1. Inoñnaga ni Éfésô 6:10-13, imbe njel i tôbôtôbô Yéhôva a ngwélél inyu unda le a ntôñ bés? Toñol.

NJEL yada Yéhôva a ngwélél i i nlôôha lédés bés inyu unda le a ndiihe bagwélél bé i yé le, a nhôla bés i kolba baoo bés. Baoo bés ba bisu ba yé Satan ni mimbuu mimbe. Jon Yéhôva a mbéhe bés le di bana bañ maada ni baoo ba, a nti ki bés maéba inyu kolba bo. (Añ Éfésô 6:10-13.) Ngeñ di neebe mahôla ma Yéhôva, di bôdlak ki nye ñem ni ñem wés wonsôna, di nla pam i kolba Nsohop. Di nla bana nlélém bôdôl ñôma Paul a bééna. A tila le: “Ibale Nyambe a yé ngam yés, wee njee a kôli kolba bés?”​—Rôma 8:31.

2. Kii di ga tehe munu yigil ini?

² Kiki di yé bañga bikristen, di nlôôha bé bok mahoñol i mam Satan ni mimbuu mimbe ba mboñ. Di nlôôha bok mahoñol més i nigil mam ma mbéñge Yéhôva, ni i yi lelaa di gwélél nye. (Tjémbi 25:5) Ndi to hala, di nlama yi manjel Satan a ngwélél inyu lôk bés. Inyuki? Inyu boñ le di keñgle tjandi a nuñge bés. (2 Korintô 2:11) Munu yigil ini, di ga tehe njel i bisu bisu Satan ni mimbuu mimbe ba ngwélél inyu yumus bôt. Di ga tehe ki lelaa di nla yémbél i sañ i.

3-4. (a) Kii i yé maada ni mimbuu mimbe? (b) Ipam limbe likala bôt ba nhémle mimbuu mimbe?

³ Njel i bisu bisu Satan ni mimbuu mimbe ba ngwélél inyu yumus bôt i yé i bana maada ni bo. I bet ba gwé maada ni mimbuu mimbe ba nkal le ba nyi, tole ba nla  boñ mam bôt ba binam ba nla bé yi to boñ. Kiki hihéga, bôt bahogi ba nkal le ba nla yi mam m’a bôña dilo di nlo ni njel ngambi tole liwan tjôdôt. Bape ba nla boñ wee ba mpôdôs bawoga. Ngandak i ngwés i mboñ makañ, bape ba nke liemb, ba noode ki ôm bape makon. *

⁴ Ipam limbe likala biniigana bi mimbuu mimbe bi gwé ngui? Minyiña ba bi boñ ikété 18 biloñ bi Amérika nwelmbok ni ñemkété, ni nyoo biôn bi Karaib, mi bi unda le mut wada ikété baa ba ba bi bat mambadga a bé hémle makañ ni liemb, bebee le nlélém nsoñgi u bôt u nhémle le u nla kwel ni mimbuu mimbe. Minyiña mimpe mi bi bôña i 18 biloñ bi Afrika. Mi bi unda le mut wada ikété bôt iba ba bi bat mambadga, a bi kal le a nhémle liemb. Ñ, to hee homa di yéne, di nlama yoñ matat ni maada ni mimbuu mimbe. Ngo njômbi Satan i yé le a yumus “nkoñ ’isi wonsôna.”​—Masoola 12:9.

5. Lelaa Yéhôva a ntehe maada ni mimbuu mimbe?

⁵ Yéhôva a yé “Nyambe nu maliga.” (Tjémbi 31:6) Jon, lelaa a ntehe maada ni mimbuu mimbe? A ñoo mo! Yéhôva a kal bon ba Israel le: “Mut a nen-ge bañ weeni, nu a ntégbaha man wé nu munlôm to nu muda i hié, to nu a mpot bindéé, to mut ngambi, to mut binjénjé, to mut makañ, to nkop nsiiba, to nke bakugi, to mut mis ma-na, to mbat bawoga. Inyule tonjee a mboñ mam mana a nsuñgaha Yéhôva ñem.” (Ndiimba Mbén 18:10-12) Bikristen bi ta ha bé i si Mbén Yéhôva a ti Israel. Ndi, litehge jé li maada ni mimbuu mimbe li mah bé héñha.​—Malaki 3:6.

6. (a) Lelaa Satan a ngwélél maada ni mimbuu inyu tééñga bôt? (b) Inoñnaga ni kaat Ñañal 9:5, kii i yé maliga inyu libak li bawoga?

⁶ Yéhôva a mbéhe bés ikolba mimbuu mimbe, inyule a nyi le Satan a ngwélél nwo inyu tééñga bôt. Satan a ngwélél maada ni mimbuu mimbe inyu tjam bitembee​—mukété di nléba ini tembee le, bawoga ba niñ homa numpe. (Añ Ñañal 9:5.) Satan a ngwélél ki maada ni mimbuu mimbe inyu kônha bôt woñi, ni inyu tinde bo i ke haa ni Yéhôva. Ngôñ yé i yé le i bet ba gwé maada ni mimbuu mimbe ba bôdôl mimbuu mimbe ñem he Yéhôva bé.

7. Kii Yéhôva a nkal bés?

⁷ Kiki di mbôk tehe, Yéhôva a nkal bés yom di nlama yi inyu boñ le Satan ni mimbuu mimbe ba yumus bañ bés. Di béñge bitelbene bi tôbôtôbô di nla yoñ inyu kolba Satan ni mimbuu mimbe.

8. (a) Kii i yé njel i bisu inyu kolba mimbuu mimbe? (b) Lelaa kaat Tjémbi 146:4 i nyelel tembee i Satan inyu bawoga?

⁸ Añ Bañga i Djob, u soñda ki yo. I jam li jon li yé njel i bisu inyu tjél bitembee mimbuu mimbe mi nhôñôs. Bañga i Djob i yé kiki pansoñ i i nhoo, i i nsôôbe ikété bitembee Satan a nhôñôs inyu yelel gwo. (Éfésô 6:17) Kiki hihéga, Bañga i Djob i nyelel bitembee bini le, bawoga ba nla kwel ni bayômi. (Añ Tjémbi 146:4.)  I nhôñlaha ki bés le Yéhôva nyetama nyen a nla tibil toñle bés i yom i ga bôña dilo di nlo. (Yésaya 45:21; 46:10) Ibale di ñañ Bañga i Djob, di soñdaga ki yo hiki ngéda, di ga ba nkôôbaga inyu kolba bitembee bi mimbuu mimbe, di oo ki gwo.

9. Bimbe bibôñôl bi gwé maada ni mimbuu mimbe di nlama keñgle?

⁹ Tjél mam momasôna ma gwé maada ni mimbuu mimbe. Kiki di yé bañga bikristen, di mboñ bé yom yo ki yo i gwé maada ni mimbuu mimbe. Kiki hihéga, di nke bé i mala inyu kwel ni bawoga. Kiki di ntehe i yigil i ntagbe, di nkeñgle bilem bi loñ bi bi gwé maada ni biniigana le bawoga ba ngi niñik homa. Di ngwélél bé liwan tjôdôt tole i bo ngambi inyu yéñ yi kii i ga bôña dilo di nlo. (Yésaya 8:19) Di nyi le, bibôñôl bi gwobisôna bi nlôôha ba bibe, ni le bi nla boñ le di sambla Satan ni mimbuu mimbe.

10-11. (a) Kii bôt bahogi ba hiai bisu ba bi boñ ngéda ba bi nigil maliga? (b) Inoñnaga ni 1 Korintô 10:21, inyuki di nlama kôna ndémbél i bikristen bi hiai bisu, ni lelaa di nla boñ hala?

¹⁰ Di bagla ni kii yosôna i gwé maada ni makañ. Bôt bahogi ba ba bé Éfésô i hiai bisu ba bééna maada ni mimbuu mimbe. Ndi ngéda ba bi nigil maliga, ba bi héñha héñha yosôna. “Ni jôga ikété baboñ makañ ba lona bikaat gwap, ba ligis gwo bisu bi bôt bobasôna.” (Minson mi baôma 19:19) I bôt ba ba bi boñ kii yosôna i bé sômbla inyu kolba mimbuu mimbe. Bikaat gwap bi makañ bi bi hee bo diye ngandak. Ndi iloole ba lep gwo, tole ba nuñle gwo bôt bape, ba bi ligis gwo. Ba bé lôôha tôñ ni maada map ni Yéhôva iloo moni ba bi pémés inyu somb bikaat bi.

¹¹ Lelaa di nla kôna ndémbél i bikristen bi hiai bisu? Njel pék i yé le mut a bagla  ni kii yosôna i gwé maada ni mimbuu mimbe. Mu gwom bi, di nla sima bijéle, bobe, tole gwom bipe bôt ba nhaba tole ba ngwélél inyu sôñ bomede ni mimbuu mimbe.​—Añ 1 Korintô 10:21.

12. Mambe mambadga di nlama badba inyu mintuk nwés?

¹² Tibil wan mintuk nwoñ. Badba le: ‘Baa me mbéna añ bikaat, bakégikel, tole mam i internet ma ma ntihba makañ? Mam ma yé lelaa inyu minsik, ni bisinima me mbéñge, tole inyu bigém me mbéna tuk? Ikété mintuk me ngwés, baa to wada mu u gwé maada ni mimbuu mimbe? Baa mi ñunda bôt ba nyuñ matjél, bakugi, tole mam mape bôt ba binam ba nla bé boñ to nok? Baa mi ñunda le makañ, i leñ bôt makon, tole i tiihe bôt bi yé biloñge bi mam?’ I yé maliga le, mintuk nwominsôna mi mpôdôl dingaana tole mimbodok mi miñañ bé nwon mi gwé maada ni mimbuu mimbe. Ngéda u mpohol mintuk nwoñ, yoñ makidik i ke haa ni hiki jam Yéhôva a ñoo. Di nlama boñ biliya i ‘tééda kiññem i mpôp’ bisu bi Nyambe.​—Minson mi baôma 24:16. *

13. Kii di nlama bé boñ?

¹³ Di bana bañ lem i añal miñañ mi mimbuu mimbe. Di nlama noñ ndémbél i Yésu mu jam li. (1 Pétrô 2:21) Ilole a nlo hana isi, Yésu a bé niñ i ngii, a bé yi ki ngandak mam inyu Satan ni mimbuu mimbe. Ndi a bi lôôs bé ngéda i añal mam mimbuu mimbe mi, mi bé boñ. Yésu a bé yéñ yiba kiki mbok mbôgi inyu mam ma Yéhôva, he kiki nhôñôs mam  ma Satan bé. Di nla kôna Yésu ngéda di ntjam bé miñañ mi mimbuu mimbe. Maselna ni hala, di ñunda ni bipôdôl gwés le ‘ñem wés u nsôbi ni loñge lipôdôl,’ le maliga.​—Tjémbi 45:2.

14-15. (a) Inyuki di nlama bé kon mimbuu mimbe woñi? (b) Kii i ñunda le Yéhôva a ntat bagwélél bé i len ini?

¹⁴ U kon bañ mimbuu mimbe woñi. Mam mabe ma nkwél bés munu béba nkoñ isi unu. Mpuhge jam, kon, tole nyemb bi nla kwél bés. Ndi di hoñol bañ le ndik mimbuu mimbe nwon mi nla ba njom. Bibel i ntoñol le “ngéda ni mpuhge ngéda ba mpémél bôt bobasôna.” (Ñañal 9:11) Yéhôva a bi unda le a nlôôha bana ngui iloo mimbuu mimbe. Kiki hihéga, Nyambe a bi ti bé Satan pôla i pendee Hiôb. (Hiôb 2:6) Dilo di Môsi, Yéhôva a bi unda le a gwé ngui iloo bôt ba makañ ba Égiptô. (Manyodi 8:18; 9:11) Ni mahôla ma Yéhôva, Yésu a bi unda le a nlel Satan ni mimbuu mimbe ngui, ngéda a bi buñga bo i ngii a leñ bo nkoñ isi. Dilo di nlo, b’a léña i soñ kum i het b’a tééñga ha bé mut nye ki nye.​—Masoola 12:9; 20:2, 3.

¹⁵ Di ntehe ngandak mam i ñunda le Yéhôva a ntat bagwélél bé i len ini. Di yoñ hini hihéga: Di ntéé likalô ni nkoñ isi wonsôna, di niigaga ki bôt maliga. (Matéô 28:19, 20) Ni njel i nyen, di nyelel minson mimbe mi Nsohop. Ibale Satan a lak, ki a ntéé nson wés, ndi baa wee. Jon, di nlama bé kon mimbuu mimbe woñi. Di nyi le “mis ma Yéhôva ma nhiôm mu nkoñ ’isi wonsôna i unda lipémba jé inyu bet miñem nwap mi yé peles bisu gwé.” (2 Miñan 16:9) Ibale di ntéñbe ni Yéhôva, mimbuu mimbe mi ga boñ bé bés béba i nom.

16-17. Ti hihéga hi ñunda le i bana ñem ngui i yé nseñ inyu kolba mimbuu mimbe.

¹⁶ Hala a mbat ñem ngui inyu kolba mimbuu mimbe, téntén ngéda mawanda  ni bôt bés ba lihaa ba ba gwééne bés mahoñol malam, ba nkolba bés. Ndi Yéhôva a nsayap ba ba ñunda nya ñem ngui i. Di yoñ hihéga hi sita Erica, nu a yé i loñ Ghana. Erica a bééna 21 nwii ngéda a bôdôl nigil Bibel. Kiki a bé ngond i pada i bé boñ makañ, i bé béda le a yoñ ngaba i ngim bilem i loñ i gwé maada ni mimbuu mimbe, kiki bo i je nuga ba sémél mob ma isañ. Ngéda Erica a bi tjél je, lihaa jé li bi tehe hala kiki bo le a nyan mob map. Ba bé hoñol le mob ma bé lama kundus bo njék, tole ôm bo makon.

¹⁷ Lihaa li Erica li bi yéñ nyégsa nye i yoñ ngaba mu, ndi a bi neebe bé, tolakii hala a bé lama boñ le ba pémés nye i ndap. Mbôgi Yéhôva ihogi i bi leege nye i boni. Ni i njel i nyen, Yéhôva a bi sayap Erica, a ti nye lihaa li mondo​—hala wee lôk kéé yé i bôlôm ni i bôda i pes mbuu. (Markô 10:29, 30) To hala kiki lihaa jé li bi tjôô nye, li ligis yak gwom gwé, Erica a bi téñbe i gwés Yéhôva, a sôblana, i len ini, a yé nsañal nu ngéda yosôna. A nkon bé mimbuu mimbe woñi. Erica a nkal inyu lihaa jé le: “Me nsoohe hiki kel le lihaa jem li kôs bisai bi nlôl i yi Yéhôva, ni le li kôs kunde i bet ba ngwélél Djob li gwéha ba gwé.”

18. Bimbe bisai di nkôs ngéda di mbôdôl Yéhôva ñem?

¹⁸ Bés bobasôna di ga boma bé ndééñga i nlôôha kiki Erica. Ndi, bés bobasôna di nlama kolba mimbuu mimbe, ni bôdôl ki Yéhôva ñem. Ibale di mboñ hala, di ga kôs ngandak bisai, di ga tjél ki le bitembee bi Satan bi yumus bés. Di ga nwas bé ki to le woñi u mimbuu mimbe u kéñ bés i gwélél Yéhôva. I ngii mam momasôna, di ga lédés liwanda jés ni Yéhôva. Nnigil Yakôbô a tila le: “Suhlana bébomede le Nyambe a ane bé. Kolbana yaga Nsohop, ndi a’ ke bé ngwéé. Kôôgana bebee ni Nyambe, ndi yak nye a’ kôôge bé bebee.”​—Yakôbô 4:7, 8.