1. Kii i nyis bés le Yéhôva a nsômbôl le di kôôge nye bebee?

 YÉHÔVA a naña bés i kôôge nye bebee. (Yakôbô 4:8) A nsômbôl le nyen a ba Nyambe wés, Tata wés ni Liwanda jés. Inyu hala nyen a ntimbhe masoohe més, a nhôla ki bés i ngéda di yé ikété ndutu. A ngwélél ntôñ wé inyu niiga bés ni inyu sôñ bés. Ndi jam li yé le di nlama boñ inyu kôôge Yéhôva bebee.

2. Lelaa di nla kôôge Yéhôva bebee?

² Di nla kôôge Yéhôva bebee i ngéda di nsoohe nye, di ñañ Bañga yé, di ôdôk ki pék mu. I ngéda di mboñ hala, miñem nwés mi nyon ni gwéha inyu Yéhôva, d’a bana ki ngôñ i ti nye mayéga. Hala a ga ti ki bés makénd i nôgôl nye ni i ti nye bibégés a kôli kôhna. (Masoola 4:11) Kiki di nke ni bisu i yi Yéhôva, hala nyen d’a kônde bôdôl nye ñem; yak ntôñ wé a bi téé inyu hôla bés, d’a bôdôl wo ñem.

3. Lelaa Nsohop a noode bagal bés ni Yéhôva, ndi kii y’a hôla bés le di kômôk bañ Yéhôva, to ntôñ wé mbus? (Tjémbi 31:13, 14)

³ Ndi Nsohop a noode bagal bés ni Yéhôva, a mboñ hala téntén i ngéda di yé ikété mandutu. Lelaa a noode boñ hala? A ntinde bés ndék ni ndék le di bôdôl ha bañ Yéhôva, to ntôñ wé ñem. Ndi di nla kolba Nsohop. I ngéda di gwé hémle ngui, di bôdlak Yéhôva ñem ibabé piñgla, d’a tjôô bé Nyambe wés, to ntôñ wé.​—Añ Tjémbi 31:13, 14.

4. Kii di ga tehe munu yigil ini?

⁴ Munu yigil ini, di ga tehe mam maa ma ma nla tinde bés le di nyodi i likoda; hiki jam mu li nla boñ le di bôdôl ha bañ Yéhôva, to ntôñ wé ñem. Di ga timbhe ki  mambadga mana: Lelaa i mam ma, ma nla bagal bés ni Yéhôva? Lelaa di nla kolba Nsohop i ngéda di gwé mandutu?

5. Lelaa mandutu ma nla boñ bés le di bôdôl ha bañ Yéhôva, to ntôñ wé ñem?

⁵ Di nla bana mandutu i ngéda lihaa jés li nsôña le di gwélél Yéhôva tole i ngéda di nimis bôlô yés. Lelaa mandutu ma, ma nla boñ le di bôdôl ha bañ bañ Yéhôva, to ntôñ wé ñem? I ngéda di nom ikété ndutu, di nla lehel ñem, di tomb. Ha nyen Satan a yé a gwélél i pôla i inyu tinde bés i hoñol le Yéhôva a ngwés bé bés, jon di nôgôl ndutu. Nsohop a nsômbôl le di hoñol le Yéhôva ni ntôñ wé bon ba mboñ le di nok ndutu. I jam li jon li bi pémél bon ba Israel i ngéda ba bé i Égiptô. Ba bi bôk ndugi ba tehe le Yéhôva a ntéé Môsi bo Arôn inyu tohol bo le ba ba ha bañ minkol i Égiptô. (Manyodi 4:29-31) Ndi i ngéda Faraô a bi lédhene bo mam, ba bôdôl ôm Môsi bo Arôn nsohi inyu mandutu map, ba kalak bo le: “Ni mboñ le Faraô ni bagwélél bé ba oo bés, ni nha ki pansoñ i woo wap le ba nol bés.” (Manyodi 5:19-21) Kinje ngoo le ba bi bôdôl ôm Môsi bo Arôn nsohi ki le ba bé bagwélél ba Nyambe. Ibale yak we u nom ikété ndutu, kii i nla hôla we le u kônde bôdôl Yéhôva, ni ntôñ wé ñem?

6. Kii ndémbél i mpôdôl Habakuk i niiga bés inyu hônba mandutu? (Habakuk 3:17-19)

⁶ Yible Yéhôva ñem ikété masoohe, u bat ki nye mahôla. Mpôdôl Habakuk a bi bana ngandak mandutu. Ngim ngéda i bi pam yak le a bôdôl hoñol le Yéhôva a ntôñ ha bé nye. Ndi a bi yible Yéhôva ñem, a soohe nye. A kal le: “A Yéhôva, letee ni ngéda mbe me nlama lond inyu bat mahôla, ndi u nok bé? . . . Inyuki u nihbe i tehe bôt ba ntééñga bape?” (Habakuk 1:2, 3) Yéhôva a bi yoñ ngéda i timbhe ngwélél wé i ngéda a bi yible nye ñem. (Habakuk 2:2, 3) I ngéda Habakuk a bi hek pék, a hoñol lelaa Yéhôva a bi tohol bagwélél bé, a témb a kon maséé. A bi ba nkwoog nkaa le Yéhôva a ntôñ nye ni le a ga hôla nye i hônba mandutu. (Añ Habakuk 3:17-19.) Kii ndémbél i Habakuk i niiga bés? I ngéda di gwé mandutu, di nlama soohe Yéhôva, di kal nye kii i yé bés ikété ñem. I mbus, di bem mahôla mé. Ibale di mboñ hala, di nla ba nkwoog nkaa le Yéhôva a ga ti bés ngui i hônba mandutu. I ngéda di ntehe le Yéhôva a nhôla bés, hala a nkônde lédés hémle yés.

7. Kii lihaa li Shirley li bi tinde nye i boñ, kii i bi hôla nye le a nimis bañ hémle yé?

⁷ Waa bañ boñ i mam ma nhôla we i tééda maada moñ ni Yéhôva. I jam li jon li bi hôla shirley, sita yada i loñ Giné i Papu, a bi bana mandutu ngandak. b Lihaa jé li bé liyep, ngim mangéda, to bijek ba bééna bé. Mut wé lihaa wada a bi noode tinde nye le a bôdôl ha bañ Yéhôva ñem, a nôôma nye, a kal le: “U nkal le mbuu mpubi u Nyambe u nhôla we, ndi i mahôla ma moo? Lihaa joñ lini li yé liyep. U nimis ngéda yoñ yosôna i likalô.” Shirley a nkal le: “Me bi bôdôl badba too Yéhôva a ngi tôñôk me? I mbus ha, me bi soohe Yéhôva, me kal nye mam momasôna ma bé me ikété ñem. Mu ngéda i yosôna, me bi waa bé añ Bibel, to bikaat bi ntôñ, me bi waa  bé to ke i likalô, to i makoda.” Hala a bi nom bé, Shirley a bôdôl tehe le Yéhôva a yé i hôla nye i tééda lihaa jé. Inyule lihaa jé li bé lal bé njal, li bé ki maséé. Shirley a nkal le: “Me bi tehe le Yéhôva a bé timbhe masoohe mem.” (1 Timôtéô 6:6-8) Ibale yak we u ntéñbe i boñ mam ma nhôla we i tééda maada moñ ni Yéhôva, to mandutu, to pééna bi ga bagal bé we ni Yéhôva.

8. Kii i nla pémél lôk kéé i i ñéga ntôñ u Yéhôva?

⁸ Baoo bés ba ngwélél internet ni nkuu biliñgeliñge inyu tjam bitembee tole inyu ôbôs môl ma lôk kéé i i ñéga ntôñ wés inyu boñ le di bôdôl ha bañ bo ñem. (Tjémbi 31:13) Ngim mangéda, ba ngwel lôk kéé, ba ôm bo nsohi le ba yé mintonba. Bikristen bi hiai bisu bi bi boma nlélém ndutu, ba bi gwel Paul, ba ôm nye nsohi le a yé ntonba. Kii bikristen bi, bi bi boñ?

9. Kii ngim bikristen i bi boñ i ngéda ba bi ha Paul i mok?

⁹ Ngim bikristen i hiai bisu i bi waa nit Paul i ngéda ba bi gwel nye, ba leñ nye i mok i Rôma. (2 Timôtéô 1:8, 15) Inyuki ba bi boñ hala? I bikristen bi, bi bé wél Paul nyuu inyule bôt ba bi ôm nye nsohi le a yé ntonba. (2 Timôtéô 2:8, 9) Bape ba bé kon woñi le ba nla gwel bo ibale ba ñunda le ba nit Paul. To i ba lelaa, hala a bé tééñga Paul ngandak i yi le ngim lôk kéé i yé i tañba nye. A bi hônba mandutu inyu yap, a ba yak bebee i wo inyu yap. (Minson mi baôma 20:18-21; 2 Korintô 1:8) Di boñok bañ kiki bilôk bikéé bi bi bi tjôô Paul i ngéda a bééna ngôñ le ba hôla nye! Kii bés di nla boñ ibale bôt ba ñôbôs môl ma lôk kéé i ñéga ntôñ?

10. Kii di nlama bé hôya i ngéda bôt ba ñôbôs môl ma lôk kéé i i ñéga ntôñ, inyuki?

¹⁰ U hôiga bañ inyuki bôt ba ntééñga bés, ni njee a ntinde bo i boñ hala. Kaat 2 Timôtéô 3:12 i nkal le: “Ni maliga,  i bôt bobasôna ba ngwés niñ ikété adna ni Kristô Yésu, ba téñbege i gwélél Nyambe, yak bo b’a kôhna ndééñga.” Hala a nhélés bé bés i ngéda Satan a nleñ lôk kéé i i ñéga ntôñ makoñ ma ngui inyule a nyi le ibale ba mbép ntééda mintômba, mintômba mi ntjama. Jon a nsômbôl le a bôk hémle i lôk kéé i i ñéga ntôñ inyu boñ le bés di kon woñi.​—1 Pétrô 5:8.

11. Kii ndémbél i Ônésifôrô i niiga bés? (2 Timôtéô 1:16-18)

¹¹ Kônde sal ni lôk kéé yoñ, téñbe ki ni bo ikété adna. (Añ 2 Timôtéô 1:16-18.) Kristen yada i hiai bisu le Ônésifôrô a bi tañba bé Paul i ngéda Paul a bé i mok. Bibel i nkal le ‘minsañ mi mut mok mi Paul mi bi wéha bé nye nyuu.’ Ônésifôrô a bi yéñ Paul letee a boma nye, a yéñ ki manjel i hôla nye, ki le bôt ba bé le ba nol Ônésifôrô inyu jam li. Kii hala a niiga bés? Di nlama bé nwas le woñi u mut binam u kéñ bés le di nit lôk kéé yés nkoñ ’isi u ntééñga. Ndi di nlama sôñ bo, di hôla ki bo. (Bingéngén 17:17) Lôk kéé i gwé ngôñ ni mahôla més, yak ni gwéha yés.

12. Kii ndémbél i lôk kéé i Ruslan i niiga bés?

¹² Di béñge lelaa Mbôgi Yéhôva i loñ Ruslan i bi hôla lôk kéé yap, i ngomin a bi ha i mok. I ngéda bahogi ba bé ba bana minkaa, lôk kéé yap i nlo i yona i ndap bikééhene. Kii hala a niiga bés? I ngéda bôt ba ñôbôs môl ma lôk kéé i i ñéga ntôñ, tole ba ngwel bo, tole ba ntééñga bo, di kon bañ woñi. Ndi di soohe inyu yap, di tééda mahaa map, di yéñ ki manjel inyu hôla bomede.​—Minson mi baôma 12:5; 2 Korintô 1:10, 11.

13. Lelaa mandegle ma bôt ma nla boñ le di bôdôl ha bañ Yéhôva, to ntôñ wé ñem?

¹³ Bôt bés ba lihaa ba ba ta bé Mbôgi Yéhôva, mawanda més ma bôlô tole mawanda més ma suklu ba nla ndegle bés inyule di nhiôm i minloñ inyu añal ñañ nlam tole inyule di noñ matiñ ma Bibel. (1 Pétrô 4:4) Ba nla kal we le: “Me ngwés we, u nene loñge mut, ndi base nan i gwé mambén ngandak, i yé ndik base i mimañ mi bôt.” Bape ba nla kal le di gwé miñem mimbe inyule di mpémés bôt i ntôñ, ba leñek bés le: “Lelaa ni nla kal le ni ngwés mut nan libôk ndi ni pémhak bôt i ntôñ nan kiki bo ngwo?” I bipôdôl bi, bi nla boñ le di bôdôl badba too mambén ma Yéhôva ma téé. Di nla yak bôdôl kalba le: ‘Mambén ma Yéhôva ma nlet ngandak, tole ntôñ wés u nlôôha ni mambén.’ Ibale i nya jam i mpémél we, kii u nla boñ inyu ke ni bisu i bôdôl Yéhôva ñem, yak ni ntôñ wé?

14. Kii u nlama boñ ibale bôt ba ndegle we inyule u noñ mambén ma Yéhôva? (Tjémbi 119:50-52)

¹⁴ Téñbe i nôgôl mambén ma Yéhôva. Hiôb a bé mut nu a bé boñ sômbôl i Yéhôva to hala kiki bôt ba bé ndegle nye inyule a mboñ hala. Mut wada mukété bôt ba bé kadba le ba yé mawanda mé, a bi noode yak tinde Hiôb i hoñol le hala a nkal bé Nyambe to jam too Hiôb a noñ mambén mé tole a noñ bé mo. (Hiôb 4:17, 18; 22:3) Ndi Hiôb a bi tjél hémle i bitembee bi. A bé yi le mambén ma Yéhôva ma téé sép, a bééna ki ngôñ i nôgôl mo. A bi nwas bé le mut nye ki nye a tinde nye i kôm Yéhôva mbus. (Hiôb 27:5, 6) Kii hala a niiga bés? Di  nwahak bañ le mut a boñ bés le di bôdôl ha bañ Yéhôva ñem. Wemede béñge niñ yoñ. Baa u ntehe bé le i ngéda u nôgôl mambén ma Yéhôva, niñ yoñ i yé ilam? Boñ biliya bi ngui i yégle ikété ntôñ u Yéhôva u u ntinde bés i boñ sômbôl yé. Hala a ga boñ le to bôt ba ndegle we lelaa, to ba nol we hiol lelaa, hala a ga bagal bé we ni Yéhôva.​—Añ Tjémbi 119:50-52.

15. Inyuki bôt ba bé ndegle Brizit?

¹⁵ Di béñge hihéga hi sita yada le Brizit i loñ India. Bôt bé ba lihaa ba bé ndegle nye inyule a yé Mbôgi Yéhôva. A bi kôs sôble i nwii 1997, ndék ngéda i mbus ha, nlôm nu a ta bé Mbôgi Yéhôva a nimis bôlô yé. Nlôm a yoñ makidik le nye ni Brizit ni bingond gwap gwo baa ba nke i yén i tison ipe, i ndap i bagwal bé, nye munlôm. Ndi i makidik ma, ma bi lémél bé Brizit inyule a bé lama kôhna ngandak mandutu nyoo. Nlôm a bééna ha bé bôlô, nyen a bé lama sal inyu nit lihaa jolisôna. Jam lipe li yé le likoda li bé bé nyoo i homa nu, Brizit a bé lama ke 350 kilôméta inyu ke i likoda. Yak lihaa li nlôm li bé tééñga nye bañga bañga inyule a yé Mbôgi Yéhôva. Ndééñga i bi pam i likala le Brizit bo nlôm ni bon bap ba bi nyodi i ndap bagwal ba nlôm, ba ke i yééne homa numpe. I mbus ndék ngéda, nlôm a wo. Yak ngond yap i 12 nwii i wo kon u pos (cancer). Lihaa li Brizit li bôdôl ôm nye nsohi le nyen a yé i nol bôt bé ba lihaa. Ba bé kal nye le ibale a yila bé Mbôgi Yéhôva, ki mandutu ma momasôna ma mpémél bé nye. To hala, Brizit a bi ke ni bisu i bôdôl Yéhôva ñem, a téñbe ki ni Yéhôva, yak ni ntôñ wé.

16. Bimbe bisai Brizit a bi kôs kiki a bi téñbe ni Yéhôva, yak ni ntôñ wé?

¹⁶ Kiki Brizit a bé yééne haa ni likoda, ngwélél makiiña a bi ti nye makénd le a bôdôl téé likalô i homa a nyééne. A bôdôl lôôs makoda i ndap yé. Brizit a bi hoñol ndugi le a nla bé boñ hala.  Ndi a bi sôk noñ maéba ma ngwélél makiiña. A bôdôl añal ñañ nlam, a ken-ga makoda i ndap yé, a yoñok yak ngéda i boñ bibégés bi ndap lihaa ni bingond gwé. Baa hala a bi lona nye bisai? Ñ. Brizit a bé nigil Bibel ni ngandak bôt, ngandak i sôblana ki. I nwii 2005, Brizit a bi yila nsañal nu ngéda yosôna, a bi kôs bisai inyule a bi téñbe ni Yéhôva, a ke ki ni bisu i bôdôl ntôñ wé ñem. I len ini, bingond gwé bi ngwélél Yéhôva, yak i homa a nyééne, makoda ma yé ha nano ima! Brizit a yé nkwoog nkaa le Yéhôva a bi ti nye ngui i hônba mandutu momasôna ni i hônba mandegle ma lihaa jé.

17. Makidik més ma nlama ba le kii?

¹⁷ Satan a nsômbôl le di hoñol le i ngéda di yé ikété mandutu, hala a nkobla le Yéhôva a ngwés bé bés. A nsômbôl ki le di hoñol le niñ i nkônde lédél bés inyule di yé ikété ntôñ u Yéhôva. A ngwés le di kon woñi i ngéda di ntehe le bôt ba ñôbôs môl ma lôk kéé i i ñéga ntôñ, tole i ngéda bôt ba ntééñga bo, ba hak bo i mok. A ngwélél ki mandegle inyu boñ le di bôdôl ha bañ mambén ma Yéhôva, to ntôñ wé ñem ndi di nek bé dipa di Nsohop, a nla bé lôk bés. (2 Korintô 2:11) Jon yoñ makidik ma ngui i tjél bitembee bi Satan, i téñbe i gwélél Yéhôva ni i yégle ikété ntôñ wé. U hôya bañ le Yéhôva a yé mbén i tjôô we. (Tjémbi 28:7) Jon, u nwahak bañ le jam jo ki jo li bagal we ni Yéhôva!​—Rôma 8:35-39.

18. Kii di ga tehe i yigil i noñ?

¹⁸ Munu yigil ini, di mpôdôl mam bôt ba mbégdé ba mboñ bés inyu tinde bés i kôm Yéhôva mbus ni i tjôô ntôñ wé. Ngim mam i ntinde bés i kôm Yéhôva mbus tole i tjôô ntôñ wé. Lelaa di nla yémbél mandutu ma nlôl ikété ntôñ? Yigil i noñ i ga toñle bés i jam li.