1. ?Ngue yɛ Zoova kwla yo naan i klun sa’n w’a kpɛn su-ɔ?

ZOOVA kwla kaci like kwlaa ng’ɔ klo kɛ ɔ́ káci naan i klun sa’n w’a kpɛn su. I wie yɛle kɛ ɔ kwla kaci Like klefuɛ, annzɛ Sran fɔnvɔfuɛ, annzɛ Jasin bofuɛ. Be diman ninnge ng’ɔ kwla yo be’n, be yalɛ. (Eza. 48:17; 2 Kor. 7:6; Gal. 3:8) Wie liɛ’n, ɔ sin klɔ sran’m be lika yo maan i klun sa’n kpɛn su. (Mat. 24:14; 28:19, 20; 2 Kor. 1:3, 4) Ɔ maan Zoova kwla man e tinuntinun e ngwlɛlɛ nin e wunmiɛn naan y’a kwla yo i klun sa’n. Ndɛ nga fluwa sifuɛ kpanngban be kɛn i dunman’n i dunman su’n, ɔ nin ndɛ kwlaa nga e kannin be lɛ’n, be kɔ likawlɛ.

2. (1) ?Ngue ti yɛ wie liɛ’n ɔ yo e kɛ Zoova faman e diman junman-ɔn? (2) ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn?

² E kwlakwla e kunndɛ kɛ Zoova fa e di junman. Sanngɛ blɛ wie nun’n, ɔ yo e kɛ ɔ faman e diman junman sa. ?Ngue ti-ɔ? Afin wie liɛ’n kpɛnngbɛn yolɛ’n ti’n, annzɛ sa uflɛ wie ti’n, e kwlá diman Zoova i junman kun kɛ laa’n sa. Wie liɛ kusu’n, e se e wun kɛ y’a di i junman’n wie pɛ naan ɔ timan cinnjin kɛ e mian e ɲin kun. Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán wafa nga Zoova kwla uka e naan y’a kwla yo i klun sa’n i ndɛ. Kpɛkun é wá kán wafa nga laa’n Zoova ukali i sufuɛ yasua nin bla wie mun naan b’a kwla di junman ng’ɔ fa mannin be’n, i ndɛ. Yɛ i kasiɛn su’n, é wá kán wafa nga e kwla kplin su kɛ Zoova fa e di junman’n, i ndɛ wie.

3. ?Kɛ nga Filipufuɛ Mun 2:13 fa kan’n sa’n, wafa sɛ yɛ Zoova kwla yo naan y’a kunndɛ kɛ é yó like kun-ɔn?

³ An kanngan Filipufuɛ Mun 2:13 nun. * Zoova kwla yo maan e kunndɛ kɛ é yó like ng’ɔ klo’n. ?Wafa sɛ yɛ ɔ yo sɔ-ɔ? Wie liɛ’n, e sie i nzɔliɛ kɛ aniaan wie i sa mian ukalɛ wun, annzɛ ɔ fata kɛ be di junman cinnjin wie asɔnun’n nun. Annzɛ kusu asɔnun kpɛnngbɛn kun kanngannin fluwa kun mɔ Betɛli klɛli’n nun. Kpɛkun fluwa sɔ’n nun’n, be waan be sa mian aniaan wie’m be wun lika uflɛ nun. Ɔ maan e kwla usa e wun kɛ: ‘?Ngue yɛ e kwla yo-ɔ?’ Wie liɛ kusu b’a man e junman kekle kun kɛ e di. I lɛ nun’n, e kwla usa e wun sɛ é kwlá dí junman sɔ’n i kpa kɛ ng’ɔ nin i fata sa-o. Annzɛ kusu kɛ e kanngan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n, e se e wun kɛ: ‘?Wafa sɛ yɛ e kwla fa Biblu’n nun ndɛ mma nga e fa uka e wiengu mun-ɔn?’ Zoova mianman e kɛ e yo like. Sanngɛ kɛ ɔ wun kɛ e kunndɛ kɛ é yó like kun’n, ɔ uka e naan y’a kwla yo like sɔ’n.

4. ?Wafa sɛ yɛ Zoova kwla man e wunmiɛn naan y’a kwla yo like ng’ɔ klo’n niɔn?

⁴ Zoova kwla man e wunmiɛn naan y’a kwla yo like ng’ɔ klo’n. (Eza. 40:29) I wie yɛle kɛ sɛ e si like wie yo’n, ɔ kwla fɛ i wawɛ’n uka e naan y’a si like sɔ’n i yo kpa y’a tra laa’n. (Tul. 35:30-35) Wie liɛ kusu’n, ɔ sin i anuannzɛ’n i lika uka e naan y’a kwla di junman cinnjin wie mun. Ɔ maan sɛ be man e junman wie naan e wunman wafa nga é dí junman sɔ’n, maan e se aniaan kun kɛ ɔ uka e. Asa ekun’n, e srɛ e Si m’ɔ ti aklunyefuɛ’n kɛ ɔ man e ‘wunmiɛn ng’ɔ tra klɔ sran liɛ’n.’ (2 Kor. 4:7; Lik. 11:13) Biblu’n kan yasua nin bla wie mun mɔ Zoova mannin be wunmiɛn naan b’a kwla yo i klun sa’n, be ndɛ. É wá kán sran sɔ’m be nun wie’m be ndɛ. Kɛ é kán be ndɛ’n, maan e bu wafa nga Zoova kwla fa e di junman kɛ be liɛ’n sa wie’n, i akunndan.

5. ?Ngue like yɛ blɛ nga Zoova fali Moizi dili junman’n ɔ kle e-ɔ?

⁵ Zoova yoli maan Moizi kacili Izraɛlifuɛ’m be ɲrun dunfuɛ. ?Sanngɛ blɛ benin nun yɛ Zoova fɛli i dili junman-ɔn? ?Kɛ ‘be fali Eziptifuɛ’m be ngwlɛlɛ’n i kwlaa kleli i’n’ niɔn? (Yol. 7:22-25) Cɛcɛ. Sanngɛ kɛ ɔ ukali Moizi m’ɔ yoli wun ase kanfuɛ nin wɛtɛɛfuɛ’n yɛ ɔ fɛli i dili junman-ɔn. (Yol. 7:30, 34-36) Zoova wlali Moizi i yakpa naan w’a kwla ko kan ndɛ w’a kle Ezipti famiɛn’n. (Tul. 9:13-19) ?Ngue like yɛ blɛ nga Zoova fali Moizi dili junman’n ɔ kle e-ɔ? Like ng’ɔ kle e’n yɛle kɛ be nga be mian be ɲin be nian Zoova i ayeliɛ su mɔ be lafi su kɛ ɔ́ mán be wunmiɛn’n, be yɛ ɔ fa be di junman-ɔn.​—Fp. 4:13.

6. ?Ngue yɛ wafa nga Zoova sinnin Barzilai i lika ukali Famiɛn Davidi’n, ɔ kle e-ɔ?

⁶ Kɛ afuɛ kpanngban kpa sinnin’n, Zoova sinnin Barzilai i lika ukali Famiɛn Davidi. Blɛ wie nun’n kɛ Davidi nin i sran’m bé wánndi i wa Absalɔmun i ɲrun’n, “awe nin nzuewe kunnin be.” Kɛ ɔ yoli sɔ’n Barzilai mɔ w’a yo oke’n, ɔ nin sran wie mun ekun be ukali Davidi nin i sran mun. I sɔ yolɛ nun’n, be fali be nguan’n be sieli i wie nuan. Blɛ sɔ’n nun’n, Barzilai w’a seman kɛ w’a yo oke ti’n, Zoova kwlá fɛmɛn i diman junman. Sanngɛ klun ufue su’n, ɔ fɛli i sa nun ninnge ng’ɔ le i’n fa tili Zoova i sufuɛ’m be wun ɲanman nun. (2 Sam. 17:27-29) ?Ngue yɛ ndɛ sɔ’n kle e-ɔ? Kannzɛ bɔbɔ y’a yo oke’n, sanngɛ Zoova kwla sin e lika uka e niaan nga be o e nvle liɛ’n nun’n, annzɛ nvle uflɛ nun’n mɔ be sa mian ninnge cinnjin wie’m be wun’n. (Nya. 3:27, 28;  19:17) Kannzɛ e kwlá ukaman be trele’n, sanngɛ e kwla man e sa ti like kan fa suan junman nga aniaan’m be di i asiɛ wunmuan’n su’n, i bo.​—2 Kor. 8:14, 15; 9:11.

7. (1) ?Ngue yɛ Zoova maan Simeɔn yoli-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ i sɔ’n wla e fanngan-ɔn?

⁷ Be flɛ bian kun kɛ Simeɔn. Laa’n bian sɔ’n su Ɲanmiɛn Zerizalɛmun lɔ. I nun ng’ɔ te o nguan nun’n, Zoova seli i kɛ ɔ́ dún mmua wún Mesi’n ka naan w’a wu. E si kɛ ndɛ sɔ’n wlali Simeɔn i fanngan kpa. Afin be ɲin o Klisi i sin nán andɛ sa-ɔ. Sanngɛ kɛ m’ɔ lafili Zoova su kpɛkun ɔ trɛli i awlɛn minndɛli ti’n, Zoova yrɛli i su kusu. Yɛle kɛ cɛn kun’n “Ɲanmiɛn wawɛ’n ” maan ɔ bali Ɲanmiɛn i sua’n nun lɛ. Kɛ ɔ yoli sɔ’n ɔ wunnin Zezi. Kpɛkun Zoova maan ɔ kannin ninnge nga bakan sɔ m’ɔ́ wá káci Klisi’n, ɔ́ wá yó’n be ndɛ. (Lik. 2:25-35) Kannzɛ bɔbɔ kɛ Zezi bó jasin fɛ’n i bolɛ bo’n, Simeɔn w’a wunman nun’n, sanngɛ like nga Zoova maan ɔ kwla yoli’n ti’n, ɔ dili aklunjuɛ. E si kɛ mɛn klanman nun lɔ’n, ɔ́ wá ɲán ninnge kpakpa wie mun. Kpɛkun ɔ́ wún wafa nga Zezi i famiɛn dilɛ ti’n asiɛ sufuɛ’m be kwlaa be liɛ yó ye’n. (Bob. 22:18) E kusu kɛ Zoova fa e di junman’n, i sɔ’n yo e fɛ wie.

8. ?Wafa sɛ yɛ Zoova kwla fa e di junman kɛ Baanabasi sa-ɔ?

⁸ Klisifuɛ klikli’m be blɛ su’n, bian kun mɔ be flɛ i kɛ Zozɛfu’n, ɔ kplinnin su kɛ Zoova fɛ i di junman wie. Bian sɔ’n ti aklunyefuɛ kpa. (Yol. 4:36, 37) Kɛ mɔ bian sɔ’n si sran fɔnvɔ kpa’n ti’n, akoto’m be flɛli i kɛ Baanabasi. Dunman sɔ’n i bo’n yɛle “Sran fɔnvɔfuɛ.” Kɛ Sɔlu kacili Klisifuɛ’n, aniaan kpanngban kpa b’a kunndɛman kɛ bé fá be wun bé mɛ́ntɛn i. Afin ɔ kleli Klisifuɛ’m be yalɛ dan kpa. Ɔ maan srɛ kunnin be. Sanngɛ Baanabasi liɛ’n, ɔ ukali Sɔlu kpɛkun ɔ fɔnvɔli i. E si kɛ i sɔ’n wlali Sɔlu i fanngan dan. (Yol. 9:21, 26-28) I sin’n, asɔnun kpɛnngbɛn nga be o Zerizalɛmun lɔ’n, be wunnin i kɛ ɔ fata kɛ be ko wla be niaan nga be tran Antiɔsu m’ɔ o Siri mɛn’n nun lɔ’n, be fanngan. ?Kɛ be wunnin i wlɛ sɔ’n, wan yɛ be sunmɛnnin i-ɔ? Sran nga be sunmɛnnin i’n yɛle Baanabasi. Ajalɛ sɔ mɔ be fali’n, ɔ yoli ajalɛ kpa. Afin Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ, kɛ ɔ juli lɔ’n “ɔ wlali be kwlaa be fanngan kɛ nán maan be kpɔci e Min’n le, naan be tu be klun be su i su titi.” (Yol. 11:22-24) I wafa kunngba’n, andɛ’n Zoova kwla sin e lika fɔnvɔ e niaan mun. I wie yɛle kɛ ɔ kwla sin e lika fɔnvɔ aniaan kun mɔ i awlɛn su sran wie wuli’n. Annzɛ ɔ kwla yo maan e ko nian aniaan kun m’ɔ kwlaman nun’n i osu, annzɛ e flɛ i telefɔnun nun e fɔnvɔ i. Asa ekun’n, Zoova kwla yo maan e kan ndɛ fɛfɛ e kle aniaan kun mɔ i akunndan w’a sanngan’n. ?Sanngɛ é kplín su kɛ Zoova fa e di junman kɛ Baanabasi liɛ’n sa?​—1 Tes. 5:14.

9. ?Ngue yɛ wafa nga Zoova ukali aniaan bian Vasili’n kle e-ɔ?

⁹ Be flɛ aniaan bian kun kɛ Vasili. Zoova ukɛli i naan w’a kwla di asɔnun kpɛnngbɛn junman mɔ be fa mɛnnin i’n, i kpa. Kɛ Vasili káci asɔnun kpɛnngbɛn’n, nn ɔ le afuɛ 26. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ seli i wun kɛ ɔ su kwlá ukaman aniaan mun naan b’a su Ɲanmiɛn kpa. I li, aniaan nga sa kekle wie o be su’n, yɛ ɔ seli i wun kɛ ɔ su kwlá ukaman be mlɔnmlɔn’n niɔn. Sanngɛ asɔnun kpɛnngbɛn nga be si junman sɔ’n i di kpa’n be ukɛli i. Kpɛkun kɛ ɔ trannin asɔnun kpɛnngbɛn nin asɔnunfuɛ’m be lika nianfuɛ’m be suklu i bo’n, be mɛnnin i afɔtuɛ wie mɔ be ukɛli i kpa ekun-ɔn. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Vasili miɛnnin i ɲin dili junman sɔ’n kpa naan i sa tɔ nun. Like ng’ɔ yoli’n yɛle kɛ ɔ klɛli ninnge wie mun m’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yó be’n sieli. Kɛ ɔ́ yó ninnge sɔ mun’n, nn srɛ ng’ɔ kun i laa’n ɔ́ kán ase. Kɛ ɔ yoli sɔ lele’n, srɛ w’a kunmɛn i kun. I bɔbɔ seli kɛ: “Like ng’ɔ kunnin min srɛ laa’n, siɛn’n like sɔ’n ti’n n di aklunjuɛ. Kɛ Zoova uka min mɔ n wun ndɛ mma trele nga n kwla fa fɔnvɔ aniaan kun asɔnun nun’n, i sɔ’n yo min fɛ dan.” Ɔ maan aniaan yasua mun, sɛ amun kplin su kɛ Zoova fa  amun di junman’n kɛ aniaan bian Vasili sa’n, ɔ́ yó maan amún kwlá dí junman cinnjin wie mun asɔnun nun.

10. (1) ?Ngue yɛ Abigaili yoli-ɔ? (2) ?Yɛ ngue yɛ i sɔ’n kle-ɔ?

¹⁰ Blɛ mɔ Davidi nin i sran’m bé wánndi Famiɛn Saili i ɲrun’n, be sa wa miannin kpa. I sɔ’n ti’n, Davidi sunmannin sran wie mun Izraɛlifuɛ kun mɔ be flɛ i kɛ Nabali’n i sin kɛ ɔ man be aliɛ kan. Afin bian sɔ’n le sika kpa. Like nga ti yɛ be ko srɛli Nabali’n i like’n, yɛle kɛ i nun nga be o aawlɛ flɛnnɛn nun lɔ’n, be sasali i sran mun nin i nnɛn mun. Sanngɛ kɛ mɔ Nabali i klun yo wi ti’n, w’a manman be like fi. Kɛ ɔ yoli sɔ’n Davidi fali ya ble, kpɛkun ɔ fali ajalɛ kɛ ɔ́ kó kún Nabali nin i awlo nun yasua’m be kwlaa. (1 Sam. 25:3-13, 22) Sanngɛ Nabali le bla kun. Be flɛ i kɛ Abigaili. Ɔ si ngwlɛlɛ kpa yɛ ɔ ti klanman kusu. Kɛ ɔ tili ndɛ sɔ’n, yakpa su ɔ ko toli Davidi kpɛkun ɔ kotoli i bo kpɛtɛli i. Ɔ seli i kɛ ɔ yaci naan nán ɔ tu i klunngbɔ Nabali nin i awlo nun yasua’m be su. Amanniɛn su’n, ɔ seli Davidi kɛ ɔ yaci i liɛ’n Zoova sa nun. Like nga Abigaili yoli’n ɔ kannin Davidi i awlɛn’n dan. Ɔ maan Davidi seli kɛ Zoova bɔbɔ yɛ ɔ sunmannin Abigaili-ɔ. (1 Sam. 25:23-28, 32-34) Abigaili i nzuɛn klanman ti’n, Zoova fɛli i dili junman. I wafa kunngba’n, Zoova kwla sin aniaan bla nga be nzuɛn’n ti kpa mɔ be si ngwlɛlɛ’n be lika uka be awlobofuɛ mun nin be kwlaa nga be o asɔnun nun’n.​—Nya. 24:3; Tit. 2:3-5.

11. (1) ?Ngue yɛ Salɔmun i wa bla’m be yoli-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ e kwla nian be ajalɛ’n su andɛ-ɔ?

¹¹ Kɛ afuɛ kpanngban kpa sinnin’n, Zoova fali Salɔmun i wa bla mun dili junman. Yɛle kɛ be kplannin Zerizalɛmun klɔ’n i wun talɛ’n wie. (Nee. 2:20; 3:12) Kannzɛ bɔbɔ be baba ‘ti Zerizalɛmun asa’n i bue kun su kpɛnngbɛn’n,’ sanngɛ be miannin be ɲin be dili junman kekle kpa. Kpɛkun junman sɔ’n i dilɛ’n nun kusu’n, be fali be nguan’n be sieli i wie nuan. (Nee. 4:15-18) Like nga Salɔmun i wa bla’m be yoli’n, ɔ nin like nga Tekoafuɛ’m be kpɛnngbɛn’m be yoli’n, ɔ timan kun. Yɛle kɛ Tekoafuɛ’m be kpɛnngbɛn’m be ɲrun mɔ be le i’n ti’n, b’a kplinman su kɛ bé kplán Zerizalɛmun klɔ’n i wun talɛ’n wie. I lɛ nun’n be “ɲin w’a yiman be min mun.” (Nee. 3:5) Zerizalɛmun klɔ’n i wun talɛ’n i kplanlɛ’n dili cɛn ba 52 cɛ. E si kɛ blɛ sɔ’n nun’n Salɔmun i wa bla’m be dili aklunjuɛ dan. (Nee. 6:15) Andɛ kusu’n, aniaan bla wie’m be klun klo su be di Ɲanmiɛn junman cinnjin wie mun. I wie yɛle Ɲanmiɛn sulɛ sua’m be kplanlɛ’n nin be ye siesielɛ’n. Aniaan bla sɔ’m be ɲin mɔ be mian be di junman ti’n, junman’n kɔ i ɲrun kpa.

12. ?Wafa sɛ yɛ Zoova kwla fa e di junman kɛ Tabita liɛ’n sa-ɔ?

¹² Zoova maan Tabita yili i klun ufue’n i nglo. Yɛle kɛ ‘ɔ yoli sran’m be ye kpa.’ Be ng’ɔ ukali be kpa’n yɛle angbeti mun. (Yol. 9:36) Kɛ mɔ i klun ti ufue dan’n ti’n, kɛ ɔ wuli’n sran kpanngban kpa be wla boli be wun. Sanngɛ kɛ akoto Piɛli cɛnnin i’n, sran sɔ’m be dili aklunjuɛ dan. (Yol. 9:39-41) ?Ngue yɛ Tabita i su ndɛ’n kle e-ɔ? Kannzɛ bɔbɔ e ti gbanflɛn annzɛ talua, annzɛ y’a yo kpɛnngbɛn, annzɛ kusu e ti bla annzɛ yasua’n, e ngba e kwla yo ninnge wie mun e fa ti e niaan’m be wun ɲanman nun.​—Ebr. 13:16.

13. (1) ?Wafa sɛ yɛ Zoova fali aniaan bla kun m’ɔ sa ɲan kpa’n, fa dili junman-ɔn? (2) ?Ngue ndɛ yɛ aniaan bla’n bɔbɔ kannin-ɔn?

¹³ Be flɛ aniaan bla kun kɛ Riti. Ɔ sa ɲan kpa yɛ ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ yó ngaliɛ difuɛ. I nun m’ɔ te yo bakan’n, ɔ fa fluwa nɲa fa cɛcɛ sran mun awloawlo’m be nun. Ɔ seli kɛ: “Junman sɔ’n i dilɛ’n yo min fɛ kpa.” Sanngɛ kɛ ɔ ko yo naan aniaan bla’n ɔ nin sran’m b’a koko Ɲanmiɛn i Famiɛn dilɛ’n i su yalɛ’n, ɔ ti kekle mɛn i. Kannzɛ ɔ sa ɲan’n, sanngɛ kɛ ɔ ɲannin afuɛ 18 ɔ kacili titi atin bofuɛ.  Afuɛ 1946 nun’n, ɔ ɔli Galaadi suklu’n i bo. Kpɛkun be fɛli i ɔli nvle nga be flɛ i Awayi’n nun. I sin’n be wa fɛli i ɔli Zapɔn. Zoova fanngan nun’n, aniaan bla’n dili junman kpa nvle sɔ’m be nun. Kɛ ɔ dili junman sɔ’n lele afuɛ kɔe 80, ɔ seli kɛ: “Zoova yɛ ɔ mannin min wunmiɛn ti yɛ n kwla dili junman sɔ’n titi-ɔ. Ɔ yoli maan m’an saman ɲan kun. Ɔ maan, n lafi su kɛ Zoova kwla fa sran kwlaa ng’ɔ lafi i su’n fa di junman.”

14. ?Kɛ nga Kolɔsufuɛ Mun 1:29 fa kan’n sa’n, sɛ e waan Zoova fa e di junman’n ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

¹⁴ Kɛ ɔ fɛ i laa lele andɛ’n, Zoova yoli maan i sufuɛ’m be dili junman fanunfanun wie mun. ?Ngue ti yɛ be kwla yoli sɔ-ɔ? Like nga ti yɛ be kwla yoli sɔ’n, i dan lika fin be bɔbɔ. Yɛle kɛ be klo junman dilɛ. (An kanngan Kolɔsufuɛ Mun 1:29 nun.) Ɔ maan sɛ e kusu e kplin su kɛ Zoova fa e di junman’n, ɔ́ yó maan é bó jasin fɛ’n juejue su, é sí sran’m be like kle, é sí sran fɔnvɔ, yɛ é sí junman wie’m be di kpa. Asa ekun’n i fanngan nun’n, é yó sran kun mɔ i janvuɛ’m be kwla lafi i su-ɔ, kpɛkun é kwlá yó like kwlaa nga Zoova kunndɛ kɛ e yo naan i klun sa’n w’a kpɛn su’n.

15. ?Kɛ nga 1 Timote 4:12, 15 fa kan’n sa’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ aniaan nga be ti gbanflɛn’n be srɛ Zoova kɛ ɔ uka be naan be yo-ɔ?

¹⁵ ?Ngue like yɛ ɔ fata kɛ aniaan nga be ti gbanflɛn’n be yo-ɔ? Asɔnun kpanngban nun’n, be mian asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’m be wun kpa. Kpɛkun asɔnun sɔ’m be nun sunman nun’n, asɔnun kpɛnngbɛn’m be sɔnnin tra asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ mun. I sɔ’n ti’n aniaan nga be ti gbanflɛn mun, é wlá amun fanngan kɛ amun fa asɔnun’n nun junman wie’m be dilɛ sie amun ɲrun. Ɔ ju wie’n, aniaan sɔ’m be nun wie’m be se kɛ: “Kɛ n ti jasin bofuɛ bɔbɔ’n, ɔ yo min fɛ dan.” Sɛ i sɔ akunndan’n wie yɛ amun bu’n, amun srɛ Zoova kɛ ɔ uka amun naan amun kunndɛ kɛ amún dí asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ junman’n wie. Kpɛkun amun se i kɛ ɔ man amun wunmiɛn naan amun yo like kwlaa ng’ɔ fata kɛ amun yo naan amun a kwla su i titi’n. (Aku. 12:1) Afin e kunndɛ kɛ amun uka e.​—An kanngan 1 Timote 4:12, 15 nun.

16. (1) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e srɛ Zoova kɛ ɔ yo man e-ɔ? (2) ?Ngue ti-ɔ?

¹⁶ Zoova kwla uka e naan y’a yo like kwlaa ng’ɔ kunndɛ kɛ e yo naan i klun sa’n w’a kpɛn su’n. I sɔ’n ti’n maan e srɛ Zoova kɛ ɔ yo naan e konvi sɔ i junman’n i dilɛ. Kpɛkun e srɛ i ekun kɛ ɔ man e wunmiɛn naan y’a kwla di junman sɔ’n. Kannzɛ e ti gbanflɛn annzɛ talua-o, annzɛ y’a yo kpɛnngbɛn-o, maan e fa like nga e si i yo’n, ɔ nin e sa nun ninnge mun e fa manman Zoova. (Aku. 9:10) Kɛ e ɲan Zoova i junman wie dilɛ i wun atin’n, nán e se kɛ e su kwlɛmɛn i di ti’n, e kplinman su. Afin kɛ e kwla manman Zoova wie’n, i sɔ’n ti e cenjele like dan.