1-2. Ni imbe njel di nla kal le kristen i yé kiki nkum ndap? (1 Korintô 15:58)

 I MAMÉLÉL ma nwii 1970, ndék ni ndék ba bi bôdôl bédés ndap i 60 ma ndegi i tison i Tôkyô, i Yapan. I bôt ba bé tehe ba mbédés i ndap i, ba bé badba le lelaa i ndap i, i bé le i hônba nyeñg disi i i bé béna bôña mu i tison i. Kii i bé boñ hala? Baoñ yo, ba bi oñ yo kayéle i ngéda nyeñg disi i bé lo, i bé i hôdôp i télbak. Bikristen bi yé kiki i nkum ndap u. Ni imbe njel?

² Kristen i nlama ba i téé siñ, ndi i lôôha bañ ba ndéñ ndéñ. I nlama telep siñ ibabé piñgla i ngéda i nôgôl mambén ni matiñ ma Yéhôva. (Añ 1 Korintô 15:58.) I kristen i, i yé bebee i nôgôl, i mbôk bé to ki mbén Djob. Jam lipe li yé ki le i nai bé ni litehge jé li mam tole i ta bé ndéñ ndéñ i ngéda ngim jam i mpam. (Yakôbô 3:17) I kristen i nyi hala, i ga bana litehge lilam li mam, i ga nwas bé to le pes yada i yuu ini. Munu yigil ini, di ga tehe kii di nla boñ inyu boñ di piñgla bañ. Di ga tehe ki manjel matan Satan a ngwélél inyu noode tômbôs bés.

3. Mambe mambén ma Yéhôva di nléba i kaat Minson mi baôma 15:28, 29?

³ Yéhôva a yé ntéé mambén Nunkeñi. A nti litén jé mambén ma ma nlet bé i nôgôl. (Yésaya 33:22) Kiki hihéga, juu li bakena ntôñ li hiai hi bisu li bi unda mam maa i het kristen i nlama ôm siñ: (1) I tjél bisat, ni i bégés ndigi Yéhôva. (2) I nôgôl mbén i matjél. (3) I tjél malal ma nyega. (Añ Minson mi baôma 15:28, 29.) I len ini, lelaa bikristen bi nla nôgôl i mam mana mo maa?

4. Lelaa di ñunda le Yéhôva ndik nyetama nyen di mbégés? (Masoola 4:11)

 ⁴ Di ntjél bégés bisat, di mbégés ndigi Yéhôva nyetama. Yéhôva a kal bon ba Israel le ba bégés ndik nyetama. (Ndiimba Mbén 5:6-10) I ngéda Nsohop a bi lo i noode Yésu, Yésu a bi kal nye le di nlama bégés ndik Yéhôva nyetama. (Matéô 4:8-10) Jon di mbégés bé bisat, di mbégés bé to ki bôt ba binam kiki mop, bôt ba m’bô, baéga bibase, batuk bol tole batuk sinima ba ba nyiba ngandak. Di nyi le di yé i pes i Yéhôva, di mbégés ndik nyetama, inyule nyen a “bi hek mam momasôna.”​—Añ Masoola 4:11.

5. Inyuki di nôgôl mbén Yéhôva i i nkal le niñ ni matjél bi yé pubhaga?

⁵ Di nit i mbén Yéhôva ini i i nkal le niñ ni matjél bi yé pubhaga. Inyuki? Inyule Yéhôva a nkal le niñ i yé ikété matjél, ni le matjél ma yé tik likébla a bi ti bés. (Lôk Lévi 17:14) I ngéda Yéhôva a bi ti bôt ba binam kunde le ba je nuga, a bi béhe bo le ba je bañ matjél. (Bibôdle 9:4) A bi tiimba ti bon ba Israel i oda i mu mbén Môsi. (Lôk Lévi 17:10) A bi gwélél ki mbuu mpubi wé inyu hôla juu li bakena ntôñ i ti bikristen gwobisôna oda le bi “kee ni bisu i tjél . . . matjél.” (Minson mi baôma 15:28, 29) Di ngi nôglak i mbén i, i ngéda ngeñ i nkola le di pohol matibla. b

6. Bimbe biliya di mboñ inyu niñ inoñnaga ni matiñ ma téé sép ma Yéhôva?

⁶ Di tiñi i noñ matiñ ma téé sép ma Yéhôva. (Lôk Héber 13:4) Ñôma Paul a bi gwélél titii inyu nôgha bés le di nlama yoñ makidik ma ngui inyu héya mahoñol mabe di gwé i ngéda a kal le di “nol” bijô gwés bi nyuu. Di mboñ hala i ngéda di ntjél boñ to béñge yom yo ki yo i i nla tinde bés i malal ma nyega. (Kôlôsé 3:5; Hiôb 31:1) I ngéda di yé i bisu bi manoodana, di nlama pala héya mahoñol ni tjél maboñok ma ma nla ôbôs maada més ni Nyambe.

7. Mambe makidik di nlama yoñ, inyuki?

⁷ Yéhôva a gwé ngôñ le di unda “manôgla ma nlôl i ñem.” (Rôma 6:17) A niiga bés inyu loñge yés, mambén mé ma nhéñha bé. (Yésaya 48:17, 18; 1 Korintô 6:9, 10) Di mboñ biliya i lémél Yéhôva, ni i bana minlélém mi mahoñol ni ntôp tjémbi nu a kal le: “Me bi yoñ makidik le m’a nôgôl matiñ moñ hiki ngéda ikepam lisuk.” (Tjémbi 119:112) Ndi Satan a ga noode tômbôs bés mu makidik di bi yoñ. Mambe manjel a ngwélél?

8. Lelaa Satan a ngwélél ndééñga inyu tômbôs bés?

⁸ Ndééñga. Satan a nla gwélél ndôm ni lôs inyu nyégsa bés i waa gwélél Yéhôva tole inyu kônha bés woñi. Kiki ñôma Pétrô a bi kal, njômbi yé i yé le a “je” bés, le a ôbôs maada malam di gwé ni Yéhôva. (1 Pétrô 5:8) A bi boñ le ba tééñga bikristen bi hiai hi bisu, ba bép bo, ba nol ki bo, inyule ba bi kit le ba ntéñbe ndik ni Yéhôva. (Minson mi baôma 5:27, 28, 40; 7:54-60) Satan a ngi kenek ni bisu i gwélél ndééñga i len ini. Hala a nene mu mandegle bilôk bikéé bi bôda ni bi bôlôm bi Ruslan bi nkôs i len ini ni i biloñ bipe.

9. Ti hihéga hi hi ñunda nseñ i yoñ yihe ni dipa di Nsohop.

 ⁹ Dipa di di ntéya bé. U héya ndééñga, Satan a yé a ngwélél ki “dipa.” (Éfésô 6:11) Di béñge i yom i bi pémél mankéé Bob nu a bi ke i dokta inyu makanba. A bi kal bidokta gwé gwobisôna bôda ni bôlôm, le to kii i leñek a ta bé le a neebe nkum matjél. I dokta i bé lama kan nye, i kal nye le jam a ta bé, a ga boñ hala. Ndi i u ilole ba nkan nye, i ngéda lihaa jé jolisôna li bi huu i mbai, dokta ipe ba nsébél le anéstésiste i lo i yuuga Bob, i kal Bob le maliga ma yé le b’a gwélél bé matjél, ndi b’a bana yaa mo ha ipañ le ibale mam ma ñôbi ma nla hôla. I nene le i dokta i, i bé hoñol le kiki lihaa jé li nhuu, Bob a nla héñha mahoñol. Ndi Bob a bi téñbe ni makidik mé, a yis i dokta i le to ibale kii a ga yoñ bé matjél.

10. Inyuki mahoñol ma bôt ba binam ma nla yilna bés hiandi? (1 Korintô 3:19, 20)

¹⁰ Mahoñol ma bôt ba binam. Ibale di nyoñ mam ni litehge li bôt ba binam, ndék ni ndék di nla kahal ke haa ni Yéhôva, di bôdôl ki yan mambén mé. (Añ 1 Korintô 3:19, 20.) “Pék i nkoñ ’isi unu” i mbéna nyuñguu minheña mi minsôn. Ndék bikristen i i bé likoda li Pergamô ni li Tiatira i bi kahal bégés bisat i boñok malal ma nyega kiki ngandak bôt mu bitison bi. Yésu a bi ti makoda ma maéba ma ngui inyule ma bé nwas le bikristen bihogi ikété yap bi boñ malal ma nyega. (Masoola 2:14, 20) I len ini, ngandak bôt i i nkéña bés i ntinde bés i bana i nya mahoñol i. Bôt bés ba lihaa ni mawanda més ba nla noode tinde bés i hoñol le yak bés di nlôôha, béba i yé hee i boñ kiki bôt bobasôna. Kiki hihéga, ba nla nkal bés le béba i ta bé i boñ i yom di ngwés ni le mambén ma Bibel ma ntagbe ngéda.

11. Mu kiki di ntéñbe i noñ mambén ma Djob, kii di nlama keñgle?

¹¹ I nla pam ngim mangéda le di hoñol le maéba Yéhôva a nti bés ma kôli bé, i mbéda mape inyu tibil nok mo. I nla yak pam le di “lel nwaa i mam ma yé ntilga.” (1 Korintô 4:6) Mu hiandi hi hion baéga base ba ngéda Yésu ba bé kwo. Ba bé kônde map mambén mu mbén Môsi, ba nyégsaga gwañga bi bôt i noñ mo. (Matéô 23:4) Ni njel bañga yé ni ntôñ wé, Yéhôva a nti bés biniigana bi bi nlet bé i nok. Di gwé bé le di kônde yom yo ki yo mu. (Bingéngén 3:5-7) Jon di nlama bé lel minwaa mi mam ma yé ntilga ikété Bibel. Tole di kahal tééne lôk kéé yés més mambén.

12. Lelaa Satan a nhôñôs “biyôglô bi malôga”?

¹² Malôga. Satan a ngwélél biyôglô bi malôga yak ni matiñ ma nkoñ ’isi inyu yumus bôt, ni lona mbagla. (Kôlôsé 2:8) I hiai hi bisu, hala a bé nene mu bipék bi bôt ba binam, mu minbodok mi biniigana mi bon ba Lôk Yuda, ni mu kiki ba bé niiga le bikristen bi yé nyégsaga i noñ mbén Môsi. I mam ma, ma bé yumus bôt inyule ma bé boñ le mahoñol map ma kee haa ni Lingen li bañga pék le Yéhôva. I len ini, Satan a ngwélél batjam manwin ni manwin ma nlôl i internet inyu tjam bitembee yak ni bitembee bôt ba m’bô ba ntjam. Hala a nene ngandak munu i ngéda himala hi COVID-19. c Lôk kéé i i noñ biniigana bi ntôñ i bi  bana bé i nduña i, kiki i bet ba mbéna emble miñañ mi bitembee mini.​—Matéô 24:45.

13. Inyuki di nlama yoñ yihe ni mintuk?

¹³ Mintuk. Di nlama bok mahoñol més i “mam ma nlôôha ba nseñ.” (Filipi 1:9, 10) Mintuk mi nla yoñ bés ngandak ngéda ni ngui i di bak le di gwélél inyu mam ma nlôôha nseñ. Mam di kôli boñ hiki kel kiki bo je, nyôba, i tégbaha loñge ngéda, ni bôlô yés bi nla yila ngok baagene ibale di nwas le gwon bi yila jam li bisu i niñ yés. (Lukas 21:34, 35) Hiki kel, di nok le bôt ba ntelep inyu kolba ngomin. Di ntehe bo ba mpééma inyu mam ma m’bô i nkuu bititii, ba boñok nlélém i nkuu mahop. Di nwas bañ le i nya mam i i yoña bés, di tiga bôdôl yoñ pes yada i mahoñol més tole i miñem nwés. Satan a ngwélél manjel ma momasôna di ntip sima inyu tômbôs bés ni kéñ bés le di ke ha bañ ni bisu i boñ mam ma téé sép. Nano, di tehe lelaa di nla kolba nye, di yén ki siñ mu makidik di nyoñ.

14. Sima jam jada li li nla hôla bés i yén i pes i Yéhôva.

¹⁴ Hoñol i jam li bi tinde we i ti wemede nkikip ni i kôs sôble. U bi yoñ makidik ma inyule u bi pohol i ba i pes i Yéhôva. Bigda i yom i bi kwés we nkaa le u nléba maliga. U bi kôhna bañga yi i Bitilna i i bi tinde we i gwés Yéhôva kiki Tata woñ Nungingii ni i ti nye lipém. U bi kahal bana hémle i i bi tinde we i tam bibéba gwoñ. Hala a bi tinde we i tjôô maboñok mabe ni i niñ inoñnaga ni sômbôl i Yéhôva. I bé ndik wee u nsuha mbegee ikeñi i ngéda u bi nôgda le Nyambe a nwéhél toi we. (Tjémbi 32:1, 2) Ha nyen u bi bôdôl ke makoda, u bôdôl ki añle bôt bape i mam malam u bé nigil. U bi ti wemede nkikip, u sôblana, u bôdôl kil i njel niñ, u yoñ ki makidik le u ga pam bé mu kekikel.​—Matéô 7:13, 14.

15. Inyuki i yé nseñ i nigil ni i ôt pék mu mam di nigil?

 ¹⁵ Nigil bañga i Nyambe, u soñda ki yo. Kiki e i yé i ba siñ i ngéda minkañ nwé mi nke haa isi, yak bés di nla ba siñ ibale hémle yés i umne i bañga i Djob. Kiki e i nañ, minkañ nwé mi nkônde ke isi, mi tjama ni mbok yosôna. I ngéda di nigil, di ôdôk pék mu i mam di nigil, di nkônde lédés hémle yés, di kwéhék bésbomede nkaa le matiñ ma Yéhôva ma nlôôha ba malam. (Kôlôsé 2:6, 7) Hoñol lelaa Yéhôva a bé niiga bagwélél bé ba kôba, a tinak bo maéba malam, a sôñôk ki bo. Kiki hihaga, mu i yiinda a bi kôs, Ézékiel a bi yoñ ngéda i tehe añgel i nhek témpel. I yiinda i, i bi lédés Ézékiel, i nti ki biniigana bi mahee di nla gwélél inyu nit matiñ ma téé sép ma Yéhôva ni bibégés bipubi. d (Ézékiel 40:1-4; 43:10-12) Yak bés di ñôt nseñ i ngéda di nyoñ ngéda i nigil ni i ôt pék mu ndip mam di nléba i bañga i Djob.

16. Kiki Bob a bé a tiñi ni Nyambe, lelaa hala a bi hôla nye? (Tjémbi 112:7)

¹⁶ I bana ñem u u tiñi ni Nyambe. Kiñe David a bi pôdôl gwéha yé inyu Yéhôva i ngéda a bi tôp le: “A Nyambe, ñem wem u tiñi ni we.” (Tjémbi 57:7) Yak bés di nla bana ñem u u tiñi ni Yéhôva, di bôdlak nye ñem ni ñem wés wonsôna. (Añ Tjémbi 112:7.) Di tehe lelaa i jam li, li bi hôla Bob nu di mbôk di sima. I ngéda a bi nok le i yé le i pam le ba ha nye matjél, kunda yada a timbhe le: ibale i nene to ndék le bebek ba yé le ba ha nye matjél, nseñ a nyodi ha i dokta li ibabé i lep ngéda. Bob a bi yik kal le “me bééna bé pééna yo ki yo, to woñi wo ki wo.”

17. Kii ndémbél i Bob i niiga bés? (Béñge yak titii.)

¹⁷ Bob a bi téñbe ni Nyambe inyule a bé a ma yoñ makidik ma ilole a nkwo kon. Pog, a bé sômbôl lémél Yéhôva. Iba, a bi yoñ ngéda i nigil Bibel ni bikaat  bi ntôñ bi bi ñunda le niñ ni matjél bi yé pubhaga. Aa, a bé nkwoog nkaa le i noñ maéba ma Yéhôva i ga lona nye bisai bi boga. Yak bés di nla bana ñem u u tiñi ni Nyambe to ibale di mboma umbe ntén ndutu.

18. Lelaa ndémbél i Barak i ñunda bés nseñ i bôdôl Yéhôva ñem? (Béñge titii i lipep li bisu.)

¹⁸ Bôdôl Yéhôva ñem. Di béñge lelaa Barak a bi pam i yémbél inyule a bi bôdôl Yéhôva ñem, a boñ ki i jam a bi kal nye. Tolakii bomede ba bééna bé bijôl bi gwét, ba pam bé to i léba ben to pansoñ, Yéhôva a bi kal nye le a kee a jôs mintôñ mi gwét mi Siséra mi mi bééna bijôl bi gwét bi ngui. (Bakéés 5:8) Mpôdôl muda le Débôra a bi kal Barak le a sôs i tegep mbok inyu boma Siséra ni bikak gwé bi gwét bi bi bé 900, bi ban-ga bakwade mu makôô map. Barak a bi noñ biniigana bi, tolakii i bé nene wee biniigana bi, bi téé bé, inyule bikak bi gwét bi Siséra bi bé le bi hôla nye i yémbél bo i nseñ ’isi. Bisônda gwo ngi mal sôs hikôa hi Tabor, Yéhôva a nôs nop makeñi kayéle bikak bi gwét bi Siséra bi kahal sôôbe i ndobo, Yéhôva a ti Barak yémbél. (Bakéés 4:1-7, 10, 13-16) Nlélém ni bés Yéhôva a ga ti bés yémbél ibale di mbôdôl nye ñem, di noñ ki maéba a nti bés ni njel i bôt a ntéé.​—Ndiimba Mbén 31:6.

19. Inyuki di nlama yén siñ?

¹⁹ Di nke ni bisu i jo sañ inyu yén siñ i ntel ngéda wonsôna nkoñ ’isi unu w’a nom. (1 Timôtéô 6:11, 12; 2 Pétrô 3:17) Di yoñ makidik le ndééñga, dipa di Nsohop, pék i bôt ba binam, malôga ni mintuk bi ndéñgés bañ bés. (Éfésô 4:14) Ndi di ôm siñ, di téñbe ni Yéhôva ibabé piñgla, di nôglak mambén mé. I nlélém ngéda, di ba bañ bôt ba ba nai ni litehge jap li mam. I yigil i noñ, di ga tehe ndémbél i mbôk ni i nsôk Yéhôva bo Yésu ba bi yigle bés mu i lem i.