1, 2. (1) ?Ngue like yɛ ɔ ti e cinnjin kpa-ɔ? (2) ?Ndɛ benin mun yɛ be ti e cinnjin kpa-ɔ? (3) ?Ngue ti-ɔ? (An nian foto ng’ɔ o kan like suanlɛ’n bo i bo lɛ’n.)

E MƆ e su Zoova’n, like ng’ɔ ti e cinnjin’n yɛle e nin i e afiɛn m’ɔ mantan’n. I sɔ’n ti e cinnjin dan ti’n, e kunndɛman kɛ like wie saci e nin i e afiɛn. Asa ekun’n, ndɛ nanwlɛ m’ɔ o Biblu’n nun’n ti e cinnjin kpa wie. Afin i ti yɛ e nin Zoova e kwla kaci janvuɛ-ɔ.—Kolɔsfuɛ Mun 1:9, 10.

² Zoova m’ɔ ti Like Klefuɛ Dan’n, ɔ kle e like kpanngban. Ɔ kle e kɛ i dunman’n ti cinnjin kpa. Kpɛkun ɔ kɛn i nzuɛn’m be ndɛ kle e wie. Asa ekun’n, ɔ kle e kɛ klolɛ dan m’ɔ klo e ti’n, ɔ fɛli i Wa’n kpɔli e ti. Ɔ kan Mɛsi’n i famiɛn dilɛ’n i su ndɛ kle e. Ɔ se e kɛ Klistfuɛ nga ɔ kpali be sieli be ngunmin’n bé kɔ́ ɲanmiɛn su. Kpɛkun be nga be ti “bua’m be wie mun’n”, bé trán asiɛ’n su. (Zan 10:16) Zoova kle e wafa ng’ɔ fata kɛ e nanti’n. Ndɛ kwlaa sɔ’m be o Biblu’n nun. Nanwlɛ, like nga Ɲanmiɛn kle e’n ti e cinnjin dan. Afin i ti’n e nin i e afiɛn kwla  mantan, yɛ e le like kpa kun mɔ e kwla fa e wla e gua su-ɔ.

3. ?Zoova de ndɛ nanwlɛ m’ɔ kle e’n, i ti sika?

³ Ɲanmiɛn Zoova i klun ti ufue dan. I klun ufue’n ti’n, ɔ fɛli i Wa’n yili e ti tɛ. Kɛ ɔ wun kɛ sran kun su kunndɛ ndɛ nanwlɛ’n, ɔ uka sran sɔ’n. Ɔ semɛn i kɛ ɔ tannin sika naan w’a si ndɛ nanwlɛ’n. Be flɛ bian kun kɛ Simɔn. Cɛn kun’n, i waan ɔ́ mán akoto Piɛli i sika naan ɔ mɛn i tinmin. I liɛ’n, ɔ́ fɛ́ i sa’n fua sran’m be su naan Ɲanmiɛn wawɛ’n jra be su wie. Sanngɛ Piɛli seli i kɛ: “Maan a nin ɔ sika’n be wɔ nyrɛnnɛn lika’n nun lɔ yɛlɛ kɛ a bu i kɛ a kwla fa sika to Nyanmiɛn like b’ɔ fa cɛ’n.” (Sa Nga Be Yoli’n 8:18-20) I lɛ nun’n, Piɛli kleli i kɛ w’a buman akunndan kpa. ?Ɔ maan, kɛ Biblu’n se kɛ e to nanwlɛ’n, i bo’n yɛle benin?

4. ?Ngue yɛ é wá wún i like suanlɛ nga nun-ɔn?

⁴ An kanngan Nyanndra Mun 23:23, NW nun. * (An nian nzɔliɛ’n i su ndɛ’n.) Ɔ fata kɛ e mian e ɲin naan y’a si ndɛ nanwlɛ m’ɔ o Biblu’n nun’n. I sɔ yolɛ nun’n, ɔ fata kɛ e kpɔci ninnge wie mun. Kɛ e ko “to nanwlɛ’n,” ɔ fata kɛ e mian e ɲin kpa naan y’a ‘yomɛn i atɛ.’ Yɛle kɛ nán e kpɔci i le. ?Wafa sɛ yɛ e kwla “to” ndɛ nanwlɛ m’ɔ o Biblu’n nun’n niɔn? ?I gua’n ti nɲɛ? Kosan sɔ’m be su tɛlɛ’n, ɔ́ wá úka e naan y’a wun i wlɛ kɛ ndɛ nanwlɛ’n ti like cinnjin kpa. Kpɛkun ɔ́ yó maan é fúa kpa kɛ e su kpɔcimɛn i le. Asa ekun’n, é wá wún like nga ti yɛ ndɛ nanwlɛ m’ɔ fin Zoova’n i kpa tra like kwlaa’n.

5, 6. (1) ?Kannzɛ e leman sika’n, sanngɛ wafa sɛ yɛ e kwla to nanwlɛ’n niɔn? An yiyi nun. (2) ?Nanwlɛ’n i su ye benin yɛ e ɲɛn i-ɔ?

⁵ Nán kɛ be yiman sika naan b’a ɲan like kun’n, i ti yɛ é sé kɛ like sɔ’n leman gua annzɛ ɔ timan cinnjin-ɔn. Ebre nun ndɛ mma ng’ɔ o Nyanndra Mun 23:23 nun mɔ be kacili i Wawle’n nun kɛ “to’n”, be kwla kaci i ekun kɛ “fa.” Ndɛ mma nɲɔn sɔ’m be kle kɛ sɛ sran kun waan ɔ́ ɲán like cinnjin kun’n, ɔ fata kɛ ɔ miɛn i ɲin kpa, annzɛ ɔ kpɔci ninnge wie mun naan w’a kwla ɲan like sɔ’n. Kɛ ɔ ko yo naan y’a wun wafa nga e kwla to nanwlɛ’n i wlɛ’n, maan e fa sunnzun ase kun. Wienun-ɔn, be su cɛcɛ mannda gua bo lɔ. ?Sɛ e bubu e sa nin e ja’n e tran su’n, mannda’n i ngunmin kwla ju e gbo’n nun lɔ? Cɛcɛ. Kannzɛ bɔbɔ e su yiman sika naan y’a ɲan mannda’n, sanngɛ ɔ fata kɛ e mian e ɲin e yo like kun naan y’a ɲan wie. Yɛle kɛ, maan e tu e ja e wɔ gua bo lɔ e ko fa e liɛ. I wafa kunngba’n, e tanninman sika naan y’a si ndɛ nanwlɛ’n. Sanngɛ, ɔ fata kɛ e mian e ɲin, yɛ e kpɔci ninnge wie mun naan y’a kwla si ndɛ nanwlɛ’n.

⁶ An kanngan Ezai 55:1-3 nun. Kɛ Biblu’n se kɛ “to nanwlɛ’n,” Zoova uka e naan y’a wun i wlɛ. Ndɛ mma sɔ’m be nun’n, Zoova fɛ i nuan ndɛ’n sunnzun nzue nin nɔnnɔn yɛ nzan. Kɛ e nɔn nzue flɔlɔ’n, e wla gua ase yɛ e wun kpaja e. I wafa kunngba’n, kɛ e si ndɛ nanwlɛ’n, e wun yo e sɔ wie. Kɛ bakan kun nɔn nɔnnɔn’n, ɔ ɲin klanman yɛ ɔ ɲan wunmiɛn. I wafa kunngba’n, Biblu’n nun ndɛ nanwlɛ’n yo maan e ɲan wunmiɛn kpɛkun e nin Zoova e afiɛn mantan kpa. Asa ekun’n, Zoova fɛ i nuan ndɛ’n sunnzun nzan. ?Ngue ti-ɔ? Biblu’n se kɛ nzan’n yo  maan sran wun ɲrɛn i. (Jue Mun 104:15) Ɔ maan kɛ Zoova se e kɛ “fa nzan’n,” i sɔ’n kle kɛ sɛ e fa afɔtuɛ ng’ɔ man e’n be su’n, é dí aklunjuɛ. (Jue Mun 19:9) Sa nga ti yɛ Zoova fɛli i sɔ sunnzun ase liɛ mun’n, yɛle kɛ ɔ kunndɛ kɛ e wun i wlɛ kɛ sɛ e si ndɛ nanwlɛ’n naan e fa su’n, é ɲán su mmlusuɛ. Maan e kan ajalɛ cinnjin nnun nga e fali be naan y’a kwla “to nanwlɛ’n” be ndɛ.

7, 8. (1) ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ nanwlɛ’n i tolɛ’n fa blɛ-ɔ? (2) ?Ngue yɛ suklu ba kun yoli-ɔ? (3) ?Wafa sɛ yɛ i bo guali-ɔ?

⁷ E blɛ’n. Sɛ sran kun waan ɔ́ tó nanwlɛ’n, ɔ fata kɛ ɔ fɛ i blɛ’n yo ninnge wie mun. I wie yɛle Ɲanmiɛn Sielɛ’n i su ndɛ tielɛ’n, ɔ nin Biblu’n nin e fluwa’m be nun kannganlɛ’n. Asa ekun’n, ɔ fata kɛ ɔ nin Zoova i Lalofuɛ’m be suan Biblu’n nun like, ɔ siesie i wun kpɛkun ɔ tran aɲia’m be bo. Kɛ ɔ ko yo naan w’a ɲan blɛ w’a yo ninnge cinnjin sɔ mun’n, ɔ fata kɛ ɔ yaci ninnge nga be timan cinnjin’m be yolɛ. (An kanngan Efɛzfuɛ Mun 5:15, 16 nun.) ?Ɔ fata kɛ sran kun fa anglo nɲɛ annzɛ afuɛ nɲɛ naan w’a si Biblu’n nun ndɛ nga be ti cinnjin kɛ ɔ dun mmua si be’n? Sran ngba timan kun. Ɔ maan ɔ le sran kun nin i blɛ liɛ m’ɔ́ fá-ɔ. E su yaciman Zoova i ngwlɛlɛ’n nin wafa ng’ɔ yo ninnge mun’n nin ninnge ng’ɔ yoli be’n, be su like suanlɛ le. (Rɔmfuɛ Mun 11:33) Sasafuɛ Tranwlɛ’n i klikli nga be yili’n, ɔ fali nanwlɛ’n sunnzunnin flɛli. Kpɛkun ɔ seli kɛ: “Nán maan e se kɛ é tí flɛli kunngba cɛ. Sanngɛ maan e ti kpanngban. Afin sɛ kunngba ju’n nn Ɲanmiɛn w’a manman e kaka.” I sɔ’n ti’n maan e usa e wun kɛ: ‘?Zoova i su ndɛ nga n si i’n, ɔ sɔnnin?’ Kannzɛ e ɲan anannganman nguan bɔbɔ’n, e su yaciman Zoova i su like suanlɛ le. Andɛ’n, ɔ ti cinnjin kɛ e fa blɛ e suan Zoova i su like kaka. Maan e kan sran kun m’ɔ yoli sɔ’n, i ndɛ.

⁸ Be flɛ talua kun kɛ Maliko. * (An nian nzɔliɛ’n i su ndɛ’n.) Ɔ fin Zapɔn yɛ ɔ ɔli suklu dilɛ Etazinin lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Niyɔki’n su lɔ. Cɛn kun’n, aniaan bla kun m’ɔ ti atin bofuɛ’n boli jasin fɛ’n kleli i i awlo lɔ. Maliko o Ɲanmiɛn sulɛ wafa kun nun. Sanngɛ ɔ boli Biblu’n nun like suanlɛ bo. Like ng’ɔ suan’n yo i fɛ dan ti’n, ɔ seli kɛ be kle i like kpɛ nɲɔn lemɔcuɛ kun nun. Kannzɛ Maliko kɔ suklu yɛ ɔ di junman blɛ wie nun’n, sanngɛ ɔ wa boli aɲia’m be bo kɔlɛ bo. W’a yiyimɛn i ɲin su dan kun. Ɔ maan, ɔ ɲannin blɛ suannin Zoova i su like. Kɛ m’ɔ miɛnnin i ɲin yoli ninnge sɔ mun ti’n, ɔ nin Zoova be afiɛn wa mantannin kpa. Ɔ maan w’a diman afuɛ kun naan b’a yo i batɛmun. I anglo nsiɛn m’ɔ́ jú’n, yɛle kɛ afuɛ 2006 nun’n, ɔ kacili atin bofuɛ. Andɛ nin andɛ’n, ɔ te di atin bolɛ junman’n.

9, 10. (1) ?Kɛ e si ndɛ nanwlɛ’n, wafa sɛ yɛ e bu aɲanbeun ninnge mun-ɔn? (2) ?Ngue yɛ talua kun kpɔcili i-ɔ? (3) ?Wafa sɛ yɛ ɔ bu i ajalɛ sɔ’n niɔn?

⁹ Aɲanbeun ninnge mun. Sran wie’m  be liɛ’n, kɛ ɔ ko yo naan b’a si ndɛ nanwlɛ’n, be yacili be junman mɔ be ɲan nun sika kpa’n i dilɛ. I wie yɛle Piɛli nin Andre be liɛ’n. Be ti jue trafuɛ. Sanngɛ kɛ Zezi flɛli be’n, be yacili be junman sɔ’n i dilɛ be suli i su. (Matie 4:18-20) I sɔ’n kleman kɛ sɛ e si ndɛ nanwlɛ’n, e yaci e junman nga e di’n. Afin, ɔ fata kɛ sran kun di junman naan w’a kwla niɛn i awlofuɛ’m be lika. (1 Timote 5:8) Sanngɛ kɛ e ko si nanwlɛ’n, aɲanbeun ninnge’m be su akunndan nga e bu’n, ɔ kaci. Yɛ e wun like ng’ɔ ti cinnjin’n, i wlɛ. Zezi seli kɛ: “Nán an sie amun anwlɛn su ninnge’m be wa. [...] Sanngɛ an sie amun anwlɛn su ninnge mun nyanmiɛn su lɔ.” (Matie 6:19, 20) I sɔ yɛ talua kun m’ɔ suan Maria’n, ɔ yoli-ɔ.

¹⁰ I kaan nun’n, ɔ klo be sa nun balɔn nga be flɛ i kɛ gɔlfu’n, i tolɛ kpa. Kɛ ɔ ɔli kolɛzi’n, ɔ wa sili i to kpa. I ti’n, be mɛnnin i fluwa kɛ ɔ wɔ inivɛsite. Maria klo kpa kɛ ɔ́ fá gɔlfu tolɛ’n kaci i junman naan ɔ́ ɲán nun sika kaka. Sanngɛ ɔ wa boli Biblu’n nun like suanlɛ bo. Kɛ m’ɔ klo like ng’ɔ suan’n ti’n, ɔ nantili su. Ɔ seli kɛ: “Kɛ ń nánti Biblu’n nun afɔtuɛ’m be su’n, nn min klun jɔ́ dan trá laa’n.” Ɔ wunnin i wlɛ kɛ ɔ kwlá yoman gɔlfu tofuɛ naan i kunngba’n ɔ nin Ɲanmiɛn be afiɛn w’a mantan. (Matie 6:24) I sɔ’n ti’n, ɔ fali ajalɛ kɛ ɔ́ fɛ́ i ɲin sie i like ng’ɔ ti cinnjin’n su naan ɔ́ jrán gɔlfu tolɛ’n. Andɛ’n, ɔ ti atin bofuɛ. Ɔ seli kɛ: “Min klun jɔ dan. Afin siɛn’n, n yo ninnge mun kɛ ɔ nin i fata’n sa.”

11. ?Kɛ e ko si ndɛ nanwlɛ’n, wafa nga e nin e osufuɛ mun e tran’n, ɔ kwla yo sɛ?

¹¹ E osufuɛ mun nin e janvuɛ mun. Kɛ e ko bo like nga e suɛn i Biblu’n nun’n i su nantilɛ bo’n, wafa nga e nin e janvuɛ mun nin e osufuɛ mun e nanti’n, ɔ kwla kaci. Kɛ Zezi srɛ́ Ɲanmiɛn mɛ́n i sɔnnzɔnfuɛ mun’n, ɔ kannin like nga ti yɛ i sɔ sa’n kwla ju’n, i ndɛ. Ɔ seli kɛ: “Yo maan be kaci ɔ liɛ mlɔnmlɔn nanwlɛ’n ti, ɔ ndɛ’n ti nanwlɛ.” (Zan 17:17) Kɛ be sɛ kɛ “yo maan be kaci ɔ liɛ mlɔnmlɔn’n,” be kwla kaci i ekun kɛ “be kpa be sie be ngunmin.” Kɛ e bo ndɛ nanwlɛ’n i su nantilɛ bo’n, ɔ ti kɛ b’a kpa e b’a sie e ngunmin sa. Afin e nanti Biblu’n nun mmla’m be su. E mian e ɲin naan e nin e osufuɛ mun nin e janvuɛ mun e afiɛn sɛ. Sanngɛ be nun sunman be kloman e kpa kun, yɛ be tanndan e ɲrun bɔbɔ. I sɔ’n boman e nuan. Afin, Zezi seli kɛ: “Sran kun bɔbɔ i awlofuɛ’m be yɛ bé wá yó i kpɔfuɛ-ɔ.” (Matie 10:36) Sanngɛ Zezi tali e nda kɛ sɛ ndɛ nanwlɛ’n ti’n e kpɔci e ninnge wie mun’n, cɛn wie lele é ɲɛ́n i wunsu kpɛ blu.—An Kanngan Mark 10:28-30 nun.

12. An kan wafa nga Zuifu bian kun jrannin kekle naan w’a kwla su Zoova’n, i ndɛ.

¹² Be flɛ Zuifu bian kun kɛ Aarɔn. Ɔ buli i titi kɛ sɛ ɔ bo Ɲanmiɛn i dunman’n nn w’a yo sa tɛ. Sanngɛ ɔ kunndɛli kpa kɛ ɔ́ sí Ɲanmiɛn i su ndɛ nanwlɛ’n. Cɛn kun’n, Zoova i Lalofuɛ kun fɛli i ɲin sieli i Ebre nun ndɛ mma nnan nga lalafuɛ nun be fa  klɛli Ɲanmiɛn i dunman’n i su. Kpɛkun ɔ kleli i wafa nga i bɔbɔ kwla klɛ dunman sɔ’n andɛ’n. Ɔ maan Aarɔn kwla kanngannin Ɲanmiɛn i dunman’n. I fɛ m’ɔ yoli i’n ti’n, ɔ ko toli be like klefuɛ mun be Ɲanmiɛn sulɛ sua’n nun lɔ. Kpɛkun ɔ boli su kleli be. Ɔ buli i kɛ nn ɔ́ yó be fɛ. Sanngɛ w’a yoman be fɛ mlɔnmlɔn. Be tili be nuan nzue be tɛli i wun, kpɛkun be fuɛnnin i. I osufuɛ’m be fɛli i wun ya wie. Ɔ nin i sɔ ngba’n, i sa sin w’a bubumɛn i. Ɔ suannin Zoova i su like titi. Kpɛkun ɔ suli Zoova lele ɔ fa wuli. E kusu maan e wun i wlɛ kɛ wie liɛ’n, kɛ e ko si ndɛ nanwlɛ’n, wafa nga e nin e osufuɛ mun é trán’n, ɔ su yoman kɛ laa’n sa kun.

13, 14. ?Kɛ be kle e ndɛ nanwlɛ’n, ajalɛ benin mun yɛ e fa be naan y’a nanti su-ɔ? An fa sa kun yiyi nun.

¹³ Akunndan tɛtɛ bulɛ’n nin ayeliɛ tɛtɛ mun. Kɛ be kle e ndɛ nanwlɛ’n, mɔ e bo Biblu’n nun mmla’m be su nantilɛ bo’n, ɔ fata kɛ e kaci e ayeliɛ’n nin e akunndan’n. Akoto Piɛli klɛli i kɛ: “Maan amun nyin yi Nyanmiɛn, like nga i nun bɔ an nian wun-man sa wlɛ’n amun nyin blo be su bɔ an yoli be’n, nán an yo be kun. [...] Maan amun nzuɛn liɛ’n kusu fɛ i liɛ’n sa’n kwlaa nun.” (1 Piɛr 1:14, 15) Laa Korɛntifuɛ wie’m be yo sa sukusuku mun. Sɛ be kunndɛ kɛ Zoova klun jɔ be wun’n, ɔ fata kɛ be kaci be ayeliɛ’n. (1 Korɛntfuɛ Mun 6:9-11) Andɛ’n, kɛ sran wie’m be ko si ndɛ nanwlɛ’n, be kaci be ayeliɛ’n kɛ Korɛntifuɛ’m be liɛ’n sa. Kɛ Piɛli klɛ́ i fluwa klikli’n, ɔ kɛnnin i sɔ liɛ’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ: “Afin an yoli amun klun sa’n cɛli kɛ be nga be ti-man Kristfuɛ’n be yo’n sa. An boli wlaka, amun nyin bloli ninnge’m be su, an nɔnnin nzan boli, an yoli sa finfin mun, an yia nɔnnin nzan lelele, yɛ an sɔli amuɛn.”—1 Piɛr 4:3.

¹⁴ Be flɛ bian kun kɛ Devinin. Yɛ i yi’n suan Jasiminin. Laa’n, be ti nzannunmunfuɛ. Blɛ sɔ nun’n, junman nga Devinin di’n, yɛle sika su nianlɛ. Yɛ ɔ si i junman’n i di kpa. Sanngɛ i nzan ndɛ’n ti’n, kɛ ɔ ɲan junman andɛ’n, kɛ lika’n cɛn’n b’a fuɛn i. Jasiminin liɛ’n, ɔ ti ndɛnnganfuɛ yɛ i like yolɛ yo ya kpa. Cɛn kun’n, ɔ nin Ngaliɛ difuɛ nɲɔn be yiali akpɔ nuan lɛ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn nzan’n w’a ti i kpa. Be seli i kɛ cɛn uflɛ’n, bé tó i awlo lɔ naan bé klé i Biblu’n nun like. Sanngɛ kɛ ɔ dili lemɔcuɛ kun mɔ bé bá’n, Devinin nin Jasiminin b’a nɔn nzan b’a bo. Be buli i kɛ nn Ngaliɛ difuɛ’m be su baman be osu nianlɛ kun. Sanngɛ Ngaliɛ difuɛ’m be ɔli be osu nianlɛ ekun. Cɛn sɔ nun liɛ’n, be ɲin su ti klengle. Be nin be boli Biblu’n nun like suanlɛ bo. I fɛ m’ɔ yoli be ti’n, be nantili like nga be kle be’n su ndɛndɛ kpa. W’a diman nglo nsan naan b’a yaci nzan nɔnlɛ. I sin’n, be ko jali awa ja su. Be klɔ’n su lɔ sran kpanngban be sieli i nzɔliɛ kɛ Devinin nin Jasiminin be nzuɛn’n w’a kaci dan. I sɔ’n ti’n, be boli Biblu’n nun like suanlɛ bo wie.

15. (1) ?Kɛ e ko si ndɛ nanwlɛ’n, ayeliɛ nga i ase wlalɛ kwla yo kekle kpa e sa nun’n, yɛle benin? (2) ?Ngue ti-ɔ?

¹⁵ Cɛn’m be dilɛ’n nin e nannan’m be nzuɛn wie mun. Nzuɛn wie’m be ase wlalɛ’n ti kekle kpa. I wie yɛle cɛn’m be dilɛ nin e nannan’m be ayeliɛ wie mun. Sran wie’m be si kɛ Zoova kloman kɛ e yo ninnge sɔ mun. Sanngɛ be kwlá yaciman be yolɛ. Wie’m be liɛ’n, ndɛ nga be osufuɛ nin be wiengu junman difuɛ nin be janvuɛ’m be kwla kan’n ti yɛ be kwlá  yaciman-ɔn. Afin be si kɛ sran’m be nannan’m be nzuɛn’n i su nianlɛ’n ti be cinnjin. I wie yɛle kɛ, kɛ be osufuɛ wie wu’n, be yo i sin ninnge wie mun. (Mmla’n 14:1) ?Ɔ maan, ngue yɛ be nga srɛ kun be’n, be kwla yo naan b’a yaci ninnge sɔ’m be yolɛ-ɔ? Be kwla nian laa Efɛzi lɔfuɛ wie’m be ajalɛ’n su. Kɛ be sili ndɛ nanwlɛ’n, be kacili be nzuɛn’n. I lɛ nun’n, be kle e ajalɛ klanman kpa.

16. ?Ngue yɛ Efɛzi lɔfuɛ wie’m be yoli-ɔ?

¹⁶ Be nga be tran Efɛzi lɔ laa’n, be nun kpanngban be ti tinwafuɛ yɛ be yo abonuan sa mun. ?Kɛ sran sɔ’m be kunndɛli kɛ bé káci Klistfuɛ’n, ngue yɛ be yoli-ɔ? Biblu’n kan like nga be yoli’n i ndɛ. Ɔ se kɛ: “Sran tinwafuɛ bɔ be yo abonuan sa mun’n be nun kpanngban be fa be fluwa mun bali, be yrali be sran’m be kwlaa be nyrun lɛ, be buli i sika’n niannin, ɔ ju jɛtɛ ufue akpi-akpi ablenun (50.000). E min’n i fanngan nun, i ndɛ’n truli, ɔ maan sran’m be kacili kɛ nga sa.” (Sa Nga Be Yoli’n 19:19, 20) Kɛ Klistfuɛ sɔ’m be klun klo su be wɔli be fluwa sɔ’m be nun ti’n, Zoova yrali be su.

17. (1) ?Kɛ e sili ndɛ nanwlɛ’n, ajalɛ benin mun yɛ e fali be-ɔ? (2) ?Kosan benin mun yɛ é wá tɛ́ be su like suanlɛ nga i sin liɛ’n nun-ɔn?

¹⁷ ?Kɛ ɔ ko yo naan y’a nanti ndɛ nanwlɛ’n su’n, ajalɛ benin mun yɛ e fali be-ɔ? E tinuntinun e yacili ninnge wie’m be yolɛ naan y’a ɲan blɛ y’a suan ndɛ nanwlɛ’n. Aniaan wie’m be yacili aɲanbeun ninnge’m be kunndɛlɛ. Wie’m be liɛ’n, be osufuɛ mun nin be janvuɛ’m be nin be tranman klanman kɛ laa’n sa kun. Wie mun ekun’n, be kacili be akunndan nin be nzuɛn’n. Yɛ wie’m be liɛ’n, be yacili cɛn’m be dilɛ nin be nannan’m be nzuɛn wie mun. E lafi su kpa kɛ ndɛ nanwlɛ’n m’ɔ o Biblu’n nun’n, i kpa tra like kwlaa nga e kpɔcili be’n. Ndɛ nanwlɛ sɔ’n ti’n, e nin Zoova e afiɛn kwla mantan kpa. I sɔ’n ti e cinnjin tra like kwlaa. Ndɛ nanwlɛ mɔ e si i ti’n, e ɲannin suyralɛ kaka kpa. Nanwlɛ, sɛ sran kun “yo i atɛ’n,” nn w’a di sinnzin dan. ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ sran kun kwla yo ndɛ nanwlɛ’n i atɛ-ɔ? ?Ngue yɛ é yó naan y’a yoman sa tɛ sɔ’n niɔn? É wá tɛ́ kosan sɔ’m be su like suanlɛ nga i sin liɛ’n nun.