1, 2. Imbe ndutu Yéfta bo ngond yé ba bi boma?

NDUÑA i mañge muda i bi mal ngéda a tehe isañ nu a bi ke i gwét a ntémb ni nsañ. Hingonda hi ôt ngwéé i ke i sambla nye, a séak ki inyu liyôgbe li yémbél yé. Ndi le isañ a jôp bo nye ikété masak ni dingonda dipe, a bi was mambot mé ma gwét ma ma bééna maton ma matjél. A lond le: “Wééi! A ngond yem! U nsuhus me isi kiyaga.” Mbus, a pahal bibuk bi bé lama héñha niñ i ngond yé i mba ni mba, bi bi bé lama mélés biem gwé ni botñem yé i bana niñ kiki bôda bobasôna. Ndi, ibabé nimis ngéda, hingonda hi ti loñge ndimbhe i i bé ti isañ makénd i yônôs likak a bi kégél Yéhôva. Bibuk bi mañge muda bi ñunda le a bééna hémle ikeñi. A bé nkwoog nkaa le, kiyosôna Yéhôva a mbat, y’a ba ndik inyu loñge yé. (Bakéés 11:34-37) Jon ñem u isañ u bi yon ni liyat ni maséé inyule a bi yi le kiki ngond yé i yé bebee i nit makidik mé, hala a ga kônha Yéhôva maséé.

² Yéfta bo ngond yé, nu a bé siñge Djob ñem, ba bi  bii botñem yap yak Yéhôva, ba bak ki nkwoog nkaa ni liboñog jé li mam. Ba bé nkwoog nkaa le yéñ i lémél Djob li gwé mahee iloo sesema yo ki yo ipe mut a bé le a ti.

3. Inyuki ndémbél ilam i Yéfta bo ngond yé i gwé mahee inyu yés i len ini?

³ Di nyi le i ta bé yom i ntomb hiki ngéda i téñbe ni Yéhôva. Maliga ma yé le, di nlama “hianda bañga lihiandga inyu hémle.” (Yuda 3) Inyu hôla bés i boñ hala, di béñge mandutu Yéfta bo ngond yé ba bi yémbél. Lelaa ba bi téñbe ni Yéhôva?

4, 5. (a) Imbe oda Yéhôva a bi ti Lôk Israél ngéda ba bé jôp i hisi hi likak? (b) Kiki kaat Tjémbi 106 i ñunda, kii i bi pémél litén li Lôk Israél inyule ba bi ndogbene Djob?

⁴ Hiki kel, Yéfta bo ngond yé ba bé lama bigda bikuu bibe bi bet ba bi ndogbene Yéhôva. Bebee le 300 ñwii i bisu bi ngéda yap, basôgôsôgôl bap ba bi kôs oda le ba tjé bihaiden gwobisôna bi hisi hi likak hies. (Ndiimba Mbén 7:1-4) Ndok i bon ba Lôk Israél i bi tinde ngandak yap i kôna manjel mabe ma bon ba Kanaan. Hala a boñ le ba kwoo i hiandi hi bégés bikwéha bi mob, ba odop bibôñôl gwap mbus kiki muda libambe.​—Añ Tjémbi 106:34-39.

⁵ I ndok i, i bi sôk i lona bo hiun hi Yéhôva; ibôdôl ha, a sôñ ha bé bo. (Bakéés 2:1-3, 11-15; Tjémbi 106:40-43) Kinje ndutu ikeñi inyu mahaa ma bé ma tiñi i gwés Djob mu ñwii mi ndutu mi! Ndi, Bibel i ñunda le bôt ba hémle ba bé, kiki bo Yéfta bo ngond yé, Elkana, Hana, ni Samuel, ba ba bi yoñ makidik ma ngui i lémél Djob.​—1 Samuel 1:20-28; 2:26.

6. Mambe mam ma nkoñ isi ma nla yoña bés i len ini? Kii di nlama ni boñ?

⁶ Di niñ i nkoñ isi i het maboñog ni mahoñol ma bôt ma mpôna ma bôt ba bé i nlômbi Kanaan​—ba mbégés ndéñg, bisañ, ba tin-ge ki bôt i hép nkus. Yéhôva a nti bés mabéhna​—kiki a boñ ni Lôk Israél​—le di tééda bésbomede ni nya mam i. Baa di ga ôt biniigana mu mahôha ma Lôk Israél? (1 Korintô 10:6-11) Di nlama boñ biliya i héa liton jo ki jo li mahoñol ma bon ba Kanaan i niñ yés. (Rôma 12:2) Baa di ma boñ biliya i téñbe ni Djob i nya i?

7. (a) Kii Yéfta a kôs i moo ma bôt ba litén jé? (b) Lelaa Yéfta a bi boñ?

⁷ I ngéda Yéfta, ndok i bon ba Lôk Israél i bi boñ le ba yila minkol mi bon ba Lôk Filistia ni mi Lôk Amôn. (Bakéés 10:7, 8) Ndi, mandutu ma Yéfta ma bé lôlak ndik bé i matén ma bé oo Lôk Israél; ndi yak lôkisañ ni baéga litén, inyule ba bé kil nye jôñ, ba ook nye, ba sôña ki nye le a kôhna ngababum i mbôkgwéé kiki mbén i bé bat. (Bakéés 11:1-3) Yéfta a bi nwas bé le maboñog mabe map ma héñha libak jé. Ilole a téédana bo hiun kayéle a tjél ti mimañ mi litén mahôla, a bi hôla bo. (Bakéés 11:4-11) Kii i bi tinde Yéfta i bana liboñog li mut a yé nhôôlak i pes mbuu?

8, 9. (a) Mambe matiñ ma Mbén Môsé ma bi la hôla Yéfta? (b) Limbe jam li bé lôôha bana nseñ inyu Yéfta?

⁸ Yéfta a bé bé ndigi njo ngwét nunkeñi, ndi a bi nigil yak maboñog ma Djob i pañ litén jé. Nokna ilam i Yéfta a bééna inyu ñañ u Lôk Israél, i bi ti nye matehge malam ma mam ma bé le ma ba loñge tole béba i mis ma Djob. (Bakéés 11:12-27) Matiñ ma Djob ma ma bé nit  Mbén Môsé, ma bi uñgus mahoñol ni ñem u Yéfta. A bé yi le Yéhôva a ñoo bet ba ntééda hiun; mahéñha ni la, Djob a mbat le bôt ba litén jé ba gwéhna wada ni nuu. Yak Mbén i bé niiga le, mut a nlama bé nim bape mahôla ngéda ba gwé ngôñ ni mo, to ibale i bôt ba, ba “ñoo” nye.​—Añ Manyodi 23:5; Lôk Lévi 19:17, 18.

⁹ Ndémbél ilam i bôt ba bé téñbe ni Djob kiki Yôsef, nu a bi kônôl lôkisañ ngoo​—tolakii ba bi “kahal oo nye”​—i bi la hôla Yéfta i timbhe loñge. (Bibôdle 37:4; 45:4, 5) I yoñ ngéda i soñda dihéga ti, i bé le i hôla Yéfta i pohol liboñog li li nlémél Djob. Ibabé pééna, maboñog ma lôkisañ ma bi babaa nye ngandak, ndi a bi waa bé gwélél Yéhôva ni litén jé. (Bakéés 11:9) I jo gwét inyu sôñ jôl li Yéhôva, li bé jam li bi lôôha bana nseñ, iloo mindañ Yéfta a bi bana ni lôkisañ. A bi yoñ makidik ma ngui i téñbe ni Yéhôva. I jam li, li bi lona nye ni bôt bape bisai.​—Lôk Héber 11:32, 33.

10. Lelaa di nla neebe le matiñ ma Djob ma hôla bés i bana maboñog ma bikristen i len ini?

¹⁰ Baa di ga neebe le ndémbél ilam i Yéfta i tihba miñem nwés? Bebeg le ba ma wéha bés nyuu, tole ngim bilôk bikéé bipe bi ma boñ bés mam ma téé bé. Ibale ñ, di nlama bé nwas le i nya mandutu i boñ le di waa ke makoda tole i sélél Yéhôva, ni i yoñ ngaba i nson u likoda ni ñem wés wonsôna. Kiki Yéfta, yak bés di nla neebe le matiñ ma Djob mon ma hôla bés i yémbél mandutu di mboma, ni i ke ni bisu i bana ngui inyu boñ loñge.​—Rôma 12:20, 21; Kôlôsé 3:13.

11, 12. Limbe likak Yéfta a bi kégél Yéhôva? Kii hala a bé kobla?

¹¹ Yéfta a bi nôgda le a bééna ngôñ ni mahôla ma Djob inyu péyés Lôk Israél i moo ma bon ba Lôk Amôn. A bi bôn Yéhôva le ibale a nyémbél, a bé lama ti Yéhôva, kiki “sesema i ntul i hié,” mut nu bisu nu a bé lama pam i ndap yé ngéda a mba a nhuu i gwét. (Bakéés 11:30, 31) I sesema i, i bé kobla le kii?

¹² Ligis bôt ba binam kiki sesema i yé yom i nyega kiyaga i mis ma Yéhôva. Jon di nyi le, Yéfta a bé sômbôl bé tégbaha mut nye ki nye i hié kiki sesema inyu Yéhôva. (Ndiimba Mbén 18:9, 10) I si Mbén Môsé, ba bé lama ligis sesema yosôna inyu ti yo Yéhôva, jon Yéfta a bé sômbôl kal le, i mut nu bisu nu, a bé lama sélél ndik Yéhôva nyetama. Inoñnaga ni mbônga u, mut nu, a bé lama sal i lap i Yéhôva niñ yé yosôna. Yéhôva a bi neebe bitelbene bi likak jé, a sayap ki nye kayéle a bi bep nol baoo ba Djob bañga linolok, ba suhlana ki i bisu bi bon ba Lôk Israél. (Bakéés 11:32, 33) Ndi, njee a bé lama ba mut ba bi ti Djob kiki “sesema i ntul i hié”?

13, 14. Kii bibuk bi Yéfta i kaat Bakéés 11:35 bi ñunda inyu hémle yé?

¹³ Di témb di hoñol ñañ u bibôdle bi yigil ini. Ngéda Yéfta a bé lôl i gwét, nwet a bi pam i ndap i lo boma nye a bé ngond yé nu gwéha, mpom wé man yaga! Kinje manoodana! Baa Yéfta a bé le a yônôs mbônga wé? Baa a bé le a ti ngond yé inyu nson u Djob i ndap libadô niñ yé yosôna?

¹⁴ Yak munu jam lini, matiñ ma Djob ma bi la hôla Yéfta i yoñ makidik malam. Bebeg le a bi hoñol bibuk bi kaat Manyodi 23:19, bi bi bé niiga litén li Djob le ba nlama ba bebee i ti Yéhôva matam ma bisu kiki sesema. Mbén i bé unda ki le, ngéda mut a mal ti likak, a yé  nyéksaga i yônôs jo. Di ñañ le: “Ibale mut a kégél Yéhôva likak . . . , a kwéhak bañ bañga yé. A boñ kingéda mam momasôna ma mpémél i nyo wé.” (Ñanga bôt 30:3) Nlélém kiki i muda hémle le Hana, nu a bi niñ bebeg i nlélém ngéda ni nye, yak Yéfta a bé lama yônôs likak jé, a yik kii hala a bé kobla inyu bilôl gwé ni bi ngond yé. A bééna bé man numpe; ngond yé i bé mpom wé botñem inyu bana mbôda. Mut to wada numpe nu a bé lama kôdôl bum yé to i boñ le jôl jé li lém bañ, a bé bé. (Bakéés 11:34) Ndi, kaat Bakéés 11:35 i nsôk ni bini bibuk bi Yéfta le: “Me bi kégél Yéhôva likak, ndi me nla bé me témb ni mbus.” To hala kiki ndéñbe yé inyu Djob i bi hee nye diye ngandak, li bi lona nye bisai, li boñ ki le a lémél Djob. Baa u bé le u yoñ minlélém mi makidik?

15. (a) Umbe mbônga di bi bôn Yéhôva? (b) Lelaa di nla unda le di ntéñbe i yônôs mbônga wés?

¹⁵ Ngéda di bi ti bésbomede nkikip yak Yéhôva, di bi bôn nye le di ga boñ ndik sômbôl yé ibabé pidip. Di bé yi le i yônôs mbônga u, u ga bat le di ti bésbomede kiki sesema. Ndi, ngôñ yés i boñ hala i yé i wéna ngéda ba mbat bés le di boñ mam ma di ngwés bé. Ngéda di mboñ i nya bisesema, di gwélak Djob kayéle di pam i boñ mam ma nlémél bé bés i ngéda bisu, wee di ñunda le di tiñi ni nye. Bisai di yé di sôk kôs bi yé bi mbéna lel bisesema di nla boñ, to ibale hala a nla nôgha bés njôghe i ñem. (Malaki 3:10) Ndi kii i bi sôk tagbe inyu ngond Yéfta? Lelaa a bi leege mbônga u isañ?

16. Lelaa ngond Yéfta i bi leege mbônga u isañ? (Béñge titii i bibôdle.)

¹⁶ Hala a bé bé jam li ntomb inyu ngond Yéfta i neebe i mam momasôna likak li isañ li bé bat. Likak li isañ li bé mahéñha ni li Hana, li li bi tinde nye i ti man wé Samuel kiki Nazir i bôlô i lap Djob. (1 Samuel 1:11) I mut a bé Nazir a bé le a biiba, a bot ki lihaa. Ndi, ngond  Yéfta ikété libak jé jolisôna, a bé kiki “sesema i ntul i hié”; a bé lama tjél maséé ma libii ni i bana bon. (Bakéés 11:37-40) Mu i tel yé i ngond i njo gwét nunkeñi ni ñéga nu Lôk Israél, a bé la biiba ni bañga mut kiyaga ikété loñ. Ndi nano, a bé lama yila ngwelnson i ndap libadô. Lelaa mañge muda nu a bi timbhe? A bi unda le a mbii nson u Yéhôva kiki jam li bisu i niñ, ni bini bibañga le: “A ta, u bi kégél Yéhôva likak; boñ me kingéda jam li bi pémél i nyo woñ.” (Bakéés 11:36) A bi bii ngôñ yé i biiba ni i bana bon i mbus, inyu nit bañga base. Lelaa di nla kôna libak jé li mut nu a yé bebee i ti nyemede kiki sesema?

17. (a) Lelaa di nla kôna hémle i Yéfta bo ngond yé? (b) Lelaa bibuk bi kaat Lôk Héber 6:10-12 bi nti we makénd i ti wemede kiki sesema?

¹⁷ Dikôô di boñge bôlôm ni bôda ba ba yé bikristen di neebe ni maséé i yén ngi biiba tole ibale ba mbii, ba yén ngi gwal​—bebeg inyu ngim ngéda hanano​—inyule ba nyéñ ti ngéda yap yosôna i nson u Yéhôva. Mimañ mi bôt ki mi nla ti kiki sesema ngéda ba lamga tégbaha ni minañak nwap mi bon, ni balal bap, inyu maoñ ma mandap ma bibégés, inyu yoñ ngaba i Suklu baañal ñañ nlam u Ane, ni i ke sal i homa ba gwé ngôñ ni batéé likalô. Ngim bôt ipe i mbii mam map i pañ inyu yoñ ngaba i hônd i mapep ma nsébla ma Mbigda nyemb Yésu. I ndôñ nson unu ba mboñ ni ñem wap wonsôna u nkônha Yéhôva maséé kiyaga; a ga hôya bé nson wap kekikel to gwéha ba ñunda inyu jôl jé. (Añ Lôk Héber 6:10-12.) Baa yak we, u yé le u kônde boñ bisesema inyu sélél Yéhôva ni ñem woñ wonsôna?

18, 19. Bimbe biniigana di ñôt i ñañ u Yéfta bo ngond yé? Lelaa di nla kôna bo?

¹⁸ Tolakii niñ i Yéfta i bé nyonok ni mandutu, a bi neebe le litehge li mam li Yéhôva jon li éga nye ikété makidik mé ma niñ. A bi tjél le mam ma nkoñ isi ma yoña nye. Tolakii bôt bape ba bi bep wéha nye nyuu, a bi nwas bé le hala a héñha makidik mé ma ngui i téñbe ni Yéhôva. Bisesema bi njômbi ñem bi Yéfta bo ngond yé bi bi lona bo bisai, kayéle Yéhôva a bi gwélél bo iba inyu nit bañga base. Yak ngéda bôt bape ba bi tjôô matiñ ma Djob, Yéfta bo ngond yé ba bi téñbe i noñ mo.

¹⁹ Bibel i nti bés makénd le di “kôna bakôdôlbum i nlôl makak inyu hémle di nihbe.” (Lôk Héber 6:12) Di nla boñ nlélém kiki Yéfta bo ngond yé ba ba bé niñ inoñnaga ni biniigana bi mahee bini le: Ndéñbe ni Djob i mboñ le di lémél nye.