1. Ni limbe libak li hélha Yéhôva a bi hek bôt ba binam?

YÉHÔVA a bi hek bôt ba binam ni ngap i hélha. A bi ti bés ngap i ôt mahoñol, pék i bagal mam ni i kôôba bilôl. (Bingéngén 2:11) A bi ti ki bés ngui i yônôs mam ma nkon bés ngôñ. (Filipi 2:13) A hek ki bés ni kiññem—pék di bi gwééna i bagal loñge ni béba—i i nhôla bés i keñgle béba ni kodol dihôha tjés ngéda di mbaage.—Rôma 2:15.

2. Lelaa Yéhôva a mbem le di bôñôl ngap yosôna a nti bés?

² Yéhôva a mbémél bés le di bôñôl ini ngap yosôna a nti bés i nya ilam. Inyuki? Inyule a ngwés bés, a nyi ki le hala a nlona bés maséé i ngéda di mbôñôl makébla ma. Ikété Bañga yé, a ntiimba béhe bés le di bôñôl ngap yés inyu mam malam. Kii hihéga, ikété Bitilna bi Lôk Héber, di ñañ le: “Mahoñol ma mut nu a nyamnda ma nyamb nyambak”; ni le: “To kinje jam woo woñ u nléba i boñ, boñ jo ni ngui yoñ.” (Bingéngén 21:5; Ñañal 9:10) Ikété Bitilna bi Lôk Grikia, di  ñañ le: “Jon ibale di ntehe pôla, wee di boñok ndigi loñge ikété bôt bobasôna”; ni le: “Hi ki mut a gwélél bape kingéda likébla li karis a bi kôs.” (Galatia 6:10; 1 Pétrô 4:10) Ibabé nkaa Yéhôva a nsômbôl le di boñ mam ma ma nla ba nseñ inyu yés ni inyu bôt bape ki.

3. Mimbe minwaa bôt ba binam ba gwé?

³ I nlélém ngéda, Yéhôva a nyi le di gwé minwaa. Bésbomede, di nla bé mélés libak li ngiyon, to béba, to nyemb; di nla bé ki to bémbe mahoñol ma mut numpe, inyule hiki mut a gwé kunde i pohol. (1 Bikiñe 8:46) To kinje pék di gwé, to kinje mam di ma boma i niñ yés, d’a ba ndik kii boñge i bisu bi Yéhôva.—Yésaya 55:9.

4. Kii d’a nigil munu yigil ini?

⁴ Ikété mam momasôna, i nsômbla bés i nigbene Yéhôva inyu boñ le a éga bés, di bôdlak ki nye ñem le a’ nit bés, a’ bôñôl ki bés mam di nla bé boñ bésbomede. I nlélém ngéda, di nlama boñ mam di nla boñ, di yoñok makidik ma ma nsômbla inyu kolba mandutu ni hôla bape. (Añ Tjémbi 37:3.) I sem kwep, i nsômbla mam ima: Pok, ‘i bôdôl Yéhôva ñem, ni boñ ki loñge’; iba, “i téñbe ikété maliga.” Jon, di béñge mam di nla nigil ni ndémbél i Nôa, i David, ni bagwélél ba Djob bape, ba ba bi nigbene Yéhôva, ba yoñ ki makidik ma nsômbla. D’a yimbe le i bé sômbla le ba yi bagal ipôla mam ba bé bé le ba boñ ni mam ba bé le ba boñ. Mbus, ba yoñ makidik ma bé sômbla.

5. Toñol mam ma ba i ngéda Nôa.

⁵ Nôa a bi niñ ngéda isi i bé ‘nyonok ni njôô’ ni mpuñgu. (Bibôdle 6:4, 9-13) A bé yi yaga le Yéhôva a’ lona lisuk li béba nkoñ isi u. To hala, ñem Nôa u bé siida nye i tehe nya ngitophémle i. Ha nya ngéda i, Nôa a bé yi le ngim mam i bé le a nla bé boñ, ndi mape ma bak le a nla boñ.

6, 7. (a) Kii Nôa a bé la bé boñ? (b) Lelaa ngéda yés i mpôôna i Nôa?

⁶ Mam Nôa a bé la bé boñ: To lakii Nôa  a bi téñbe i añal mabéhna ma Yéhôva, a bé bé le a nyéksa bibéba bi bôt i leege mo, ndi to i timbis Ntida malép ni mbus. Nôa a bé lama bôdôl Yéhôva ñem le a’ yônôs mbônga wé i mélés béba, a hémlege ki le Djob a’ boñ hala i ntéak ngéda.—Bibôdle 6:17.

⁷ Yak bés di niñil ikété nkoñ isi nyonok ni béba, u di nyi le Yéhôva a mbôn le a’ tjé. (1 Yôhanes 2:17) I nlélém ngéda, di nla bé nyégsa bôt i leege “miñañ minlam mi Ane.” Di nla bé to boñ le “njiiha keñi” i hoo bôdôl. (Matéô 24:14, 21) Kiki Nôa, i mbéda bés hémle i ngui, di yik le ndék ngéda, Djob a nlo inyu téé mam. (Tjémbi 37:10, 11) Di yé nkwoog nkaa le Yéhôva a ga nwas bé le i béba nkoñ isi unu, u kônde nom, u tagbe ntéak wé ngéda, to inyu hilo hiada.—Habakuk 2:3.

8. Lelaa Nôa a bok mis ndik i ngii mam a bé la boñ? (Béñge titii i bibôble.)

⁸ Mam Nôa a bé la boñ: Ilole a tomb inyu mam a bé la bé boñ, Nôa a bé bok mis ndik i ngii mam a bé la boñ. Kiki “ñañal telepsép,” Nôa a bi téñbe i añal nwin mabéhna u a bi kôhna. (2 Pétrô 2:5) Ibabé pééna, hala a bi hôla Nôa i tééda hémle i ngui. Handugi likalô, a bi bôñôl ki ngui yé ni pék yé inyu yônôs bôlô Nyambe a bi ti nye le a bañ nkuu.—Añ Lôk Héber 11:7.

9. Lelaa di nla kôna ndémbél i Nôa?

⁹ Nlélém kiki Nôa, di njoba le di ligip “ni nson Nwet ngéda yosôna.” (1 Korintô 15:58) U ntén nson u, u nla ba bo, i oñ ni bôñgôl mandap més ma makoda, i nit bôlô i nséla i makoda ma ndôn ni ma makiiña, i sal i hikuu hi loñ tole i muu ma ngobol. I ngii mam ma momasôna, di pégi ni nson likalô, di yik le i bôlô i yon i nlédés hémle yés inyu bilôl. Mankéé nu muda wada a nkal le: “Ngéda u mpôdôl bôt bape bisai bi nlôl ni Ane Djob, u nôgda le baemble boñ ba gwé yaga bé botñem yo ki yo, ba ntehe ki le mandutu map m’a mal bé.” Ñ, i yoñ ngaba ni nson likalô i nlédés litehge jés lilam inyu bilôl, i lédhak ki makidik més le di tomb bañ ikété ngwéé wés inyu niñ.—1 Korintô 9:24.

10. Toñlana jam li bi pémél David?

¹⁰ Yéhôva a bi pôdôl Kiñe David kiki “mut kingéda ñem [wé].” (Minson mi baôma 13:22) Bebee le niñ yé yosôna, David a bi niñ ikété telepsép. To hala, i bi pam ngim ngéda le a kwo ikété béba ikeñi. A bi ke ndéñg bo Batséba. Ki bo le hala a bé bé a kôli, inyu sôô béba yé, a bi yoñ bitelbene le Uria, nlôm muda nu, a nôla i gwét. David a bi om kaat i nyemb Uria ni woo Uria nyemede! (2 Samuel 11:1-21) Ndi sôk i nsôk, bibéba bi David bi bi yeli. (Markô 4:22) Lelaa David a boñ ha yo ngéda?

11, 12. (a) Mbus béba yé, kii David a bé bé le a boñ? (b) Ibale di mboñ béba ikeñi, ndi di tam yo, di nla ba nkwoog nkaa le Yéhôva a ga bôñôl kii bés?

¹¹ Mam David a bé la bé boñ: David nyemede a bé bé le a sas mam a bi boñ, to pei bikuu bi mahôha mé. Ngim bikuu ipe i bi noñ nye niñ yé yosôna. (2 Samuel 12:10-12, 14) Jon, i bé béda nye hémle. A bé lama tééda bôtñem le, ibale a ntam toi béba yé, Yéhôva a ga nwéhél nye, a hôla ki nye i nihbe bikuu bi bé lôl ni maboñog mé.

¹² Kiki di yé kwéha, bés bobasôna di mboñ béba. Ndi ngim mahôha i nloo ipe huum. Ngim mangéda, di nla bé tibil bibéba gwés. Di gwé ndik le di nihbe bikuu gwé. (Galatia 6:7) Ndi di nhémle mbônga u Djob le, ibale di ntam béba yés, Yéhôva a ga nit bés ngéda mandutu, to ibale ma nlôl bés ni njom yés.—Añ Yésaya 1:18, 19; Minson mi baôma 3:19.

13. Kii David a bi boñ inyu témbna mbôô wé i pes mbuu?

¹³ Mam David a bé la boñ: David a bi nwas le Yéhôva a hôla nye i témbna i pes mbuu. Jam li bisu li bé le, a bi neebe le Yéhôva a kodol nye ni njel mpôdôl wé le Natan. (2 Samuel 12:13) David a bi soohe ki Yéhôva, a pahlene nye bibéba gwé, a unda ki le a gwé ngôñ i témbna konangoo i Yéhôva. (Tjémbi 51:3-19) Iloo le a nwas le mayot ma tét nye iloo héga, David a bi ôt yi mu dihôha tjé. Jon, a tiimba ha bé boñ minlélém mi mahôha kekikel. I mbus ngandak ñwii, David a bi wo ikéte telepsép, minson nwé mi ndéñbe mi yé ikété mbigda i Yéhôva.—Lôk Héber 11:32-34.

14. Kii ndémbél David i niiga bés?

¹⁴ Kii ndémbél i David i niiga bés? Ibale di mboñ béba ikeñi, i nsômbla le di tam ni ñem wés wonsôna, di yéñ ki le Yéhôva a nwéhél bés. Di nlama pahlene nye bibéba gwés. (1 Yôhanes 1:9) I nsômbla ki bés i boma mimañ, le mi ti bés mahôla i pes mbuu. (Añ Yakôbô 5:14-16.) Ngéda di neebe matéak ma Yéhôva, di ñéba toi le di nhémle mbônga wé, i mbuubaha ni nwéhél bés. I mbus hala, i ga bane bés nseñ le di ôt biniigana mu mahôha més, di ke ki ni bisu i gwélél Yéhôva, di ban-ga botñem le bilôl bi ga ba bilam.—Lôk Héber 12:12, 13.

15. Kii ndémbél i Hana i niiga bés?

¹⁵ Nlélém ngéda, di nla ki bigda bagwélél ba kwañ ba ba bôdôl Yéhôva ñem, ba yoñ ki makidik ma bé sômbla. Kii héga Hana; lôñni ngui yé yotama, a bé bé le a yémbél libak jé li nkom muda. Ndi a bé bôdôl Yéhôva ñem le a’ ti nye hogbe, jon a bi waa bé ke i témpel inyu ti bibégés, a yiblege ki Djob ñem wé ikété masoohe. (1 Samuel 1:9-11) Baa hala  a ta bé loñge ndémbél inyu yés? Ngéda di nkon tole di gwé mandutu mape ma ma nloo bés, di yugye Yéhôva nduña yés, di yik le a ntôñ bés. (1 Pétrô 5:6, 7) Di boñ kii yosôna di nla inyu ôt nseñ ni makoda, lôñni matéak ma mbuu mape.—Lôk Héber 10:24, 25.

16. Kii bagwal ba nla nigil munu ndémbél i Samuel ngéda a bi mañap?

¹⁶ Kii di nla kal inyu bagwal, ba bon bap ba nsélél ha bé Yéhôva? Mañ mut le Samuel a bé la bé nyégsa minhôôlak nwé mi bon bôlôm i téñbe ikété matiñ ma telepsép ma a niiga bo. (1 Samuel 8:1-3) A bé lama bii jam lini i moo ma Yéhôva, Tata wé nu ngii. To hala ya, Samuel a bé le a tééda ndéñbe yé, a kônhaga ki Yéhôva maséé. (Bingéngén 27:11) Yak i len ini, ngandak bagwal i i yé bikristen i gwé nlélém ndutu. Ba gwé botñem le, kiki isañ ikété ngén i man nimlaga, Yéhôva a nyégi i leege baboñbéba ba ba ntam béba yap. (Lukas 15:20) I nlélém ngéda, bagwal ba, ba nkônde sal ni ngui inyu tééda ndéñbe yap ni Yéhôva, ba hémlege le ndémbél yap ilam y’a tinde bon bap i témb ikété bémba.

17. Inyuki ndémbél i hiyeyeba hi yik muda i ntina makénd?

¹⁷ Bigda ki ñañ u hiyeyeba hi yik muda, dilo di Yésu. (Añ Lukas 21:1-4.) A bé bé le a boñ bañga jam inyu kodol jam li bitek ni ngadla bi bé bôña i témpel. (Matéô 21:12, 13) I nene ki le a bééna ndik ndék sisii pôla inyu lémés niñ yé i pes bigwel moo. Ndi ni ñem wé wonsôna, a bi ti “disiinaga di moni diba,” di di bé “gwom bi nom yé gwobisôna.” Nunu muda ndéñbe a bi éba le a mbôdôl Yéhôva ñem ni ñem wé wonsôna, a yik le ibale mam ma mbuu mon ma mbôk, Djob a’ yônôs njômbi yé minsôn. Botñem i yik muda i bi tinde nye i nit bitééne inyu bibégés bi ngéda yé. Kiki nye, di mbot ñem le ibale di nkônde yéñ ndugi Ane, Yéhôva a’ ti bés i gwom di gwé toi ngôñ.—Matéô 6:33.

18. Ti hihéga hi mankéé nu dilo jés nu a bééna litehge lilam.

¹⁸ Yak len, di gwé ngandak lôktata i i bi éba ndôñ botñem ini inyu Yéhôva, i yoñ ki makidik ma bé sômbla. Di wan ndémbél i mankéé Malkolm, nu a téñbe ni Djob kepam i nyemb yé i nwii 2015. Mu môm ma ñwii ba bi tégbaha i nson u Yéhôva nye ni nwaa wé, ba bi bana mangéda malam ni mabe. A kal le: “Ngim mangéda, niñ i yé nyonok ni mimpuhge mi mam lôñni mam ma hélha; i nla ki lédél bés. Ndi Yéhôva a nsayap bet ba mbôdôl nye ñem.” Maéba ma Malkolm mana: “Soohe Yéhôva le u ba mut nu a num mu nson wé, u ligip mu ni la yoñ yosôna. Bok mis i mam u nla boñ, he i mam u nla bé boñ.” *

19. (a) Inyuki pes kaat inyu ñwii 2017 i kôli? (b) Lelaa w’a yônôs ini pes kaat inyu ñwii 2017 i niñ yoñ?

¹⁹ Kikii mam ma hiai hini m’a ba ndik ma ‘yamb i nyambak,’ di nla bem le mandutu m’a ke ndik i kôndba. (2 Timôtéô 3:1, 13) Jon i nlôôha ba mahee len, iloo i ngéda kôba, le di nwas bañ mandutu mo ki mo le ma yuu bés. Ndi di nlama sal inyu lédés botñem yés inyu Yéhôva, di boñok ki mam ma nsômbla, ma di nla boñ. Jon i kôli le, pes kaat inyu ñwii 2017, i ba le: “Bôdôl Yéhôva ñem, u boñ ki loñge”!—Tjémbi 37:3.