BE FLƐ klɔ kun kɛ Mɛksiko. Afuɛ 1932 nun’n, nn be nga be tran lɔ’n, be ti sran miliɔn kun tra su. Afuɛ kunngba sɔ’n nun, Novanblu nun’n, sran’m be sieli kannin wie mun anngɔnda’m be su (feux tricolores). I sɔ’n yoli sran’m be fɛ kpa. Kɛ ɔ dili lemɔcuɛ kun’n, sran’m be tili i kɛ sran dan kun su ba Mɛksiko lɔ. I sɔ’n yoli be fɛ kpa ekun. Be nga be bo ndɛ’m be jɔ zronali nin televiziɔn nun’n, be ko minndɛli i alie jranwlɛ lɔ. Sran sɔ’n yɛle Zozɛfu Ritɛrfɔdu. Ɔ ti Zoova i Lalofuɛ’m be anuannzɛ’n i ɲrun dinfuɛ. I balɛ’n yoli aniaan nga be o Mɛksiko lɔ’n be fɛ kpa. Afin, ɔ bali kɛ ɔ nin bé yó aɲia dan kun. Aɲia sɔ’n, ɔ́ dí cɛn nsan.

Fluwa kun (L’Âge d’Or) seli kɛ: ‘Aɲia sɔ’n i yolɛ’n yoli cinnjin kpa. Afin kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, aniaan be miannin be ɲin be boli jasin fɛ’n i kpa Mɛksiko lɔ.’ Sran nga be trannin aɲia’n i bo’n, be ti sran kɔe 150 cɛ. ?Sanngɛ, ngue ti yɛ aɲia sɔ’n yoli i liɛ ngunmin-ɔn?

Kɛ́ bé yó aɲia sɔ’n, nn sran kpanngban be nin a timan jasin fɛ’n Mɛksiko lɔ. Kɛ ɔ fɛ i afuɛ 1919 nun’n, aniaan’m be yoli akpasua kun aɲia wie mun. Sanngɛ kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, asɔnun’m be nuan’n wa kpɛli su. Afuɛ 1929 nun’n, be fali sua kun be yoli Betɛli Mɛksiko lɔ. Ɔ maan, aniaan’m be buli i kɛ jasin fɛ bolɛ’n wá kɔ́ i ɲrun kpa siɛn’n. Sanngɛ, sa wie’m be wa tanndannin aniaan’m be ɲrun. I wie yɛle kɛ, anuannzɛ’n seli aniaan wie mɔ jasin bolɛ’n ti be junman mlɔnmlɔn’n (andɛ be flɛ be kɛ atin bofuɛ) kɛ, kɛ bé bó jasin fɛ’n, nán be di aata. I sɔ’n w’a yoman be nun kun i fɛ. I sɔ’n ti, ɔ jasoli anuannzɛ’n nun. Kpɛkun, ɔ ko kpɛli i asɔnun liɛ ba. Blɛ kunngba sɔ nun’n, be sieli aniaan uflɛ kɛ ɔ nian Betɛli’n su. Afin, aniaan ng’ɔ o lɛ laa’n, ɔ yo sa sukusuku. Sa kwlaa sɔ’n ti, ɔ fata kɛ be wla aniaan nga be o Mɛksiko lɔ’n be fanngan.

Kɛ bé yó aɲia dan’n, aniaan bian Ritɛrfɔdu ijɔli nzra nun kpɛ nɲɔn. Ndɛ ng’ɔ yiyili be nun’n, ɔ wlali aniaan’m be fanngan dan. Asa ekun’n, sran’m be tili i ndɛ wie mun aladio nun. Kpɛ klikli nga sran’m bé tíe jasin fɛ’n aladio nun Mɛksiko lɔ’n, yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Kɛ aɲia’n wieli’n, be fali aniaan uflɛ kɛ ɔ nian Betɛli’n su, naan ɔ siesie jasin fɛ bolɛ junman’n. Kɛ ɔ fin lɛ’n, Zoova i Lalofuɛ nga be o Mɛksiko lɔ’n be wa boli jasin fɛ’n i juejue su. Yɛ Zoova i fanngan nun’n, be kwla yoli sɔ titi.

Afuɛ 1933 nun’n, aniaan’m be yoli aɲia dandan nɲɔn. Be yoli kun Velakluzu lɔ. Yɛ be yoli kun Mɛksiko lɔ. Aniaan’m be miannin be ɲin be boli jasin fɛ’n. Yɛ i bo guali kpa. I wie yɛle kɛ afuɛ 1931  nun’n, jasin bofuɛ’m be ti 82. Sanngɛ afuɛ 1941 nun’n, be nuan’n ukali su kpɛ blu. Afuɛ kunngba sɔ nun’n, sran kɔe 1.000 be trannin aɲia dan kun bo Mɛksiko lɔ.

Afuɛ 1943 nun’n, Zoova i Lalofuɛ’m be yiali sran mun naan be tran aɲia dan kun mɔ bé wá yó i Mɛksiki lɔ klɔ 12 be su’n, be bo. * (An nian nzɔliɛ’n i su ndɛ’n.) Aniaan’m be klɛli aɲia’n i flɛlɛ’n, fluwa kekleke wie’m be su. Be fa sendeli be ɲrun nin be sin. Kpɛkun, be fa wlannin klɔ’n nun. Kɛ ɔ fɛ i afuɛ 1936 nun’n, Zoova i Lalofuɛ’m be yoli sɔ blɛ sunman be fa yiali sran mun naan be tran aɲia dandan’m be bo.

Kɛ Zoova i Lalofuɛ’m be fa sran’m be yialɛ fluwa’n fa sende be ɲrun nin be sin’n, i bo gua kpa. Mɛksiko lɔ zronali kun kannin aɲia’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ: “Cɛn klikli’n, be seli be kɛ be yia sran kpanngban kpa ekun. I cɛn nɲɔn su nun’n, be yili lika nga be yo aɲia’n i piɛ.” I sɔ’n w’a yoman Katoliki’m be fɛ. Ɔ maan, be tanndannin aniaan’m be ɲrun. Sanngɛ, srɛ w’a kunman aniaan mun. Be yiali sran mun. Zronali kunngba’n seli kɛ: “Klɔ’n i nunfuɛ’m be kwlaa be wunnin be.” Ɔ seli ekun kɛ aniaan’m be kwlaa, i bla o, i yasua o, be ‘fali fluwa sendeli be wun be kannin Ɲanmiɛn ndɛ’n.’ Zronalisi’m be cili aniaan nga be su yia sran mun Mɛksiko lɔ’n, be foto. Be fali foto sɔ mun fa sieli i zronali nun. Kpɛkun, be klɛli i bo lɛ kɛ: “Be truli klɔ’n nun.”

Zoova i Lalofuɛ kpanngban be miannin be ɲin kpa naan b’a kwla tran aɲia dandan nga be yo be Mɛksiko lɔ’n be bo. Aniaan sɔ’m be nun sunman be tran lika mmuammua kpa. Alie nin loto’m be sinman lɔ. Aniaan wie’m be seli kɛ: “Like kunngba cɛ ng’ɔ sin be wun koko lɛ’n yɛle Teleglamun ɲanman’n.” Ɔ maan, aniaan’m be fu aflunmun su. Annzɛ be nanti cɛn kpanngban kpa naan b’a kwla fa alie b’a wɔ aɲia dandan’m be bo.

Aniaan sunman be ti yalɛfuɛ. I sɔ’n ti, be kwlá kɔman aɲia dandan’m be bo wie. Be nga be yo blɛblɛ be kɔ’n, aniaan’m be sike be. Be sike wie mun Ɲanmiɛn Sielɛ sua’m be nun. Blɛ kun nun liɛ’n, be sikeli aniaan kɔe 90 Betɛli lɔ. Be lali kalitɔn’m be su. Fluwa Annuaire seli kɛ, be lali aniaan’m be ase. Be seli kɛ kalitɔn sɔ’m be su lalɛ’n yo “fɛ tra laso flɔlɔ su’n.”

Kɛ Zoova i Lalofuɛ sɔ’m be nin be niaan’m be yiali’n, ɔ yoli be fɛ dan. Ɔ maan, b’a buman be afɛ’n i like fi. Andɛ’n, Zoova i Lalofuɛ 850.000 tra su mɔ be o Mɛksiko lɔ’n, be kle kɛ be si ye wie. * (An nian nzɔliɛ’n i su ndɛ’n.) Fluwa Annuaire 1949 seli kɛ, kannzɛ be fɛli naan b’a tran aɲia sɔ’m be bo’n, sanngɛ be suli Zoova juejue su. Kɛ be ko wie aɲia dan kun yo mɔ ‘bé kókó yalɛ’n, aɲia sɔ’n i ndɛ yɛ be kan-ɔn.’ Be usali titi kɛ: ‘?Cɛn onin yɛ é yó aɲia dan kun ekun-ɔn?’—Amlɛnkɛn’m be mɛn’n i afiɛn lɔ ndɛ mun.