1-2. (a) Mambe mambadga di ga timbhe munu yigil ini? (b) Kii i ñunda le Yéhôva a gwé ngôñ ikeñi i hôla bés?

 YÉHÔVA a nla hôla bés i hônba mandutu ma niñ, ni i kon maséé i bégés nye. Lelaa a nhôla bés? Lelaa di nla ôt nseñ ni mahôla Yéhôva a nti bés? I mambadga ma mon i yigil ini i ga timbhe. Ndi ilole di ntimbhe mo, di bôk ndugi di béñge i mbadga bisu ini le: Baa Yéhôva a gwé toi ngôñ i hôla bés?

² Ñôma Paul a bi gwélél buk yada i kaat Lôk Héber, i i nla hôla bés i timbhe i mbadga i. Paul a bi tila le: “Yéhôva a yé nhôla wem; m’a kon bé me woñi. Mut binam a nla boñ me kii?” (Lôk Héber 13:6) Batoñol Bibel ba nkal le, i buk i yé hana nlôñ unu le “nhôla,” i mpôdôl mut nu a ñubi ngwéé inyu hôla mut numpe nu a yé ikété ndutu. Noodana le hégda Yéhôva nu a yé i ke ngwéé inyu hôla bôt ikété ndutu. I hihéga hini, hi ñunda toi le Yéhôva a gwé ngôñ ikeñi i hôla bés. I ngéda Yéhôva a nhôla bés, di nla hônba manoodana momasôna, di bak maséé.

3. Mambe manjel maa Yéhôva a ngwélél inyu hôla bés i hônba manoodana ni maséé?

³ Mambe manjel Yéhôva a ngwélél inyu hôla bés i hônba manoodana ni maséé? Inyu timbhe i mbadga i, di yibil kaat Yésaya. Inyuki? Inyule ngandak mam Yéhôva a bi kal Yésaya i ngéda kôba, ma mbéñge yak bés bagwélél ba Djob i len ini. Jam lipe li yé le, i ngéda  Yésaya a mpôdôl Yéhôva, a ngwélél bibuk bi bi ntomb i nok. Kiki hihéga, i kaat Yésaya pes 30, Yésaya a nyoñ dihéga dilam inyu toñle bés lelaa Yéhôva a nhôla bagwélél bé. A bi tila le Yéhôva a nhôla bés (1) i ngéda a ñemble masoohe més, a timbhege ki mo, (2) i ngéda a nti bés maéba malam inyu éga bés, ni (3) i ngéda a nkôp bés bisai nano, ni i dilo di nlo. Nano, di wan le manjel ma mo maa.

4. (a) Lelaa Yéhôva a bi toñol libak li bon ba Lôk Yuda i dilo di Yésaya, kii a bi nwas le i pémél bo? (b) Imbe botñem Yéhôva a bi ti inyu bon ba Lôk Yuda ba ba bi téñbe ni nye? (Yésaya 30:18, 19)

⁴ I bibôdle bi kaat Yésaya 30, Yéhôva a nsébél bon ba Lôk Yuda le “bon ba ndok,” ba ba mboñ ndik “béba ni béba.” A nkônde ki le “ba yé litén li bôt ba ndok, . . . ba ba ngwés bé emble mbén Yéhôva.” (Yésaya 30:1, 9) Kiki ba bé gwés bé emble Yéhôva, Yésaya a bi legel le Yéhôva a ga nwas le ndutu i kwél bo. (Yésaya 30:5, 17; Yérémia 25:8-11) Hala ki nyen mam ma bi bôña i ngéda bôt ba Babilôn ba bi lo ba gwel bo, ba kena bo i minkôm. Ndi ngim bon ba Lôk Yuda i bi téñbe i gwélél Yéhôva. Yésaya a bééna nwin u botñem inyu yap. A bi kal bo le kel yada, Yéhôva a ga boñ le ba témb i Yérusalem. (Añ Yésaya 30:18, 19.) Kiki Yéhôva a bi pot, hala ki nyen a bi boñ. A bi kobol bo i minkôm i Babilôn, a témbna bo i loñ yap. Ndi ngandak nwii i bi tagbe ilole Yéhôva a nkobol bo. I bibañga bini le “Yéhôva a yé i bem le a bôñôl bé loñge,” bi ñunda le jôga li ngéda li bi tagbe ilole bon ba Lôk Yuda ba ba bi téñbe ni Yéhôva ba ntémb i loñ yap. Ni maliga, bon ba Israel ba bi tégbaha 70 nwii i minkôm i Babilôn, ilole ndék yap i ntémb i Yérusalem. (Yésaya 10:21; Yérémia 29:10) I ngéda bon ba Israel ba bé i minkôm i Babilôn, ba bé ee. Ndi i ngéda ba ga témb i loñ yap, ba ga ee ha bé.

5. Imbe hogbe Yésaya 30:19 a nti bés?

⁵ I len ini, yak bés di nla kôhna hogbe munu bibuk bi Yésaya 30:19, bi bi nkal le: “I ngéda u ga bat nye mahôla, a ga kônôl we ngoo.” Yésaya a nkal bés le Yéhôva a nyoñ ngéda i emble bés i ngéda di nlôndôl nye, a mpala ki timbhe masoohe més. Yésaya a nkônde le: “I ngéda a ga nok ndik kiñ yoñ, a ga timbhe.” I bibañga bilam bini bi nhôñlaha bés le Tata wés nu ngii a gwé yaga ngôñ i hôla i bôt ba mbat nye mahôla. A nyi le di gwé ngôñ ni mahôla ma inyu hônba mandutu.

6. Lelaa bibañga bi Yésaya bi ñunda le Yéhôva a nyoñ ngéda i emble masoohe ma hiki ngwélél wé?

⁶ Kii ipe nlôñ unu u niiga bés inyu masoohe més? Yéhôva a nyoñ ngéda i emble masoohe ma hiki ngwélél wé. Inyuki di nkal hala? I bibôdle bi Yésaya 30, Yéhôva a ngwélél i buk ini le “bé” inyule a mpôdôs litén jé jolisôna. Ndi i nlôñ 19, a ngwélél i buk ini le “we” inyule a mpôdôs hiki ngwélél wé. Yésaya a ntila le: “U ga ee ha bé,” “a ga kônôl we ngoo,” “a ga nok ndik kiñ yoñ.” Yéhôva a yé Tata wés nu a ngwés bés. A nkal bé man wé nye ki nye nu a nimis makénd le: “Inyuki u mbomb hala? Inyuki u gwé bé ngui kiki hisém.” To! A ntôñ hiki wada wés, a nyoñ ki ngéda i emble masoohe ma hiki ngwélél wé.​—Tjémbi 116:1; Yésaya 57:15.

7. Lelaa bibañga bi Yésaya ni bi Yésu bi ñunda nseñ i téñbe ni masoohe?

 ⁷ I ngéda jam li ntééñga bés, ndi di soohe Yéhôva, jam li bisu Yéhôva a nla boñ li yé le, a nti bés ngui i hônba i ndutu i. Jon ibale ndutu yés i mal bé kiki di hoñlak, i nla ba nseñ le di téñbe i bat Yéhôva ngui i hônba i ndutu i. Yéhôva nyemede a mbat le di boñ hala. Hala a nene munu bibañga bi Yésaya bini le: “Ni ti bañ [Yéhôva] noi.” (Yésaya 62:7) Kii hala a nkobla? Di nlama téñbe i soohe Yéhôva, kayéle a ba wengoñle di nti bé nye pôla le a noi. Bibañga bi Yésaya bi nhôñlaha bés hihéga Yésu a bi yoñ inyu jam li masoohe i kaat Lukas 11:8-10, 13. Mu hihéga hi, Yésu a nti bés makénd le di “nai ni yagal” mbuu mpubi, di ‘bat ki wo [Yéhôva] ibabé waa.’ Ndi di nla ki bat Yéhôva le a ti bés maéba inyu yoñ makidik malam.

8. I ngéda kôba, lelaa bibañga bi Yésaya 30:20, 21 bi bi yon?

⁸ Añ Yésaya 30:20, 21. I ngéda ntôñ gwét u Babilôn u bi kéña tison Yérusalem nwii wada ni pes, ndutu i bi nai, ba je yo, ba nyo yo, kiki mut a nje bret, a nyok malép. Ndi minlôñ 20 ni 21 mi ñunda bés le Yéhôva a bi bôn Lôk Yuda le ibale ba ntam béba yap, ba héñha, a ga hôla bo. Yésaya a nsébél Yéhôva le “Nniiga woñ Nunkeñi,” a mbôn ki bôt ba litén le Yéhôva a ga niiga bo i nya i kôli. I bibañga bini bi bi yon i ngéda bon ba Lôk Yuda ba bi nyodi i minkôm i Babilôn. Yéhôva a bi unda toi le a yé Nniiga wap Nunkeñi. A bi ti bo maéba, litén jé li témb li bôdôl bégés nye. Yak bés i len ini, di gwé bisai le Yéhôva a yé Nniiga wés Nunkeñi.

9. Imbe njel Yéhôva a ngwélél i len ini inyu ti bés maéba?

⁹ Yésaya a nkônde kal le Yéhôva a yé Nniiga wés, bés di yé baudu. Yéhôva a ngwélél manjel ima inyu niiga bés. Njel bisu yon Yésaya a mpôdôl i ngéda a nkal le: “U ga tehe Nniiga woñ Nunkeñi ni mis moñ.” I bibañga bini bi ñunda le Nniiga a yé i bisu bi baudu bé. Kinje bisai di gwé i len ini le Yéhôva a niiga bés. Lelaa Yéhôva a niiga bés? A ngwélél ntôñ wé inyu boñ hala. Di nti nye mayéga inyule ntôñ u nti bés maéba malam. I biniigana di nkôhna i makoda, i makoda ma makiiña, i makoda ma ndôn, yak ni mu bikaat gwés, ni i biliñgeliñge ntôñ u mboñ  inyu yés, bi nhôla bés i hônba mandutu ma nkoñ ’isi ni maséé.

10. Lelaa di nok “kiñ i nlôl [bés] i mbus”?

¹⁰ Yéhôva a ngwélél njel i nyônôs iba inyu niiga bés. Yésaya a mpôdôl i njel i, i ngéda a nkal le: “Maôô moñ ma ga nok kiñ i nlôl i mbus yoñ.” I bibañga bi Yésaya bini, bi ñunda le Yéhôva a yé Nniiga nu a téé i mbus baudu bé, ndi a undga bo imbe njel ba nlama kil. Lelaa di nok kiñ i nlôl bés i mbus i len ini? Bañga i Djob le Bibel i bi tilba i ngéda kôba ni kwañ. Jon i ngéda di ñañ Bibel, a yé wengoñle di yé i nok kiñ i Nyambe wés, i i nlôl bés i mbus.​—Yésaya 51:4.

11. Kii di nlama boñ inyu téñbe ni maséé, inyuki?

¹¹ Lelaa di nla ôt nseñ ni maéba Yéhôva a nti bés ni njel ntôñ wé, yak ni Bañga yé? Ni yimbe le Yésaya a nkal mam ima. Pog, “njel ini.” Iba, “kil mu.” (Yésaya 30:21) Hala a kôli bé i yi njel, di nlama ki “kil mu.” Bañga i Yéhôva ni bikaat bi ntôñ bi niiga bés kii Yéhôva a mbat le di boñ; bi niiga ki bés lelaa di boñ i mam Yéhôva a mbat bés. Di nlama boñ i mam ma mo ima ibale di nsômbôl téñbe ni maséé i nson u Yéhôva. Yéhôva a ga sayap bés ndik ibale di nigil Bañga yé, di boñok ki i mam di nigil.

12. Lelaa kaat Yésaya 30:23-26 i ñunda le Yéhôva a nsayap bés?

¹² Añ Yésaya 30:23-26. Lelaa i mbañ ini i bi yon i ngéda bon ba Lôk Yuda ba bi nyodi i minkôm i Babilôn, ba témb i loñ Israel? Yéhôva a bi ti bo ngandak mam inyu boñ le ba niñ nyoo, ni inyu boñ le ba gwélél nye. Yéhôva a bi ti bo ngandak bijek. Ndi iloo hala, a bi ti ki bo hiki yom i bé béda bo inyu boñ le ba kôôge nye bebee, ba témb ba bôdôl gwélél nye i nya i kôli. I bisai bagwélél ba Djob ba bi kôhna ha ngéda i, bi bi loo bisai gwobisôna ba bi bana i ngéda bisu. Nlôñ 26 u ñunda le Yéhôva a bi kônde béyés mapubi i pes mbuu, hala wee a bi hôla bo le ba nok Bañga yé. (Yésaya 60:2) Bisai bi Yéhôva bi bi hôla bagwélél bé le ba kon maséé, ba bana ki ngui i gwélél nye inyule “miñem nwap mi yé mbôô.”​—Yésaya 65:14.

13. Lelaa mbañ ini i nyon i len ini?

¹³ Baa i mbañ ini i nyon munu ngéda yés? Ibabé pééna. Lelaa ni? Ibôdôl i nwii 1919 N.Y., didun di bôt di bi pam i minkôm i Babilôn Nunkeñi, ba lo i bégés Djob i homa nu a yé nlam iloo Hisi hi Likak hi bon ba Israel ba ngéda  kôba. Ba bi lo i bégés Djob i paradis i mbuu. (Yésaya 51:3; 66:8) Kii i yé i paradis i mbuu ini?

14. (a) Kii i yé paradis i mbuu? (b) Bonjee ba nyééne mu i len ini? (Béñge Ndoñi bibuk.)

¹⁴ Ibôdôl i nwii 1919 N.Y., minhook mi bikristen mi niñ ikété paradis i mbuu. b I mbus ngéda, yak i bôt ba gwé botñem i niñ hana ’isi, hala wee mintômba mimpe, ba bi jôp i paradis i mbuu, ba bôdôl nok lingoñoo li bisai bi Yéhôva.​—Yôhanes 10:16; Yésaya 25:6; 65:13.

15. Hee paradis i mbuu i yéne?

¹⁵ Hee paradis i mbuu i yéne i len ini? Bagwélél ba Yéhôva ba yé ni nkoñ ’isi wonsôna. Jon yak paradis i mbuu i het ba nyééne i yé ni nkoñ ’isi wonsôna. I len ini, to hee homa kristen i nyééne, a yé ikété paradis i mbuu ntel wonsôna a mbégés Yéhôva i nya i kôli.

16. Kii di nla boñ inyu tehe bilama bi paradis i mbuu?

¹⁶ Inyu boñ le di pam bañ i paradis i mbuu, di nlama ke ni bisu i ti Yéhôva mayéga inyu bilôk bikéé gwés bi likoda. Lelaa di nla boñ hala? Di mboñ hala i ngéda di mbok mis i bilem bilam bi bilôk bikéé gwés, ha bilem gwap bibe bé. (Yôhanes 17:20, 21) Inyuki hala a yé nseñ? Di yoñ le hihéga hini. Ibale u nke i wom mbônji, baa w’a tehe ndik ntén mbônji wada tole w’a koba ngandak mintén mi mbônji? Nlélém jam won u yé i paradis i mbuu. Makoda més ma gwé ngandak mintén mi bôt. (Yésaya 44:4; 61:3) Di nlama boñ biliya i bok mis i bilama bi wom mbônji, hala wee bilôk bikéé gwobisôna bi bi yé i paradis i mbuu. Ndi di kida bañ i béñge le ngim mbônji i tôbôtôbô i ta bé ilam, hala wee di kida bañ i béñge bilem bibe bi ngim mankéé. Di nwas bañ le mahôha més tole mahôha ma bilôk bikéé gwés, ma boñ bés le di hôya bilama bi bilôk bikéé bi bi ngwélél Yéhôva ni nkoñ ’isi wonsôna ikété adna.

17. Kii hiki wada wés a nla boñ inyu tééda adna i likoda?

 ¹⁷ Hiki wada wés a nla boñ ngim jam le adna i ba ikété likoda. Kii di nla ni boñ? Di nlama ba bôt ba nkôp nsañ. (Matéô 5:9; Rôma 12:18) Hiki ngéda di mboñ biliya i bana maada ma nsañ ni bilôk bikéé gwés, di nkônde lémés paradis yés mbuu. Di nhôya bé le hiki mut a yé ikété paradis i mbuu, Yéhôva nyemede nyen a bi ôt nye. (Yôhanes 6:44) Yéhôva a yé maséé ngandak i ngéda a ntehe bés di mboñ biliya inyu boñ le nsañ ni adna bi ba ipôla bagwélél bé, ba a ngwés ngandak.​—Yésaya 26:3; Hagai 2:7.

18. Inyuki di nlama ôt pék mu Bañga i Djob?

¹⁸ Yéhôva a nti bagwélél bé ngandak mam malam. Kii di nla boñ inyu ôt nseñ ni i mam ma? Di nlama tibil nigil Bañga i Djob ni bikaat bi ntôñ. Yigil ni liôt pék bi ga hôla bés i bana bilem bi kristen ikété likoda, kiki bo gwéha i lisañ li bôt ni ñem gwéha. (Rôma 12:10) I ngéda di ñôt pék, ndi di tehe bisai Yéhôva a nkôp bés i len ini, hala a nlédés maada més ni nye. I ngéda di nhoñol bisai Yéhôva a mbôn bés inyu dilo di nlo, hala a nlédés botñem yés le di ga gwélél nye i boga ni boga. I mam ma momasôna ma nhôla bés i gwélél Yéhôva ni maséé ibôdôl nano.

19. (a) Kaat Yésaya 30:18 i nhôla bés i ba nkwoog nkaa ni kii? (b) Kii i ga hôla bés i hônba ni maséé?

¹⁹ Yéhôva “a ga telep” inyu hôla bés i ngéda a ga lo i tjé nkoñ ’isi unu. (Yésaya 30:18) Di nla ba nkwoog nkaa le Yéhôva nu “a yé Nyambe nu telepsép” a ga nwas bé le nkoñ ’isi u Satan u kônde nom to linut jada, ngéda i tjé wo i ma kola. (Yésaya 25:9) Yéhôva a mbem le i kel tohi ini i kola, yak bés di mbem yo le i kola. Ndi hanano, di boñ biliya bi ngui i diihe bisai di gwé i soohe, i nigil Bañga i Djob, i boñ i mam di nigil mu, ni i hoñol mam malam Yéhôva a nti bés ni ma a ga ti bés. Ibale di mboñ hala, Yéhôva a ga hôla bés i hônba mandutu ni maséé, ni i ke ni bisu i bégés nye.