Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 20

Wafa nga e kwla fɔnvɔ be nga be bakan nun’n sran wie kunndɛli be’n

Wafa nga e kwla fɔnvɔ be nga be bakan nun’n sran wie kunndɛli be’n

“Ɲanmiɛn [...] fɔnvɔ e sa kwlaa nga be tɔ e su’n be nun.” —2 KOR. 1:3, 4.

JUE 134 Be klun ba’n ti Ɲanmiɛn i aja like

I SU FITILƐ *

1-2. (1) ?Sunnzun ase benin yɛ ɔ kle kɛ e ngba e kunndɛ kɛ be fɔnvɔ e naan e bɔbɔ e kwla fɔnvɔ e wiengu mun-ɔn? (2) ?Abɔlɛ benin yɛ be yo ba kanngan wie mun-ɔn?

KƐ SA o e su’n, e kwlaa e kunndɛ kɛ be fɔnvɔ e. E nin i sɔ’n fin e nin klun. Kpɛkun e kusu e kwla fɔnvɔ e wiengu mun wie. An nian, sɛ bakan kun su kan ngowa naan ɔ tɔ naan i ja bue su kplokplo’n, ɔ wanndi kɔ i manmin annzɛ i baba sin. Wie liɛ’n, kɛ ɔ́ kɔ́ nn ɔ́ sún. Kannzɛ be ja nun lɛ’n i baba nin i manmin be kwlá yoman naan i kannin’n wu’n, sanngɛ be kwla fɔnvɔ i. I sɔ yolɛ nun’n, be usɛ i sa ng’ɔ juli’n, be nunnun i ɲinmuɛn nzue’n, be yo i yako, kpɛkun be fɛ i. Wie liɛ bɔbɔ’n, be gua kannin’n nun ayre, kpɛkun be cici su. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, bakan’n muɛn i nuan. Wie liɛ bɔbɔ’n, ɔ sɛ i sin ko kan ngowa ekun. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n yɛ i kannin’n wú-ɔ.

2 Ɔ ju wie’n, sa ng’ɔ tɔ ba kanngan’m be su’n, ɔ yo ɲrɛnnɛn tra be ja bue su m’ɔ kplokplo’n. Yɛle kɛ be nun wie’m be liɛ’n, sran wie kunndɛli be. Wie’m be liɛ’n, sran yoli be sa sɔ’n kpɛ kunngba cɛ. Wie’m be liɛ kusu’n, be yoli be abɔlɛ sɔ’n kpɛ sunman. I kwlaa yoli-o, sa sɔ mɔ be yoli be’n ti’n, be wun be ɲrun dan. Ɔ ju wie’n, be tra be nga be yo sa tɛ sɔ’n, kpɛkun be wla be bisua. Wie liɛ kusu’n, be wlaman be bisua. Kannzɛ be wlali sa tɛ yofuɛ’n i bisua bɔbɔ’n, sanngɛ bakan nga be yoli i sa’n ɔ wun i ɲrun lelele. Kɛ ɔ yo kaklaka bɔbɔ’n, ɔ te wun i su afɛ.

3. (1) ?Kɛ nga 2 Korɛntifuɛ Mun 1:3, 4 fa kan’n sa’n, Zoova klo kɛ be yo i sran’m be sɛ? (2) ?Kosan benin mun yɛ é wá tɛ́ be su-ɔ?

3 ?Sɛ be kunndɛli Klisifuɛ kun i bakan nun naan andɛ nin andɛ ɔ te wun i su afɛ’n, ngue yɛ ɔ kwla ukɛ i-ɔ? (An kanngan 2 Korɛntifuɛ Mun 1:3, 4 nun.) Zoova klo kɛ be niɛn i sran’m be lika kpa, yɛ be fɔnvɔ be. I sɔ’n ti’n, maan e bu kosan nga’m be akunndan: “(1) ?Be nga be bakan nun’n be kunndɛli be’n, ngue ti yɛ ɔ fata kɛ be fɔnvɔ be-ɔ? (2) ?Wan yɛ ɔ kwla fɔnvɔ be kpa-ɔ? (3) ?É yó sɛ́ naan y’a fɔnvɔ be?

?NGUE TI YƐ Ɔ TI CINNJIN KƐ E FƆNVƆ BE-Ɔ?

4-5. (1) ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e wun i wlɛ kɛ ba kanngan’m be timan kɛ kpɛnngbɛn’m be sa-ɔ? (2) ?Kɛ sran kun mɔ bakan kun lafi i su’n ɔ kunndɛ i’n, wafa sɛ yɛ i bo’n gua-ɔ?

4 Be nga be bakan nun’n sran wie kunndɛli be’n, kannzɛ bɔbɔ sa sɔ’n juli be ju w’a cɛ naan b’a yo kaklaka bɔbɔ’n, sanngɛ ɔ ti cinnjin kɛ e fɔnvɔ be titi. Like nga ti yɛ e se sɔ’n, yɛle kɛ ba kanngan’m be timan kɛ kpɛnngbɛn mun sa. Sɛ be yo bakan kun i like yaya’n, wafa nga i wun fa yo i’n, ɔ nin kpɛnngbɛn’m be liɛ’n timan kun. Maan e fa e ɲin e sie i sa wie’m be su e nian.

5 Ɔ fata kɛ ba kanngan’m be lafi be nga be nian be lika’n be su, yɛ be fa be wun mantan be. Kɛ ba kanngan’m be yo sɔ’n be wla gua ase. Kpɛkun be lafi sran kwlaa ng’ɔ klo be’n, i su. (Jue. 22:10) Sanngɛ kpɛ sunman’n, be nga be kunndɛ ba kanngan mun’n, be ti be osufuɛ annzɛ be ba be awlo lɛ titi. Sɛ bakan kun lafi sran kun su naan sran sɔ’n yo i abɔlɛ’n, kɛ ɔ ko yo naan w’a lafi sran uflɛ su’n, ɔ ti kekle mɛn i.

6. ?Ngue ti yɛ sɛ e se kɛ be nga be kunndɛ ba kanngan’m be klun yo wi’n, i sɔ’n ti su-ɔ?

6 Ba kanngan’m be kwlá sasaman be wun. I sɔ’n ti’n, be nga be kunndɛ be’n, be ti abɔlɛfuɛ, yɛ be klun yo wi. Sɛ be kunndɛ bakan kun kekle nun’n, ɔ kwla wun i ɲrun dan. Afin ɔ nin-a ɲinman naan se kɛ ɔ́ sí like nga be flɛ i bian annzɛ bla nna’n. I sɔ’n kwla sɛnngɛn i akunndan’n. Ɔ maan ɔ su bumɛn i wun sran, yɛ ɔ su lafiman sran su kun. Kpɛkun ɔ su buman bian annzɛ bla nna’n i su akunndan kpa kɛ ɔ nin i fata’n sa.

7. (1) ?Ngue ti yɛ ba kanngan’m be kunndɛlɛ’n ti pɔpɔ-ɔ? (2) ?Ato ndɛ benin yɛ be nga be kunndɛ ba kanngan mun’n, be kan kle be-ɔ? (3) ?Yɛ wafa sɛ yɛ i bo’n gua-ɔ?

7 Ba kanngan’m be wunman sa wlɛ. (1 Kor. 13:11) I sɔ’n ti yɛ sran wie’m be laka be, kpɛkun be kunndɛ be’n niɔn. Asa ekun’n, be nga be kunndɛ ba kanngan mun’n, be kan ato ndɛ wie mun kle be. Wie liɛ’n, be se be kɛ be bɔbɔ ti yɛ sa sɔ’n ɲɛnnin be-ɔ, naan ɔ fataman kɛ be kan kle sran. Be se be ekun kɛ sɛ be kan kle sran kɛ be kunndɛli be’n, sran fi su faman su. Asa ekun’n, be se be kɛ sɛ kpɛnngbɛn kun kunndɛ bakan kun’n, i sɔ’n kle kɛ ɔ klo i kpa. Ato ndɛ sɔ’m be kwla sanngan ba kanngan’m be ti nun. Wie liɛ’n, ɔ cɛ kpa ka naan ba kanngan’m b’a wun i wlɛ kɛ ndɛ sɔ’m be ti ato. I sɔ’n ti’n, kɛ be ɲín’n be buman be wun sran, kpɛkun be bu be wun fɔ sa trilili.

8. ?Ngue ti yɛ e lafi su kɛ Zoova kwla fɔnvɔ be nga be wun be ɲrun’n niɔn?

8 Ndɛ sɔ’n kwla uka e naan y’a wun sa nga ti yɛ sran nga i bakan nun be kunndɛli i’n, ɔ kwla wun i ɲrun cɛ kpa’n, i wlɛ. Nanwlɛ, ba kanngan’m be kunndɛlɛ’n ɔ ti sa tɛ dan. Sanngɛ mɛn i awieliɛ blɛ nga nun’n, i sɔ ayeliɛ’n w’a tru kpa. Afin sran’m ‘be kloman be wiengu.’ Asa ekun’n, ‘klunwifuɛ mun nin gblɛfuɛ’m be yo sa tɛ be kɔ be ɲrun titi.’ (2 Tim. 3:1-5, 13) Satan i klun yo wi dan. Kɛ e wun kɛ sran’m be yo like nga Satan klo i’n, i sɔ’n yo e ya dan. Sanngɛ e si kɛ Satan nin i sran’m be kwlá faman be wun sunnzunman Zoova. Zoova wun like kwlaa nga Satan yo’n. E lafi su kɛ ɔ wun ɲrɛnnɛn ng’ɔ o e su’n naan ɔ kwla fɔnvɔ e. Biblu’n se kɛ: “Ɔ ti Ɲanmiɛn m’ɔ fɔnvɔ sran sa kwlaa nun. Ɔ fɔnvɔ e sa kwlaa nga be tɔ e su’n be nun. Ɔ maan fɔnvɔlɛ nga Ɲanmiɛn fa fɔnvɔ e’n, e kusu e kwla fa fɔnvɔ sran uflɛ sa kwlaa nun.” (2 Kor. 1:3, 4) I sɔ’n yo e fɛ dan. ?Sanngɛ wan yɛ Zoova sin be lika fɔnvɔ sran sɔ mun-ɔn?

?WAN YƐ Ɔ KWLA FƆNVƆ BE-Ɔ?

9. ?Kɛ nga Jue Mun 27:10 fa kan’n sa’n, ngue yɛ Zoova yó mán be nga be osufuɛ’m b’a ukaman be’n niɔn?

9 Sran wie’m be bakan nun’n, sran wie kunndɛli be. Yɛ be si nin be nin’m be si sɔ. Sanngɛ b’a yoman like fi b’a fa deman be. Sran wie mun ekun be liɛ’n, be bɔbɔ be osufuɛ kun yɛ ɔ kunndɛli be-ɔ. Ɔ ti cinnjin kɛ e fɔnvɔ sran sɔ mun. Davidi seli kɛ Zoova yɛ ɔ kwla fɔnvɔ sran mun kpa-ɔ. (An kanngan Jue Mun 27:10 nun.) Ɔ lafili su kɛ Zoova nían be nga be osufuɛ’m be yoli be tɛtɛ’n be lika. ?Wafa sɛ yɛ Zoova yo sɔ-ɔ? Ɔ yo maan i sufuɛ nanwlɛfuɛ wie’m be nian be lika. E niaan nga e nin be e su Zoova’n, e ti kɛ awlobo kun nunfuɛ mun sa. Zezi bɔbɔ seli kɛ be nga be su Zoova wie’n, be ti i niaan nin i nin.—Mat. 12:48-50.

10. ?Kɛ Pɔlu kán wafa ng’ɔ niannin aniaan’m be lika’n i ndɛ’n, ɔ seli sɛ?

10 Maan e kan sa kun m’ɔ kle kɛ Klisifuɛ’m be tran kɛ awlobo kun nunfuɛ mun sa’n i ndɛ. Akoto Pɔlu m’ɔ ti asɔnun kpɛnngbɛn’n, ɔ dili junman kekle kpa. Ɔ kleli i wiengu Klisifuɛ’m be ajalɛ kpa. Yɛ Ɲanmiɛn fanngan nun’n, ɔ klɛli be fluwa kɛ be niɛn i ajalɛ’n su kɛ i bɔbɔ fa niannin Klisi liɛ’n su sa. (1 Kor. 11:1) Kɛ ɔ́ kán wafa ng’ɔ niannin aniaan’m be lika’n, ɔ seli kɛ: “I nun nga e o amun wun lɔ’n, e yoli wɛtɛɛfuɛ kɛ nga bla ta fa niɛn i mma’m be lika klolɛ su’n sa.” (1 Tes. 2:7) Andɛ’n, kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m bé fá Ɲanmiɛn ndɛ’n fɔ́nvɔ be nga ɲrɛnnɛn o be su’n, be kwla kan ndɛ’n i wɛtɛɛ su kɛ Pɔlu fa yoli’n sa.

Aniaan bla nga be ɲin w’a ti’n, be nun sunman be si sran fɔnvɔ kpa. (An nian ndɛ kpɔlɛ 11 nun.) *

11. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ nán asɔnun kpɛnngbɛn’m be ngunmin yɛ ɔ fata kɛ be fɔnvɔ be wiengu Klisifuɛ mun-ɔn?

11 ?Asɔnun kpɛnngbɛn’m be ngunmin yɛ ɔ fata kɛ be fɔnvɔ be nga be bakan nun’n, sran wie kunndɛli be’n niɔn? Cɛcɛ. Ɔ fata kɛ e ngba e ‘fɔnvɔ e wiengu titi.’ (1 Tes. 4:18) Aniaan bla nga be ɲin w’a ti’n, be kwla fɔnvɔ aniaan bla nga i sɔ sa’n ɲɛnnin i’n. Zoova bɔbɔ seli kɛ ɔ ti kɛ bla ta kun m’ɔ fɔnvɔ i wa’n sa. (Eza. 66:13) Asa ekun’n, Biblu’n kan bla wie mɔ be fɔnvɔli be nga be wla boli be wun’n be ndɛ. (Zɔb. 42:11) Andɛ’n, kɛ Zoova wun Klisifuɛ bla nga be fɔnvɔ aniaan bla nga ɲrɛnnɛn o be su’n, i sɔ’n yo i fɛ dan. Ɔ ju wie’n, asɔnun kpɛnngbɛn kun annzɛ nɲɔn be kwla flɛ aniaan bla kun mɔ i ɲin w’a ti kpa’n i aamiɛn, kpɛkun be se i kɛ ɔ uka aniaan bla kun mɔ i bakan nun’n be kunndɛli i’n. *

?WAFA SƐ YƐ E KWLA FƆNVƆ BE-Ɔ?

12. ?Kɛ é úka e wiengu Klisifuɛ kun’n, ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e nian e wun kpa-ɔ?

12 Kɛ é úka e wiengu Klisifuɛ kun’n, maan e nian e wun kpa. Sɛ ɔ kloman kɛ ɔ́ kán sa wie i ndɛ’n, nán maan e usa sa sɔ’n i su kosan. (1 Tes. 4:11) ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ e kwla fɔnvɔ e niaan nga be o afɛ nun mɔ be kunndɛ kɛ be uka be’n niɔn? Maan e fa e ɲin e sie i Biblu’n nun ndɛ mma nnan mɔ be kwla uka e’n naan y’a fɔnvɔ e niaan sɔ mun, be su.

13. (1) ?Kɛ nga 1 Famiɛn Mun 19:5-8 fa kan’n sa’n, ngue yɛ Zoova i anzi’n yo mannin Eli-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ e kwla nian anzi’n i ajalɛ’n su-ɔ?

13 Maan e yo like kun fa ti be wun ɲanman nun. I nun mɔ be waan bé kún Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Eli m’ɔ́ wánndi’n, i wla m’ɔ boli i wun dan’n ti’n, ɔ sun flɛli wie’n. Kɛ Zoova wunnin i sɔ’n, ɔ sunmannin anzi kun naan ɔ ko wlɛ i fanngan. Kɛ anzi’n bali’n, ɔ yoli ninnge wie mun fa tili Eli i wun ɲanman nun. I wie yɛle kɛ ɔ mannin Eli i kpanwun kɛ ɔ di. (An kanngan 1 Famiɛn Mun 19:5-8 nun.) Ndɛ sɔ’n kle kɛ wie liɛ’n, sɛ e yo like wie fa ti sran kun i wun ɲanman nun’n, i sɔ’n kwla ukɛ i kpa. E kwla man sran’n i aliɛ, annzɛ e kwla cɛ i like, annzɛ kusu e kwla klɛ i fluwa naan ɔ wun kɛ i ndɛ lo e. Sɛ e siman sran fɔnvɔ’n, e kwla yo ninnge sɔ’m be nun wie mun.

14. ?Ngue yɛ Eli i su ndɛ’n kle e-ɔ?

14 Be nga be wla w’a bo be wun’n, maan e yo naan be wla gua ase. Kɛ Eli i wla boli i wun’n, Zoova mɛnnin i wunmiɛn naan ɔ nanti lele ju Orɛbu oka’n su lɔ. Lika sɔ’n nun yɛ laa’n Zoova nin Izraɛlifuɛ’m be trali aenguɛ-ɔ. Atrɛkpa’n, kɛ Eli juli lɔ’n, i wla guali ase kpa fɔuun. Afin ɔ nin be nga be kunndɛ kɛ bé kún i’n be afiɛn w’a ti nun dan. ?Ngue yɛ i sɔ’n kle e-ɔ? I sɔ’n kle e kɛ sɛ e waan é fɔ́nvɔ sran kun mɔ i bakan nun’n be kunndɛli i’n, maan e dun mmua fɛ i wɔ lika nga srɛ su kunmɛn i lɛ’n nun. I lɛ nun’n, ɔ fataman kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be wla fi su kɛ aniaan bla wie’m be liɛ’n, awlo lɔ yɛ be wun fa be feke-ɔ. Wie’m be kusu’n, kɛ be o Ɲanmiɛn sulɛ sua’n nun lɔ’n yɛ be wla gua ase-ɔ.

Sɛ e sie e su sran’n i nuan bo kpa, naan e nin i e srɛ Ɲanmiɛn, kpɛkun e kan ndɛ fɛ wie fa fɔnvɔ i’n, i wla kwla gua ase. (An nian ndɛ kpɔlɛ 15-20 be nun.) *

15-16. ?Kɛ sran kun kán ndɛ klé e’n, wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e sie e su kpa-ɔ?

15 Maan e sie e su kpa be nuan bo. Biblu’n se kɛ: “Sɛ be kan ndɛ be kle amun’n, maan amun ti i kpa. Nán maan sran fi kpli kan ndɛ.” (Zak. 1:19) ?Kɛ sran kán ndɛ klé e’n, e sie e su kpa? Kɛ be se kɛ sran kun sie i su i wiengu nuan bo’n, i bo’n yɛle kɛ, kɛ i wiengu’n kán ndɛ’n, ɔ tran diinin, kpɛkun ɔ niɛn i. Sanngɛ nɛ́n i ngba-ɔ. Ɔ fata kɛ ɔ miɛn i ɲin wun wafa nga i wiengu sɔ’n i wun yo i’n, i wlɛ kpa. I sɔ yɛ Zoova yoli-ɔ. Kɛ Eli kókó sa ng’ɔ o i su’n klé Zoova’n, Zoova sieli i su kpa. Ɔ maan ɔ wunnin kɛ srɛ kun Eli. Asa ekun’n, ɔ wunnin kɛ Eli bu i kɛ i ngunmin yɛ w’a ka naan ɔ kleli i wun yalɛ suli i ngbɛn. Kɛ Zoova fɔ́nvɔ i’n, ɔ buli i kwlaa sɔ’n i akunndan. I sɔ’n kle kɛ Zoova sieli i su kpa Eli i nuan bo.—1 Fam. 19:9-11, 15-18.

16 ?Kɛ sran kun kán ndɛ klé e’n, wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e si i aunnvuɛ-ɔ? Wie liɛ’n, e kwla se i kɛ: “Nanwlɛ, sa ng’ɔ ɲannin wɔ’n yo min ya dan. Ɔ fataman kɛ be yo bakan kun sɔ.” Wie liɛ kusu’n, e kwla usa e janvuɛ mɔ i wla w’a bo i wun’n i kosan wie mun naan y’a wun ndɛ ng’ɔ su kan’n i wlɛ kpa. E kwla usɛ i kɛ: “?Yaci, a kwla yiyi ndɛ’n nun naan m’an wun i wlɛ kpa?” annzɛ “Kɛ a kan sɔ’n, n bu i kɛ... ?I sɔ ndɛ yɛ ɔ waan á kán-ɔn?” Sɛ e yo sɔ’n, sran’n wún kɛ e sie e su i nuan bo sakpa, naan e kunndɛ kɛ é wún ndɛ ng’ɔ su kan kle e’n i wlɛ kpa.—1 Kor. 13:4, 7.

17. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e tra e awlɛn naan nán “e kpli kan” ndɛ-ɔ?

17 Kɛ sran’n íjɔ’n nán e ‘kpli e kan ndɛ.’ Nán e se kɛ é kpɛ́ sran’n i nuan ndɛ’n naan é mɛ́n i afɔtuɛ. Maan e tra e awlɛn i wun. I nun mɔ Eli kókó sa ng’ɔ o i su’n klé Zoova’n, i wla m’ɔ boli i wun ti’n, kɛ ɔ́ kán ndɛ’n, ɔ yo annvɔ dan. Zoova wlɛli i fanngan naan ɔ lafi i su. Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, Eli wa kokoli sa ng’ɔ o i su’n kleli i ekun. Yɛle kɛ ndɛ ng’ɔ kɛnnin i laa’n, ɔ flannin nun ekun. (1 Fam. 19:9, 10, 13, 14) ?Ngue yɛ i ndɛ sɔ’n kle e-ɔ? Ɔ ju wie’n, sran nga i wla w’a bo i wun’n, ɔ kwla kan ndɛ kunngba’n flan nun. I lɛ nun’n, maan e nian Zoova i ayeliɛ’n su. Yɛle kɛ maan e tra e awlɛn i wun, yɛ e sie e su i nuan bo. Nán maan e se kɛ é mɛ́n i afɔtuɛ, sanngɛ maan e kle kɛ e si i aunnvuɛ.—1 Piɛ. 3:8.

18. ?Ngue ti yɛ sɛ e nin sran nga i wla w’a bo i wun’n e srɛ Ɲanmiɛn’n, i sɔ’n kwla fɔnvɔ i-ɔ?

18 Maan e nin be e srɛ Ɲanmiɛn. Wie liɛ’n, sran nga i wla w’a bo i wun’n, Ɲanmiɛn srɛlɛ’n ti kekle mɛn i. Ɔ kwla bu i kɛ ɔ nin Ɲanmiɛn srɛlɛ’n fataman. Sɛ e waan é fɔ́nvɔ sran kɛ ngalɛ’n sa’n, maan e nin i e srɛ Ɲanmiɛn. Yɛ kɛ é srɛ́’n, maan e bo i dunman. Kpɛkun maan e kan kle Zoova kɛ sran sɔ’n i ndɛ lo e, naan i ndɛ lo asɔnun’n nunfuɛ mun wie. Maan e se Zoova kɛ ɔ yo naan i sufuɛ sɔ’n i wla gua ase naan i wun jɔ i fɔuun. Sɛ e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ngalɛ’n sa e man sran’n, i sɔ’n kwla fɔnvɔ i dan.—Zak. 5:16.

19. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a si sran’m be fɔnvɔ-ɔ?

19 Maan e kan ndɛ m’ɔ kwla gua sran’n i awlɛn su nzue’n. I lɛ nun’n, maan e bu ndɛ’n i sin naan y’a kan. Ndɛ nga be kan-ɔn, be bumɛn i sin’n, ɔ kwla lo sran ngasi. Sanngɛ sɛ e kan ndɛ fɛ e kle sran’n, i klun kwla tɔ nun fɔuun. (Nya. 12:18) I sɔ’n ti’n, maan e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e naan ndɛ e kan’n ɔ fɔnvɔ e niaan’n. Sanngɛ nán e wla fi su kɛ Zoova i nuan ndɛ m’ɔ o Biblu’n nun’n, yɛ ɔ kwla fɔnvɔ sran mun kpa-ɔ.—Ebr. 4:12

20. (1) ?Aniaan nga be bakan nun’n sran wie kunndɛli be’n, akunndan benin yɛ be kwla bu-ɔ? (2) ?Yɛ ngue yɛ e kunndɛ kɛ be wun i wlɛ-ɔ?

20 Aniaan nga be bakan nun’n sran wie kunndɛli be’n, be kwla bu i kɛ be nin klolɛ fataman naan be nunman sran nun. Sanngɛ ɔ fataman kɛ be bu i sɔ. I sɔ’n ti’n, maan e fa Ɲanmiɛn Ndɛ’n e uka be naan be wun i wlɛ kɛ Zoova klo be. (An nian kuku nga be flɛ i “ Ɲanmiɛn Ndɛ’n fɔnvɔ sran” nun.) Kɛ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Daniɛli i wla boli i wun’n, ndɛ nga anzi kun kannin fa wlɛli i fanngan’n, maan e wla kpɛn su. Zoova klo kɛ Daniɛli wun i wlɛ kɛ ɔ ti i awlɛn su sran. (Dan. 10:2, 11, 19) I kunngba’n e niaan nga be wla w’a bo be wun’n, be ndɛ lo Zoova wie.

21. (1) ?Be nga be yo sa tɛ mɔ be kaciman be nzuɛn’n, sa benin yɛ ɔ́ wá jú be su-ɔ? (2) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo i dɔ nga su-ɔ?

21 Kɛ é fɔ́nvɔ e wiengu mun’n, maan e kpɛn be wla kɛ Zoova klo be. Asa kusu’n, nán maan e wla fi su kɛ Ɲanmiɛn Zoova yo sa i nuan su sɛsɛsɛ. Ɔ wun be nga be kunndɛ ba kanngan mun’n. Ɔ si sa’n kwlaa. Sɛ sran tɛ sɔ’m b’a kaciman be nzuɛn’n, ɔ́ wá dí be jɔlɛ. (Kal. 14:18) Sanngɛ dɔ nga su’n, maan e tu e klun e uka be nga be bakan nun’n be kunndɛli be’n naan be wun kɛ be ndɛ lo e. Asa ekun’n, e si kɛ Zoova wá yó maan cɛn wie lele’n, be kwlaa nga Satan nin i mɛn nunfuɛ’m be yoli be abɔlɛ’n, be su afɛ’n kwlaa wíe. Ɔ cɛ kan’n, e su boman ɲrɛnnɛn sa sɔ’m be su e diman jɔlɛ kun.—Eza. 65:17.

JUE 109 Maan e tu e klun e klo sran

^ ndɛ kpɔlɛ 5 Be nga be bakan nun’n sran wie kunndɛli be’n, kannzɛ be yoli be sa sɔ’n w’a cɛ bɔbɔ’n, sanngɛ wie liɛ’n be te wun i su afɛ. ?Ngue ti-ɔ? ?Wan yɛ ɔ kwla fɔnvɔ i sɔfuɛ mun-ɔn? Like suanlɛ nga nun’n, é wá tɛ́ kosan sɔ’m be su. Asa ekun’n, é wá wún like nga e kwla yo e fa fɔnvɔ be’n.

^ ndɛ kpɔlɛ 11 Sɛ be kunndɛli sran kun i bakan nun naan ɔ klo kɛ ɔ́ kó wún dɔɔtrɔfuɛ kun wun naan ɔ ukɛ i’n, ɔ o i bɔbɔ sa nun.

^ ndɛ kpɔlɛ 76 FOTO NIN DESƐN’M BE SU NDƐ’N: Aniaan bla kun mɔ i ɲin w’a ti kpa’n, ɔ su fɔnvɔ aniaan bla kun mɔ i wla w’a bo i wun’n.

^ ndɛ kpɔlɛ 78 FOTO NIN DESƐN’M BE SU NDƐ’N: Asɔnun kpɛnngbɛn nɲɔn b’a wɔ aniaan bla sɔ’n i osu nianlɛ. Yɛ aniaan bla’n seli aniaan bla nga i ɲin w’a ti’n kɛ ɔ tran be yalɛ kokolɛ’n i bo wie.