Ñane mandap ba ntéédana moni mi nkoñ’isi (bank mondiale), a bi béhe ikété ñanga u sôñ Hilônde, nwii 2022 le, “Mam ma moni ma nkoñ ’isi ma nke bé loñge to ndék. Ndamba i gwom i mbet ndigi bet ni bet, ki le i nlélém ngéda bôt ba gwé bé moni jôga, inyu somb gwom bi.”

 I pes yé, hikuu hikeñi hi moni, ni Pulasi le, Fonds monétaire international (FMI), hi nkal le: “Ndamba i belesin ni i bijek i nhoo bet masañ mana; ndutu i diyeyeba di bôt i mpam i héya bitamb, mu biloñ i het liyep li yé.”

 Bibel i nhôla bés i nok inyuki nkoñ ’isi u gwé mandutu inyu jam li moni; i niiga bés i kolba mandutu ma, i tinak ki bés bôdôl le ndék ngéda, mam ma moni ma ga tééñga ha bé ki bôt.

•    Bibel i nsébél ngéda di niñil len le “dilo di nsôk.”—2 Timôtéô 3:1.

•    Yésu a bi kal le di ga tehe “mam ma nkônha woñi,” ha ngéda i. (Lukas 21:11) Bôt ba nkon woñi inyu dilo di nlo, i ngéda ba ntehe lelaa ndamba i gwom i mbet ndigi, bet ni bet. Ba mbadba too ba ga la pam i tééda mahaa map.

•    Kaat i Masoola i bi kal le i “dilo di nsôk,” bijek bi ga hee diye ngandak. “Me nok yom wengoñle kiñ . . . i kalak le ‘Hihéga hi blé hiada inyu nsaa u ngim kel bôlô, ni dihéga daa di kôn inyu nsaa u ngim kel bôlô.’”—Masoola 6:6, Ngobol mbok yondo, buk isi lipep.

 Inyu yi mam mape inyu “dilo di nsôk,” ni mbañ i yé kaat Masoola, béñge vidéô ini le, Nkoñ ’isi u bi héñha ibôdôl i nwii 1914, ni i nkwel unu le “Les cavaliers de l’Apocalypse : qui sont-ils ?”

•    “Ba ga oñ mandap, ba yééne ki mu, ba ga bel nwom mi minkôô mi wai, ba je ki matam map. Ba ga oñ bé mandap le bôt bape ba yééne mu, ba ga bel bé to inyu boñ le bôt bape ba je.”—Yésaya 65:21, 22.

•    “Bijek bi ga ba ni hisi hiosôna; bi ga yamb mayoo i ngii dikôa.”—Tjémbi 72:16.

•    “Yéhôva a nkal le: “Kiki bape ba ntét bôt ba nok ndutu, kiki diyeyeba di ntjelel, m’a telep inyu sôñ bo.”—Tjémbi 12:5, MN. a

 Ndék ngéda, Djob a ga mélés nduña i moni ni liyep, he ndik ikété loñ yada bé, ndi ni nkoñ ’isi wonsôna. Inyu yi lelaa a ga boñ hala, béñge nkwel unu le, “Baa liyep li ga mal kel yada?”

 Yak len ini, Bibel i nla hôla bés i pamba i ngéda diye li nai. Lelaa? I gwé maéba malam ma ma nhôla bés i gwélél moni nwés ni pék. (Bingéngén 23:4, 5; Ñañal 7:12) Inyu tibil nok i jam li, béñge minkwel mini le, “Protegez vos moyens de subsistance” ni “Comment vivre avec moins.”