1, 2. I mbus mabet ma Yésu i ngii mambe mahoñol baôma bé ba bé le ba bana?

BAÔMA bana ba téé i ngii hikôa hi Ôlivé, ba béñgege ngii. Ba ntip tehe Yésu, malét wap ni liwanda jap, kiki a mbet i ngii, ond i ma hô nye. (Minson mi baôma 1:9, 10) Hala a yé ñwii ima le Yésu a niiga bo, a nti bo makénd, a ñéga ki bo. Nano, nye nunu a yé ke. Lelaa ba ga boñ?

² Yésu a bi ti banigil bé unu nson: “N’a ba ki mbôgi yem i Yérusalem, ni Yudéa yosôna ni Samaria, letee ni masuk ma ’isi.” (Minson mi baôma 1:8) Lelaa ba bé le ba yônôs nson u? I yé maliga le, Yésu a bi bôn bo le, ndék ngéda ba ga kôhna mbuu mpubi. (Minson mi baôma 1:5) To hala, inyu téé likalô ni nkoñ isi wonsôna, ba bé lama tjek mam loñge ni sal ntôñ ikété oda. I ngéda kôba, Yéhôva a bi gwélél bôt inyu éga ni tjek litén jé loñge. Jon baôma ba bé le ba badba le: ‘Baa nano nyen Yéhôva a ga téé ñéga nu mondo?’

3. (a) I mbus mabet ma Yésu i ngii, mambe makidik baôma ba bi yoñ? (b) Kii d’a wan munu yigil ini?

 ³ Sonde iba yo ngi mal tagbe, banigil ba Yésu ba wan Bitilna, ba soohe inyu kôhna mahôla ma Djob, ndi ba sôk ba pohol Matias inyu héñha Yuda Iskariôt, ni yila ñôma nu yônôs jôm ni iba. (Minson mi baôma 1:15-26) Inyuki hala a bé nseñ ngandak inyu yap ni inyu Yéhôva? Inyule Matias a bé lama gwel nson nkeñi. * Yésu a bi pohol ndik bé baôma bé inyu kiha ni nye, ndi a bi niiga bo kayéle ba la gwel nson u tôbôtôbô ikété litén li Djob. Nson u won u bé le kii? Lelaa Yéhôva a bi gwélél Yésu inyu kôôba bo i yônôs nson u? Bimbe bitelbene bi yé ikété litén li Djob i len ini bi mpôôna bi? Lelaa di nla bigda bôt ba ñéga bés, téntén ba ba yé “nkol u maliga ni u pék”?​—Lôk Héber 13:7; Matéô 24:45.

4. Umbe nson baôma ni mimañ mi Yérusalem mimpe mi bé ngwel i hiai bi bisu?

⁴ I ngwa Pentékôt i ñwii 33 N.Y., baôma ba bi bôdôl éga ntôñ u bikristen. Yokel, “Pétrô a telep nye ni jôm ni wada,” a niiga maliga inyu tohi i bisu bi limut likeñi li Lôk Yuda, ni bet ba bi jôp mu i base yap. (Minson mi baôma 2:14, 15) Ngandak ikété yap i bi yila bikristen. I mbus ngéda, bini bikristen bi mondo bi bi “téñbe yaga ni maéba ma baôma.” (Minson mi baôma 2:42) Baôma ba bé gwélél moni mi ntôñ inyu nit nson. (Minson mi baôma 4:34, 35) Ba bé tôñ litén li Djob i pes mbuu, ba kalak le: “Bés d’a téñbe ni masoohe ni nson u añal Bañga.” (Minson mi baôma 6:4) Ba bi pohol minhôôlak mi bôt inyu kena nson u likalô i minkoñ mi mondo. (Minson mi baôma 8:14, 15) I mbus ngéda, minhôôlak mi mimañ mimpe mi bi adba ni baôma inyu kena mam ma ntôñ. Kiki ba bé gwel nson u juu li bakena ntôñ, ba bé éga makoda momasôna.​—Minson mi baôma 15:2.

5, 6. (a) Lelaa mbuu mpubi u bi ti juu li bakena ntôñ ngui? (Béñge titii i bibôdle bi yigil.) (b) Lelaa biañgel bi bi éga juu li bakena ntôñ? (c) Lelaa Bañga i Djob i bi éga juu li bakena ntôñ?

⁵ Bikristen bi hiai hi bisu bi bé yi le Yéhôva nyen a bi téé Yésu kiki Ñéga wap, inyu éga juu li bakena ntôñ. Ndi kii i bé kwés bo nkaa inyu jam li? Pok, mbuu mpubi u bi ti juu li bakena ntôñ ngui. (Yôhanes 16:13) Minhook mi bikristen nwominsôna mi bi kôhna mbuu mpubi. Ndi mbuu u, u bé nseñ ngandak téntén inyu baôma ni mimañ mi Yérusalem, inyule u bé ti bo ngui inyu yônôs minson wap. Kii héga, i ñwii 49 N.Y., mbuu mpubi u bi éga juu li bakena ntôñ mu makidik map inyu mélés pééna i i bé béñge likwee. Makoda ma bi noñ maéba map kayéle “mintôñ mi bi kôs ngui ikété hémle, ñañga wap u ba bet hi kel.” (Minson mi baôma 16:4, 5) I léta juu li bakena ntôñ li bi ep inyu ti makidik map mu jam li, i ñunda le ba bééna mbuu mpubi u Djob, ni bilem bilam kiki bo gwéha ni hémle.​—Minson mi baôma 15:11, 25-29; Galatia 5:22, 23.

⁶ Iba, biañgel bi bi nit juu li bakena ntôñ. Ilole Kornéliô a nyila kristen ngikweeba nu bisu, añgel yada i bi éga ñôma Pétrô i nyeni. Ngéda Pétrô a bi mal añle Kornéliô ni bôt bé ba lihaa miñañ minlam, ba bi kôhna mbuu  mpubi, to hala kiki ba bé ngikweeba. Hala a bi tinde baôma ni lôk kéé ipe i tehe le, nsômbôl i Djob i yé le ba neebe bongikweeba ba ba yé bôt ba matén ikété ntôñ. (Minson mi baôma 11:13-18) U héya hala, biañgel bi bi ke ni bisu i nit nson likalô u, juu li bakena ntôñ u bé éga. (Minson mi baôma 5:19, 20) Aa, Bañga i Djob i bi éga juu li bakena ntôñ hiki ngéda ba bé toñol biniigana, tole ngéda ba bé tjek mam ma ntôñ, mini mimañ mi bi nwas le Bitilna bi éga bo.​—Minson mi baôma 1:20-22; 15:15-20.

7. Inyuki di nkal le Yésu nyen a bé éga bikristen bi bisu?

⁷ To hala kiki juu li bakena ntôñ li bééna kunde i ngii makoda, li bé yi le Yésu nyen a yé Ñéga wap. Ñôma Paul a bi tila le: “[Kristô] a ti bahogi le ba ba baôma.” A kal ki le: “Di hol ki ikété mam momasôna i nyeni, nu a yé ño, le Kristô.” (Efésô 4:11, 15) Iloo le banigil ba yoñ jôl li ñôma wada nu a nyiba ngandak, Djob a bi pohol le “banigil ba bôdôl séblana le bôt ba Kristô.” (Minson mi baôma 11:26) I yé maliga le Paul a bi neebe le i yé nseñ i noñ “maéba” tole maboñok ma ma nkiha ni Bibel bi baôma ni bi lôk kéé ipe i i bé éga ntôñ. A kônde le: “Ndi me nsômbôl le ni yi le, Kristô a yé ño hi munlôm [hala wee yak ba ba yé mu juu li bakena ntôñ]; . . . ndi Nyambe a yé ño Kristô.” (1 Korintô 11: 2, 3) Ñ, i si Yéhôva Djob, Yésu Kristô, ikété lipémba jé nyoo ngii nyen a bé éga likoda.

8, 9. Ibôdôl i ñwii 1870, umbe nson nkeñi makéé Russell a bi gwel?

⁸ Ibôdôl i ñwii 1870, Charles Taze Russell ni ndék mawanda mé ba bi boñ biliya i bôdôl bégés Djob kiki Bibel i mbat. Inyu tjam maliga ikété ngandak dilémb, ba bi bat ngomin kunde i bot hikuu ba nsébél le Zion’s Watch Tower Tract Society i ñwii 1884. Mankéé Russell nyen a bé kena nson. * A bé nigil Bibel ngandak, a bé kon bé to woñi i yelel bitembee bi kwéha base, kiki bo biniigana bi Trinitas ni bini le mut a gwé ngim yom i nke ni bisu i niñ i mbus nyemb. A nok ki le Yésu a ga tiimba lo i libak li mbuu, ni le “ngéda i biloñ bipe” y’a yon i ñwii 1914. (Lukas 21:24) Mankéé Russell a bi gwélél ngéda yé, ngui yé, ni moni nwé inyu niiga bôt bape maliga ibabé waa. Maliga ma yé le Yéhôva bo Yésu ba bé gwélél mankéé Russell ha ngéda i tôbôtôbô i, inyu éga ntôñ.

⁹ Mankéé Russell a bé yéñ bé kôhna lipém li nlôl yak bôt ba binam. I ñwii 1896, a bi tila le: “Di nyéñ bé kôhna lipém ni bibégés inyu yés bésbomede, to inyu bikaat gwés. Di yéñ bé le bôt ba sébél bés le Malét nkeñi tole Rabbi. Di ngwés bé to le ntôñ wo ki wo u séblana ni jôl li ngim mut ikété yés.” I mbus ngéda, a kal ki le: “Bôlô i mut binam bé ini.”

10. (a) Imbe ngéda Yésu a bi téé “nkol u maliga ni u pék”? (b) Toñol lelaa mahéñha ipôla Juu li Bakena Ntôñ ni Watch Tower ma bi tibil yiba?

¹⁰ I ñwii 1919, hala wee ñwii maa i mbus nyemb i mankéé Russell, Yésu a bi téé “nkol u maliga ni u pék.” Inyu boñ kii? Inyu ti bôt bé ba ndap bijek i “ngéda litine.” (Matéô 24:45) Mu ñwii mi, man juu nu minhook mi lôk kéé i bôlôm, a bé éga nson i hikuu hikeñi hi tison i Brooklyn, i New York. Ba bé  kôôba bijek bi mbuu ba tjamak ki gwo inyu banigil ba Yésu. Bini bibuk le “juu li bakena ntôñ” bi bi bôdôl nene ikété bikaat gwés i mbus ñwii 1940. Bi bé gwéélana inyu pôdôl hikuu ba nsébél le Watch Tower Bible and Tract Society. Ndi i ñwii 1971, i bi tibil yiba le Watch Tower Society a yé hikuu hi hi ngwéélana inyu mam ma mbéñge ngomin ni mambén mé, ni le hi yé mahéñha ni Juu li Bakena Ntôñ. Ibôdôl ha ngéda i, i bé bé nyéksaga le ba ba yé juu li bakena ntôñ ba ba baéga ikété hikuu hi Watch Tower. Munu ñwii mini, lôk kéé i bôlôm i i yé ikété “mintômba mimpe,” i yé baéga dikuu di Watch Tower, di ntôñ Djob u ngwélél, kayéle hala a nti Juu li Bakena Ntôñ pôla i bok mis map tôbôtôbô inyu éga litén li Djob ni ti bo bijek bi mbuu. (Yôhanes 10:16; Minson mi baôma 6:4) Nkum Ntat ni hop pulasi le La Tour de Garde du 15 juillet 2013, a ntoñol le “nkol u maliga ni u pék” u yé man juu u minhook mi bilôk bikéé bi bôlôm u ba nsébél le Juu li Bakena ntôñ.

11. Lelaa Juu li Bakena Ntôñ li nsal?

¹¹ Juu li Bakena Ntôñ li nyoñ makidik ma ngui lôñ. Lelaa hala a bôña? Ini lôk kéé i mbomna hiki sonde kayéle hala a hôla bo i tibil kwel ni tééda adna. (Bingéngén 20:18) Hiki ñwii, mankéé numpe nyen a ñéga biboma bi, inyule mut to wada ikété Juu li Bakena Ntôñ a nlel bé bana bape. (1 Pétrô 5:1) Nlélém jam won u mbôña ikété bon ba muu basamal ma Juu li Bakena Ntôñ. Hiki ñwii ba nhéñha lôk kéé i i ñéga bon ba muu ma. Mut to wada ikété Juu li Bakena Ntôñ a nhoñol bé le nyen a ñéga ini lôk kéé ipe, ndi hiki wada wap a nyi le a yé ikété ‘bôt bé ba ndap,’ ni le yak nye a nlama je bijek bi nkol u maliga, ni nwas le won u éga nye.

12. Kiki Juu li Bakena Ntôñ li nkal bé le mbuu mpubi u mpôdos bo, li nkal bé to le li yé peles, mambe mambadga ma mbéda?

¹² Juu li Bakena Ntôñ li nkal bé le mbuu mpubi u mpôdos bo, li nkal bé to le li yé peles. Jon, li nla boñ mahôha mu biniigana gwap tole mu makidik ba nyoñ inyu tjek litén li Djob. I pot maliga, ini kaat ni hop pulasi le Index des publications des Témoins de Jéhovah, i si man wé ño le “compréhensions affinées,” a nti ñañga u biniigana, i het di bi kodol nokna yés i Bitilna ibôdôl i ñwii 1870. I yé maliga le Yésu a bi kal bé le kol u maliga u ga ti bijek bi mbuu bi bi yé peles. Ndi lelaa ni di nla timbhe ini mbadga i Yésu: “Njee ni a yé nkol u maliga ni u pék?” (Matéô 24:45) Kii i nyis bés le Juu li Bakena Ntôñ li yé sal i bôlô i? Di wan mam maa, ma ma bi éga yak juu li bakena ntôñ i hiai hi bisu.

13. Lelaa mbuu mpubi u bi hôla Juu li Bakena Ntôñ?

¹³ Mahôla ma mbuu mpubi. Mbuu mpubi u bi hôla Juu li Bakena Ntôñ i tibil toñol maliga ma Bibel bôt ba bé nok bé. Kii héga, bigda lelaa di bi kôhna ndoñi i biniigana di mbôk sima. I pot maliga, mut binam to wada a kôli bé kal le nyen a nok tole a ntoñol ‘ndip mam i Nyambe yosôna’! (Añ 1 Korintô 2:10.) Juu li Bakena Ntôñ li gwé minlélém mi mahoñol mi ñôma Paul, nu a tila le: “Mo ki mon di mpot, ha ni bibañga pék bôt i niiga bé, ndi ndik ni bi mbuu u niiga bés.” (1 Korintô 2:13) I mbus  mbôgôl ni mbôgôl ñwii i jiibe i pes mbuu, ni i bitembee i ndôk bibase, inyuki nokna yés i Bibel ni nsoñgi wés bi nke ndigi ni bisu i hol, hol ni hol ibôdôl i ñwii 1919? Hala a yé ndigi ni njel mahôla ma mbuu mpubi u Djob.

14. Inoñnaga ni kaat Masoola 14:6, 7, lelaa biañgel bi nhôla litén li Djob i len ini?

¹⁴ Mahôla ma biañgel. I len ini, juu li bakena ntôñ li gwé soso mbegee: Li nlama éga nson u batéé likalô ba ba nloo didun juem. Inyuki bôlô yap i nke loñge? Inyule ba nkôhna mahôla ma biañgel. (Añ Masoola 14:6, 7.) Ngandak ngélé, lôk kéé i ma ke tééne bôt likalô ba ba nkal le ba ntip soohe inyu kôhna mahôla! * Mahol momasôna ma nson likalô ni ma yilha bôt banigil, yak i biloñ het di nkôhna ngolba, ma bak bé le ma bôña ngi mahôla ma biañgel.

15. Mambe mahéñha ma yé ipôla Juu li Bakena Ntôñ lôñni baéga ba ndôñ bikristen? Ti hihéga hiada.

¹⁵ Mahôla ma Bañga i Djob. (Añ Yôhanes 17:17.) Béñge yom i bi tagbe i ñwii 1973. Mbamble ni hop pulasi le La Tour de Garde, 1^er juin, u bi bat i mbadga ini le: “Baa bôt ba ba yé ngi waa ôt siga, ba nla kôs sôble?” Mbamble u bi timbhe le: “Bitilna bi ñunda le ba nla bé kôs sôble.” Mbus hala, Nkum Ntat nu a bi ti  ngandak bipes bi kaat, a unda ki inyuki ba nlama héya mut a ñôt siga ndi a tam bé béba yé ikété likoda. (1 Korintô 5:7; 2 Koritô 7:1) Nkum Ntat nu a kal ki le: “Mana makidik ma nyôña bé inyu nyéksa bôt tole énél bo. Ndi lini litiñ li ngui li nlôl yak Djob, nu a ntibil yaga kal mahoñol mé ni njel Bañga yé.” Baa u nyi base yo ki yo i i yé bebee i bôdôl Bañga Djob ñem ni ñem wap wonsôna yak ngéda hala a nla ba ndutu inyu bôt bap? Kaat yada inyu jam li base i loñ i Amérika i nkal le: “Ngandak ngélé baéga bibase i nhéñha biniigana gwap inyu boñ le bi kiha ni mahoñol ma bôt bap yak ni biyi bi, libim li bôt li neebe.” Ibale Juu li Bakena Ntôñ li nwas le Bañga i Djob yon i éga bo, ha mahoñol ma libim li bôt bé, baa hala a ñunda bé le Djob nyemede nyen a ñéga litén jé?

16. Imbe njel di nla gwélél inyu bigda Juu li Bakena Ntôñ?

¹⁶ Ini buk le “bigdana” i nla ki kobla le “sima.” (Lôk Héber 13:7, MN.) Jon njel yada di nla bigda bôt ba ñéga i yé le di sima Juu li Bakena Ntôñ ikété masoohe més. (Efésô 6:18) Hoñol ki bibôlô gwap: ba nlama ti bés bijek bi mbuu, i kena nson u likalô ni nkoñ isi wonsôna, i tibil gwélél moni mi ntôñ ni nkoñ isi wonsôna. Ibabé pééna ba gwé yaga ngôñ le di yemhe inyu yap ibabé waa!

17, 18. (a) Lelaa di ñunda le di nôgôl Juu li Bakena Ntôñ? (b) Lelaa likalô jés li nit Yésu ni Nkol u maliga?

¹⁷ I yé maliga le di mbigda bé ndik Juu li Bakena Ntôñ ni bibuk, ndi di mboñ ki hala ngéda di nôgôl maéba map. Juu li Bakena Ntôñ li nti bés maéba ni njel bikaat, makoda ma hiki sonde, makoda ma makiiña ni ma ndôn. U héya hala, Juu li Bakena Ntôñ li ntéé bagwélél ba makiiña, ba yak bo ba ntéé mimañ mi makoda. Bagwélél ba makiiña ni mimañ ba mbigda Juu li Bakena Ntôñ ngéda ba ntibil noñ maéba ba nkôs. Bésbobasôna di ñunda le di ndiihe Ñéga wés Yésu ngéda di nôgôl, di nsuhus ki bésbomede i si bôt a ngwélél inyu éga bés.​—Lôk Héber 13:17.

¹⁸ Njel ipe di nla gwélél inyu unda le di mbigda Juu li Bakena Ntôñ i yé le di ligip ikété nson u likalô. Ngo Paul a bi ti bikristen makénd le ba kôna hémle i bôt ba ñéga bo. Nkol u maliga u ñunda hémle yé i ngui mu kiki u nit, u tjamak ki ñañ nlam u Ane ni makénd. Baa u yé mu nsoñgi u mintômba mimpe mi mi nit minhook mu bôlô i sôñ biniñ bi bôt? Ibale ñ, kinje maséé u mbana ngéda Ñéga woñ Yésu a’ kal le: “Lakii ni bi bôñôl wada munu lôktata hala, to ini i nlôôha titigi, men ni bi bôñôl hala.”​—Matéô 25:34-40.

19. Inyuki u mal yoñ makidik i noñ Ñéga wés Yésu?

¹⁹ Ngéda Yésu a bi témb i ngii, a bi tjôô bé banigil bé. (Matéô 28:20) A bé yi yaga lelaa mbuu mpubi, biañgel ni Bañga i Djob bi bi hôla nye i éga bo ngéda a bé hana isi. Jon a nti Nkol u maliga minlélém mi mahôla. Kiki minhook nwon mi yé Nkol u maliga, jon unu nkol u nke ni bisu i “noñ man ntômba to hee a nke.” (Masoola 14:4) Ngéda di noñ maéba ma Nkol u maliga, i pot maliga, Ñéga wés Yésu nyen di yé noñ. Ndék ngéda, a ga éga bés letee di kôhna niñ boga. (Masoola 7:14-17) Ñéga to wada ikété bôt ba binam a nla bé bônôl bés nya jam i!