SILVIANA, nsañal nu 27 nwii a nkal le: “Ngéda me bé nok miñañ mi mawanda mem ma ma nsal i het ngôñ basañal i yé keñi, yak me me bééna ngôñ i noode maséé ma. Ndi me bé hoñlak le i bôlô ikeñi i, i nloo me.”

Baa yak we u ma nôgda nlélém kiki Silviania? Baa yak we u nyamnda ni ngôñ i sal het ngôñ batéé likalô i yé, ndi u badbaga too w’a la yônôs njômbi i? Ibale ñ, u tomb bañ! Dikôô di lôk kéé yés i bôda ni i bôlôm di bi la yémbél mandutu ma ma bé tuga bo i kéñbaha likalô jap, ni mahôla ma Yéhôva. Inyu yi lelaa Yéhôva a bi néhne bahogi njel, di yuuga le loñ Madagaskar, ôn i nyônôs ina i nkoñ isi, inyu bikeñi gwé.

Munu jôm li nwii li ntagbe, iloo 70 ma batéé likalô ni basañal ba ba nyamnda ni nson likalô ba nlôl i 11 biloñ * inyu sal munu loñ Afrika ini, i het likalô li nhol ngandak, ni het libim li bôt li ndiihe Bibel. Ni ki le, ngandak batéé likalô ba loñ i bi neebe ke i tjam ñañ nlam i ôn ikeñi i Madagaskar. Di kwel ni ndék mu ipôla yap.

Louis bo Perrine, babiina ba ba gwé yom kiki bo 30 nwii ni jam, ba bi nyodi i Pulasi inyu ke Madagaskar. Ibôdôl behee, ba bééna mahoñol i ke loñ ipe inyu kéñbaha nson wap, ndi Perrine a bé kon woñi. A ntoñol le: “Me bé kon woñi i ke homa me nyi bé. Hala a tééñgaga me i yi le m’a yék lihaa jem, likoda jem, ndap yem, bahoma ni mam me bi meya. Ndi i pot maliga, mam ma, ma bé lôôha kônha me woñi, kayéle me bé lama yémbél woñi u.” I nwii 2012, Perrine a bi yoñ makénd mé, nye ni Louis ba ke. Lelaa a bi nôgda mbus ngéda? “Ngéda me nun mbus i len ini, me nla kal le makidik ma, ma bi lédés hémle yem, mu kii me bi tehe woo u Yéhôva i niñ yés.” Louis a nkônde le: “Ni hégda le likoda jés li bisu li  Mbigda nyemb Yésu i Madagaskar, jôm li bôt di bé nigil Bibel ni bo ba bi lo!”

Kii i bi ti babiina bana ngui i yén i homa ba bi om bo, ngéda mandutu ma bi kwél bo? Ba bi yemhe Yéhôva ni njel masoohe, le a ti bo ngui i bé béda inyu hônba. (Filipi 4:13) Louis a nkal le: “Di bi nôgda le Yéhôva a bi timbhe masoohe més, a ti ki bés ‘nsañ u Nyambe.’ Ni hala nyen di bi la pam i bok mis i maséé nson wés u bé lona bés. Mawanda més ma bé tilna bés bikaat inyu ti bés makénd, ma tilnaga yak bés ni njel internet.”—Filipi 4:6, 7; 2 Korintô 4:7.

Yéhôva a bi lôôha sayap hônba Louis bo Perrine ba bi unda. Louis a nkal le: “I sôñ Biôôm i nwii 2014, di bi yoñ ngaba i suklu ba nsébél ni Pulasi le École biblique pour couples chrétiens * i loñ Pulasi. I yoñ ngaba mu suklu i, i bééne bés likébla li mbuma ñañ li Yéhôva, li d’a hôya bé.” Ngéda suklu i bi mal, ba bi témb ba om babiina ba, i loñ Madagaskar.

Ngéda Didier bo Nadine, babiina ba ba bé lôl i Pulasi, ba bi nyodi inyu ke i Madagaskar i nwii 2010, ba bééna yom kiki bo 50 nwii ni jam. Didier a nkal le: “Di bé basañal ngéda di bé boñge ba wanda, mbus di néñés bon baa. Ngéda ba bi nañ, ba yila minhôôlak mi bôt, di bi nôgda le di nla ke sal mbok ipe.” Nadine a nkônde le: “Ngéda me bé hoñol le me nyék bon bem, me bé kon woñi. Ndi ba bi kal bés le: ‘Ibale ni nke nit likalô i loñ ipe, di ga nôgôl bé maséé!’ Bibuk bi, bi bi ti bés makénd ngandak i ke. To hala kii di yé haa nano ni bon bés, di yé maséé i kwel ni bo hiki ngéda.”

Inyu Didier bo Nadine, nigil hop u Malgache i bééne bo nledek jam ngandak. Nadine a nkal, a nwemlaga le: “Di ta ha bé boñge ba 20 ma nwii ni jam.” Lelaa ni ba bi boñ inyu pamba? Bibôdle, ba bi ke likoda li hop Pulasi. Mbus, ngéda ba bi nôgda le ba bé bebee i nigil hilémb hi libôga, ba bi ke likoda li hop u Malgache. Nadine a nkal ki le: “Ngandak bôt di mboma mu nson wés u likalô i ngwés yigil Bibel. Ngim mangéda, ba nti bés mayéga inyu mayuuga més. Ngéda bisu, me bé yoñ hala kiki eem. Me ngwés nson wem u nsañal nyono. Ngéda me ntôde bikegla, me nkalba le, ‘kinje loñge jam—Me nke ki likalô len!’”

Didier a mbéna nol, ngeñ a nhoñol bibôdle gwé bi yigil u hop Malgache. A nkal le: “Me bé béna tégbaha yigil Bibel i likoda, ndi me bé nok bé mandimbhe ma lôk kéé i bôlôm ni i bôda. Jam jolisôna me bé la kal li bé le: ‘Me nyéga.’ Lisañ jada, mbus ndimbhe i sita yada, i bet ba bé ba yii nye mbus ba bi bôdôl nik me inyu yis me le ndimbhe yé i bé bé lam. Me hoo ti mankéé  numpe hop inyu boñ le a ti ndimbhe ilam—me nhégda le bebek, a bi ti ndimbhe ilam.”

I likoda li ndôn li nwii 2005, Thierry bo nwaa Nadia, ba bi béñge vidéô yada ni hop Pulasi le: “Poursuivez les objectifs qui honorent Dieu.” Ntuk Bibel u, u u mpôdôl Timôtéô, u bi tihba miñem nwap, u kéñbaha ngôñ yap i sal het ngôñ bagwelnson i bé ngandak. Thierry a nkal le: “I mamélél ma ntuk u, mu kii di bé bamb moo, me sooga nwaa wem le, ‘di ke hee?’ Nwaa wem a kal me le a bé hoñol nlélém jam.” Mbus ngéda, ba bi bôdôl yoñ bitelbene i yônôs njômbi yap. Nadia a nkal le: “Ndék ni ndék, di bi suhus likala jés li niñ, kayéle gwom di bi yégla bi bé kola ndik minkuu mi-na!”

Ba bi bol i Madagaskar i nwii 2006, nson wap u bé lémél bo bibôdle. Nadia a nkal le: “Bôt di bé boma, ba bé ti bés ngandak maséé.”

Nwii minsamal mbus, babiina ba, ba bi boma ndutu. Nyañ Nadia le Marie-Madeleine, nu a niñ i Pulasi, a bi kwo, a bôk woo, a babaa ki i ño. Ngéda babiina bana ba bi kwel ni dokta li Marie-Madeleine, ba bi bat nyañ le a loo i niñ ni bo i Madagaskar. Tolakii a bééna 80 nwii ha ngéda i, a bi neebe nsébla u ni maséé. Lelaa a bi nôgda? A nkal le: “Hala a ta bé bun i meya, ndi tolakii me nla ha bé boñ ngandak mam, me yéne likoda nseñ. Jam li kônha toi me maséé, li yé le bitelbene bi, bi nhôla bon bem i kônde kena nson wap ni bisu.”

Riana a yé mankéé wada nu a gwé 22 nwii. A bi nañ i Alaôtra Mangôrô, i isi lam i pes likôl i loñ Madagaskar. A bé yi jam i suklu ngandak, a ban-ga ki ngôñ i kena suklu haa. Ndi mbus a bi nigil Bibel, a héñha mahoñol. A nkal le: “Me bi boñ biliya i hoo meehe suklu yem, me bôn ki Yéhôva le, ‘ibale me net makékse mem ma nsôk, m’a yila nsañal.’” Mbus a bi net, Riana a bi yônôs mbônga wé. A bi ke sal kiki nsañal ni mankéé numpe, a kôs bôlô i pes ngéda. A nkal ki le: “Hala a bé makidik malam me mah bé yoñ.”

Ndi, lihaa li Riana li bé nok bé inyuki a bi yéñ bé bôlô i nti nye ngandak moni. A nkal le: “Pua yem, nyandôm wem, ni manyañ mbômbô yem, bobasôna ba bé gwés le me kena suklu yem ni bisu. Ndi me bééna bé ngôñ le yom yo ki yo i boñ me le me téé nson wem u nsañal.” Mbus ngim ngéda, Riana a bi bana ngôñ i ke sal i het ngôñ bagwelnson i bé ikeñi. Kii i bi tinde nye i bana mahoñol ma? A nkal le: “Bôt ba wip ba bi jôp libôga jés, ba nibil me ngandak. I wip u, u bi hôñlaha me bibañga bi Yésu bini le, di kôhle bésbomede ‘masôô ma nkus i ngii.’ Jon me bi yoñ makidik i sal ni ngui i ba ngwañ i pes mbuu.” (Matéô 6:19, 20) A bi ke nyoo nwelmbok i loñ—het isi hi nlôôha ba numnga, liké li 1 300 kilôméta, haa ni het a bé yén behee. Nyoo nyen litén li Antandrôi li nyééne. Inyuki a bi ke nyoo?

Ngim sôñ ilole ba nibil nye, Riana a bi bôdôl yigil Bibel ni bon ba Antadrôi iba . A bi nigil ndék bibuk bi hilémb hiap, a hoñlak limut li bôt li mpot hop u, li li yé ngi nok nwin u Ane. A nkal le: “Me bi soohe Yéhôva le a hôla me i ke het ba mpot hop u Tandrôi.”

Kiki a bi ke, Riana a boma ndutu. A bé la bé kôs bôlô. Mut wada a bat nye le: “Inyuki u bi lo nyono? Ngandak bôt nyono bésni i nke het we u nlôl, inyu yéñ bôlô!” Mbus sonde iba, Riana a bi nyodi ngi to dola inyu ke i likoda li ndôn, a badbaga lelaa a’ boñ. Hilo hi nsôk hi likoda li ndôn, mankéé wada a bi som nye ndék moni i mpék u kôti. Moni mi, mi bi hôla nye i saa ndiyô inyu témb i Antandrôi, ni i bôdôl nyuñga i mabga milik. Riana a nkal le: “Me bi nôgda woo u Yéhôva i loñge ngéda. Me bé la ki hôla ba ba bi la bé bana pôla i nigil yi Yéhôva!” Bôlô i bé ngandak yak ikété likoda. Riana a nkônde ki le: “Me bé lama ti nkwel mbamba mbus hiki sonde iba. Ni njel ntôñ wé, Yéhôva a bi m’ma me.” I len  ini, Riana a nke ni bisu i añle bôt ba mpot hop u Tandrôi ñañ lam u Ane.

Yéhôva a mbôn bés le: “Mut a nyéñ bisai hana isi, a’ ba nsaibak ni Djob li maliga.” (Yésaya 65:16, MN) Ngéda di nsal ni ngui inyu yémbél mam ma nkéñ bés i kéñbaha nson wés, di nôgda bisai bi Yéhôva. Di wan ndémbél i Silviana, nu di mpôdôl bibôdle bi yigil ini. Bigda le a bé hoñol le, i ke homa ngôñ batéé likalô i yé ikeñi ngandak i bé jam a bé bé le a la boñ. Inyuki a bé hoñol hala? A ntoñol le: “Me nyom i kôô wem waé, Inyule u walôm u nloo wo ntel hinoo.”

I nwii 2014, Silviana bo Silvie Ann, njohok sita i i yé nsañal likoda jé, ba bi ke man libôga nu a yé 85 kilôméta, haa ni mbai yap. To hala kiki ba bi boma mandutu, i jam Silviana a bé emlak li bi yon—kinje bisai bilam a bi kôhna! A nkal le: “Mbus me bi tégbaha ndigi nwii wada i het ba bi om me, Doratine, nyañ bon, nu me ni nye di bé nigil Bibel, a bi kôs sôble i likoda li makiiña jés.”

Kiki di ntehe munu ndémbél i hémle bilôk bikéé bi bi bi ke homa ba bééna ngôñ ni batéé likalô, ngéda di nyéñ yémbél mam ma nkéñ bés i kéñbaha nson wés u likalô, di nôgda bésbomede maliga ma mbônga u Yéhôva ipañ bagwélél bé: “M’a ba me nti we ngui. Hodo, m’a hôla.” (Yésaya 41:10) I mamélél, hala a nlédés maada més ni Yéhôva. Jam lipe li yé ki le, i ti bésbomede nkikip ni ñem wés wonsôna—i homa di yiine tole biloñ bipe—hala a nkôôba bés inyu minson mi mi mbem bés i mbok yondo. Didier nu di mbôk sima, a nkal le: “I ke sal homa ngôñ i batéé likalô i yé ikeñi, i yé loñge ngôôba inyu dilo di nlo!” Bebek le ngandak bôt i ga ba bebee i yoñ makidik ma, ndék ngéda!