1, 2. (a) Bimbe biniigana di nla ôt mu hônba i Gidéôn ni i 300 yé bôt? (Béñge titii i bibôdle.) (b) Inoñnaga ni bibuk bi Yésu i kaat Lukas 21:19, inyuki hônba i nlôôha ba nseñ?

GWÉT bi bé wéhana. Ntôñ gwét u bon ba Lôk Israél, ni nkéés Gidéôn i ño wap, ba bé noñ babala bap, hala wee mintôñ mi gwét mi Lôk Midian ni i bet ba loo i hôla bo. Ba bi noñ bo ngim u wonsô, ntandaa liké u 32 ma kilométa! Bibel i ntoñol kii i bi tagbe i mbus: “Ni Gidéôn a pam Yordan, a yap, nye ni mbôgôl bôt iaa i ba lôñni nye; ba ba nwaak.” Ndi, Gidéôn ni bôt bé ba bé ngi yémbél gwét, bebee le 15 000 di bisônda ikété babala bap i ngi yii. Mbus ngandak ñwii mi ndééñga u Lôk Midian, bon ba Lôk Israél ba bé yi le ngéda waa bé i. Jon, inyu tjé babala bap, ba bi ke ni bisu i noñ bo, ba suhus ki Lôk Midian i si yap.​—Bakéés 7:22; 8:4, 10, 28.

² Yak bés di yé i gwét bi ngui bi bi yé ngi mal. Ikété babala bés, di nla sima: Libak jés li bikwéha bi bôt, Satan ni nkoñ isi wé. Bahogi ikété yés, ba ma tégbaha ñwii ndi ñwii di gwét, ndi ni mahôla ma Yéhôva, di ma yémbél ngandak ngélé. Ndi ngim mangéda, di nla nôgda waa mu kiki di njôs babala bés, ni kiki di mbem lisuk li hiai hini. Ntiik, di yé ngi yémbél yémbél i  nsôk. Yésu a béhe le, i bés ba di niñil i dilo di nsôk di ga boma manoodana makeñi kiyaga ni béba ndééñga, ndi a kônde ki le, tohi yés i ga lôl i hônba di ga hônba. (Añ Lukas 21:19.) Kii i yé hônba? Kii y’a hôla bés i hônba? Bimbe biniigana di nla ôt mu ndémbél ilam i bôt ba bi hônba? Ni lelaa di nla nwas le “hônba i sugus nson wé loñge”?​—Yakôbô 1:4.

3. Kii i yé hônba?

³ Ikété Bibel, hônba i ta ndigi bé i neebe manoodana tole bikuu. Hônba i ntihba yak mahoñol més ni ñem wés, tole lelaa di yé di boñ ngéda di yé ikété manoodana. Mut nu a nhônba a ñunda le a gwé makénd, le a umi siñ, ni le a gwé wongut. Kaat i njôôñ yi yada i nkal le: Hônba i yé “libak li mut nu a nla neebe mam, ha inyu bé le a gwé bé njel ipe, ndi a gwé botñem i ngui le mam m’a héñha. I yé lem i i nhôla mut i téñbe i bem ni botñem. I nla ki hôla mut i hiel njiiha kiki yom i lipém. Ilole a bok mis mé i njôghe yé, a nhoñol mam malam ma mbem nye bisu.”

4. Inyuki di nkal le gwéha yon i ntinde kristen i hônba?

⁴ Gwéha yon i ntinde kristen i hônba. (Añ 1 Korintô 13:4, 7.) Gwéha yés inyu Yéhôva yon i ntinde bés i hônba to imbe ndutu Yéhôva a nwas le di kôs. (Lukas 22:41, 42) Gwéha yés inyu bilôk bikéé gwés i nhôla bés i hônba bibomb gwap. (1 Pétrô 4:8) Gwéha inyu sobiina wés i nhôla bés i hônba “njiiha,” le yak babiina ba ba ngwéhna ba mboma, i lédhak ki maada map ma libii.​—1 Korintô 7:28.

5. Inyuki Yéhôva nyetama nyen a kôli i hôla bés i hônba?

⁵ Bat Yéhôva ngui. Yéhôva a yé “Nyambe nu hônba, ni nu hogbe.” (Rôma 15:5) Nyetama nyen a nyi binéñél gwés loñge loñge, ni mam di nôgda, a nyi ki lelaa bilem di bi gwééna bi ntééñga bés. Jon nyetama nyen a kôli kôôba bés inyu hônba. Bibel i nkal le: “A’ yônôs ngôñ i ba ba nkon nye woñi. A emble nlondok wap, a tohol ki bo.” (Tjémbi 145:19) Ndi lelaa Djob a ntimbhe nya masoohe més inyu kôs ngui i hônba?

6. Kiki Bibel i bi bôn bés, lelaa Yéhôva a nla “néhne bés njel i tohla mu” manoodana?

⁶ Añ 1 Korintô 10:13. Ngéda di mbat Yéhôva le a hôla bés i kolba manoodana, ‘a ga néhne bés njel.’ Baa Yéhôva a’ gwélél ngim manjel inyu bak manoodana? Bebeg a’ boñ hala. Ndi libim li ngéda, a yé a néhne bés njel kayéle di pam i “bana ngui i hônba mo.” Ñ, Yéhôva a nlédés bés inyu boñ le di “hônba ni wongut yosôna lôñni maséé.” (Kôlôsé 1: 11) Kiki a nyi miñwaa mi ngui yés, mi mahoñol més, ni mi mam di nôgda, Yéhôva a ga neebe bé kekikel le mam ma pam likala li di nla bé ke ni bisu i hônba.

7. Ti hihéga inyu unda inyuki di gwé ngôñ ni bijek bi mbuu.

⁷ Lédés hémle yoñ ni bijek bi mbuu. Hikôa hi Évérest, hi nlel dikôa di nkoñ isi tjodisôna; i bôt ba nyoñ ngaba mintuk mi mabeda ma hikôa hi hiki kel, ba ngwélél ngui i i nlôôha loo ngui yañga mut i yé i ngwélél hiki kel. Inyu hônba mabeda i pam lisuk, i mut a mbet hikôa hi, a nlama je bijek bi nti ngandak ngui. Kiki nye, inyu hônba ikété libak jés li bikristen ni yônôs i mam di ntéé le di mboñ, di nlama nigil ngandak hiki ngéda. Di nlama ki kodol bésbomede, le di tibil bana ngéda inyu añ, inyu nigil, ni inyu ke makoda. I mam mana mon ma nlédés hémle yés ni “bijek bi nom letee ni niñ boga.”​—Yôhanes 6:27.

8, 9. (a) Inoñnaga ni kaat Hiôb 2:4, 5, imbe pééna ikeñi i yé bés bisu ngéda di mboma manoodana? (b) Ngéda u mboma bikuu, limbe jam li mbôña i ngii, li li nene bé mis, u nla hégda?

 ⁸ Bigda pééna i mbéñge ndéñbe i bôt ba binam i gwés Djob. Ngéda ngwélél Yéhôva a mboma manoodana, a nlama yi le jam lipe li yé bisu gwé li nlel njôghe a nôgda. Maboñog més ikété mandutu ma ñunda too di ntehe toi Yéhôva kiki Ñane ngiiñda yosôna. Satan nu a yé nkolba kahap i Yéhôva i ngii bihégél gwé, a yahal nye ni bini bibuk le: “Ngo mut a’ ti gwom gwobisôna a gwé le a la péyés niñ yé. Ndi sambal le woo woñ, u tis bihés gwé [bi Hiôb] ni minsôn nwé, u tehe too a’ tiihe bé we mbom ni mbom.” (Hiôb 2:4, 5) Inyu Satan, mut nye ki nye a ngwélél bé Yéhôva ni gwéha. Baa Satan a bi héñha ibôdôl nu a bi pahal bibuk bi? To jam! Ñwii ndi ñwii i mbus, i ngéda a bi léña hana isi, Satan a bi séblana ki le “nhôñôs mahop ma nkédba lôktata yés . . . , nyen a nhôñôs mahop map bisu bi Nyambe wés njamuha ni juu!” (Masoola 12:10) Satan a ma hôya bé jam li pééna i yi njee a kôli i ane. A nyamnda ni ngôñ i tehe bés di ntomb ikété manoodana ni i tehe bés di ntjél ke ni bisu i nit kahap i Yéhôva i ngii bihégél gwé.

⁹ Ngéda u mboma bikuu, noode hégda i jam li yé bôña i ngii, li li nene bé i mis. Satan ni mimbuu mimbe nwé ba téé pes yada, ba bemek i tehe i yom u ga boñ, ba kalak le u ga waa hônba ibale ndutu i nai. Ini pes ipe, Yéhôva bo Man wé nu a yii i yééne yé ane, ni minhook mi mi mal tuge i ngii, ni didun ndi didun di biañgel, ba téé. Ba yé i bémbél we moo, ba konok ki maséé ni hônba yoñ i hiki kel, ni i nit u nit kahap i Yéhôva i ngii bihégél gwé. U nla boñ wengoñle u ñemble Yéhôva a nkal we le: “A man wem, bana pék, u kônha ñem wem maséé, le ndi me la timbhe nu a nyahal me.”​—Bingéngén 27:11.

10. Lelaa u nla kôna Yésu i hoñol bibom u ga kôhna inyu hônba yoñ?

¹⁰ Hoñol bibom u ga kôs inyu hônba yoñ. Hégda le u yé ke i mbôngô liké, ndi u jôp i mbôngô hôk liaa. U telep i ñemkété i hôk liaa, jiibe li kéña we. Ndi, u yé nkwoog nkaa le ibale u nke letee ni lisuk li hôk li, w’a témb u tehe mapubi. Nlélém jam, ngim mangéda u nla nôgda wengoñle mandutu ma nyuu we. Yak Yésu a bé le a nôgda nlélém jam. Nyen ‘baboñbéba ba bé tinak nyo mbe,’ ba wéhak nye nyuu, ba kép ki mbai kepam i nyemb i ngii ‘kék i njiiha.’ I yé ntiik le i mandutu ma, ma bé kiki ngañgañ jiibe i niñ yé hana isi. Ndi, Yésu a bi hônba momasôna inyu “maséé ma ba ma niñi nye bisu.” (Lôk Héber 12:2, 3, MN) A bé hoñol bibom bi hônba yé, téntén ngaba yé i pubus jôl li Djob ni i unda le Yéhôva nyen a gwé kunde i ane mam momasôna. Jon, di nla kal le jiibe li manoodana ma Yésu li bé inyu ngim ngéda, ndi bibom bi bé bem nye ngii, bi bé lama bai i mba ni mba. I len ini, manoodana di mboma, ma nla nôgha bés njôghe, ma tét ki bés. Ndi, u hôya bañ le njiiha yoñ mu njel niñ boga i yé inyu ngim ngéda.

11. Inyuki di nlama nigil ndémbél ‘i bôt ba bi hônba’?

¹¹ Di ta bé bésbotama i hônba. Inyu ti bikristen makénd i hônba bikuu Satan a nôhne bo, ñôma Pétrô a bi tila le: “Kolbana nye ibabé pingla ikété hémle lakii ni nyi le lôkisoñ nan i mboma minlélém mi njonok hana nkoñ isi.” (1 Pétrô 5:9) I mandutu ‘bôt ba bi hônba,’ ma niiga bés lelaa di yén siñ, ma nkwés bés nkaa  le di nla yémbél mandutu, ma nhôñlaha ki bés le ndéñbe yés i ga lona bés bibom. (Yakôbô 5:11) Di wan le ndék dihéga. ^[1]

12. Kii ndémbél bikérubim bi bi bé bi téé i wom Éden i niiga bés?

¹² Bikérubim. Ndémbél i bihégél bi mbuu bi bi bi pémél bôt ba binam inyu ngélé bisu, i nla niiga bés hônba, i ngéda ngim nson ikété ntôñ u nyidil bés. Yéhôva Djob “a téé ki bikérubim i wom Éden i pes likôl, yak pansoñ lindômbô yon i ba hielba bi pes gwobisôna, i tat njel i e niñ.” ^[2] (Bibôdle 3:24) I yé ntiik le bikérubim bi bi héga bé i bibôdle inyu boñ ntén nson u! Béba ni ndok bi bé bé ikété bitééne bi Yéhôva inyu bôt ba binam. Ndi, di ñañ bé to homa le bikérubim​—hala wee bihégél bi mbuu bi bi gwé tel ikeñi​—bi bi tjelel le, bo bé bon ba kôli boñ i nya sisii bôlô i. Ba bi tomb bé kayéle ba tjôô u nson u. Iloo hala, ba bi téñbe ni ngui i boñ nson wap ni manôgla, ba hônba ki i pam lisuk li nson wap, bebeg letee ni ngéda i Ntida Malép, i mbus bebee le 1 600 i ñwii!

13. Kii i bi ti Hiôb ngui i hônba manoodana ma ngui?

¹³ Nsôgôsôgô Hiôb. Ibale bibuk bibe bi liwanda joñ jada tole bi mut woñ lihaa bi ntômbôs we, tole béba kon i ntét we, tole u nok njôghe inyu nyemb i mut wada u ngwés, ndémbél i Hiôb i nla lédés we. (Hiôb 1:18, 19; 2:7, 9; 19:1-3) Tolakii a bé bé a nyi het mandutu mé ma nlôl, Hiôb a bi nimis bé botñem yé. Inyuki? Inyule a bé “konok Nyambe woñi.” (Hiôb 1:1) Hiôb a bi yoñ makidik ma ngui i lémél Djob ikété mangéda malam ni mabe. Ni mahôla ma Djob, Hiôb a bi hoñol bihélha bi mam Yéhôva a bé a ma bôñôl nye ni njel mbuu mpubi. Hiôb a bé nkwoog nkaa le Yéhôva a bé lama mélés manoodana mé i ngéda i kôli. (Hiôb 42:1, 2) Hala nyen i bi bôña ki. Yéhôva a héya Hiôb i njiiha, a timbis ki nye lingwañ jé. Bibel i nkal le: “Ni Yéhôva a kônde ti Hiôb ngaba iba iba inyu gwom gwobisôna a ba a gwé. Ni Hiôb a wo, ñunuk yaga, mañ mut nyonok ni dilo.”​—Hiôb 42:10, 17.

14. Inoñnaga ni kaat 2 Korintô 1:6, lelaa hônba i Paul i nhôla bôt bape?

¹⁴ Ñôma Paul. Baa u mboma ngolba ikeñi, tole manoodana, ma ma nlôl ni baoo ba bañga base? Baa u yé mañ u likoda tole ngwélél makiiña nu a nôgda wengoñle nson wé u likoda u nyidil nye? Yoñ ngéda i soñda ndémbél Paul. A  boma ngandak “mandun ma ndutu” ma bibéba bi bôt bi bé tééñga nye, a bé ki a ‘pégi hiki kel ni nduña yé inyu mintôñ nwominsôna.’ (2 Korintô 11:23-29) Ndi, a bi lehel bé ñem, ndémbél yé i bi lédés ki bôt bape. (Añ 2 Korintô 1:6.) Ngéda u nhônba mandutu, u hôya bañ le yak ndémbél yoñ i ga ti bôt bape makénd i hônba.

15, 16. (a) Umbe “nson” hônba u nlama sugus? (b) Ti dihéga di ñunda lelaa di nla boñ le ‘hônba i sugus nson wé loñge.’

¹⁵ Mbuu mpubi u bi tinde Yakôbô i tila le: “Hônba i nlama sugus nson wé loñge.” Umbe “nson” hônba u nlama sugus? U yé nson u u nhôla bés i ‘ba nyonok, kayéle jam jo ki jo li héñél bañ bés.’ (Yakôbô 1:4) Manoodana ma mbéna yelel bibomb gwés, hala wee, mam ikété libak jés le di nlama kodol. Ibale di nhônba manoodana ma, di ga ba nyonok tole di ga lémés libak jés li bikristen. Kiki héga, i nla pam le manoodana ma hôla bés i sal wongut, i ba bôt ba nyi ti mayéga, ni i ba bôt ba konangoo.

¹⁶ Inyule hônba i nsugus nson u nlôôha ba nseñ i yilha bés bañga bikristen, jon di nlama bé bôk matiñ ma Bibel inyu boñ le manoodana di mboma ma pala mal. Kiki héga, kii di nla boñ ibale di njôs mahoñol mabe? Ilole di nwas le mahoñol ma, ma tinde bés i boñ mam mabe, di nlama soohe hiki ngéda inyu nup mo. Hala nyen di ga sôk lédés hôtnyu yés. Baa u mboma ngolba i mut woñ lihaa nu a ta bé kristen? Ilole u nwas le ngolba yé i tômbôs we, yoñ makidik ma ngui inyu ke ni bisu i sélél Djob ni ñem woñ wonsôna. Sôk i nsôk, u ga lédés botñem yoñ inyu Yéhôva. U hôiga bañ le: Inyu lémél Djob, di nlama hônba.​—Rôma 5:3-5; Yakôbô 1:12.

17, 18. (a) Ti hihéga inyu toñol umbe nseñ di gwé inyu hônba kepam lisuk. (b) Kiki lisuk li nkôôge bebee, di yé nkwoog nkaa le kii?

¹⁷ Di nlama hônba, ha inyu ndék ngéda bé, ndi letee ni lisuk. Di yoñ le héga hi sitima i yé yin. Inyu pei, i bôt ba bak mu ikété ba nlama hog letee i ngwañ lép. I mut a nhog ngandak, ndi a la bé pam i ngwañ lép, ni nu a nhoo waa, bo iba ba gwé lisuk jada: Nyemb. Nlélém jam inyu yés, di nyoñ makidik ma ngui i hônba letee di jôp i mbok yondo. Hala nyen di ga la tohi. Di nkôna libak li ñôma Paul, nu a kal ngélé iba le: “Wee di nwaa bé.”​—2 Korintô 4:1, 16.

¹⁸ Ibabé nkaa, di mbôdôl Yéhôva ñem le a ga hôla bés i hônba kepam lisuk. Di gwé minlélém mi bikwo bi nkaa ni Paul nu a kal i kaat Rôma 8:37-39, lana le: “Komol yés i yé balal ba ndamba inyu nu a gwés bés. Inyule me nyi toi le to nyemb, to niñ, to añgel, to baane, to mam ma yé hanano, to ma m’a lo, to mimpémba, to ngii, to ndip, to kinje ndôñ hégél ipe b’a la bé bagal bés ni gwéha Nyambe i i yé i Kristô Yésu Nwet wés.” I yé mbale le, di ga ba nwaag ngim mangéda. Ndi, di nlama ke ni bisu i hônba pam lisuk, inyu boñ le i kéla inyu yés kiki i kéla inyu Gidéôn lôñni bôt bé, le: “Ba ba nwaag, ndi ba noñok ndik ngwéé.”​—Bakéés 8:4.