1. Imbe ndutu David a bi boma?

 DAVID a bé ke ngwéé. Saulô, kiñe Israel a bé sômbôl nol nye. I ngéda njal i bi gwel David, a bi ke tison i Nôb inyu yagal bret bitan. (1 Samuel 21:1, 3) I mbus ngéda, a ke a solop i hôk liaa ni bôt bé. (1 Samuel 22:1) Kii i bi boñ le David a boma mandutu mana?

2. Mambe mam mabe Saulô a bi boñ? (1 Samuel 23:16, 17)

² Saulô a bé kil David njôñ béba ngandak lakii bôt ba bé gwés nye inyule a bé yémbél gwét. Saulô a bé yi ki le kiki a bi ndogop, Yéhôva a bi héya nye tel i kiñe a ti yo David. (Añ 1 Samuel 23:16, 17.) David a bé nyégsaga i ke ngwéé inyule kiki Saulô a bé a ngi yii kiñe, a bééna soso ntôñ u gwét ni ngandak bôt i i bé nit nye. Baa Saulô a bé hoñol le a ga sôña le David a yila kiñe? (Yésaya 55:11) Bibel i nkal bé hala, ndi di nyi le maboñok ma Saulô ma bé bé malam. Mut nye ki nye a ta bé le a kolba Yéhôva, a pamba!

3. Lelaa David a bé tehe mandutu mé?

³ David a bé mut suhulnyuu. Nye bé nyen a bi bép woo i tôl le a nyila kiñe Israel. Yéhôva nyen a bi pohol nye. (1 Samuel 16:1, 12, 13) Saulô a bi kahal tehe nye kiki ñoo wé. Ndi ikété mandutu ma momasôna, David  a bi unbene bé Yéhôva; a bi tjelel bé to lakii a bééna bé bijek bañga, a bak a yiine i hôk liaa. I nene yak le i ngéda a bé mu hôk liaa i, ha nyen a bi tila hiémbi hilam het pes kaat i nwii 2022 i mpémél, i i nkal le: “Loñge yom to yada i ga héñél bé ba ba nyéñ Yéhôva.”​—Tjémbi 34:10, MN.

4. Mambe mambadga di ga timbhe, inyuki ma yé nseñ?

⁴ Njal i ntééñga ngandak bagwélél ba Yéhôva i len ini, yak ngandak gwom ipe i nhéñél bo. * I jam li li bi nene ngandak i ngéda Corona. I ngéda “njiiha ikeñi” y’a bôdôl ndék ngéda, di yé le di boma mandutu iloo ha. (Matéô 24:21) Jon di timbhe le mambadga mana: Inyuki di yé le di kal le ‘loñge yom to yada i bé héñél bé’ David? Inyuki di nlama kon maséé ni gwom di gwé? Inyuki di nlama bé pééna le Yéhôva a ga ti bés mam momasôna ma mbéda bés? Lelaa di yé le di kôôba nano inyu mandutu di ga boma dilo di nlo?

5-6. Lelaa kaat i Tjémbi 23:1-6, MN i nhôla bés i nok inyuki David a bi kal le “loñge yom to yada i ga héñél bé” bagwélél bé Yéhôva?

⁵ Inyuki David a bi kal le “loñge yom to yada i ga héñél bé” bagwélél ba Yéhôva? I kaat Tjémbi 23, David a bi gwélél minlélém mi bibañga, jon i pes i kaat i i nla hôla bés i tibil nok jam li. (Añ Tjémbi 23:1-6, MN.) David a mbôdôl hiémbi hi ni bibuk bini le: “Yéhôva a yé ntééda wem. Yom to yada i ga héñél bé me.” Mu minlôñ mimpe mu pes kaat i, David a mpôdôl mam ma nlôôha nseñ, bisai a gwé inyule a gwé maada malam ni Yéhôva. Yéhôva a ñéga nye “manjel ma telepsép,” a nit ki nye i ngéda ilam ni i ngéda ibe. David a bé yi le to hala kiki a yé ngwélél Yéhôva, a pôn-ga wee a yé i “homa  bayôôma,” a ga boma mandutu. Ngim mangéda, a bé le a nimis makénd kiki mut nu a nkil “nsôsôgô i jiibe.” Baoo bé ba bé yak le ba kolba nye, ndi kiki Yéhôva a bé ni nye, David a bé kon bé “jam libe woñi.”

⁶ Nano di yé le di timbhe mbadga yés: Inyuki di yé le di kal le ‘loñge yom to yada i bé héñél bé’ David? A bééna kii yosôna i bé béda nye inyu bana maada malam ni Yéhôva. Maséé mé ma bé lôl bé i gwom a bé a gwé. David a bé maséé ni kii yosôna Yéhôva a bé ti nye. I jam li bé nseñ inyu yé li bé le Yéhôva a bé tat nye, a bé sayap ki nye.

7. Inoñnaga ni kaat Lukas 21:20-24, mambe mandutu bikristen bi Yudéa bi hiai hi bisu bi bi boma?

⁷ Bibañga bi David bi ñéba bés le di nlama bé lôôha tôñ inyu mam ma mbéda bés. Di nla gwélél nkus di gwé, ndi di boñok bañ le won u ba jam li bisu i niñ yés. Bikristen bi hiai hi bisu bi bi bé i Yudéa bi bé lama nok i jam li. (Añ Lukas 21:20-24.) Yésu a bi béhe bo le ngim ngéda y’a pam le “mintôñ mi gwét mi ga kéña” tison i Yérusalem. A bi kal bo le i ngéda b’a tehe mintôñ mi gwét mi, ba “kee ngwéé dikôa.” Ba bé lama nôgôl maéba ma inyu pei tolakii hala a bé bat le ba tjôô masañgô map. Hala a yé ndék nwii le Nkum Ntat a bi kal le: “Ba bi yék nwom nwap ni mandap map, ba bi kot bé to masañgô map. Kiki ba bé bôdôl Yéhôva ñem, sômbôl yé yon ba bi bii bisu, he sômbôl yap bomede bé.”

8. Bimbe biniigana di nla ôt mu i ndémbél i bikristen bi Yudéa?

⁸ Bimbe biniigana di nla ôt mu i ndémbél i bikristen bi Yudéa? Nkum Ntat nu di mbôk di pôdôl a bi kal le: “Dilo di nlo di yé le di boma mandutu ma ma ga éba lelaa di ntehe nkus. Baa won u yéne bés nseñ tole tohi yés yon i nlôôha nseñ? Ha ngéda i, di yé le di boma mandutu, bebek ngim gwom i yé le i héñél yak bés. I ga béda le di joo sañ inyu boñ le di nigle ndémbél i lôk kéé yés i Yudéa.” *

9. Kii i nlédés we mu maéba ñôma Paul a bi ti lôk kéé i Lôk Héber?

⁹ Baa di yé le di hégda i ndutu lôk kéé i bééna i tjôô masañgô map, ni i bôdôl niñ homa numpe? I bé béda bo hémle inyu boñ le ba bôdôl Yéhôva ñem ba yik le a ga ti bo kii yosôna i mbéda bo. Ndi ngim jam i bi hôla bo. Nwii mintan ilole Lôk Rôma i nkéña Yérusalem, ñôma Paul a bi ti Lôk Héber maéba malam, a bi kal bo le: “Ni niñ bañ niñ i bôt ba ba ngwés moni, ni konok maséé ni mam ni gwé hanano. Inyule a bi kal le: ‘Me yé mbén i yék we, to tjôô me yé mbén i tjôô we.’ Kayéle di nla bana ñem ngui i kal le: ‘Yéhôva a yé nhôla wem; m’a kon bé me woñi. Mut binam a nla boñ me kii?’” (Lôk Héber 13:5, 6) Ibabé pééna, hala a bé jam li ntomb inyu i bôt ba bi emble maéba ma Paul i kon maséé ni ndék gwom ba bééna. Ba bé nkwoog nkaa le Yéhôva a ga ti bo i mam ma mbéda bo. Bibañga bi bi ñéba bés le yak bés di nlama yi le Yéhôva ga ti bés i mam momasôna ma mbéda bés.

10. Limbe “jimb” Paul a bi yeelene bés?

¹⁰ Maéba Paul a bi ti bikristen bi Lôk Héber ni Timôtéô ma mbéñge yak bés.  A bi kal le: “Ndi hala kiki di gwé bijek ni mbot, wee d’a kon maséé ni i mam mana.” (1 Timôtéô 6:8) Baa hala a nkobla le di nla bé je bijek bilam, di bana loñge ndap tole di somb mambot malam? Hala bé nyen Paul a nsômbôl kal. Paul a bé sômbôl kal le di nlama kon maséé ni gwom di gwé. (Filipi 4:12) I “jimb” li jon Paul a bi yeelene bés. Jam li yé nseñ inyu yés iloo mam momasôna li yé maada més ni Yéhôva, he bé nkus di gwé.​—Habakuk 3:17, 18.

11. Bibañga Môsi a bi kal Lôk Israel bi niiga ki bés?

¹¹ I mam di nhoñol le ma mbéda bés, bebek le Yéhôva a ntehe le mo bé mon ma mbéda bés. Di béñge i yom Môsi a bi kal Lôk Israel i ngéda ba bi tégbaha 40 ma nwii i ñoñ: “Yéhôva Nyambe woñ a bi sayap we mu nson u moo moñ wonsôna; nyen a bé yi maké moñ ikété ñoñ nkeñi unu; Yéhôva Nyambe woñ a bak lôñni we munu môm ma-na ma nwii mana; ndi yom i héñlak bé we.” (Ndiimba Mbén 2:7) Mu 40 ma nwii ma, Yéhôva a ti Lôk Israel mana, mambot ba bi nyodna Égiptô mon ba bé ba ngi hééba, ma bi ôbi bé. (Ndiimba Mbén 8:3, 4) Mut numpe a bé le a tehe le ba bé yep, ndi Môsi a bi bigdaha bo le Yéhôva a bi ti bo i mam momasôna ma bé béda bo. Yéhôva a yé maséé i ngéda di nkon maséé ni ndék gwom di gwé. A nsômbôl le di ti nye mayéga to ibale  i gwom di gwé bi ta bé ngandak, di tehe gwo kiki makébla mé.

12. Kii i ñunda le David a bé bôdôl Yéhôva ñem ha nyemede bé?

¹² David a bé yi le Yéhôva a ntéñbe ni i bet ba ngwés nye, a ntôñ ki bo. To hala kiki a bé ikété ndutu ikeñi i ngéda a bé tila kaat i Tjémbi 34, a bééna hémle i ngui kayéle i bé wengoñle a bé tehe “añgel i Yéhôva” i nkéña nye. (Tjémbi 34:8) Bebek David a bé hégha añgel ni sônda i i ntat bôt i béñgege too baoo ba yé lo. To hala kiki a bé yi jo gwét ni le Yéhôva a bi pohol nye inyu ba kiñe, a bé hoñol bé le a ga yémbél baoo bé inyule a nyi leñ hibaña, tole inyule a nyi gwélél pansoñ. (1 Samuel 16:13; 24:12) David bi bôdôl Yéhôva ñem a yik le añgel i Yéhôva i ‘nsôñ ba ba nkon nye woñi.’ I len ini Yéhôva a mboñ ha bé bihélha bi mam inyu tat bés. Ndi di nyi le ibale di mbôdôl Yéhôva ñem, to ibale di nwo d’a tuge di niñ i boga ni boga.

13. I ngéda Gôg nu Magôg a ga leñ bés gwét, inyuki y’a nene wee di gwééba bé, inyuki di nlama bé kon woñi? (Béñge lipep li bisu.)

¹³ Dilo di nlo, y’a béda le di unda le di mbôdôl toi Yéhôva ñem. I ngéda Gôg nu Magôg nu a yé kodba i matén a ga leñ bagwélél ba Djob gwét, y’a nene wee ba ga yémbél bés. I ga béda le di ba nkwoog nkaa le Yéhôva a nla sôñ bés ni le a ga sôñ bés. Inyu baoo bés, di ga pôna mintômba mi mi gwé bé ntééda. (Ézékiel 38:10-12) Di ga bana bé jôl i gwét yo ki yo, di nyi bé to jo gwét. Baoo bés ba ga hoñol le ba nla yémbél bés ngi ndutu yo ki yo. I mam di ntehe ni mis ma hémle, bo ba ga tehe bé mo, ba ga tehe bé ntôñ biañgel u u nkéña bés, u bak bebee i sôñ bés. Ba ta bé le ba tehe biañgel bi inyule ba gwé bé maada mo ki mo ni Yéhôva. Ba ga hel ngandak i ngéda ntôñ u biañgel u ga lo i sôñ bés!​—Masoola 19:11, 14, 15.

14. Lelaa di yé le di kôôba nano inyu mandutu ma mbem bés dilo di nlo?

¹⁴ Lelaa di yé le di kôôba nano inyu mandutu ma mbem bés dilo di nlo? Jam li bisu li yé le di nlama bé ha ñem wés i nkus, inyule ngim ngéda y’a pam le d’a tjôô i nkus u wonsôna. Di nlama kon maséé ni gwom di gwé, di konok ki maséé ni maada malam di gwé ni Yéhôva. Ibale di ntibil nyi Yéhôva ha nyen di ga bôdôl nye ñem, di yik le a ga sôñ bés i ngéda Gôg nu Magôg a ga leñ bés gwét.

15. Mambe mam ma bé kwés David nkaa le Yéhôva a nla bé tjôô nye?

¹⁵ Di béñge jam lipe li bi hôla David li li nla hôla yak bés i kôôba inyu manoodana ma mbem bés. David a kal le: “Noodana, ni tehe le Yéhôva a yé loñge; mut nu a nsolbene nyeni a yé kimasoda!” (Tjémbi 34:9) Bibañga bini bi ñéba kii i bé kwés David nkaa le Yéhôva a ga nit nye. David a bé bôdôl Yéhôva ñem hiki ngéda, Yéhôva a bi yénak bé a tjôô nye. I ngéda David a bé mañge a bi ke i jôs mpémba man Filistia le Gôliat. A kal i soso ngwégwét nu le: “I len ini nyen Yéhôva a’ sem we i woo wem.” (1 Samuel 17:46) I mbus  ngéda, David a bé gwélél i kiñe ini le Saulô nu a bi noode nol nye ngandak ngélé. Ndi “Yéhôva a ba lôñni David.” (1 Samuel 18:12) Kiki Yéhôva a bi nit David mu manoodana a bi bôk a boma, a bé yi le Yéhôva a’ nit yak nye mu manoodana a bé boma ha ngéda i.

16. Lelaa di nla “noode” inyu tehe le Yéhôva a yé loñge?

¹⁶ Ibale di mbôdôl Yéhôva ñem nano, hala a ga boñ le di ba nkwoog nkaa le a ga sôñ bés dilo di nlo. I mbéda le di bana hémle di bôdôl ki Yéhôva ñem inyu boñ le di bat kunde i homa bôlô, inyu ke likoda li ndôn, tole di bat le ba héya bés ngim ngeñ i bôlô inyu boñ le di kee makoda momasôna, di kônde ki tégbaga ngéda likalô. Di hégda le ba ntjél ti bés kunde, ba héya yak bés i bôlô. Baa di yé nkwoog nkaa le Yéhôva a ga tjôô bé bés kekikel ni le a ga ti bés i mam momasôna ma mbéda bés? (Lôk Héber 13:5) Ngandak basañal i ma tehe Yéhôva a nhôla bo i ngéda ba gwé toi ngôñ ni mahôla. Yéhôva a’ tjôô bé bés kekikel.

17. Pes i kaat i nwii 2022 i yé le kii, inyuki i kôli?

¹⁷ Yéhôva a yé lôñni bés jon di nlama bé kon woñi inyu mandutu ma mbem bés dilo di nlo. Ibale sômbôl yé yon i yé jam li bisu i niñ yés, a ga tjôô bé bés kekikel. Inyu hôla bés i kôôba inyu mandutu ma mbem bés dilo di nlo, ni i bôdôl Yéhôva ñem, Juu li bakeña ntôñ li mpohol kaat i Tjémbi 34:10, MN kiki pes i kaat i nwii 2022, i i nkal le: “Loñge yom to yada i a héñél bé ba ba nyéñ Yéhôva.”