BIKRISTEN bi hiai bisu, bi bi boñ biliya bi ngui inyu añle ngandak bôt “miñañ minlam mi Ane” kiki la yap. (Matéô 24:14) Bahogi ba bi ke yak biloñ bipe. Kiki hihéga, ñôma Paul a bi ke i mbok ba nsébél len le Turkai, a téé ki likalô nyoo ngandak mu kii a bé hiômôk kiki nsañal nu tôbôtôbô biloñ bipe. * Yom kiki bo 2 000 nwii mbus ngéda, hala we i nwii 2014, Turkai i témb i ba homa i het hônd likalô i tôbôtôbô i bi tagbe. Inyuki ba bi téé i hônd likalô i? Bonjee ba bi yoñ ngaba mu?

Batéé likalô i loñ Turkai ba nloo 2 800, ndi bayén i loñ ba yé 79 didun. Minsoñgi mi ñunda le ntéé likalô wada, a nlama tihba 28 000 bôt mu loñ i. Kiki ni nla hégda, batéé likalô ba bi tihba ndigi isii nomba i bôt ba nyén mu loñ. I hônd i tôbôtôbô ini, i bééna kiki njômbi bisu i tihba ngandak bôt i i bé le tihbana ikété isii ngéda. Bebee 550 bilôk bikéé bi biloñ bipe bi bi mpot hop Turkai, bi bi lo inyu añal miñañ minlam lôñni batéé likalô ba loñ mu hônd i. Kii i bi bôña?

Mbôgi keñi i bi tiba. Likoda jada li Istambul li bi tila le: “Ngéda bôt ba bi tehe bés, ba bi bat le: ‘Baa likoda li ndôn li yé hana? Di ntehe Mbôgi Yéhôva homa nyensôna!’” Likoda jada li tison i Izmir li bi tila le: “Nluk taxi wada nu a bé liyôñôl li matôa, a bat mañ likoda wada le, ‘kii i ntagbe? Baa nson nan u nkônde keñep?’” Ñ, bôt ba bi nôgda hônd i.

Bilôk bikéé bi bé lôl biloñ bipe, bi bi yoñ ngaba mu hônd likalô i nya i yôni. Steffen, nu a yé Danmark, a kal le: “Hiki ngéda, me bé tééne bôt likalô ba ba bé ngi nok ba mpôdôl Yéhôva. Me bi nôgda le, me yé toi i yis bôt jôl li Yéhôva.” Mankéé Jean-David, nu a bé lôl i Pulasi, a tila le: “Di bi tégbaha ntandaa ngéda i téé likalô i nloñ wada. Kinje loñge jam! Libim li bôt li bé yi bé Mbôgi Yéhôva. Hala a bé tomb i bôdôl nkwel, bebee le hiki ndap, i unda vidéô ni i ti nwet ndap bikaat.”

 Bilôk bikéé 550 bi bi yoñ ngaba mu, bi bi kap bebee le 60 000 ma bikaat ikété sonde iba ndigi! Hônd i bi la toi ti mbôgi ikeñi.

Makénd inyu likalô ma bi kôndba. Hônd i tôbôtôbô i, i bi ti bilôk bikéé bi loñ makénd. Ngandak yap i bi bôdôl hoñol i yoñ nson nsañal. Jon, ñañga u basañal ba ngéda yosôna i loñ Turkai u bi bet letee ni 24 i ngii bôgôl mu nwii u bé noñ ha.

I bet ba lôl biloñ bipe, ba bi kal lelaa hônd i bi tihba nson wap likalô, ngéda ba bi huu biloñ gwap. Sirin, mankéé nu muda wada i loñ Jaman, a tila le: “Lôk kéé i loñ Turkai i bé kon bé woñi i téé likalô ngéda ba bé boñ mam map ma niñ. Me yé me ba nsut ngéda i mpam le me téé likalô li mpaba. Ndi me nti mayéga inyu hônd i tôbôtôbô i, ni mahôla ma ndémbél i lôk kéé i nyoo, ni ngandak masoohe, me bi la boñ jam me bé boñ bé yôha. Me téé yak likalô ikété mashin, me ti yak bon ba mapep! I len ini, me ta ha bé me nsut lôôha lôôha kiki me bé ngéda bisu.”

Mankéé Yôhanes nu a nlôl i Jaman a kal le: “Me bi ôt biniigana inyu nson wem likalô. Bilôk bikéé bi loñ Turkai bi nsômbôl toi añle ngandak bôt ñañ nlam kiki la yap. Ba ntéé likalô hiki ngéda pôla i nene. Me bi yoñ makidik i boñ nlélém ngéda me bi témb i Jaman. Ndi nano, me ntééne toi ngandak bôt likalô iloo kôba.”

Mankéé Zenep, nu a nlôl i Pulasi a nkal le: “I hônd i, i bi héñha nson wem likalô ngandak. I bi hôla me i kônde bana makénd, ni i kônde bôdôl Yéhôva ñem.”

Batéé likalô ba bi bôdôl bana maada ma bas bas. Gwéha ni adna ipôla lôk kéé i ngandak biloñ i bi lôôha tihba bôt. Mankéé Jean-David, nu di mbôk di sima, a kônde le: “Di bi nôgda maleege malam lôk kéé yés i bi unda bés. Ba bi yoñ bés kiki mawanda map, ni kiki bôt bap ba lihaa. Ba bi yible bés makôga map. Me bé yi le, di yé lisañ li bôt i nkoñ isi wonsôna; me bé béna añ hala ikété bikaat gwés. Ndi lini lisañ, me bi noode yo memede. Me bi nôgda maséé i ba mut wada ikété  litén li Yéhôva, me nti ki nye mayéga inyu nsima nkeñi u.”

Sita Claire, nu a bé lôl i Pulasi, a kal le: “Too u nlôl i Danmark, Pulasi, Jaman tole Turkai, di bé ndik lihaa jada. A bé ndigi wengoñle, Djob a nsas minwaa mi biloñ nwominsôna ni mbôm séhél.”

Stéphanie nu a bé lôl i Pulasi a bi kônde le: “I hônd tôbôtôbô i, i bi niiga bés le, adna yés i nlôl bé homa di néñél, to ni hilémb hiés, ndi ni gwéha bés bobasôna di gwé inyu Yéhôva.”

Ngandak lôk kéé i i bi lôl biloñ bipe, i bi bôdôl hoñol i témb ke i yén nyoo i Turkai, inyu hôla i soso bôlô i yii. Ngandak i ma ke yak nyoo. Ba ndiihe mahôla ma banit likalô ba ngandak.

Di yoñ hihéga hi man juu nu a gwé 25 batéé likalô i ngim libôga. Ikété ntandaa ngéda, man juu nu a bééna ndigi mañ wada u likoda. Hégda maséé ma batéé likalô ma libôga li, ngéda i nwii 2015, banit likalô basamal, ba lôlak i Jaman ni i Ôland, ba bi lo i nit bo!

Banit likalô ba nsal i Turkai behee, ba nkal ni lelaa inyu niñ yap nyoo? I yé ntiik le, niñ i nlet ngim mangéda, ndi ba gwé bibom bikeñi. Di béñge yom bahogi ba bi kal:

Fédérikô nu a yé mbiibaga, a bak a gwé yom kiki 40 ma nwii ni jam nu a bi nyodne i Panya, a nkal le: “Kiki me gwé bé me ngandak nkus i nsôñga me i ke homa numpe, hala a nti me pôla i bok mahoñol mem i mam ma nlôôha ba nseñ.” Baa mankéé nu a nti bés makénd i yoñ ngaba mu nson u? A nkal le: “Yaa, ndi wee! Ngéda u nke i mbok ipe ni ngôñ i hôla bôt i yi Yéhôva, wee u yé bii niñ yoñ i moo mé. Ha ngéda i, u nôgda toi le Yéhôva a ntôñ we iloo kôba.”

Rudi, mbiibaga mankéé wada nu a bi lôl Ôland, nu a gwé bebee le 60 ma nwii, a nkal le: “Hala a  bi ti me maséé makeñi, i sal kiki mbôkna nlôñ, ni i niiga ngandak bôt maliga ba ba bé ngi nok mo ibôdôl behee. I tehe maséé ma bôt ngéda ba neebe maliga, i yé lingen li mahak.”

Sascha, mbiibaga mankéé nu a ntip bana 40 ma nwii, nu a bi lôl i loñ Jaman, a nkal le: “Hiki ngéda me yé likalô, me mboma bôt ba ba nok ñañ nlam inyu ngélé yap bisu. I ti bo pôla i pam yi jôl li Yéhôva li nti me ngandak maséé.”

Atsukô, mbiibaga sita nu a nlama bana 30 ma nwii ni pes, a lôlak i Yapan, a nkal le: “Ngéda kôba, ngôñ yem i bé le Armaguédôn a loo ha kunda yada. Ndi i len ini nu me yé i Turkai, me nti Yéhôva mayéga le a ngi hônbaga. Ngéda me ntehe lelaa Yéhôva a nkena mam, hala a ntinde me i kôôge nye bebee.”

Alisa, sita i loñ Ruslan, nu a ntip bana 30 ma nwii, a nkal le: “I sélél Yéhôva munu ntén nson unu, i bi hôla me i noode ni tehe le, Yéhôva a yé loñge. (Tjémbi 34:9) Yéhôva a ta ndik bé Isañ wem, ndi bañga yem liwanda, li me nkônde yi loñge mu kii me mboma ngandak mam. Niñ yem i yé nyonok ni mangéda malam, ni ngandak bisai!”

Ni njel hônd likalô li Turkai, miñañ minlam mi mpam i tihba ngandak bôt kiyaga. Ndi, libôga li ba ntihbaga bé li yii jôga. Hiki kel banit likalô i Turkai, ba mboma bôt ba mah nok bé ba pôdôl inyu Yéhôva. Baa ni yé le ni gwés sal nya libôga i? Ibale ñ, di nti bé makénd le: “Pana mis manan, ni béñge nwom kii mi yé bahôlaga inyu libumbul.” (Yôhanes 4:35) Baa ni yé le ni ke nit batéé likalô i ngim libôga li nkoñ isi i het “nwom mi yé bahôlaga inyu libumbul”? Ibale ñ, bôk ndugi yoñ bitelbene bi tôbôtôbô inyu yônôs njômbi i. Di yé nkwoog nkaa ni jam jada le: I yoñ ngaba ikeñi i nson u añal ñañ nlam “letee ni masuk ma ’isi” i ga lona bés ngandak bisai di ga la bé hégha!​—Minson mi baôma 1:8.