?Ngue yɛ maan e kwla di alaje kpafuɛ’n niɔn?
“Sɛ Nyanmiɛn Wa’n kpɔ amun ti’n, amún nyán amun ti mlɔnmlɔn.”—ZAN 8:36.
1, 2. (1) ?Ngue yɛ sran’m be bu i kɛ sɛ be yo’n, bé ɲán be ti-ɔ? (2) ?Kɛ be yo sɔ’n, wafa sɛ yɛ i bo gua-ɔ?
ANDƐ’N, lika sunman nun’n, sran’m be kan be ti ɲanlɛ ndɛ. Be kunndɛman kɛ be bu be lufle kun, yɛ be kunndɛman kɛ bé dí yalɛ kun. Sran wie’m be kusu, be kunndɛ kɛ be man be atin naan be kan ndɛ nga be klo’n, annzɛ be yo like nga be klo’n. Nanwlɛ, lika kwlaa nun’n, sran’m be kunndɛ kɛ bé ɲán be ti.
2 I sɔ’n ti’n, be jaso be siefuɛ’m be wun. Sanngɛ like nga be kunndɛ’n, be ɲɛnmɛn i. Blɛ sunman’n, be wun be ɲrun tra laa’n. Yɛ be kun be nun wie mun bɔbɔ. I sɔ’n kle kɛ ndɛ nga Famiɛn Salomɔn kannin m’ɔ o Akunndanfuɛ’n 8:9 nun’n, ɔ ti nanwlɛ. Ɔ seli kɛ: “Ɔ lɛ blɛ kun bɔ sran kun sie i wiengu kun kpɛkuun ɔ kle i nyrɛnnɛn-ɔn.”
3. ?Ngue yɛ é yó naan e klun w’a jɔ-ɔ?
3 Biblu’n kle e like ng’ɔ fata kɛ e yo naan e klun w’a jɔ’n. Zezi i sɔnnzɔnfuɛ Zaki seli kɛ: “Nyanmiɛn mmla’n [...] b’ɔ maan sran’m be nyan be ti’n, sran ng’ɔ nian nun’n, b’ɔ nian nun tititi’n, [...] Nyanmiɛn maan like ng’ɔ yo’n ɔ́ yó ye.” (Zak 1:25) Ɲanmiɛn si like ng’ɔ fata kɛ e yo naan e klun w’a jɔ’n. I sɔ’n ti, mmla ng’ɔ man e’n, fiɛn kaan sa nunmɛn i sin. Kɛ ɔ yili Adam nin Ɛvu’n, ɔ mannin be like kwlaa ng’ɔ fata kɛ be ɲɛn i naan be klun w’a jɔ’n. Nanwlɛ, Adam nin Ɛvu be dili alaje kpafuɛ’n.
BLƐ MƆ SRAN’M BE DILI ALAJE KPAFUƐ’N
4. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Adam nin Ɛvu be dili alaje-ɔ? (An nian desɛn ng’ɔ o kan like suanlɛ’n bo i bo lɛ’n.)
4 Alaje nga Adam nin Ɛvu be dili’n, yɛ klɔ sran kwlaa kunndɛ kɛ ɔ́ dí-ɔ. Bo Bolɛ ndɛ tre 1 nin 2 be kle kɛ, Adam nin Ɛvu be sa mianman like fi wun. Srɛ kunman be. Yɛ sran fi buman be lufle. Asa ekun’n, be kokoman. Afin, be le aliɛ kpanngban, yɛ be le junman kpa be di. Be tɔman tukpacɛ naan se kɛ bé wú. (Bo Bolɛ 1:27-29; 2:8, 9, 15) ?Sanngɛ, alaje sɔ mɔ Adam nin Ɛvu be di’n ti’n, be le atin be yo like kwlaa nga be klo’n?
5. ?Ngue yɛ maan sran’m be kwla di alaje-ɔ?
5 Sran kpanngban be bu i kɛ, kɛ be se kɛ sran kun di alaje annzɛ w’a ɲɛn i ti’n, yɛle kɛ ɔ yo like kwlaa ng’ɔ klo’n. Sɛ i bo gúa kpa annzɛ ɔ gúa tɛ o, i ndɛ nunman nun. Sanngɛ, fluwa kun se kɛ, kɛ be se kɛ sran kun di alaje’n, i bo yɛle kɛ ‘ɔ kwla fa ajalɛ ng’ɔ klo’n.’ Ɔ se ekun kɛ, sran sɔ’n i nvle’n nun’n, awa kpɛman mmla fa mianmianman sran mun. Sɛ like ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yó’n, ɔ su klemɛn i wiengu’m be yalɛ’n, awa tɛnndɛnmɛn i ɲrun. I sɔ’n kle kɛ, kɛ ɔ ko yo naan e tinuntinun y’a di alaje’n, nán ninnge ngba yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ. ?Sanngɛ, wan yɛ ɔ le atin kle e like ng’ɔ fataman kɛ e yo naan y’a kwla di alaje-ɔ?
6. (1) ?Ngue ti yɛ Zoova i kunngba cɛ yɛ ɔ le atin yo like kwlaa-ɔ? (2) ?Klɔ sran’m be le atin be yo like kwlaa nga be klo’n? (3) ?Ngue ti-ɔ?
6 Ɲanmiɛn Zoova i kunngba cɛ yɛ ɔ le atin yo like kwlaa-ɔ. Afin, i yɛ ɔ yili nglo nin asiɛ’n niɔn. Yɛ ɔ kwla sa’n kwlaa yo. (1 Timote 1:17; Sa Nglo Yilɛ 4:11) Famiɛn Davidi kleli kɛ Zoova i aɲrunɲan’n, ɔ nin i kwlalɛ’n be leman wunsu. (An kanngan 1 Be Nyoliɛ 29:11, 12 nun.) Sanngɛ, ninnge nga Zoova yili be’n be liɛ’n, nán ninnge ngba yɛ be le atin be yo-ɔ. Maan e wun i wlɛ kɛ Zoova kunngba cɛ yɛ ɔ fata kɛ ɔ kle e like nga e le atin e yo’n, nin nga e leman atin e yoman’n niɔn. Kɛ ɔ yili klɔ sran’n, ɔ kleli i kɛ ɔ leman atin yoman ninnge ngba.
7. ?Ninnge benin wie mun yɛ e yo be mɔ e di su aklunjuɛ-ɔ?
7 Adam nin Ɛvu be kwla fa be klunklo ajalɛ. Sanngɛ, kɛ ɔ ko yo naan b’a kwla tran nguan nun’n ti’n, ninnge wie’m be o lɛ’n, be kwlá seman kɛ be yoman. I wie yɛle wunmiɛn lolɛ’n, nin aliɛ dilɛ’n nin lafilɛ’n. ?I sɔ’n ti, é sé kɛ Ɲanmiɛn mianmian be? Cɛcɛ. Afin, wafa nga Zoova yili be’n ti’n, be si kɛ sɛ be yo ninnge sɔ mun’n, be klun jɔ́. (Jue Mun 104:14, 15; Akunndanfuɛ’n 3:12, 13) Kɛ e lo wunmiɛn’n, annzɛ e di aliɛ nga e klo i kpa’n, annzɛ kusu e lafi kpa kɔnguɛ’n, ɔ yo e fɛ. Yɛ e bumɛn i kɛ ninnge sɔ’m be ti’n, e diman alaje. ?Nɛ́n i-ɔ? Adam nin Ɛvu be kusu, b’a bumɛn i sɔ wie.
8. (1) ?Ngue yɛ Zoova seli Adam nin Ɛvu kɛ be yo-ɔ? (2) ?Ngue ti-ɔ?
8 Zoova seli Adam nin Ɛvu be kɛ be wu ba, naan be trɛ asiɛ’n su. Yɛ maan be nian asiɛ’n i lika. (Bo Bolɛ 1:28) ?Like sɔ mɔ Zoova waan be yo’n ti’n, b’a diman alaje kun? Cɛcɛ. Afin, junman sɔ mɔ Ɲanmiɛn mannin be’n ti’n, asiɛ’n káci lika klanman. Kpɛkun, be nin be mma mun mɔ fɔ nunman be nun’n, bé trán su tititi. Like nga ti yɛ Zoova yili asiɛ’n, yɛ ɔ o lɛ-ɔ. (Ezai 45:18) Andɛ’n, sɛ sran kun se kɛ ɔ jaman bla annzɛ bian, naan ɔ wuman ba’n, ɔ fɔnman Ɲanmiɛn mmla’n. Sran wie’m be kusu, be si kɛ sɛ be ja bla annzɛ bian’n be kwla wun be ɲin su, sanngɛ be yo sɔ yɛ be wu ba. (1 Korɛntfuɛ Mun 7:36-38) Afin, be si kɛ i sɔ’n kwla man be aklunjuɛ wie. (Jue Mun 127:3) Sɛ ɔ ti kɛ Adam nin Ɛvu be ɲin yili Zoova’n, nn be nin be mma’m be klun jɔli tititi.
?NGUE TI YƐ SRAN’M B’A DIMAN ALAJE KPAFUƐ’N KUN-ƆN?
9. ?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn i mmla ng’ɔ o Bo Bolɛ 2:17 nun’n timan tɛ-ɔ?
9 Zoova mannin Adam nin Ɛvu be mmla kun. Kpɛkun, sɛ b’a nantiman mmla sɔ’n su’n, sa ng’ɔ́ jú be su’n, ɔ kan kleli be wie. Ɔ seli kɛ: “Sa kpa’n nin sa tɛ’n be silɛ waka’n i mma liɛ’n, nán di i li. Sɛ a di’n, saan wulɛ cɛ yɛ á wú-ɔ.” (Bo Bolɛ 2:17) ?Mmla sɔ’n ti tɛ? ?I su nantilɛ ti kekle? ?Sɛ Adam nin Ɛvu be nanti su’n, be su diman alaje kun? Cɛcɛ. I kpa bɔbɔ’n, fluwa sifuɛ nga be suan Biblu’n i nun like’n, be dan lika be se kɛ mmla sɔ’n ti kpa dan, naan nán ngbɛn ti yɛ Ɲanmiɛn mannin be mmla sɔ’n niɔn. Be nun kun seli kɛ mmla sɔ’n kle e kɛ “Ɲanmiɛn kunngba cɛ yɛ ɔ si like ng’ɔ ti kpa man [...] klɔ sran mun-ɔn. Yɛ i kunngba cɛ yɛ ɔ si like ng’ɔ timan kpa [...] manman be’n niɔn. Sɛ klɔ sran’m be kunndɛ kɛ be liɛ yo ye’n, ɔ fata kɛ be lafi Ɲanmiɛn su, yɛ be ɲin yi i. Sɛ b’a yoman sɔ’n, ɔ́ yáci be lɛ naan be bɔbɔ be kle like ng’ɔ ti kpa’n [...] nin ng’ɔ ti tɛ man be’n.” I sɔ’n kusu, klɔ sran’m be kwlá yoman.
Ajalɛ nga Adam nin Ɛvu be fali’n i bo guali tɛ. (An nian ndɛ kpɔlɛ 9-12 nun.)
10. ?Kɛ be se kɛ sran kun kwla fɛ i klunklo ajalɛ’n, ɔ nin kɛ sran sɔ’n bɔbɔ kle like ng’ɔ ti kpa’n nin ng’ɔ ti tɛ’n, i nɲɔn’n ti kun? An yiyi nun.
10 Sran wie’m be kwla bu i kɛ Zoova w’a manman Adam nin Ɛvu be atin naan be fa be klunklo ajalɛ. Sran sɔ’m be wunman sa kun i wlɛ. Yɛle kɛ, kɛ be se kɛ sran kun kwla fɛ i klunklo ajalɛ’n, ɔ nin kɛ sran sɔ’n bɔbɔ kle like ng’ɔ ti kpa’n nin ng’ɔ ti tɛ’n, ɔ timan kun. Adam nin Ɛvu be kwla se kɛ bé yó Ɲanmiɛn klun sa, annzɛ be yoman. Sanngɛ, Zoova kunngba cɛ yɛ ɔ le atin kle like ng’ɔ ti kpa nin ng’ɔ ti tɛ’n niɔn. “Sa tɛ nin sa kpa’n be silɛ waka’n” ti’n, Adam nin Ɛvu be si sɔ weiin. (Bo Bolɛ 2:9) Wie liɛ’n, kɛ e fa ajalɛ’n, e siman wafa nga i bo’n gúa’n. Yɛ e kwlá seman kɛ ajalɛ kwlaa nga e fa be’n, be bo’n gúa kpa. Kɛ sran wie’m bé fá ajalɛ wie mun’n, be bu i kɛ ɔ ti kpa, sanngɛ i bo m’ɔ́ gúa’n yɛle afɛ’n nin ɲrɛnnɛn’n. (Nyanndra Mun 14:12) Nanwlɛ, nán ninnge ngba yɛ klɔ sran’m be kwla yo-ɔ. Kɛ Zoova mán Adam nin Ɛvu be mmla’n ɔ kleli be kɛ, sɛ be ɲin yi i’n, yɛ bé dí alaje kpafuɛ’n niɔn. ?Sanngɛ, ajalɛ benin yɛ be fali-ɔ?
Zoova kunngba cɛ yɛ ɔ le atin kle like ng’ɔ ti kpa nin ng’ɔ ti tɛ’n niɔn.
11, 12. ?Ngue ti yɛ ajalɛ nga Adam nin Ɛvu be fali’n, i bo’n guali tɛ-ɔ? An fa sunnzun ase kun be yiyi nun.
11 Satan seli Ɛvu kɛ: “Amun nyin tí. Amún yó kɛ i bɔbɔ [Ɲanmiɛn] sa, amún sí sa kpa’n nin sa tɛ’n.” (Bo Bolɛ 3:5) Satan i ndɛ’n su yɛ Ɛvu fali-ɔ. Ɔ nin i wun be ɲin w’a yiman Zoova. ?Kɛ be yoli sɔ’n, be wa dili alaje trali laa liɛ’n? Cɛcɛ. Be wa wunnin i wlɛ kɛ, sran nga i ɲin yiman Zoova’n, ɔ wun ɲrɛnnɛn. (Bo Bolɛ 3:16-19) Afin, Zoova w’a manman klɔ sran’m be atin kɛ be bɔbɔ be kle sa ng’ɔ ti kpa’n nin ng’ɔ ti tɛ’n.—An kanngan Nyanndra Mun 20:24 nin Zeremi 10:23 be nun.
12 Sɛ sran kun su cisan alapla nun’n, atin nga be kle i’n, i su yɛ ɔ fata kɛ ɔ fa naan w’a ju i juwlɛ-ɔ. Sanngɛ, sɛ lika nga i bɔbɔ klo’n, yɛ ɔ kɔ’n, i bo gúa tɛ. Adam nin Ɛvu be ti kɛ alapla nun cisanfuɛ m’ɔ faman atin nga be kle i’n su’n sa. Be kunndɛli kɛ bé yó ninnge mun kɛ be fa klo’n sa. Be ɲin w’a yiman Zoova. Ajalɛ sɔ mɔ be fali’n, i bo guali tɛ. Yɛle kɛ, be kacili sa tɛ yofuɛ yɛ be wuli. Be dunman nun ti’n, sa tɛ nin wie’n be bali mɛn’n nun. (Rɔmfuɛ Mun 5:12) Kɛ Adam nin Ɛvu be fali ajalɛ kɛ be bɔbɔ bé klé sa ng’ɔ ti kpa’n nin ng’ɔ ti tɛ’n, b’a diman alaje’n i kpafuɛ’n kun.
?NGUE YƐ É YÓ NAAN Y’A DI ALAJE KPAFUƐ’N NIƆN?
13, 14. ?Ngue yɛ é yó naan y’a kwla di alaje kpafuɛ’n niɔn?
13 Sran wie’m be bu i kɛ sɛ e le atin e yo like kwlaa nga e klo’n, ɔ ti kpa dan. Ɔ ti su kɛ, kɛ be mianmianman e’n, e ɲan su mmlusuɛ. Sanngɛ, sɛ e tinuntinun e yo like kwlaa nga e klo’n, mɛn’n nun tranlɛ’n yó kekle. Fluwa kun seli kɛ, ɔ le nvle kun nin i su mmla, yɛ mmla sɔ’m be ti tɛkɛtɛkɛ dan. Afin, kɛ bé kpɛ́ mmla sɔ mun’n, be bu wafa nga be kwla sasa sran mun’n i akunndan. Kpɛkun like ng’ɔ fataman kɛ sran’m be yo’n, be bu i akunndan wie. I sɔ yolɛ’n timan pɔpɔ. I sɔ’n ti yɛ be nga be kpɛ mmla mun’n, ɔ nin jɔlɛ difuɛ’m be sɔnnin dan’n niɔn. Afin, ɔ fata kɛ be yiyi mmla sɔ’m be nun be kle sran mun, yɛ be kle be wafa nga be kwla di be su’n.
14 Zezi Klist kleli like ng’ɔ fata kɛ e yo naan y’a kwla di alaje kpafuɛ’n. Ɔ seli kɛ: “Sɛ an fa min ndɛ nga n kan’n su sakpa, wuun an ti n sɔnnzɔnfuɛ sakpa, wuun amún sí ndɛ ng’ɔ ti nanwlɛ’n, yɛ ndɛ nanwlɛ sɔ’n ti amún nyán amun ti.” (Zan 8:31, 32) Ɔ maan, sɛ e kunndɛ kɛ é ɲán alaje kpafuɛ’n, ɔ fata kɛ e yo like nɲɔn. I klikli’n, ɔ fata kɛ e fa ndɛ nga Zezi kannin’n su. I nɲɔn su’n, ɔ fata kɛ e kaci i sɔnnzɔnfuɛ. Zezi seli kɛ: “Sɛ sa tɛ’n ti sran’n, wuun sran kwlaa ng’ɔ yo sa tɛ’n ɔ kaci i kanga.” Ɔ seli ekun kɛ: “Sɛ Nyanmiɛn Wa’n kpɔ amun ti’n, amún nyán amun ti mlɔnmlɔn.”—Zan 8:34, 36.
15. ?Kɛ nga Zezi fa kannin’n sa’n, ngue ti yɛ e kwla ‘ɲan e ti mlɔnmlɔn-ɔn’?
15 Alaje nga Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ bé dí’n, ɔ ti kpa tra alaje nga sran’m be dan lika be kunndɛ i andɛ’n. Kɛ Zezi kán sa tɛ’n i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Sɛ Nyanmiɛn Wa’n kpɔ amun ti’n, amún nyán amun ti mlɔnmlɔn.” Yɛle kɛ, sɛ é kwlá sé’n, e su yoman sa tɛ’n i kanga kun. ?Sanngɛ, ngue ti yɛ e kwla se kɛ e ti sa tɛ’n i kanga-ɔ? Yɛle kɛ, wie liɛ’n e kunndɛ kɛ é yó sa ng’ɔ ti kpa’n. Sanngɛ, sa tɛ’n yɛ e yo-ɔ. Asa ekun’n, e kwlá yoman sa kpa’n lele e guɛmɛn i ti nin i bo. I sɔ’n ti, e wla bo e wun. E wun e ɲrun. Yɛ e wu. (Rɔmfuɛ Mun 6:23) Kɛ akoto Pɔlu buli i sɔ liɛ’n i akunndan’n, ɔ yoli i ya dan. (An kanngan Rɔmfuɛ Mun 7:21-25 nun.) Kɛ fɔ su tranman e nun kun mɔ e su yoman sa tɛ’n kun’n, yɛ é dí alaje kpafuɛ mɔ i bo bolɛ nun’n, Adam nin Ɛvu be dili’n wie-ɔ.
16. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo naan y’a kwla ‘ɲan e ti mlɔnmlɔn-ɔn’?
16 Zezi seli kɛ: ‘An fa min ndɛ nga n kan’n su.’ I sɔ’n kle kɛ, ɔ fata kɛ e nian like nga Zezi kleli’n su e yo. Afin, e ti Klistfuɛ yɛ e klɛnnin e wun e mɛnnin i. (Matie 16:24) Kɛ nga Zezi fa kannin’n sa’n, e ti tɛ m’ɔ fɛli i wun yili’n ti’n, cɛn wie lele’n, é ɲán e ti mlɔnmlɔnmlɔn.
17. (1) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo naan e klun w’a jɔ-ɔ? (2) ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ ng’ɔ bɛ i sin’n nun-ɔn?
17 Kɛ mɔ e ti Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n, ɔ fata kɛ e nian like ng’ɔ kleli’n su e yo. Sɛ e yo sɔ’n, e klun jɔ́. Kpɛkun cɛn wie lele’n, é ɲán e ti mlɔnmlɔnmlɔn. Yɛle kɛ, e su yoman sa tɛ kun. Yɛ e su wuman kun. (An kanngan Rɔmfuɛ Mun 8:1, 2, 20, 21 nun.) Like suanlɛ ng’ɔ bɛ i sin nun’n, é wá wún kɛ Ɲanmiɛn maan e di alaje. ?Alaje mɔ e di’n ti’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ? ?Ngue yɛ é yó naan y’a kwla manman Ɲanmiɛn mɔ maan sran’m be di alaje kpafuɛ’n tititi-ɔ?
