Pintor tu konten

Pintor tu daftar isi

Dijou sian Haholomon

Dijou sian Haholomon

”[Jahowa], naung manjou hamu sian na holom tu hatiuronna halongangan i.”​—1 PTR. 2:9.

ENDE: 43, 28

1. Aha do na masa tingki diripashon Jerusalem?

TAON 607 SM, Raja Nebukadnesar II dohot tentara Babel mamorangi Jerusalem. Didok di Bibel, dibunu raja i do angka na poso mamangke podang. ”Ndang maralangalang rohana mida dolidoli manang namarbaju, nang mida halak na matua dohot na ubanon.” Ujungna, ”joro ni Debata disurbu nasida do, jala dilohai angka parik ni Jerusalem jala sude bagas bolon na disi suda disurbu nasida dohot api; jadi mago ma sandok ulaulanasida angka na arga i”.—2 Kron. 36:17, 19.

2. Sipaingot aha do na dilehon Jahowa tu halak Jahudi, jala aha do na laho masa tu nasida?

2 Ndang pola longang halak Jahudi tingki diripashon Jerusalem. Alana saleleng martaontaon, nunga disuru Jahowa angka panurirang laho paingothon nasida. Molo ndang unduk, diporangi halak Babel ma nasida. Godang do halak Jahudi na mate, alai halak Jahudi na malua ditaban asa tading di Babel. (Jer. 15:2) Songon dia do situasi di panabanan? Hea do halak Kristen mangadopi situasi na sarupa? Molo hea, nandigan do i masa?

SITUASI DI PANABANAN

3. Aha do imbar ni situasi panabanan di Babel dohot parhatobanon di Mesir?

3 Dipaboa Jahowa tu halak Jahudi, molo diboan nasida tu panabanan, ingkon rade do nasida maradophon situasi disi jala mangulahon ulaon na boi diulahon. Marhite si Jeremia, Debata mandok, ”Pauli hamu angka bagas, laos ingani hamu, jala pungka hamu angka porlak, laos pangan hamu parbuena! Ringkoti hamu huhut hasonangan ni huta habuanganmuna na hubahen i, jala tangiangkon hamu nasida tu Jahowa, ai molo marhasonangan huta i, marhasonangan ma dohot hamu.” (Jer. 29:5, 7) Halak Jahudi na mangihuthon tudutudu ni Jahowa, tongtong do mangulahon ulaon na somal di panabanan. Dipaloas halak Babel do halak Jahudi mangulahon ulaonna be jala mardalani di kota i. Di tingki i, Babel do pusat bisnis. Angka surat najolo patuduhon, di tingki panabanan, gabe diboto halak Jahudi taringot manuhor dohot manggadis, jala boi mambahen karya tangan. Adong do halak Jahudi na gabe mamora. Situasi di panabanan, ndang maol songon tingki halak Israel gabe hatoban di Mesir saleleng marratus taon.—Jaha 2 Musa 2:23-25.

4. Asing ni halak Jahudi na so marsihohot, ise muse na marhasusaan, jala boasa nasida ndang boi mangulahon Patik ni Debata?

4 Pigapiga halak Jahudi di panabanan tongtong marsihohot tu Debata. Nang pe ndang diulahon nasida na sala, alai dohot do nasida susa raphon halak Jahudi na so marsihohot. Didapot halak Jahudi do na dihaporluhon nasida, alai songon dia do nasida boi tongtong marsihohot tu Jahowa? Bagas joro dohot mezbah nunga dilengsehon, jala ndang adong be angka malim na martugas. Alai, adong do halak Jahudi na marsitutu mangihuthon Patik ni Debata. Umpamana, si Daniel, si Sadrak, si Mesak, dohot si Abednego, ndang olo mangallang sipanganon na ramun di halak Jahudi. Bibel pe mandok, tongtong do si Daniel martangiang tu Debata. (Dan. 1:8; 6:10) Alai, ala bangso parbegu do na mamarenta nasida, maol do nasida mangihuthon sude na disurat di Patik i.

Sai saut do janji ni Debata!

5. Aha do pangkirimon na dilehon Jahowa, jala boasa janjiNa palongang rohanta?

5 Boi dope halak Israel manomba Debata hombar tu na dihalomohon rohaNa? Di tingki i, maol do ra mangulahon i, alana ndang olo halak Babel paluahon halak na ditaban. Alai, nunga marjanji Debata Jahowa laho paluahon naposoNa, jala i do tutu na masa. Sai saut do janji ni Debata!—Jes. 55:11.

HEA DO HALAK KRISTEN DITABAN TU BABEL?

6, 7. Boasa ringkot tapaimbaru parbinotoanta?

6 Hea do halak Kristen mangadopi situasi songon halak Jahudi na ditaban tu Babel? Saleleng martaontaon, The Watchtower mandok, halak Kristen na marsihohot ditaban tu Babel taon 1918 jala dipalua sian Babel taon 1919. Di artikel on dohot di artikel na mangihut, taparsiajari ma boasa porlu tapaimbaru parbinotoanta.

Andorang so porang Dunia I, naposo ni Debata na miniahan ndang olo mangihuthon agama na so sintong

7 Pingkirhon ma on: Babel na Balga, i ma imperium agama na so sintong. Naposo ni Debata, ndang diparhatoban agama na so sintong di taon 1918. Tutu do, di tingki i, adong halak na miniahan na dianiaya. Alai, pamarentaon do na manganiaya nasida, ndang agama na so sintong. Andorang so Porang Dunia I, naposo ni Debata na miniahan ndang olo mangihuthon agama na so sintong. Alani i, ndang boi tadok naposo ni Jahowa ditaban tu Babel na Balga taon 1918.

SADIHARI DO NAPOSO NI DEBATA DITABAN TU BABEL?

8. Aha do na masa dung mate angka apostel? (Ida gombar di mula ni parsiajaran.)

8 Tingki Pentakoste taon 33 M, marribu halak Kristen dimiahi marhite tondi parbadia. Nasida gabe ”marga na pinillit . . . hamalimon na raja, bangso na badia, houm na ginomgomanna”. (Jaha 1 Petrus 2:9, 10.) Tingki mangolu dope angka apostel, denggan do huria diparrohahon. Alai dung mate nasida, adong pigapiga baoa di huria na mangajarhon ajaran na so sintong jala mambahen angka sisean dao sian hasintongan. Lomo roha ni angka baoa on tu ajaran ni si Aristoteles dohot si Plato, jala ndang mangajarhon hasintongan sian Bibel. Pandapot ni nasida sandiri do na diajarhon tu huria. (Ul. 20:30; 2 Tes. 2:6-8) Angka sintua hian do nasida di huria. Nang pe didok Jesus tu angka siseanna, ”Saluhutna hamu marhahamaranggi,” alai mulai ma dibahen nasida punguan ni angka pandita.—Mat. 23:8.

Halak Kristen na miniahan dos songon eme na dipaboa Jesus, jala diulahon nasida do na dumenggan laho manomba Debata

9. Patorang ma songon dia halak Kristen na manimbil sian hasintongan rap saulaon dohot pamarentaon ni Rom. Aha do hasilna?

9 Di taon 313 M, mamarenta ma Kaisar Konstantin di Rom jala dibahen ibana agama Kristen na so sintong gabe agama resmi. Dung i, rap saulaon ma Gareja dohot pamarentaon ni Rom. Umpamana, si Konstantin marpungu dohot pemimpin ni agama, na didok Konsili Nicea. Dung parpunguan i, disuru Kaisar i ma asa dipenjarahon sahalak imam na margoar si Arius, ala ndang olo mangkaporseai molo Jesus i do Debata. Dung i, si Theodosius ma na gabe Kaisar di Rom, jala Gareja Katolik dibahen gabe agama resmi di pamarentaon ni Rom. Sejarawan mandok, halak Rom na manomba ganaganaan gabe ”halak Kristen” tingki pamarentaon ni Kaisar Theodosius. Tingki i, ala dijalo halak Kristen na manimbil sian hasintongan ajaran ni sipelebegu, gabe bagian sian Babel na Balga ma nasida. Nang pe songon i, sai adong do halak Kristen na miniahan na tongtong marsihohot. Nasida songon eme na dipaboa Jesus. Marsitutu do nasida mangulahon na dumenggan asa boi manomba Debata, alai otik do na olo manangihon nasida. (Jaha Mateus 13:24, 25, 37-39.) Tangkas ma, nasida ditaban Babel!

10. Boasa ndang porsea be halak tu ajaran sian gareja?

10 Pigapiga ratus taon dungkon Masehi, adong dope halak na manjaha Bibel mamangke bahasa Junani manang Latin. Dibandingkon nasida ma ajaran sian Bibel dohot ajaran sian gareja. Tingki diboto nasida na sala do ajaran ni gareja, ndang olo nasida mangihuthon ajaran i. Alai, maol do paboahon taringot i tu na asing, alana dibunu do nasida molo diulahon i.

11. Songon dia do dibahen gareja asa unang adong halak na manjaha Bibel?

11 Lam leleng, ndang godang be halak mamboto bahasa Junani manang Latin. Alai, ndang olo pemimpin ni gareja paloashon Bibel diterjemahon tu bahasa na godang dipangke. Alani i, gabe holan pandita dohot parsingkola na timbo do na boi manjaha Bibel, jala pigapiga sian nasida ndang boi denggan manjaha dohot manurat. Diuhum do halak na so satolop tu ajaran ni gareja. Alani i, halak Kristen na miniahan na tongtong marsihohot, mambahen angka parpunguan na metmet, alai pigapiga sian nasida ndang boi dohot marpungu. Dos songon halak Jahudi na ditaban di Babel, angka halak na miniahan ndang boi manomba Debata dohot cara na denggan. Tongtong dope Babel na Balga na mangarajai!

ADONG PANGKIRIMON

12, 13. Aha do dua alasan na mambahen halak Kristen na sintong boi mandapot haluaon? Patorang ma.

12 Boi dope halak Kristen na sintong manomba Debata hombar tu na dihalomohon rohaNa? Boi! Adong do pangkirimon laho malua. Taulas ma dua alana. Na parjolo, dibahen ma mesin cetak na boi digantiganti hurufna. Andorang so adong mesin i hirahira taon 1450, maol do manalin Bibel ala disurat mamangke tangan. Halak na malo manalin Bibel, boi do mangulahon i saleleng sampulu bulan! Jala, angka panalin i manurat di perkamen manang bahan na dibahen sian kulit ni binatang. Ujungna, adong ma pigapiga salinan ni Bibel, jala mansai arga do i. Alai, ala nunga adong mesin cetak dohot harotas, halak na malo boi manalin 1.300 halaman ganup ari!

Ala adong mesin cetak dohot halak na barani manerjemahon Bibel, gabe adong ma pangkirimon laho dipalua sian Babel (Ida paragraf 12, 13)

13 Na paduahon, i ma terjemahan ni Bibel. Hirahira taon 1500, adong do na barani manerjemahon Bibel tu bahasa na jotjot dipangke. Nang pe diboto na boi nasida dipamate, tongtong do nasida mangulahon on. Gabe holsoan ma pemimpin ni gareja. Boasa? Ala mabiar nasida, molo dijaha na serep roha Bibel di bahasa nasida, pintor disungkun ma: ’Didia do disurat di Bibel taringot api parpitapitaan? Didia do disurat di Bibel, ingkon tagaji imam molo marjamita tingki adong na mate? Didia do disurat di Bibel taringot paus dohot kardinal?’ Godang ajaran na so sintong di gareja marojahan sian ajaran ni si Aristoteles dohot si Plato, halak na mangolu marratus taon andorang so ro Jesus. Muruk do pemimpin ni gareja molo adong na mambahen sungkunsungkun tu nasida. Dipamate do halak na so satolop tu ajaran ni nasida. Lomo roha ni nasida asa unang dijaha halak be Bibel jala asa unang disungkuni be nasida. I ma na masa di tingki i. Alai, pigapiga halak na barani ndang olo dirajai Babel na Balga. Nunga didapot nasida hasintongan sian Bibel, jala lomo roha ni nasida mandapot gumodang hatorangan! Lam jonok ma haluaon sian agama na so sintong.

Adong do na barani manerjemahon Bibel tu bahasa na jotjot dipangke

14. (a) Aha do na diulahon angka halak na lomo rohana marsiajar Bibel? (b) Patorang ma songon dia donganta si Russell mangalului hasintongan.

14 Lomo do roha ni halak manjaha, mamparsiajari Bibel jala paboahon taringot i tu na asing. Ndang olo nasida diajari pemimpin ni gareja. Alani i, laho ma nasida tu inganan na paloashon halak marsiajar Bibel. Umpamana, Amerika Serikat. Tingki i, taon 1870, si Charles Taze Russell dohot pigapiga halak ringgas marsiajar Bibel. Mulana, lomo roha ni donganta si Russell mamboto agama dia do na mangajarhon hasintongan. Manat do ibana mambandingkon ajaran ni godang agama Kristen dohot agama na so Kristen tu ajaran ni Bibel. Gabe diboto ibana ma, ndang adong nanggo sada sian agama i na mangihuthon Hata ni Debata. Di sada tingki, mangkatai ma ibana dohot pemimpin ni pigapiga gareja. Lomo roha ni donganta si Russell asa dijalo nasida hasintongan na didapot ibana dohot angka donganna sian Bibel, jala mangajarhon hasintongan i tu huria ni nasida. Alai, ndang olo angka pemimpin ni gareja i manjalo. Gabe diboto Parsiajar Bibel ma, ndang boi nasida manomba Debata rap dohot angka halak sian agama na so sintong.—Jaha 2 Korint 6:14.

15. (a) Nandigan do halak Kristen na sintong ditaban tu Babel? (b) Sungkunsungkun aha do na laho dialusi di artikel na mangihut?

15 Di artikel on, nunga taparsiajari molo halak Kristen na sintong ditaban tu Babel dung mate apostel na parpudi. Alai, porlu dope taparsiajari aha alus ni sungkunsungkun on: Sian dia do taboto halak Kristen na miniahan dipalua sian Babel na Balga andorang so taon 1914? Tutu do ndang las roha ni Jahowa mangida naposoNa, ala ndang marhiras ni roha nasida marbarita na uli saleleng Porang Dunia I? Di tingki i, tutu do adong pigapiga donganta na dohot marpolitik jala gabe ndang dihalomohon Jahowa? Asing ni i, molo halak Kristen ditaban tu agama na so sintong dung mate angka apostel, nandigan do nasida dipalua? Angka sungkunsungkun on laho dialusi di artikel na mangihut.