1, 2. (1) ?Akoto Pɔlu blɛ su’n, ngue ti yɛ sran sunman be klo kanga dilɛ nin alaje dilɛ’n be ndɛ kanlɛ-ɔ? (2) ?Pɔlu seli kɛ wan yɛ maan e kwla di alaje’n i kpafuɛ’n niɔn?

LAA’N, be nga be tran Rɔmun mɛn’n nun lɔ’n, be fa be mmla mun, ɔ nin wafa nga be di jɔlɛ mun lɔ’n, ɔ nin alaje mɔ be di’n, be di be nuan. Kusu nn blɛ kun nun’n, sɛ be fa sran nsan mɛn sɔ’n nun lɔ’n, be nun kun ti kanga. Kanga sɔ mun yɛ be di junman kekleekle’m be nun sunman-ɔn. Ɔ maan, sran sunman be klo kanga dilɛ nin alaje dilɛ’n be ndɛ kanlɛ. Klistfuɛ mun bɔbɔ be yo sɔ wie.

² Akoto Pɔlu kannin alaje dilɛ’n i ndɛ wie. I blɛ su’n, sran kpanngban be kunndɛ kɛ be mɛn siefuɛ’m be man be alaje. Sanngɛ, nɛ́n i sɔ’n yɛ Pɔlu kunndɛli-ɔ. Ɔ nin i wiengu Klistfuɛ’m be tuli be klun be boli Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n kleli sran mun. Yɛ be kleli be like naan be wun i wlɛ kɛ e ti tɛ mɔ Zezi fɛli i wun yili’n, i su ye nga be kwla ɲɛn i’n, ɔ leman wunsu. Pɔlu kleli i wiengu Klistfuɛ mun kɛ Zoova yɛ ɔ kwla yo naan b’a di alaje’n i kpafuɛ’n niɔn. Ɔ seli be kɛ:  “Lika kwlaa nga e Min’n i Wawɛ’n wo lɛ’n, be di alaje.”—2 Korɛntfuɛ Mun 3:17.

3, 4. (1) ?Kwlaa naan akoto Pɔlu w’a kan ndɛ ng’ɔ o 2 Korɛntfuɛ Mun 3:17 nun’n, ngue ndɛ yɛ ɔ kannin-ɔn? (2) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo naan y’a kwla di alaje ng’ɔ fin Zoova’n niɔn?

³ Kɛ Zoova i anzi’n kan ndɛ kleli Moizi Sinai oka’n su lɔ m’ɔ́ jrá’n, i ɲrun’n ti ɲanɲanɲan. Kɛ Izraɛlifuɛ’m be wunnin Moizi’n, srɛ kunnin be. I sɔ’n ti, ɔ fali tannin kɛtɛli i ɲrun. (Ezipt Lɔ Tulɛ 34:29, 30, 33) Kɛ akoto Pɔlu klɛ́ Korɛntfuɛ Mun fluwa nɲɔn su’n, ɔ kannin sa sɔ’n i ndɛ. Kpɛkun ɔ seli kɛ: “Sɛ sran kun i nyin kaci e Min’n i wun’n, ɔ yi tannin sɔ’n.” (2 Korɛntfuɛ Mun 3:7, 13, 16) ?Ndɛ sɔ’n i bo’n yɛle benin?

⁴ Like suanlɛ ng’ɔ sinnin lɛ’n nun’n, e wunnin kɛ Zoova kunngba cɛ yɛ ɔ le atin yo like kwlaa-ɔ. Afin, i yɛ ɔ yili like kwlaa-ɔ. Ɔ maan, lika nga Zoova o lɛ’n, ɔ nin ‘lika kwlaa nga i wawɛ’n wo lɛ’n, be di alaje’ lɛ. I sɔ’n ti, Pɔlu seli kɛ sɛ e kunndɛ kɛ é dí i sɔ alaje’n, ɔ fata kɛ e “nyin kaci e Min’n i wun.” Yɛle kɛ, maan e fa e wun mantan Zoova kpa. Izraɛlifuɛ’m b’a yoman sɔ. Be buli klɔ sran akunndan. Kɛ Zoova deli be Eziptifuɛ’m be sa nun’n, be wa dili alaje. Ɔ nin i sɔ ngba’n, be ninnge liɛ mun yɛ be yolɛ’n loli be-ɔ. Ɔ maan, be yoli sa tɛ.—Ebre Mun 3:8-10.

5. (1) ?Alaje benin yɛ Ɲanmiɛn i wawɛ’n maan e di-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ e si kɛ kannzɛ bɔbɔ sran kun ti kanga annzɛ ɔ o bisua’n, Ɲanmiɛn maan ɔ kwla di alaje-ɔ? (3) ?Kosan benin mun yɛ é wá tɛ́ be su like suanlɛ nga nun-ɔn?

⁵ Kɛ sran kun di kanga lele mɔ be yaci i nun’n, ɔ di alaje. Sanngɛ, alaje nga Ɲanmiɛn i wawɛ’n maan e di’n, i kpa tra ngalɛ’n. Afin, Ɲanmiɛn wawɛ’n maan e faman ato ndɛ’m be su kun. Yɛ e su Ɲanmiɛn kɛ ɔ nin i fata’n sa. Asa ekun’n, cɛn wie lele e su yoman sa tɛ kun. Yɛ e su wuman kun. (Rɔmfuɛ Mun 6:23; 8:2) I sɔ alaje liɛ’n leman wunsu. Be nga be ti kanga annzɛ be o bisua bɔbɔ’n, be kwla di i sɔ alaje’n wie. (Bo Bolɛ 39:20-23) I wie yɛle aniaan bla Nansi Yuɛnin, ɔ nin aniaan bian Arɔld King be liɛ’n. Ɲanmiɛn su mɔ be lafi’n ti’n, be wlali be bisua afuɛ kpanngban. Be kannin sa ng’ɔ juli be su’n i ndɛ JW Televiziɔn nun. (An tin INTERVIEWS ET TÉMOIGNAGES > L’ENDURANCE DANS L’ÉPREUVE su.) Like suanlɛ nga nun’n, é wá tɛ́ kosan nga’m be su: ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e bu alaje mɔ e di’n, i like dan-ɔn? ?Yɛ alaje mɔ e di’n ti’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

6. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Izraɛlifuɛ’m b’a buman alaje nga Ɲanmiɛn maan be dili’n i like fi-ɔ?

⁶ Kɛ sran kun cɛ e like kpa kun’n, ɔ yo e fɛ. Yɛ e kunndɛ kɛ é klé sran sɔ’n kɛ e si ye. Sanngɛ, Izraɛlifuɛ mun b’a siman alaje nga Zoova maan be dili’n i su ye. Kɛ ɔ deli be Eziptifuɛ’m be sa nun’n, w’a  cɛman, be konvi wa sɔli aliɛ nin nzan nga be o Ezipti lɔ’n. Mani mɔ Zoova mannin be’n ti’n, be plannin. ‘Kpatra nin kɔnkɔnblu, nin melɔn, nin puaro nin lai mun’ ti’n, be kunndɛli kɛ bé sá be sin Ezipti lɔ. Alaje mɔ Ɲanmiɛn mannin be naan b’a kwla su i’n, w’a yoman be cinnjin. I sɔ’n ti, Zoova fali be wun ya dan kpa. (Kalɛ 11:5, 6, 10; 14:3, 4) ?Afɔtuɛ benin yɛ Izraɛlifuɛ’m be su ndɛ’n man e-ɔ?

7. (1) ?Ndɛ nga Pɔlu kɛnnin i 2 Korɛntfuɛ Mun 6:1 nun’n, wafa sɛ yɛ i bɔbɔ nantili su-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ e kwla niɛn i ayeliɛ’n su-ɔ?

⁷ Pɔlu seli Klistfuɛ mun kɛ Ɲanmiɛn maan i Wa Zezi Klist ti’n be di alaje, naan ɔ fata kɛ be si ye. (An kanngan 2 Korɛntfuɛ Mun 6:1 nun.) Fɔ o Pɔlu nun. Ɔ maan, sɛ é kwlá sé’n, ɔ ti sa tɛ’n nin wie’n be kanga. Kɛ ɔ buli i sɔ liɛ’n i akunndan’n, ɔ yoli i ya dan. Sanngɛ, ɔ seli kɛ: “Nyanmiɛn kwla o! Afin i yɛ maan e Min Jésus-Krist deli ye-ɔ. [...] Afin Nyanmiɛn Wawɛ’n kle sa uflɛ b’ɔ maan be bɔ be nin Krist-Jésus b’a kaci sran wunmuan’n bé nyán nguan. Ɔ maan m’an nyan n ti sa tɛ’n nin wie’n be sa nun.” (Rɔmfuɛ Mun 7:24, 25; 8:2) Kɛ Pɔlu sa’n, maan ɔ tran e klun titi kɛ e ti kpɔlɛ tɛ’n ti’n, y’a ɲan e ti sa tɛ’n nin wie’n be sa nun. Asa ekun’n, kɛ é sú Ɲanmiɛn’n, e klun titiman e. I sɔ’n ti e klun jɔ.—Jue Mun 40:9.

8, 9. (1) ?Afɔtuɛ benin yɛ Piɛli mannin e-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ alaje mɔ sran kun di’n, ɔ kwla kaci sa tɛ-ɔ?

⁸ Alaje nga e di’n ti’n, maan e la Zoova i ase. Sanngɛ, nɛ́n i sɔ ngunmin yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ. Ɔ fata kɛ e nian e wun su. Nán e se kɛ y’a ɲan e ti ti’n, é yó sa tɛ. (An kanngan 1 Piɛr 2:16 nun.) I sɔ sa’n yɛ ɔ juli Izraɛlifuɛ’m be su aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ-ɔ. Andɛ’n, ɔ fata kɛ e nian e wun su kpa. Afin, sran’m be fa e ɲin sie i tralɛ kpakpa mun, nin aliɛ fɛfɛ mun, ɔ nin be ɲin su yiyilɛ ninnge’m be  su. Be nga be fa be kɛ be kle i sɔ ninnge mun televiziɔn nin fluwa’m be nun’n, be ti nglanmannglanman. Be yo sɔ naan e to ninnge sɔ mun. Kusu nn, e sa mianman be wun. Sɛ y’a nianman e wun su’n, é yó kɛ mɛn’n nunfuɛ mun sa. Yɛle kɛ, é fía alaje mɔ e di’n, i sin é yó sa tɛ.

⁹ Afɔtuɛ nga Piɛli mannin’n ɔ kwla yo e ye suklu dilɛ nin junman kunndɛlɛ’n nun wie. Andɛ’n, be wla gbanflɛn nin talua’m be fanngan kɛ be suan fluwa kpa naan be wɔ inivɛsite dandan’m be nun. Be se be kɛ sɛ be yo sɔ’n, bé ɲán junman kpa, kpɛkun bé ɲán sika kpanngban. Ɔ maan, sran’m be ɲin yí be. Wie liɛ bɔbɔ’n, be fa fluwa wie mun kle be kɛ be nga be ɔli inivɛsite’n be akatua’n tra be nga b’a juman lɔ’n, be liɛ’n leleele. Ɔ maan, gbanflɛn nin talua’m be kwla bu i kɛ sɛ be di suklu be ju mmua’n be liɛ’n yó ye. ?Sanngɛ, ngue yɛ ɔ fata kɛ gbanflɛn nin talua mun nin be si nin be nin’m be wun i wlɛ-ɔ?

10. ?Kɛ é fá ajalɛ’n, ngue yɛ ɔ fataman kɛ e wla fi su-ɔ?

¹⁰ Sran wie’m be se kɛ suklu annzɛ junman nga sran kun dí’n, ɔ ti kɛ i bɔbɔ sa. Be bu i kɛ sɛ sran kun klo kɛ ɔ́ yó like kun naan i akunndan’n bumɛn i fɔ’n, ɔ fataman kɛ be se kɛ nán maan ɔ yo. Atrɛkpa’n, ndɛ kun mɔ akoto Pɔlu kannin’n ti yɛ be bu i sɔ-ɔ. Ɔ seli kɛ: “?Nguɛ ti yɛ n like liɛ nga n kwlɛ i yo’n, sran wie’m be klun titilɛ’n ti n kwlá yo-mɛn i kun-ɔn?” (1 Korɛntfuɛ Mun 10:29) Ɔ ti su kɛ sɛ e klo kɛ é dí suklu dan, annzɛ é dí junman dan’n, ɔ ti kɛ e bɔbɔ sa. Sanngɛ, nán maan e wla fi su kɛ e leman atin e yoman like ngba, naan ajalɛ nga e fa be’n, nán be ngba yɛ be yo e wun sa ye-ɔ. Pɔlu seli kɛ: “E kwla sa’n kwlaa yo, sanngɛ like ngba yo-man e wun sa ye, e kwla sa’n kwlaa yo, sanngɛ nɛ́n i ngba yɛ maan sran yo sran-an.” (1 Korɛntfuɛ Mun 10:23) Ɔ maan, kannzɛ e kwla fa e klunklo ajalɛ’n, sanngɛ nán like nga e klo kɛ é yó’n yɛ ɔ fata kɛ ɔ yo e cinnjin dan-ɔn.

11. ?Ngue ti yɛ Zoova kpɔli e ti-ɔ?

¹¹ Piɛli seli kɛ nán maan e ti ɲanlɛ’n kaci sa tɛ. Sanngɛ maan be wun kɛ e “ti Nyanmiɛn i sran mun.” Zoova fali Zezi kpɔli e ti. Ɔ maan, sɛ é kwlá sé’n, e timan sa tɛ’n nin wie’n be kanga kun. Zoova yoli sɔ naan e tu e klun e su i.

12. ?Ajalɛ kpa benin yɛ Nowe nin i awlofuɛ’m be kle e-ɔ?

¹² Alaje mɔ Ɲanmiɛn maan e di’n ti’n, maan e tu e klun e su i. Like kpafuɛ nga e kwla yo’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Sɛ e yo sɔ’n, mɛn’n nun ninnge’m be kunndɛlɛ’n ɔ nin e bɔbɔ e klunklo sa’m be yolɛ’n, be su yoman e cinnjin dan. (Galasifuɛ Mun 5:16) I lɛ nun’n, Nowe nin i awlofuɛ’m be kle e ajalɛ kpa. Be blɛ su’n, sran’m be yo nzaje sa mun, ɔ nin sa tɛtɛ wie mun ekun. Sanngɛ, like ng’ɔ yoli Nowe nin i awlofuɛ’m be cinnjin’n, yɛle junman nga Zoova mannin be’n i dilɛ. Be boboli mmeli’n, yɛ be kunndɛli aliɛ nga be bɔbɔ nin nnɛn’m bé dí’n. Asa ekun’n, be boli anannganman su nzue m’ɔ́ wá tɔ́’n, i jɔ kleli sran mun. Biblu’n se kɛ: “Noe yoli i kwlakwla ng’ɔ o lɛ’n kpan! Ndɛ nga Nyanmiɛn fa sieli i nyrun’n, ɔ niannin i kwlaa su yoli.” (Bo Bolɛ 6:22) I sɔ’n ti,  ɔ nin i awlofuɛ’m be fiteli nun.—Ebre Mun 11:7.

13. ?Ngue yɛ Zoova se e kɛ e yo-ɔ?

¹³ E mɔ e ti Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n, Zoova se kɛ maan e bo jasin fɛ’n. (An kanngan Lik 4:18, 19 nun.) Andɛ’n, Satan w’a saci sran kpanngban be akunndan’n. Ɔ maan, be wunmɛn i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn sulɛ wafa ng’ɔ timan su’n, ɔ nin aɲanbeun ninnge mun, ɔ nin politiki yolɛ’n be ti like tɛ. (2 Korɛntfuɛ Mun 4:4) Kɛ Zezi sa’n, maan e kle sran’m be like naan be su Ɲanmiɛn Zoova mɔ maan sran di alaje’n. (Matie 28:19, 20) Jasin fɛ’n i bolɛ’n timan pɔpɔ. Afin, lika wie’m be nun’n, Ɲanmiɛn ndɛ’n timan sran’m be cinnjin. Kɛ é bó jasin fɛ’n, be nun wie’m be fa e wun ya. Sanngɛ, e si kɛ Zoova yɛ ɔ sunman e kɛ e bo jasin fɛ’n niɔn. I sɔ’n ti’n, maan e tinuntinun e usa e wun kɛ: ‘?Wafa sɛ yɛ n kwla di Zoova i junman’n i kpa ekun-ɔn?’

14, 15. ?Ngue yɛ Zoova i sufuɛ kpanngban be yoli-ɔ? (An nian foto ng’ɔ o kan like suanlɛ’n bo i bo lɛ’n.)

¹⁴ Zoova i sufuɛ kpanngban be wun i wlɛ kɛ mɛn’n i awieliɛ’n w’a mantan koko. I sɔ’n ti, be yacili ninnge wie’m be yolɛ. Kpɛkun, be yoli atin bofuɛ. (1 Korɛntfuɛ Mun 9:19, 23) Wie’m be di junman sɔ’n kan be tran lɛ’n. Wie’m be kusu be tu ajalɛ be kɔ lika nga jasin bofuɛ’m b’a sɔnman lɔ’n. Afuɛ nnun nga be sinnin lɛ nun’n, aniaan 250.000 tra su be kacili atin bofuɛ. Yɛ dɔ nga su’n, titi atin bofuɛ’m be ti sran 1.100.000 tra su. Nanwlɛ, kɛ e wun kɛ aniaan sɔ’m be tu be klun be su Zoova’n, ɔ yo e fɛ dan.—Jue Mun 110:3.

¹⁵ Be flɛ aniaan kun kɛ Jɔnun. Yɛ i yi’n suan Ziditi. Be dili Ɲanmiɛn junman klɔ fanunfanun su lele afuɛ 30. Be seli kɛ, kɛ anuannzɛ’n kpɛli atin bofuɛ’m be suklu’n i ba afuɛ 1977 nun’n, ɔ wlali aniaan nga be dili suklu sɔ’n be fanngan kɛ be wɔ lika nga be sa mian jasin bofuɛ’m be wun lɔ’n. I sɔ’n ti, Jɔnun kacili junman ng’ɔ di’n i kpɛ sunman naan w’a kwla ɲan blɛ w’a di atin bolɛ junman’n. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, Jɔnun nin Ziditi be tuli ajalɛ be ɔli nvle uflɛ nun jasin fɛ’n i bolɛ. Lɔfuɛ’m be aniɛn’n, ɔ nin be ninnge yolɛ wafa’n, ɔ nin be liɛ’n timan kun. Asa ekun’n, wafa nga lika’n ti’n, ɔ nin be lɔ liɛ’n timan kun. ?Sanngɛ ngue yɛ ɔ ukali be-ɔ? Be srɛli Zoova kɛ ɔ suan be bo. Yɛ be lafili i su. ?Kɛ be bu Ɲanmiɛn i junman nga be dili i afuɛ kpanngban’n i akunndan’n, ɔ yo be nsisɔ? Jɔnun seli kɛ: “N bu i kɛ junman cinnjin kpafuɛ nga sran kun kwla di’n, i wie yɛ n dili-ɔ. Junman wie fi i kpa traman ngalɛ’n. N wunnin kɛ Zoova ti kɛ siɛ kpa kun sa. Ɔ maan min nin i e afiɛn wa mantannin kpa. Siɛn’n, n wun ndɛ ng’ɔ o Zak 4:8 nun’n i wlɛ kpa. Ɔ se kɛ: ‘An fa amun wun mantan Nyanmiɛn, yɛ i kusu fɛ́ i  wun mántan amun-ɔn.’ N si kɛ like ng’ɔ fata kɛ n yo naan n klun w’a jɔ’n, yɛ n yoli-ɔ.”

16. ?Ngue yɛ aniaan kpanngban be yoli m’ɔ kle kɛ be bu alaje nga Ɲanmiɛn maan e di’n i like dan-ɔn?

¹⁶ Aniaan wie’m be kwla di atin bolɛ junman’n afuɛ kpanngban kɛ Jɔnun nin Ziditi be sa. Sanngɛ wie’m be kwlá yoman sɔ. Aniaan sɔ’m be nun wie’m be uka aniaan nga be kplan sua mun’n. I wie yɛle kɛ, kɛ bé kplán anuannzɛ’n i bo bia m’ɔ o Warwiki lɔ’n, aniaan kɔe 27.000 be ko ukali be. Wie’m be dili lemɔcuɛ nɲɔn lɔ. Wie’m be dili anglo, wie’m be dili afuɛ kun annzɛ afuɛ kun tra su. Aniaan sɔ’m be dan lika be yacili be ninnge wie’m be yolɛ naan b’a kwla ko di junman Warwiki lɔ. Nanwlɛ, wafa nga aniaan sɔ’m be manman Zoova mɔ i ti yɛ e di alaje’n, ɔ yo ɲɛnmɛn dan.

17. ?Sɛ e tu e klun e su Zoova’n, ngue yɛ e kwla lafi su kɛ é ɲɛ́n i-ɔ?

¹⁷ E si Zoova. Yɛ kɛ mɔ e su i’n ti’n, e di alaje. Kɛ e bu i sɔ’n i akunndan’n, ɔ yo e fɛ dan. I sɔ’n ti, maan ajalɛ nga e fa be’n, be kle kɛ e bu alaje sɔ mɔ e di’n, i like dan. Yɛle kɛ, maan e tu e klun e su Zoova. Nán maan e bɔbɔ e ninnge’m be yolɛ’n lo e dan. Sɛ e yo sɔ’n, like nga Zoova seli kɛ ɔ́ yó mán klɔ sran mun’n, e dunman’n tɛ́ nun wie. Biblu’n se kɛ ninnge nga Zoova yili be’n, “be kwlaa bé nyán be ti, be su saci-man kun, yɛ nyrun nga Nyanmiɛn mma’m bé nyɛ́n i cɛn nga bé nyán alaje’n, be dunman’n tɛ́ nun wie.”—Rɔmfuɛ Mun 8:21.