond Lôk Israel.

13. Lelaa Dalila a bi nyégsa Samsôn i yeelene nye hee ngui yé i bé lôl?

¹³ Dalila a bi neebe i ngandak moni bôt ba Filistia ba bi kal le ba nti nye inyu liibana Samsôn. Baa Samsôn a bé yi bé minsoñgi Dalila a bééna kayéle a bôdôl nye ñem, tole gwéha yon i bi kwés nye ndim? Dalila a bi nai ndik le Samsôn a  kal nye i het ngui yé i nlôl, sôk i nsôk Samsôn a kal nye i yom a bé gwés nok. Ngoo le, Samsôn a bi kwo i hiandi hi hi bi boñ le, inyu ngim ngéda a nimis ngui yé ni maada malam a bééna ni Yéhôva.—Bakéés 16:16-20.

14. Bimbe bikuu bi bi kwél Samsôn inyule a bi bôdôl Dalila ñem?

¹⁴ Bikuu bi bi kwél Samsôn inyule a bi bôdôl Dalila ñem iloole a bôdôl Yéhôva ñem. Bôt ba Filistia ba bi gwel Samsôn, ba tôp nye mis. Ba bi kena nye i mok i Gasa, i het a bi bôk a wéha bo nyuu, lini lisañ, ba bi yilha nye nkok blé i ndap mok. I mbus ha, bôt ba Filistia ba bi wéha nye nyuu i ngéda ba bééna ngand yap. Ba bi ti sesema ikeñi inyu kwéha yap djob le Dagôn, ba kalak le nyen a bi hôla bo i yémbél ñoo wap Samsôn. Ba bi pémés Samsôn i ndap mok, ba lona nye i homa ngand i bé inyu boñ le a ‘nôlha bo.’—Bakéés 16:21-25.

15. Lelaa Samsôn a bi unda le a ngi bôdlak Yéhôva ñem? (Bakéés 16:28-30) (Béñge titii i lipep li bisu.)

¹⁵ Tolakii Samsôn a bi boñ hihôha hikeñi, a bi waa bé gwélél Yéhôva. A bi jôs bôt ba Filistia kiki Yéhôva a bé bémél nye. (Añ Bakéés 16:28-30.) Samsôn a bi yemhe Yéhôva ni bini bibuk le: “Boñ le me pun . . . inyu jam bôt ba Filistia ba bi boñ.” Bañga Nyambe a bi timbhe minyemhe mi Samsôn, i ngéda a bi témb a ti nye ngui yé a bééna. Sôk i nsôk, Samsôn a bi yémbél bôt ba Filistia yokel iloo mana mangéda mape.

16. Kii di nla nigil mu hihôha Samsôn a bi boñ?

¹⁶ Tolakii bikuu bi bi kwél Samsôn inyu hihôha hié, a bi ke ni bisu i gwélél Yéhôva. Ibale di mboñ hihôha, ba kodol bés tole di nimis minson nwés ikété likoda, di tomb bañ. Di bigda le Yéhôva a ta bé le a tjôô bés. (Tjémbi 103:8-10) To di mboñ mahôha, Yéhôva a nla ki gwélél bés kiki a bi gwélél Samsôn.

17-18. Kii i nlémél we mu ndémbél i Michael? (Béñge yak titii.)

¹⁷ Di yoñ hihéga hi njohok mankéé le Michael. A bééna ngandak minson ikété likoda, a bé nhôla nson, a bak ki nsañal nu ngéda yosôna. Ngoo le a bi boñ hihôha hi hi bi boñ le a nimis minson a bé gwel ikété likoda. A nkal le: “I pam  ha ngéda i, me bé gwel ngandak minson ikété ntôñ u Yéhôva. Kunda yada, me nôgda wengoñle me nla ha bé boñ yom yo ki yo i nson u Yéhôva. Me bi yénak bé me hoñol le Yéhôva a ntjôô me, ndi me bé badba too maada mem ni nye ma bé ma ngi yii nlélém, tole me bé ki le me gwélél Yéhôva i nya i yôni kiki me bé boñ behee.

¹⁸ Masoda le Michael a bi tomb bé. A nkônde le: “Me bi bok mis mem mu maada mem ni Yéhôva, me yiblege nye ñem wem hiki kel ikété masoohe, me niglak Bibel, me soñdaga.” I mbus ngéda, Michael a bi témb a bana minson a bééna ikété likoda. Nano a yé mañ ikété likoda, a bak ki nsañal nu ngéda yosôna. A nkal le: “Mahôla ni makénd me bi kôhna, téntén ma mimañ mi bi ti me, ma bi hôla me i nok le Yéhôva a ngi gwéhék me. Nano me nla ki gwel minson ikété likoda ni kiññem i mpôp. I jam li, li bi hôla me i tehe le Yéhôva a nwéhél nu ni nu a ntam toi béba yé.” Di nla ba nkwoog nkaa le Yéhôva a ga ke ni bisu i gwélél bés ni i sayap bés, ntel ngéda wonsôna di mboñ kii yosôna di nla inyu kodol maboñok més mabe ni i ke ni bisu i bôdôl nye ñem.—Tjémbi 86:5; Bingéngén 28:13.

19. Lelaa ndémbél i Samsôn i nlédés we?

¹⁹ Munu yigil ini, di ntehe ndék mam malam mu niñ i Samsôn. A bé bé peles; ndi a bi waa bé gwélél Yéhôva tolakii a bi kwo i hiandi hi Dalila. To Yéhôva a bi tjôô bé nye. Nyambe a bi ke ni bisu i gwélél Samsôn i nya i nhélhana. Yéhôva a bi tééda le Samsôn a bé mut hémle i ngui, a sima yak nye ikété bôt ba hémle di nléba i kaat Lôk Héber pes 11. Kinje maséé i yi le di ngwélél Tata nu gwéha nu a nyamnda ni ngôñ i lédés bés, téntén i ngéda di ntomb! Kiki Samsôn, di yemhe Yéhôva ni bini bibuk le: “Soho bigda me, lédés me.”—Bakéés 16:28.