1-2. ?Ngue ti yɛ Zezi i akunndan’n sanngannin-ɔn?

KƐ Ɔ ka kan’n bé trá Zezi’n, i akunndan’n sanngannin dan kpa. Ɔ si kɛ i kpɔfuɛ’m bé wá trɛ́ i, kpɛkun bé klé i ɲrɛnnɛn lele naan b’a kun i. Sanngɛ nán kunlɛ mɔ bé wá kún i’n, i ngunmin ti yɛ i akunndan’n sanngannin-ɔn. Ɔ si kɛ sɛ ɲrɛnnɛn blɛ sɔ’n nun’n, w’a nantiman seiin lele w’a guɛmɛn i ti nin i bo’n, Zoova i dunman’n sáci. Ɔ klo i Si’n, yɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yó like ng’ɔ jɔ i klun’n. Kpɛkun, klɔ sran m’ɔ klo be kpa’n, be su ɲanman nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. I kwlaa sɔ’n ti yɛ i akunndan sanngannin’n niɔn.

² Kannzɛ Zezi i akunndan’n sanngannin’n, sanngɛ i wla guali ase. Cɛn kun’n, ɔ seli i akoto’m be kɛ: “Alaje nga dɔ nga su e nin amun e su di i yɛ’n, ń má fá mán amun titi.” (Zan 14:27) Zoova yoli maan Zezi i wun jɔli i fɔuun. Afin ɔ nin i be afiɛn sɛ kpa. Aunjuɛ sɔ’n ti’n, Zezi w’a kokoman dan.—Fp. 4:6, 7.

3. ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn?

³ Atrɛkpa’n, like nga Zezi i kpɔfuɛ’m be fa yoli i’n, sran’m be su fa yoman e wie le. Sanngɛ kɛ mɔ e ti i sɔnnzɔnfuɛ’n ti’n, sa fanunfanun bé tɔ́ e su. (Mat. 16:24, 25; Zan 15:20) Blɛ sɔ’n nun’n, kɛ Zezi sa’n e akunndan’n kwla sanngan. ?Ɔ maan é yó sɛ naan blɛ kekle nun’n, y’a kokoman ngboko naan e wla w’a gua ase? Maan e kan like nsan mɔ Zezi’n yoli’n be ndɛ. Kɛ sa kekle tɔ e su’n, wafa nga e kwla e yo kɛ i sa’n, é wá kɛ́n i ndɛ wie.

4. 1 Tesalonikifuɛ Mun 5:17 se ke maan e srɛ Ɲanmiɛn titi. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ, kwlaa naan b’a tra Zezi’n i sɔ yɛ ɔ yoli-ɔ?

⁴ An kanngan 1 Tesalonikifuɛ Mun 5:17 nun. I nun mɔ Zezi klé i sɔnnzɔnfuɛ mun wafa nga be kwla yo e wla kpɛnlɛ aɲia’n, ɔ srɛli Ɲanmiɛn ka naan w’a fa kpanwun nin duvɛn’n w’a man be. (1 Kor. 11:23-25) Kɛ be wieli Delɛ cɛn’n i di’n, ka naan b’a wɔ’n ɔ nin i sɔnnzɔnfuɛ’m be srɛli Ɲanmiɛn. (Zan 17:1-26) Be ɔli lika ng’ɔ suan Zɛtsemane’n nun lɔ kɔnguɛ. Kɛ be juli lɔ’n, ɔ srɛli Ɲanmiɛn kpɛ sunman. (Mat. 26:36-39, 42, 44) Asa ekun’n, kwlaa naan w’a wu’n, ɔ srɛli Ɲanmiɛn. (Lik. 23:46) I sɔ’n kle kɛ, cɛn kasiɛn nga Zezi dili i asiɛ’n su ka naan b’a kun i nun’n, ɔ fɛli i su sa’n kwlaa wlɛli i Zoova sa nun.

5. ?Ngue ti yɛ Zezi i akoto’m b’a kwlá jranman kekle-ɔ?

⁵ Zezi srɛli Zoova kpɛ sunman. I sɔ’n ti’n, blɛ kekle nun’n, ɔ kwla jrannin kekle. Sanngɛ i akoto’m be liɛ’n, b’a srɛman Ɲanmiɛn kpɛ sunman kɔnguɛ sɔ’n nun. Ɔ maan kɛ sa kekle’n tɔli be su’n, b’a kwlá jranman kekle. (Mat. 26:40, 41, 43, 45, 56) Ndɛ sɔ’n kle kɛ sɛ e “srɛ Ɲanmiɛn titi” kɛ Zezi sa’n, yɛ e kwla ɲan wunmiɛn e jran sa nga be tɔ e su’n, be ɲrun kekle-ɔ. ?Kɛ é srɛ́ Ɲanmiɛn’n, ndɛ benin yɛ e kwla kan-ɔn?

6. ?Ngue ti yɛ kɛ e lafi Ɲanmiɛn su’n e wla gua ase-ɔ?

⁶ E kwla srɛ Zoova kɛ ɔ ‘uka e maan e lafi i su kpa.’ (Lik. 17:5; Zan 14:1) I sɔ’n ti cinnjin kpa. Afin Satan sa Zezi i sɔnnzɔnfuɛ mun nian. (Lik. 22:31) ?Kɛ sa’m be lɔngɔ su be tɔ e su’n,  ngue ti yɛ kɛ e lafi Ɲanmiɛn su’n e wla gua ase-ɔ? Ɔ ti sɔ afin kɛ e ko yo e liɛ nga e kwla yo’n, e fa e su sa’n e wlɛ i Zoova sa nun. E si kɛ Zoova liɛ’n ɔ kwla sa kwlaa yo. I sɔ’n ti’n, e akunndan sannganman yɛ e wla gua ase.—1 Piɛ. 5:6, 7.

7. ?Ngue yɛ ndɛ nga Robɛɛ kannin’n ɔ kle e-ɔ?

⁷ Kannzɛ sa ng’ɔ o e su’n ti kekle sɛ’n, sanngɛ sɛ e srɛ Zoova’n, e wla gúa ase. Be flɛ asɔnun kpɛnngbɛn kun kɛ Robɛɛ. Ɔ le afuɛ 80 tra su. Blɛ wie nun’n, sa kekle wie’m be tɔli i su. ?Sanngɛ ngue yɛ ɔ ukɛli i naan i wla w’a gua ase titi-ɔ? Ɔ seli kɛ: “Sika ndɛ’n yoli kekle min su, yɛ asɔnun kpɛnngbɛn junman mɔ n di’n fili min sa. Blɛ sɔ’n nun’n, ndɛ ng’ɔ o Filipufuɛ Mun 4:6, 7 nun’n, ɔ ukali min kpa. Kɛ n wun kɛ min wla su bo min wun dan’n, n srɛ Zoova. N yoli i sɔ kpɛ sunman. I sɔ mɔ n yoli’n ti’n, min wla guali ase.”

8. ?Kɛ nga Zan 8:29 fa kan’n sa’n, like nga ti yɛ Zezi i wla guali ase’n, be nun kun ekun yɛle benin?

⁸ An kanngan Zan 8:29 nun. Kɛ bé klé Zezi i yalɛ’n, i wla guali ase. Afin ɔ si kɛ i Si’n i klun jɔ i wun. Kannzɛ i ɲin bloli sɛ’n, sanngɛ i ɲin yili i Si’n titi. Ɔ klo Zoova yɛ i sulɛ’n yoli i cinnjin trali like kwlaa. I nun mɔ Zezi o ɲanmiɛn su lɔ’n, ɔ nin Zoova be dili junman. Kɛ ɔ bali asiɛ’n su wa kusu’n, ɔ tuli i klun kannin i Si’n i ndɛ kleli sran mun. (Mat. 6:9; Zan 5:17) I sɔ m’ɔ yoli’n ti’n, i klun jɔli dan kpa.—Zan 4:34-36.

9. ?Ngue ti yɛ kɛ e bo jasin fɛ’n, e wla gua ase-ɔ?

⁹ Sɛ e ɲin yi Zoova kpɛkun e ‘di e Min’n i junman’n i kpa titi’n,’ é klé kɛ e nian  Zezi i ajalɛ’n su. (1 Kor. 15:58) Kɛ e fa e wun e wlɛ i Ɲanmiɛn ndɛ’n i ‘kanlɛ nun mlɔnmlɔn’n,’ e buman sa ng’ɔ o e su’n i akunndan ngboko. (Yol. 18:5) Wie liɛ’n, sa ng’ɔ o be nga e bo jasin fɛ’n e kle be’n be su’n, ɔ ti kekle tra e liɛ’n. Sanngɛ, kɛ e uka be mɔ be klo Zoova mɔ be nanti i afɔtuɛ’m be su’n, be wun be su sa’m be trawlɛ yɛ be di aklunjuɛ. Blɛ kwlaa nga e wun i sɔ’n, e lafi su kɛ Zoova su kpɔciman e. Ɔ maan e wla gua ase. Aniaan bla kun wunnin i kɛ i sɔ’n ti nanwlɛ. Laa’n, ɔ bumɛn i wun sran yɛ i wla bo i wun tikatika. Ɔ seli kɛ: “Kɛ n bo jasin fɛ’n, min wla gua ase yɛ min klun jɔ. Afin i sɔ’n yo maan e nin Zoova e afiɛn mantan kpa tra laa’n.”

10. ?Ngue yɛ ndɛ nga Blɛnnda kannin’n ɔ kle e-ɔ?

¹⁰ Be flɛ aniaan bla kun kɛ Blɛnnda. Ɔ nin i wa bla’n be ti tukpacifuɛ. Tukpacɛ sɔ’n ti’n, Blɛnnda leman wunmiɛn. Ɔ kwlá nantiman. Bubuwafuɛ’m be bia nun yɛ ɔ tran-ɔn. Ɔ ju wie’n, ɔ ko bo jasin fɛ’n awloawlo’m be nun. Sanngɛ like ng’ɔ tɛ i yo kpa’n, yɛle sran’m be lɛtri klɛlɛ. Ɔ seli kɛ: “Kɛ n wunnin i wlɛ kɛ min tukpacɛ’n leman ayre’n, m’an bumɛn i akunndan kun. N fali min ɲin sieli i jasin fɛ bolɛ’n su. Kɛ ń bó jasin fɛ’n, n kokoman dan. Afin ɔ yo maan n fa min ɲin n sie i be nga n bo jasin fɛ’n n kle be’n, be su. Asa ekun, ɔ yo maan n lafi like nga Zoova waan ɔ́ yó mán e’n su titi.”

11-13. (1) ?Wafa sɛ yɛ akoto mun nin sran uflɛ wie’m be kleli kɛ be ti Zezi i janvuɛ sakpasakpa-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ ukalɛ mɔ Zezi i janvuɛ’m be ukɛli i’n, ɔ yoli i-ɔ?

¹¹ Zezi nin i akoto’m be ti janvuɛ kpa. Kɛ ɔ́ dí i junman’n be suɛnnin i bo. Biblu’n se kɛ: “Janvuɛ’n wie kusu ti kpa tra be niaan.” (Nya. 18:24) Zezi klo i janvuɛ sɔ mun. I nun ng’ɔ́ bó jasin fɛ’n, i niaan’m be nun wie fi w’a lafimɛn i su. (Zan 7:3-5) Blɛ wie nun bɔbɔ’n, be waan i ti w’a saci. (Mar. 3:21) Sanngɛ i akoto’m be liɛ’n, b’a yoman sɔ. I sɔ’n ti’n, kwlaa naan b’a tra Zezi’n, ɔ seli be kɛ: “Amun liɛ’n, amun a wanndiman min blɛ kekle’n nun.”—Lik. 22:28.

¹² Blɛ wie nun’n, Zezi i akoto’m be yoli ninnge wie mun mɔ w’a yoman Zezi i fɛ-ɔ. Sanngɛ w’a fa yoman ndɛ. Afin i su mɔ be lafi’n, i su yɛ ɔ fɛli i ɲin sieli-ɔ. (Mat. 26:40; Mar. 10:13, 14; Zan 6:66-69) Ka naan b’a tra Zezi’n, ɔ seli i akoto’m be kɛ: “N flɛ amun kɛ min janvuɛ. Afin ndɛ kwlaa nga min Si kan kleli min’n, n boli su n kleli amun.” (Zan 15:15) E si kɛ Zezi i janvuɛ’m be wlɛli i fanngan dan. Ukalɛ mɔ be ukɛli i jasin fɛ’n i bolɛ nun’n ti’n, i klun jɔli dan kpa.—Lik. 10:17, 21.

¹³ Nán akoto’m be ngunmin yɛ be yoli Zezi i janvuɛ-ɔ. Yasua nin bla wie mun ekun, be ukali Zezi be boli jasin fɛ’n yɛ be yoli ninnge wie mun ekun fa ukɛli i. Wie’m be yiɛli i be awlo lɔ naan ɔ ko di like. (Lik. 10:38-42; Zan 12:1, 2) Blɛ wie nun’n kɛ Zezi tú ajalɛ’n, sran wie’m be ko sunmɛnnin i. Yɛ like nga be le i’n, be mɛnnin i wie. (Lik. 8:3) Zezi i janvuɛ’m be ukɛli i. Afin be si kɛ ɔ su yiman be ase le. Zezi tili be wun ɲanman nun yɛ w’a seman kɛ be yo like nga be kwlɛmɛn i yo’n. Fɔ nunman Zezi nun. Sanngɛ kɛ sran m’ɔ fɔ o be nun’n, be yo like be mɛn i’n, ɔ yo i fɛ. E si kɛ wafa nga i janvuɛ sɔ’m be ukɛli i ti’n, i wla guali ase.

14-15. (1) ?Wafa sɛ yɛ e kwla tra janvuɛ kpa-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ e janvuɛ’m be kwla uka e-ɔ?

 ¹⁴ Sɛ e le janvuɛ kpa’n, ɔ́ úka e naan y’a su Zoova titi. Sanngɛ sɛ e waan é ɲán janvuɛ kpa’n, ɔ fata kɛ e bɔbɔ e yo sran kpa. (Mat. 7:12) I wie yɛle kɛ Biblu’n se kɛ e uka e wiengu mun. I li be nga be sa “w’a mian’n,” be yɛ ɔ fata kɛ e uka be kpa-ɔ. (Efɛ. 4:28) Atrɛkpa’n, e asɔnun’n nunfuɛ wie mian ukalɛ wun. Ɔ kwla yo jasin bofuɛ kun mɔ kwlaman nun’n, annzɛ w’a yo oke yɛ ɔ kunndɛ kɛ be yo like wie mɛn i. Sika ndɛ’n kwla yo kekle awlobo wie’m be su. I lɛ nun’n, e kwla kunndɛ aliɛ kan e ko man be. Sɛ e si jw.org^® nin JW Library^® be nun junman di’n, e kwla kle aniaan nga be o asɔnun’n nun wafa nga be kwla fa di junman’n. Kɛ e tu e klun e uka e wiengu mun’n, e klun jɔ kpa.—Yol. 20:35.

¹⁵ Blɛ kekle nun’n, e janvuɛ’m be kwla yo maan e wla gua ase. I wie yɛle kɛ sɛ e su kan sa ng’ɔ o e su’n i ndɛ’n, be kwla sie be su kpa e nuan bo. I sɔ wie yɛ Elii yoli i Zɔbu lika-ɔ. (Zɔb 32:4) Nán e bu i kɛ e janvuɛ mun yɛ bé wá klé e like trele ng’ɔ fata kɛ e yo’n niɔn. Sanngɛ sɛ be fa Biblu’n be man e afɔtuɛ naan e nanti su’n, é klé kɛ e ti ngwlɛlɛfuɛ. (Nya. 15:22) Famiɛn Davidi kplinnin su kɛ i janvuɛ’m be ukɛ i. I lɛ nun’n, ɔ kleli kɛ ɔ ti wun ase kanfuɛ. E kusu sɛ sa kekle o e su naan e janvuɛ’m be waan bé úka e’n naan e kplin su’n, é klé kɛ e ti wun ase kanfuɛ wie. (2 Sam. 17:27-29) Nanwlɛ, janvuɛ kpakpa kwlaa nga e le be’n, be fin Zoova.—Zak. 1:17.

16. ?Kɛ nga Filipufuɛ Mun 4:6, 7 fa kan’n sa’n, wan fanngan nun ti yɛ e wla kwla gua ase-ɔ? An yiyi nun.

¹⁶ An kanngan Filipufuɛ Mun 4:6, 7 nun. ?Ngue ti yɛ Zoova se kɛ ‘Klisi Zezi fanngan nun’n’ e wla kwla gua ase-ɔ? Like nga ti yɛ ɔ se sɔ’n, yɛle kɛ sɛ e wun junman cinnjin nga Zezi di naan Zoova i klun sa’n w’a kpɛn su’n i wlɛ, i lɛ nun yɛ e wla kwla gua ase kpa-ɔ. I wie yɛle kɛ e ti tɛ mɔ Zezi fɛli i wun yili ti’n, Ɲanmiɛn yaci e sa tɛ mun cɛ e. (1 Zan 2:12) Kɛ e bu i sɔ’n liɛ’n i akunndan’n, e wun jɔ e fɔuun. Asa ekun’n, Zoova sieli Zezi famiɛn. Ɔ maan ɔ́ wá núnnún Satan nin i mɛn’n nun ɲrɛnnɛn sa’n kwlakwla. (Eza. 65:17; 1 Zan 3:8; Ngl. 21:3, 4) I sɔ’n ti’n, e si kɛ é wá ɲán like kpa kun e ɲrun lɔ. Kannzɛ Zezi mannin e junman kekle kpa kun’n, sanngɛ ɔ nin e o nun yɛ ɔ́ súan e bo lele mɛn’n fá wíe! (Mat. 28:19, 20) I sɔ’n wla e yakpa. Nanwlɛ kɛ e bu ninnge fanunfanun nga Zezi dunman nun’n, e kwla ɲan be’n be akunndan’n, e wla gua ase dan.

17. (1) ?Ngue yɛ e kwla yo naan e wla w’a gua ase-ɔ? (2) ?Kɛ nga Zan 16:33 fa kan sa’n, ngue yɛ é kwlá yó-ɔ?

¹⁷ ?Sɛ sa kekle fanunfanun’m be tɔ e su’n, é yó sɛ naan e wla w’a gua ase? Maan e nian Zezi i ajalɛ’n su. Yɛle kɛ, e srɛ Zoova tankaan kpa titi. Kannzɛ lika’n ti kekle sɛ’n, maan e ɲin yi Zoova titi yɛ e bo jasin fɛ’n juejue su. Asa ekun’n, maan e kplin su kɛ e janvuɛ’m be uka e. Sɛ e yo sɔ’n, Ɲanmiɛn yó maan e wun jɔ́ e fɔuun. Kpɛkun é kwlá jrán sa kekle kwlaa nga bé tɔ́ e su’n, be ɲrun kekle.—An kanngan Zan 16:33 nun.