Ndɛ akpasua klikli’n nun’n, e kannin Klezisi i wun wunnzue nga be yili’n i ndɛ. E wunnin kɛ be lɛkɛli i. I sɔ’n ti, Pɛɛsi famiɛn’n sacili i nvle’n. Sanngɛ, Pɛɛsi famiɛn kunngba sɔ’n i su ndɛ nga Biblu’n kannin’n, ɔ kpɛnnin su sɛsɛsɛ.

Be flɛ Ɲanmiɛn i nuan ijɔfuɛ kun kɛ Ezai. Bian sɔ’n ti Ebre. Ɔ kannin wafa nga cɛn wie lele’n, famiɛn kun mɔ i dunman’n yɛle Sirisi’n, ɔ́ wá fá Babilɔnin klɔ’n, i ndɛ. Kɛ ɔ kannin ndɛ’n, afuɛ lele 200 sinnin naan b’a wu famiɛn sɔ’n.

Ezai 44:24, 27, 28: “Zoova m’ɔ ti amun Ti Kpɔfuɛ’n [. . .] i ndɛ ng’ɔ kan’n yɛ: ‘Min yɛ n se nzue nga be bo ti kploun’m be kɛ: “An wie nun-ɔn, yɛ ń yó maan nzue ba’m bé wíe nun.” Min yɛ n se Sirisi kɛ: “Ɔ ti min nnɛn kankanfuɛ, yɛ ɔ́ wá yó maan min klun sa’n kwlaa kpɛ́n su’n niɔn.” Min yɛ n kan Zerizalɛmun ndɛ n se kɛ: “Bé wá kplɛ́n i uflɛ’n niɔn,” yɛ n kan min sua’n i ndɛ n se kɛ: “Bé wá wlá ɔ bo ase.”’”

Laa Glɛki’m be fluwa sifuɛ kun mɔ be flɛ i kɛ Erodotusi’n, ɔ seli kɛ Sirisi i sonja’m be yoli maan Efrati nzue ba’n m’ɔ sin Babilɔnin klɔ’n nun’n, ɔ sinnin lika uflɛ. I sɔ’n ti, sonja’m be kwla wluli klɔ’n nun. Kɛ be fali klɔ’n, Sirisi deli Zifu nga Babilɔninfuɛ’m be trali be lomuɛn’n. Kpɛkun, ɔ seli be kɛ be sa be sin Zerizalɛmun naan be ko kplan be klɔ’n. Kɛ be sacili Zerizalɛmun klɔ’n mɔ afuɛ 70 sinnin’n, yɛ sa sɔ’n juli-ɔ.

Ezai 45:1: “Zoova kannin ndɛ kleli i sran m’ɔ kpɛli i sieli i ngunmin’n, ɔ kannin ndɛ kleli Sirisi m’ɔ sɔli i sa fama’n, naan ɔ́ kwlá nvlenvle mun mɛ́n i’n, naan ɔ́ dé famiɛn’m be alɛ kunlɛ ninnge mun mɛ́n i’n, naan ɔ́ tíketíke anuan nga be ti nɲɔnnɲɔn’n ɔ́ mɛ́n i’n, naan b’a toman klɔ’m be anuan’m be nun.”

Kɛ Pɛɛsifuɛ’m bé jú Babilɔnin lɔ’n, nn klɔ’n i anuan’m be la su. Ɔ maan, be kwla fali klɔ’n. Pɛɛsifuɛ’m be fuli Babilɔninfuɛ’m be nun. Sɛ be si kɛ Sirisi su wa tɔ be su’n, nn be toli anuan nga be fite nzue ba’n su’n be nun.

Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be ndɛ kpanngban nga be kannin mɔ be kpɛnnin su’n, i kun yɛle ngalɛ’n. a Blɛ sunman’n, sran’m be se kɛ ndɛ nga wunnzue yifuɛ’m be kan’n, ɔ fin mmusu mun. Sanngɛ, ndɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kannin m’ɔ o Biblu’n nun’n, ɔ fin Ɲanmiɛn. Ɲanmiɛn bɔbɔ se kɛ: “N dun mmua n bo sa ng’ɔ́ wá jú’n su lele naan w’a ju, kɛ ɔ fɛ i laa lele’n, n dun mmua n bo sa nga be nin-a juman’n be su.”—Ezai 46:10.

 Ɲanmiɛn kpli mɔ i dunman’n yɛle Zoova’n, i kunngba cɛ yɛ ɔ kwla kɛn i sɔ ndɛ’n niɔn. Dunman sɔ’n i bo’n yɛle kɛ “ɔ yo maan ɔ kpɛn su.” I sɔ’n kle kɛ Ɲanmiɛn kwla si e ɲrun lɔ sa mun, yɛ ɔ yo maan i klun sa’n kpɛn su. I sɔ’n kle ekun kɛ Ɲanmiɛn yó ninnge kwlaa ng’ɔ seli kɛ ɔ́ yó be’n.

?E blɛ liɛ’n i su ndɛ nga Biblu’n kan’n, a kunndɛ kɛ á sí i? Biblu’n se kɛ: “Cɛn wie lele’n, kɛ mɛn’n ɔ́ kɔ́ i bue nuan’n, lika’n ɔ́ yó kekle.” Be klɛli Biblu’n nun ndɛ sɔ’n i afuɛ kɔe 2.000 yɛ. Nán kɛ cɛn wie lele’n asiɛ’n annzɛ klɔ sran’m bé núnnún sekeseke-ɔ. Sanngɛ, afɛ nin ɲrɛnnɛn m’ɔ o sran’m be su i afuɛ akpi kpanngban yɛ’n, yɛ be wíe-ɔ. Kɛ “mɛn’n ɔ́ kɔ́ i bue nuan’n,” sa nga bé jú’n, Biblu’n kan be ndɛ. Maan e fa e ɲin e sie i sa sɔ’m be nun wie’m be su.

2 Timote 3:1-5: “Mɛn’n i awieliɛ blɛ nun’n, [...] sran’m bé bú be bɔbɔ be wun akunndan, bé yó sika klofuɛ, bé dí be nuan, bé tú be wun, bé sáci Ɲanmiɛn nin sran wun, be ɲin su yiman be si nin be nin mun, be su siman ye, be nin be wiengu’m be su nantiman klanman, be su kloman be wiengu, be su kunndɛman kɛ be nin be wiengu’m bé tí be wun aniɛn, bé sáci sran wun, be su siman be wun su nian, bé yó wlɛ, be su kloman like ng’ɔ ti kpa’n, bé kpɛ́ be wiengu’m be bo waka, bé yó ɲin kekle, bé dí tutre. Be su kloman Ɲanmiɛn, fɛ dilɛ’n yɛ bé kló i-ɔ. Bé yó be wun kɛ be ti Ɲanmiɛn sufuɛ sa, sanngɛ be ayeliɛ’n su kleman sɔ.”

Andɛ’n, e wun i sɔ sa liɛ mun dan tra laa. Sran sunman be bu be bɔbɔ be wun akunndan, be klo sika, yɛ be di tutre. Be ɲin yiman like, be yo be sa-ɔ, be yaci cɛman. Asa ekun’n, sran sunman be ɲin yiman be si nin be nin, be klo mɛn dilɛ, sanngɛ be kloman Ɲanmiɛn. Nanwlɛ, kɛ lika’n cɛ́n m’ɔ́ sán’n, nn lika’n yó tɛ dan trá laa’n. ?W’a siɛmɛn i sɔ liɛ’n i nzɔliɛ wie?

Matie 24:6, 7: “Amún wá tí alɛ ngan, ɔ nin alɛ kunlɛ ndɛ mun.[...] “Nvle kun wá jáso nvle uflɛ wun. Yɛ famiɛn kun wá jáso famiɛn uflɛ wun.”

Fluwa sifuɛ wie’m be waan kɛ ɔ fɛ i afuɛ 1914 nun’n, sran nga alɛ’n w’a di be’n, be ju miliɔn 100 tra su. Nvle sunman nun’n, sran’m be juman sɔ. Ɔ bɔbɔ bu ɲrɛnnɛn nga alɛ’n ti’n, sran’m b’a wun i lele’n i akunndan kan nian. ?Sanngɛ, sran’m be fɛ i sɔ liɛ’n be fa tu be wun fɔ?

Matie 24:7: “Awe’n wá kpɛ́n.”

Fluwa sifuɛ wie’m be waan: “Aliɛ ng’ɔ o mɛn’n nun’n, ɔ kwla ju sran’m be kwlaa. Sanngɛ, cɛn kwlakwla’n sran miliɔn 815 be fa be klun awe be la. Yɛ sɛ be fa asiɛ’n su sran nsan’n, be nun kun ɲanman aliɛ kpa diman. Afuɛ kwlakwla’n, awe’n ti’n, ba kanngan miliɔn kɔe nsan be wu.

Liki 21:11: “Asiɛ’n wá kéje dan kpa.”

Afuɛ kwlakwla’n, asiɛ’n keje kpɛ akpiakpi ablenun (50.000). Be nun 100 bubu sua mun. Yɛ be nun kun yo sro dan. Fluwa sifuɛ wie’m be waan kɛ ɔ fɛ i afuɛ 1975 nun lele afuɛ 2000 nun’n, asiɛ’n i kejelɛ’n ti’n, sran 471.000 be wuli.

Matie 24:14: “Bé wá bó Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ nga asiɛ wunmuan’n su, naan be ti i nvlenvle’m be kwlaa be nun. I sin yɛ mɛn’n wíe-ɔ.”

Kɛ é sé yɛ’n, Zoova i Lalofuɛ miliɔn 8 tra su be kan Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n nvle kɔe 240 be nun. Be bo jasin sɔ’n klɔ dandan nin klɔ kanngan mun, nin nanmue nga be o bo’m be afiɛn nin oka’m be su’n be nun. Sɛ be di junman sɔ’n lele naan Ɲanmiɛn wun kɛ ɔ fata kɛ be jrɛn i’n, yɛ “mɛn i awieliɛ’n ɔ́ jú-ɔ.” Sɛ mɛn’n i awieliɛ’n ju’n, sran’m be su sieman mɛn’n kun. Sanngɛ, sran kun mɔ Ɲanmiɛn sieli i famiɛn’n, yɛ ɔ́ síe sran mun-ɔn. ?Kɛ famiɛn sɔ’n wá síe sran mun’n, sa nga bé wá jú’n, a kunndɛ kɛ á sí be? Sɛ ɔ ti sɔ’n, kanngan ndɛ akpasua ng’ɔ bɛ i sin’n nun.