1. Kii Pétrô a bi nôgda i ngéda Yésu a hôla bo i gwel ngandak tjobi i nya i hélha?

 PÉTRÔ a bi tégbaha u wonsôna i nlop, ndi a gwel bé hiobi to hiada. Hélha jam, Yésu a kal nye le: “Kena môñgô i homa a yé ndip, ni leñ ki mbunja nan inyu gwel tjobi.” (Lukas 5:4) Pétrô a pééna nye, ndi to hala a boñ i yom Yésu a bi kal nye. Ha nyen Pétrô ni i bôt ba bé ni nye ba gwel ngandak tjobi, kayéle mbunja i kahal pédi. I ngéda ba bi yi le hélha jam yon Yésu a ntip boñ, ba “hel ngandak.” Pétrô a kal le: “Kee me haa a Nwet, inyule me yé mboñbéba.” (Lukas 5:6-9) I nene le Pétrô a bi nôgda le a kôli bé ba ni Yésu.

2. Inyuki ndémbél i Pétrô i yéne bés nseñ?

² Pétrô a bé a kôli kal hala, inyule Bitilna bi ñunda le i bé i pam le a pot tole a boñ ngim jam, i mbus a tam yo. Baa yak we u yé u nôgda nlélém jam? Baa yak we u gwé ngim lem ibe u njôs ibôdôl behee? Ibale hala, i nigil ndémbél i Pétrô i nla toi bane we nseñ. Inyuki? Hégda le, Yéhôva a bé le a kit le, ba sima bañ dihôha di Pétrô ikété Bibel. Ndi ba bi tila tjo inyu hôla bés i ôt biniigana. (2 Timôtéô 3:16, 17) I nigil ndémbél i mut nunu a bééna bibomb ni mahoñol kiki bés, i nhôla bés i nok le Yéhôva a mbem bé le di ba peles. Ndi a ngwés le di téñbe ni nye, to ibale di gwé bibomb.

3. Inyuki di nlama téñbe?

 ³ Inyuki i yé nseñ le di téñbe ni Nyambe? I ngéda di ntéñbe i nigil ngim likeñge di nyi bé, di nsôk di nyi yo. Di yoñ le hihéga: di hégda le mut a nsômbôl nigil i kôt hiluñ. I bibôdle a mboñ ngandak dihôha, ndi kiki ngéda i ntagbe, dihôha di nkahal sôs, sôs ni sôs, letee a sôk a yi kôt hiluñ, bañga liyik. To ibale a nyila bañga nkôt hiluñ, i nla pam ngim mangéda le a yoba. Ndi to hala a ga waa bé kôt hiluñ. A ga ke ni bisu i sal inyu lémés likeñge jé. Nlélém ni bés, yak i ngéda di nhoñol le di mal yémbél ngim bomb, i nla pam le di témb di kwoo. Ndi di tomb bañ, bésbobasôna di mpot tole di mboñ ngim mam di yé di tam i mbus ngéda; ibale di nwaa bé jo sañ, Yéhôva a ga hôla bés i ke ni bisu i hol. (1Pétrô 5:10) Di tehe le i ndéñbe Pétrô a bi unda. I mbus di tehe ñem ngôô Yésu a bi unda nye tolakii a bééna bibomb, hala a nla ti bés makénd i ke ni bisu i gwélél Yéhôva.

4. Kiki di ntehe i kaat Lukas 5:5-10, kii Pétrô a bi kal inyu yé nyemede, ndi lelaa Yésu a bi lédés nye?

⁴ Bitilna bi nkal bé bés inyuki Pétrô a kal yokela le a yé “mboñbéba,” bi nyis bé to bés bibéba a bé hoñol ha ngéda i. (Añ Lukas 5:5-10.) Ndi i nene le a bé hoñol bibéba bikeñi a bi boñ. Yésu a bé nok i woñi Pétrô a bééna, bebek Pétrô a bé hoñol le a kôli bé. Yésu a bé yi yak le, Pétrô a nla téñbe ikepam lisuk. Jon ni loñgeñem, Yésu a kal nye le: “U kon bañ woñi.” I bôdôl Yésu a bééna ipañ Pétrô, i bi lama héñha niñ yé. Pétrô bo manyañ Andréa, ba bi sôk ba tjôô bôlô yap i balop tjobi i i bé ti bo ngandak moni inyu yila banigil ba Mésia niñ yap yosôna, makidik ma, ma bi lona bo bisai bi mbuma ñañ.—Markô 1:16-18.

5. Bimbe bisai Pétrô a bi bana mu kiki a bi nwas bé le woñi u bôt ba binam u kéñ nye i ke ni bisu i noñ Yésu?

⁵ Pétrô a bi tehe ngandak mam malam mu kiki a bé nnigil Kristô. A bi tehe Yésu a mbuubaha bakokon, a tehe nye a nhéya bôt mimbuu mimbe, a tehe yak nye a ntugul bawoga. b (Matéô 8:14-17; Markô 5:37, 41, 42) Pétrô a bi tehe yak lipémba li Yésu ikété yiinda, i ngéda a’ ba i Ane yé, i jam li li bi tihba nye ngandak.  (Markô 9:1-8; 2Pétrô 1:16-18) Ñ, Pétrô a bi tehe mam a bé bé le a hégda ilole a nyila nnigil Yésu. A bi lôôha ba maséé kayéle a bé bé le a nwas le bibomb gwé bi boñ nye le a nimis bisai bi!

6. Baa Pétrô a bi pala yémbél bibomb gwé? Toñol.

⁶ Tolakii Pétrô a bi tehe a nok ki ngandak mam, a bi ke ni bisu i jôs bibomb gwé. Di yoñ le ndék dihéga. I ngéda Yésu a bi toñle banigil bé le a ga son njonok, a wo ki inyu yônôs mbañ i Bibel, Pétrô a bi nyéyéi nye. (Markô 8:31-33) Ngandak ngélé, Pétrô ni bana baôma bape ba bé pééna inyu yi njee ipôla yap a yé nunkeñi. (Markô 9:33, 34) I u u nsôk ilole Yésu a nwo, Pétrô a bi jôs mut wada, a kit nye ôô. (Yôhanes 18:10) I nlélém u, Pétrô a bi kon woñi ngandak kayéle a tañba liwanda jé Yésu letee ni ngélé aa. (Markô 14:66-72) Hala a bi tinde Pétrô i ee iloo hihéga.—Matéô 26:75.

7. Umbe nsima Pétrô a bi kôs i mbus bitugne bi Yésu?

⁷ Yésu a bi tjôô bé ñôma wé nu a bé a ma nimis makénd. I mbus bitugne gwé, a bi témb a yis Pétrô le a bé gwés nye. Yésu a bi ti yak Pétrô nson, le a tééda mintômba nwé. (Yôhanes 21:15-17) Pétrô a bi neebe boñ i yom Yésu a bi kal nye. Jon a bé i Yérusalem i kel Pentékôt, i ngéda banigil ba bi kôhna mbuu mpubi inyu ngélé bisu.

8. Limbe jam libe Pétrô a bi boñ i Antiôkia?

⁸ Yak i mbus le Pétrô a bi yila nhook kristen, a bi ke ni bisu i jôs bibomb gwé. I nwii 36 N.Y., Pétrô a bé ha i ngéda i mut matén nunu le Kornéliô a bi kôs mbuu mpubi, hala a bé unda loñge loñge le “Nyambe a ntodol bé mut,” ni le ibôdôl ha, bôt ba matén mape ba bé le ba jôp likoda. (Minson mi baôma 10:34, 44, 45) I mbus ha, Pétrô a bi bôdôl je ni bôt ba biloñ bipe, jam a bé bé le a boñ i bisu bi ngéda. (Galatia 2:12) Ndi bon ba Lôk Yuda bahogi ba ba bé bikristen ba bé ba ngi hoñlak le Lôk Yuda ni bôt ba matén mape ba nlama bé jéla. Jon i ngéda i Lôk Yuda i i bi lo Antiôkia, Pétrô a waa je ni bilôk bikéé bi bi bé bôt ba biloñ bipe, bebek inyule a bé kon woñi i unbaha Lôk Yuda. I ngéda ñôma Paul a bi tehe bihéñba bi, a nyéyéi Pétrô i ti bôt. (Galatia 2:13, 14) Tolakii Pétrô a bi témb a kwo mu hiandi i woñi u bôt ba binam, a bi waa bé téñbe. Kii i bi hôla nye?

9. Lelaa kaat Yôhanes 6:68, 69 i ñunda le Pétrô a bé mut ndéñbe?

⁹ Pétrô a bé mut a ntéñbe ni Nyambe; a bi nwas bé le yom yo ki yo i kéñ nye i ke ni bisu i noñ Yésu. A unda i ndéñbe i lisañ jada i ngéda Yésu a bi pot ngim jam banigil bé ba bi nok bé. (Añ Yôhanes 6:68, 69.) Ngandak banigil i bi tjôô Yésu yokela, ibabé i bat nye kii a bé sômbôl kal. Ndi Pétrô a boñ bé hala. A kal le ndik Yésu nyen a gwé “bibañga bi niñ boga.”

10. Lelaa Yésu a unda Pétrô le a bé bôdôl nye ñem? (Béñge yak titii.)

¹⁰ Yésu a bi tjôô bé Pétrô. I u u nsôk u Yésu hana ’isi, a bé yi le Pétrô ni bana baôma bape ba ga tjôô nye. Ndi to hala, Yésu a bi unda le a bé bôdôl Pétrô ñem le a’ témbna, a téñbe ki ni nye. (Lukas 22:31, 32) Yésu a bé nok le “mbuu u nyamnda . . . ni ngôñ, ndi minsôn mi mbomb.” (Markô 14:38) Jon yak i ngéda Pétrô a bi tañba nye, Yésu a bi tjôô bé ñôma wé. I mbus bitugne gwé, Yésu a bi pémél Pétrô, i nene le a bé ndik nyetama ha  ngéda i. (Markô 16:7; Lukas 24:34; 1Korintô 15:5) Ni hégda lelaa nkwel wap u bi lama lédés ñôma Pétrô nu a bé a ma nimis makénd!

11. Lelaa Yésu a unda Pétrô le Yéhôva a ga nit nye?

¹¹ Yésu a bi yis Pétrô le Yéhôva a ga nit nye. I mbus bitugne gwé, Yésu a bi bôñôl Pétrô ni baôma bape hélha jam ipe, a bi boñ le ba lop ngandak tjobi. (Yôhanes 21:4-6) Hala a bi kwés Pétrô nkaa le Yéhôva a nla ti nye to kinje jam li nkon nye ngôñ. Bebek hala a bi hôñlaha ñôma Pétrô bibuk bi Yésu i ngéda a kal le, Yéhôva a ga yoñ ndun ni ba bobasôna ba nke ni bisu “i yéñ ndugi Ane yé.” (Matéô 6:33) I mam ma momasôna ma bi boñ le nson likalô u ba jam li bisu i niñ i Pétrô, he bôlô yé i lop bé. I Pentékôt nwii 33 N.Y., a bi ti nkwel ni makénd ngandak, nkwel u u bi boñ le dikôô di bôt di neebe ñañ nlam. (Minson mi baôma 2:14, 37-41) I mbus, a bi hôla bôt ba Samaria ni bôt ba biloñ bipe i neebe Kristô. (Minson mi baôma 8:14-17; 10:44-48) Ibabé pééna, Yéhôva a bi gwélél Pétrô inyu jubus mintén mi bôt nwominsôna ikété ilkoda.

12. Ni ndémbél i Pétrô mahoñol, kii di nlama bé hôya ibale di njôs ngim bomb nano a yé ngandak nwii?

¹² Yéhôva a nla hôla bés i téñbe. Hala a nla ba sañ i ngui téntén ibale di njôs i bomb i hala a yé ntandaa ngéda. Ngim mangéda, bibomb gwés bi nla ba ndutu ngandak i lel bi Pétrô. Ndi Yéhôva a nla ti bés ngui i ke ni bisu i jôs bibomb gwés. (Tjémbi 94:17-19) Kiki hihéga, ilole a nyi maliga, mankéé wada a bi tégbaha ngandak nwii, a lalnaga baso bôlôm. Ndi a bi héñha héñha yosôna, a kahal niñ inoñnaga ni matiñ ma Bibel. Ndi to hala, ngim mangéda a bé jôs i ngôñ ibe i. Kii i bi hôla nye i téñbe? A nkal le: “Yéhôva a nlédés bés.” A nkônde le: “Me bi nok le ni mahôla ma mbuu mpubi u Yéhôva . . . , me nla ke ni bisu i kil i njel maliga . . . Tolakii me gwé bibomb Yéhôva a ngwélél me, a nke ki ni bisu i lédés me.”

13. Lelaa di nla nigle ndémbél i Pétrô, i di nléba i kaat Minson mi baôma 4:13, 29, 31? (Béñge yak titii.)

¹³ Kiki di ntehe, Pétrô a bi kwo i hiandi i woñi u bôt ba binam ngandak ngélé.  Ndi masoohe ma bi hôla nye i tééne bôt likalô ibabé i kon woñi. (Añ Minson mi baôma 4:13, 29, 31.) Yak bés di nla yémbél woñi. Di béñge i yom i bi pémél mankéé wada le Horst, nu a bé niñ i loñ Jaman i ngéda Nazi. Woñi u bi tinde nye ngandak ngélé i kal kiki bana boñge bape le “Heil Hitler!” hala wee tohi i nlôl yak Hitler. Iloole bagwal bé ba nyéyéi nye, ba bi soohe ni nye, ba bat Yéhôva le a ti nye ñem ngui. Ni mahôla ma bagwal bé ni bôdôl a bééna ipañ Yéhôva, mankéé Horst a bi sôk a ôm siñ. I mbus ngéda a kal le: “Yéhôva a mah tjôô bé me.” c

14. Lelaa mimañ mi gwéha mi nla lédés lôk kéé i i ntomb?

¹⁴ Yéhôva bo Yésu ba ga tjôô bé bés. I ngéda Pétrô a bi tañba Kristô, a bé ndik wee a nhel likanda. Mbadga i bé le, baa a ga waa ba nnigil Kristô, tole a ga téñbe ni nye? Yésu a bé a ma yemhe Yéhôva le Pétrô a nimis bañ hémle. A kal ki Pétrô le a nsoohe inyu yé, a yis ki nye le a yé nkwoog nkaa le i ngeñ hémle yé y’a témb i let, a ga lédés lôkisañ. (Lukas 22:31, 32) Kinje makénd Pétrô a bééna hiki ngéda a bé hoñol bibuk bi Yésu bi! I ngéda i mpam le di yoñ makidik ma ngui i niñ yés, Yéhôva a yé a gwélél mimañ inyu ti bés makénd i téñbe. (Éfésô 4:8, 11) Mankéé wada le Paul nu a yé mañ ibôdôl behee, a nti lôk kéé i nya makénd i. A yé a mbat i bet ba nôgda wengoñle ba ntomb le ba hoñol i ngéda Yéhôva a bi ôt bo maliga. I mbus a yis bo le Yéhôva a ngi gwéhék bo ngandak, jon a ta bé le a tjôô bo kekikel. A nkal le: “Me ma tehe  ngandak lôk kéé i i ntomb, i ntéñbe ni mahôla ma Yéhôva.”

15. Lelaa ndémbél i Pétrô ni i mankéé Horst i ñunda le kaat Matéô 6:33 i mpot maliga?

¹⁵ Kiki Yéhôva a bi yoñ ndun ni Pétrô lôñni bana baôma bape, a ga boñ nlélém ni bés ibale di mbii nson wé kiki jam li bisu i niñ yés. (Matéô 6:33) I mbus Gwét bi Ntôla II, mankéé Horst nu di mbôk di sima a bé sômbôl yila nsañal. A bé yep ngandak, jon a bé badba le a’ boñ lelaa inyu bana koga i kel ibale a nyoñ bôlô nsañal? Ha nyen a bi kit le a noode Yéhôva mu jam li, a ga tégbaha sonde i mayuuga ma ngwélél makiiña yosôna i nson likalô. A bi hel ngandak i tehe le i mamélél ma sonde, ngwélél makiiña a bi ti nye nkude moni ngim mut i bi om, i mut nu a bé gwés bé le ba yelel jôl jé. I moni mi bé mu mi bé mi kôli inyu hôla nye mu nson wé nsañal ngandak sôñ. Mankéé Horst a bi tehe likébla li kiki yimbne Yéhôva a bé ti nye le a ga yoñ ndun ni nye. Hala a bi boñ le a bii mam ma Ane kiki jam li bisu i niñ yé letee ni i nyemb.—Malaki 3:10.

16. Inyuki i yéne bés nseñ i nigil ndémbél i Pétrô ni bikaat a bi tila?

¹⁶ Kinje maséé Pétrô a bi nok i tehe le Yésu a ntjôô bé nye, kiki nyemede a kal nye le a boñ lisañga jada! Kristô a bi ke ni bisu i ôô Pétrô inyu boñ le a téñbe ni nson, ni le a ba ndémbél ilam inyu bikristen bipe. Ibale di nigil biniigana a bi kôs, bésbobasôna di ga ôt nseñ iloo hihéga. Ngim mam di ga tehe mu, i nene mu bikaat biba Pétrô a bi ômle makoda ma hiai hi bisu. Yigil i noñ i ga pôdôl ndék mam a bi hôñlaha lôk kéé, ni lelaa di nla bii yo bisélél i len ini.