Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 37

Maan e klunklo su e lo e wun e man Zoova

Maan e klunklo su e lo e wun e man Zoova

?Yɛ e Si m’ɔ fɛli i wawɛ’n kpali e’n nin? ?Ɔ fataman kɛ e lo e wun kpa e mɛn i naan e ɲan nguan?​—EBR. 12:9.

JUE 9 Zoova ti e Famiɛn!

I SU FITILƐ *

1. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e lo e wun e man Zoova-ɔ?

LIKE cinnjin nga ti yɛ ɔ fata kɛ e lo e wun * man Zoova’n, yɛle kɛ i yɛ ɔ yili e-ɔ. I sɔ’n ti’n, ɔ le atin kle e like ng’ɔ fata kɛ e yo’n, ɔ nin ng’ɔ fataman kɛ e yo’n. (Ngl. 4:11) Asa ekun’n, like nga ti yɛ ɔ fata kɛ e lo e wun e man Zoova’n be nun kun ekun yɛle kɛ wafa ng’ɔ sie sran mun’n, ɔ leman wunsu. Kɛ ɔ fɛ i laa lele andɛ’n, sran’m be sie be wiengu mun. Sanngɛ e kwlá faman wafa nga sran’m be sie be wiengu mun’n, e sunnzunman Zoova liɛ’n kaan sa. Afin Zoova liɛ’n ɔ si ngwlɛlɛ dan, ɔ klo sran, ɔ yaci sran wun sa cɛ, kpɛkun ɔ si sran aunnvuɛ.​—Tul. 34:6; Rɔm. 16:27; 1 Zan 4:8.

2. ?Kɛ nga Ebre Mun 12:9-11 fa kan’n sa’n, ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e lo e wun e man Zoova-ɔ?

2 Kɛ mɔ Zoova ti e Si m’ɔ klo e’n ti’n, e ɲin yi i. Nán srolɛ mɔ e sro i’n ti-ɔ. I sɔ’n kusu yɛ Zoova kunndɛ-ɔ. Fluwa nga Pɔlu klɛli ko mannin Ebre mun i nun’n, ɔ seli kɛ ɔ fata kɛ e lo e wun e man e Si Ɲanmiɛn afin e “kpa yolɛ” ti yɛ ɔ kle e like-ɔ.​—An kanngan Ebre Mun 12:9-11 nun.

3. (1) ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e lo e wun e man Zoova-ɔ? (2) ?Kosan benin mun yɛ é wá tɛ́ be su like suanlɛ nga nun-ɔn?

3 Sɛ sa kwlaa nun’n e ɲin yi Zoova naan e lafi i su’n, é klé kɛ e lo e wun e mɛn i. (Nya. 3:5) Sɛ e si Zoova i nzuɛn mun’n, é ló e wun é mɛ́n i wie. Yɛ i sɔ yolɛ’n su yoman kekle e sa nun. Sa nga ti yɛ e se sɔ’n, yɛle kɛ i nzuɛn sɔ’m be ɲin fite ninnge kwlaa ng’ɔ yo be’n, be nun. (Jue. 145:9) Sɛ e mian e ɲin e suɛn i su like kpa’n, é kló i kpa. Kusu sɛ e klo i’n, ɔ timan cinnjin kɛ ɔ kan ninnge tɛkɛtɛkɛ kwlaa ng’ɔ fata kɛ e yo’n, be ndɛ kle e. Afin, e mian e ɲin e si akunndan ng’ɔ bu’n, ɔ nin wafa ng’ɔ kunndɛ kɛ e yo ninnge mun’n. I sɔ’n ti’n, e yoman like ng’ɔ ti tɛ’n. (Jue. 97:10) Sanngɛ ɔ ju wie’n, i sɔ yolɛ’n timan pɔpɔ e sa nun. ?Ngue ti-ɔ? ?Ngue yɛ nvle siefuɛ Neemi i su ndɛ’n kle asɔnun kpɛnngbɛn mun-ɔn? ?Ngue yɛ famiɛn Davidi i su ndɛ’n kle siɛ mun-ɔn? ? Yɛ ngue yɛ Zezi i nin Mari i su ndɛ’n kle niɛn mun-ɔn? Like suanlɛ nga nun’n, é wá tɛ́ kosan sɔ’m be su.

?NGUE TI YƐ Ɔ TI KEKLE KƐ E LO E WUN E MAN ZOOVA-Ɔ?

4-5. ?Kɛ nga Rɔmunfuɛ Mun 7:21-23 fa kan’n sa’n, ngue ti yɛ ɔ ti kekle kɛ e lo e wun e man Zoova-ɔ?

4 Like nga ti yɛ ɔ ti kekle kɛ e lo e wun e man Zoova’n i kun yɛle kɛ fɔ o e nun. Yɛ fɔ sɔ’n ti’n, e kunndɛman kɛ é yó like nga Ɲanmiɛn se e kɛ e yo’n. Adan nin Ɛvu be yoli ɲin kekle Ɲanmiɛn su. Ɔ maan be dili waka mma ng’ɔ seli be kɛ nán be di’n. I lɛ nun’n, be bɔbɔ be kleli like ng’ɔ ti kpa’n annzɛ ng’ɔ ti tɛ man be’n. (Bob. 3:22) Andɛ’n, kɛ Adan nin Ɛvu be sa’n, sran sunman be ndɛ nunman Ɲanmiɛn ndɛ nun. Yɛ be bɔbɔ be kunndɛ kɛ bé klé like ng’ɔ ti kpa’n annzɛ ng’ɔ ti tɛ man be’n.

5 Be nga be si Zoova mɔ be klo i bɔbɔ’n, ɔ ju wie’n kɛ ɔ yo naan be lo be wun be mɛn i’n, ɔ ti kekle. I sɔ sa’n wie juli akoto Pɔlu su. (An kanngan Rɔmunfuɛ Mun 7:21-23 nun.) Kɛ Pɔlu sa’n, e kunndɛ kɛ é yó like ng’ɔ ti kpa Zoova i ɲrun’n. Sanngɛ nán cɛn ngba yɛ like ng’ɔ ti kpa’n i yolɛ ti pɔpɔ e sa nun-ɔn.

6-7. ?Like nga ti yɛ ɔ ti kekle kɛ e lo e wun e man Zoova’n, i kun ekun yɛle benin? An fa sa kun yiyi nun.

6 Like nga ti yɛ ɔ ti kekle kɛ e lo e wun e man Zoova’n, i kun ekun yɛle wafa nga be tali e’n, ɔ nin akunndan nga sran’m be bu’n. Andɛ’n, sran sunman be ndɛ nga be kan’n, ɔ nin Zoova i klun sa’n be sansan be wun. I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e mian e ɲin kpa naan y’a yoman kɛ be sa. I lɛ nun’n, maan e fa e ɲin e sie i sa kun su.

7 Andɛ’n, sran’m be wla gbanflɛn nin talua’m be fanngan kɛ be kunndɛ sika kaka. I sɔ sa’n juli aniaan bla kun m’ɔ suan Mari’n *, i su. Kwlaa naan w’a si Zoova’n, ɔ ɔli suklu dan kun nun. Mari i osufuɛ’m be miɛnnin i kɛ ɔ kunndɛ junman kun m’ɔ́ ɲán nun sika kpa’n, naan ɔ di. I sɔ’n kusu yɛ i bɔbɔ kunndɛ-ɔ. Sanngɛ kɛ ɔ wa suannin Zoova i su like m’ɔ sili i kpa’n, w’a kunndɛman kɛ ɔ́ ɲɛ́n i wun kun. Sanngɛ i bɔbɔ dili i nanwlɛ kɛ ajalɛ sɔ m’ɔ fali’n w’a yoman pɔpɔ i sa nun. Ɔ seli kɛ: “Cɛn wie’n, n tɔ junman wie mɔ sɛ n di’n, n kwla ɲan sika kpanngban’n su. Wafa nga be tali min ti’n, kɛ n se kɛ n diman junman sɔ’n, ɔ ti kekle man min. Kusu n si kɛ sɛ n di junman sɔ’n, n su kwlá suman Zoova kpa kun. Ɔ maan n srɛli Zoova kɛ ɔ uka min naan n jran kekle.”​—Mat. 6:24.

8. ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ siɛn’n niɔn?

8 Kɛ e lo e wun e man Zoova’n, e ɲan su ye. Sanngɛ kɛ asɔnun kpɛnngbɛn mun yɛ siɛ nin niɛn mɔ be le kwlalɛ’n be lo be wun be man Zoova’n, sran uflɛ kwla nian be ajalɛ’n su. Biblu’n kle kɛ sran wie’m be ɲannin kwlalɛ, yɛ wafa nga be sieli sran mun’n, ɔ yoli Zoova i liɛ’n su. Maan e kan sran sɔ’m be nun wie’m be ndɛ.

?NGUE YƐ NEEMI I SU NDƐ’N KLE ASƆNUN KPƐNNGBƐN MUN-ƆN?

Kɛ nga Neemi ukɛli i wiengu mun naan b’a kplan Zerizalɛmun klɔ’n i wun talɛ’n sa’n, asɔnun kpɛnngbɛn’m be kusu be di junman asɔnun sua’n nun wie. (An nian ndɛ kpɔlɛ 9-11 nun.) *

9. ?I nun nga Neemi ti Zida nvle’n i siefuɛ’n, sa benin mun yɛ be juli-ɔ?

9 Zoova mannin asɔnun kpɛnngbɛn’m be junman cinnjin kpa kun. Junman sɔ’n yɛle i sufuɛ’m be lika nianlɛ. (1 Piɛ. 5:2) Junman sɔ’n i dilɛ nun’n, asɔnun kpɛnngbɛn’m be kwla nian wafa nga Neemi niannin Zoova i sufuɛ’m be lika’n su. Neemi yoli Zida nvle’n i siefuɛ. (Nee. 1:11; 2:7, 8; 5:14) Blɛ sɔ nun’n, sa wie’m be juli. Maan e kan be nun wie’m be ndɛ. Ɔ tili i kɛ sran’m be yo Ɲanmiɛn i sua’n i finfin. Kpɛkun be suanman Levifuɛ’m be bo kɛ nga Mmla’n fa kan’n sa. Asa ekun’n, Zifu’m be buman Wunmiɛn lolɛ cɛn’n i like fi kun kpɛkun be nun wie’m be ja nvle uflɛ nun bla mun. ?Wafa sɛ yɛ Neemi m’ɔ ti nvle siefuɛ’n, ɔ́ síesíe ndɛ sɔ mun-ɔn?​—Nee. 13:4-30.

10. ?Wafa sɛ yɛ Neemi siesieli sa nga be juli’n mun-ɔn?

10 Neemi w’a nianman kɛ ɔ le kwlalɛ ti’n, ɔ́ míɛnmíɛn i niaan mun naan be fa ndɛ ng’ɔ kan’n su kekle nun. Sanngɛ ɔ srɛli Zoova kɛ ɔ ukɛ i. Kpɛkun ɔ ukali nvle’n nunfuɛ mun naan be nanti Zoova i mmla’m be su. (Nee. 1:4-10; 13:1-3) Asa ekun’n, ɔ ukali be maan be kplannin Zerizalɛmun klɔ’n i wun talɛ’n.​—Nee. 4:15.

11. ?Kɛ nga 1 Tesalonikifuɛ Mun 2:7, 8 fa kan’n sa’n, wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be nian aniaan’m be lika-ɔ?

11 Atrɛkpa’n, sa nga be juli Neemi blɛ su’n, be su juman asɔnun kpɛnngbɛn’m be su wie le. Sanngɛ sa sunman nun’n be kwla nian Neemi i ajalɛ’n su. I wie yɛle kɛ be kwla mian be ɲin be di junman kekle kpa naan be wiengu’m be ɲan su ye. Yɛ nán be se be wun kɛ, kɛ mɔ be le kwlalɛ’n ti’n, be kpa tra be niaan mun. Sanngɛ maan be nian be niaan’m be lika kpa. (An kanngan 1 Tesalonikifuɛ Mun 2:7, 8 nun.) Kpɛkun maan be kan ndɛ amanniɛn su kle be. Sɛ be yo sɔ’n, bé klé kɛ be ti wun ase kanfuɛ. Be flɛ aniaan bian kun kɛ Andre. Ɔ ti asɔnun kpɛnngbɛn w’a cɛ kpa. Ɔ seli kɛ: “N sieli i nzɔliɛ kɛ, kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be kle kɛ be niaan’m be ndɛ lo be mɔ be nian be lika kpa’n, aniaan’m be fa be wun be mantan be. Be nzuɛn kpa sɔ’n ti’n, kɛ bé dí be junman’n, aniaan’m be suan be bo.” Asɔnun kpɛnngbɛn kun ekun m’ɔ suan Tonin’n, ɔ seli kɛ: “N mian min ɲin n nanti afɔtuɛ nga Filipufuɛ Mun 2:3 man e’n su. Kpɛkun n bu aniaan’m be sran titi. I sɔ’n yo maan n seman be kɛ be ɲin yi min kekle nun.”

12. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be yo wun ase kanfuɛ-ɔ?

12 Ɔ fata kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be yo wun ase kanfuɛ kɛ Zoova sa. Afin kannzɛ Zoova sie nglo nin asiɛ’n, sanngɛ “ɔ kpɛ i nyin ase” yɛ ɔ nian “nyrɛnnɛnfuɛ ng’ɔ la ndutre nun’n.” (Jue. 18:36; 113:6, 7) I sɔ’n ti’n, i ɲin ci be nga be yo be wun dandan’n.​—Nya. 16:5.

13. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ kɛ asɔnun kpɛnngbɛn kun kán ndɛ’n, ɔ niɛn i wun su-ɔ?

13 Wafa nga asɔnun kpɛnngbɛn kun kwla kle kɛ ɔ lo i wun man Zoova’n yɛle kɛ, kɛ ɔ́ kán ndɛ’n ɔ fata kɛ ɔ niɛn i wun su. Afin sɛ w’a yoman sɔ’n naan sran kun i ɲin w’a yimɛn i’n, ɔ cɛman naan w’a kan sran sɔ’n i ndɛ tɛ. (Zak. 1:26; Gal. 5:14, 15) Andre mɔ e kɛnnin i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Ɔ ju wie’n, kɛ aniaan kun i ɲin yiman min’n, ɔ yo n kɛ n tutu i sa. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, n bu Ɲanmiɛn i sufuɛ nanwlɛfuɛ nga Biblu’n kan be ndɛ’n be akunndan. I sɔ’n yo maan n wun i wlɛ kɛ wun ase kanlɛ’n nin wɛtɛɛ yolɛ’n be ti cinnjin.” Wafa nga asɔnun kpɛnngbɛn kun kwla kle ekun kɛ ɔ lo i wun man Zoova’n, yɛle kɛ maan ɔ kan ndɛ amanniɛn su kle i wiengu asɔnun kpɛnngbɛn mun nin aniaan kwlaa nga be o asɔnun’n nun’n.​—Kol. 4:6.

LIKE NGA SIƐ’M BE KWLA SUƐN I FAMIƐN DAVIDI SU’N

14. (1) ?Junman benin yɛ Zoova fa mannin siɛ mun-ɔn? (2) ?Wafa sɛ yɛ ɔ kunndɛ kɛ be di be junman sɔ’n niɔn?

14 Zoova seli kɛ siɛ mun yɛ ɔ fata kɛ be sie be awlobo mun-ɔn. Ɔ kunndɛ kɛ be kle be mma’m be like, yɛ be tu be fɔ. (1 Kor. 11:3; Efɛ. 6:4) Sanngɛ i sɔ’n kleman kɛ siɛ’m be le atin be yo like kwlaa nga be klo’n. Zoova yɛ ɔ kpɛli awlobo’n i ba-ɔ. Ɔ maan i ɲin kpaman wafa nga siɛ’m be nian be awlobo’m be lika’n i su. (Efɛ. 3:14, 15) Kɛ siɛ’m be sie be awlobo mun kɛ nga Zoova fa klo’n sa’n, be kle kɛ be lo be wun be mɛn i. I sɔ yolɛ nun’n, be kwla nian Famiɛn Davidi i ajalɛ’n su.

Wafa nga siɛ kun srɛ Ɲanmiɛn’n, ɔ yi wafa ng’ɔ kɛn i wun ase’n, i nglo kle i awlobofuɛ mun. (An nian ndɛ kpɔlɛ 15-16 nun.) *

15. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ Famiɛn Davidi kle siɛ’m be ajalɛ kpa-ɔ?

15 Zoova mannin Davidi i junman kpanngban. I wie yɛle kɛ ɔ fata kɛ ɔ niɛn i awlobofuɛ’m be lika, kpɛkun ɔ sie Izraɛli nvle’n wunmuan’n. Kɛ m’ɔ ti famiɛn’n ti’n, ɔ le kwlalɛ dan. Sanngɛ blɛ wie nun’n kwlalɛ sɔ’n ti’n, ɔ yoli ninnge wie mɔ be timan su-ɔ. (2 Sam. 11:14, 15) Sanngɛ kɛ ɔ fɔnnin mɔ Zoova tuli i fɔ’n, ɔ sɔli nun klanman. I lɛ nun’n, ɔ yili i nglo kɛ ɔ lo i wun man Zoova. Kɛ ɔ́ srɛ́ Ɲanmiɛn’n, ɔ kɛnnin i klun ndɛ kwlaa kleli i. Kpɛkun ɔ yoli like kwlaa ng’ɔ kwla yo naan w’a fa afɔtuɛ nga Zoova mɛnnin i’n su. (Jue. 51:3-6) Asa ekun’n, ɔ kleli kɛ ɔ ti wun ase kanfuɛ dan. Afin kɛ yasua nin bla wie’m be mɛnnin i afɔtuɛ’n, ɔ sɔli nun klanman. (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33) Davidi fɛli i fɔnlɛ’n tuli i wun fɔ. Kpɛkun ɔ fɛli i ɲin sieli i Zoova i sulɛ’n su.

16. ?Ngue like yɛ Davidi i su ndɛ’n kle siɛ mun-ɔn?

16 Famiɛn Davidi i su ndɛ’n man siɛ’m be afɔtuɛ kpanngban. I wie yɛle kɛ ɔ fataman kɛ kwlalɛ mɔ Zoova fa mannin be ti’n, be mianmian be wiengu mun. Kusu sɛ be yo like wie m’ɔ timan su’n, maan be di i nanwlɛ. Yɛ sɛ be fa Biblu’n man be afɔtuɛ’n, maan be sɔ nun klanman. Sɛ be yo sɔ’n, be awlobofuɛ’m be ɲin yí be. Afin be kle kɛ be kan be wun ase. Kɛ be nin be awlobofuɛ’m bé srɛ́ Ɲanmiɛn’n, ɔ fata kɛ be kan wafa nga be wun yo be’n i ndɛ kle i. I liɛ’n, be awlobofuɛ’m bé wún i wlɛ kɛ be kunndɛ kɛ Zoova uka be. Like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo be cinnjin’n yɛle Zoova i sulɛ’n. (Mml. 6:6-9) Ajalɛ be nun kpafuɛ nga be kwla kle be awlobofuɛ mun’n, yɛ ɔ o lɛ-ɔ.

LIKE NGA MARI I SU NDƐ’N KLE NIƐN MUN’N

17. ?Junman benin yɛ Zoova fa mannin niɛn mun-ɔn?

17 Niɛn’m be kusu, Zoova mannin be junman cinnjin kpa awlo’n nun yɛ ɔ mannin be atin kɛ be sie be mma mun. (Nya. 6:20) I sɔ’n ti’n, like nga be yo’n ɔ nin ndɛ nga be kan’n, ɔ kwla ɲan ta be mma’m be su cɛ kpa. (Nya. 22:6) Maan e fa e ɲin e sie i like nga niɛn’m be kwla suɛn i Zezi i nin Mari su’n, i su.

18-19. ?Ngue like yɛ Mari i su ndɛ’n kle niɛn mun-ɔn?

18 Mari sili Ɲanmiɛn Ndɛ’n kpa, i ɲin yili Zoova, yɛ ɔ nin i be afiɛn’n mantannin kpa. Ɔ si kɛ like nga Zoova seli i kɛ ɔ yo’n ti’n, i mɛn dilɛ wafa’n káci. Sanngɛ ɔ kplinnin su. I lɛ nun’n, ɔ kleli kɛ ɔ lo i wun man Zoova.​—Lik. 1:35-38, 46-55.

Kɛ niɛn kun fɛ’n annzɛ ɔ fa ya’n, ɔ fata kɛ ɔ miɛn i ɲin kpa naan w’a kwla kle i awlobofuɛ’m be kɛ ɔ klo be. (An nian ndɛ kpɔlɛ 19 nun.) *

19 Mari i su ndɛ’n man niɛn’m be afɔtuɛ kpanngban. I klikli’n yɛle kɛ ɔ fata kɛ be suan Biblu’n nun like yɛ be srɛ Ɲanmiɛn kpɛ sunman. I liɛ’n, be nin i be afiɛn’n mántan kpa. I nɲɔn su’n yɛle kɛ maan be yo like kwlaa nga be kwla yo naan Zoova i klun w’a jɔ be wun’n. Atrɛkpa be nga be tali amun’n, be fa ya ndɛndɛ, yɛ be kannin ndɛ tɛtɛ kleli amun. Ɔ maan amun kwla bu i kɛ i sɔ yɛ ɔ fata kɛ amun ta amun mma mun wie-ɔ. Kannzɛ bɔbɔ amun si wafa nga Zoova kunndɛ kɛ amun ta amun mma mun’n, sanngɛ ɔ ju wie’n i sɔ yolɛ’n kwla yo kekle man amun. I li kɛ amun kan ndɛ kle ba mun mɔ be faman su’n, annzɛ kɛ amun ko fɛ’n, yɛ ndɛ amanniɛn su kanlɛ’n kwla yo kekle kpa amun sa nun-ɔn. (Efɛ. 4:31) Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, ɔ fata kɛ amun srɛ Zoova naan ɔ uka amun. Niɛn kun m’ɔ suan Lidi’n, ɔ seli kɛ: “Blɛ wie nun’n, kɛ n kan ndɛ mɔ min wa’n faman su’n, n srɛ Ɲanmiɛn tankaan kpa kɛ ɔ uka min naan m’an kanman ndɛ ya su m’an klemɛn i. Wie liɛ’n, kɛ ɔ ko yo like wie mɔ ń íjɔ i’n, n jran n srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ uka min naan n gua min wla ase. I sɔ yolɛ’n uka min kpa.”​—Jue. 37:5.

20. (1) ?Sa benin yɛ ɔ juli niɛn wie’m be su-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ be kwla jran sa sɔ’m be ɲrun kekle-ɔ?

20 Ɔ ju wie’n, kɛ ɔ yo naan niɛn wie’m be yi i nglo kɛ be klo be mma mun’n, ɔ ti kekle man be. (Tit. 2:3, 4) Niɛn sɔ’m be nun sunman be kaan nun’n, be si nin be nin’m b’a yimɛn i nglo kɛ be klo be. Kannzɛ ɔ ti sɔ bɔbɔ’n, sanngɛ ɔ fataman kɛ amun kusu amun ta amun mma’m be kɛ ngalɛ’n sa wie. Niɛn ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yó Zoova i klun sa’n, ɔ miɛn i ɲin suan wafa ng’ɔ kwla yi i nglo kɛ ɔ klo i mma mun’n. Sanngɛ wafa ng’ɔ bu akunndan’n nin wafa ng’ɔ yo ninnge mun’n, be kacilɛ’n kwla yo kekle mɛn i. Sanngɛ sɛ ɔ miɛn i ɲin yo sɔ’n, i bɔbɔ nin i awlobofuɛ’m bé ɲán su ye dan.

MAAN E LO E WUN MAN ZOOVA TITI

21-22. ?Kɛ nga Ezai 65:13, 14 fa kan’n sa’n, sɛ e lo e wun e man Zoova’n, mmlusuɛ benin yɛ é ɲɛ́n i-ɔ?

21 Cɛn kun’n, Famiɛn Davidi seli kɛ: “Sa nga Anannganman jran su kekle kɛ be yo be’n, be ti i su. Aklunjuɛ cɛ yɛ ɔ o sa sɔ’m be sin ɔn. Nyanmiɛn i mmla’m be ti weiin, be yo maan sran wun sa wlɛ. Anannganman, min bɔ n ti ɔ sufuɛ’n, n nyan be su ngwlɛlɛ. Sran ng’ɔ fa be su’n, ɔ nyan be su mmlusuɛ.” (Jue. 19:9, 12) I lɛ nun’n, Davidi wunnin i wlɛ weiin kɛ sɛ sran kun lo i wun maan Zoova’n, saan ɔ́ ɲán su ye. Andɛ’n, e wun ngbaciɛ ng’ɔ o be nga be lo be wun be man Zoova’n, ɔ nin be nga be kpalo afɔtuɛ ng’ɔ man be’n, be afiɛn’n. Be nga be lo be wun be man Zoova’n, “be klun jɔ lele tratra su, i ti be bo sro.”​—An kanngan Ezai 65:13, 14 nun.

22 Kɛ asɔnun kpɛnngbɛn mun, yɛ siɛ nin niɛn’m be lo be wun be man Zoova’n, be wun be su sa’m be trawlɛ, be awlofuɛ’m be di aklunjuɛ, kpɛkun asɔnun’n nunfuɛ’m be bo yo kun. Sanngɛ ng’ɔ ti cinnjin kpa’n yɛle kɛ, i sɔ’n yo maan Zoova i klun jɔ. (Nya. 27:11) Nanwlɛ, i sɔ’n leman wunsu.

JUE 123 Maan e ɲin yi Ɲanmiɛn i ninnge siesielɛ’n

^ ndɛ kpɔlɛ 5 Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán like nga ti yɛ ɔ fata kɛ e lo e wun e man Zoova’n, i ndɛ. Kpɛkun é wá tɛ́ kosan nga’m be su: ?Ngue yɛ nvle siefuɛ Neemi i su ndɛ’n kle asɔnun kpɛnngbɛn mun-ɔn? ?Ngue yɛ famiɛn Davidi i su ndɛ’n kle siɛ mun-ɔn? ?Yɛ ngue yɛ Zezi i nin Mari i su ndɛ’n kle niɛn mun-ɔn?

^ ndɛ kpɔlɛ 1 NDƐ WIE’M BE NUN YIYILƐ: Be nga be mian be kɛ be ɲin yi sran kekle nun’n, be kunndɛman kɛ be se be kɛ be lo be wun be man sran. Sanngɛ be nga be su Ɲanmiɛn’n be liɛ’n, be klunklo su be lo be wun be mɛn i. Yɛ be bumɛn i kɛ i sɔ’n ti like tɛ.

^ ndɛ kpɔlɛ 7 Be kacili sran wie’m be dunman like suanlɛ nga nun.

^ ndɛ kpɔlɛ 62 FOTO NIN DESƐN’M BE SU NDƐ’N: Neemi ukɛli i wiengu mun maan be kplannin Zerizalɛmun klɔ’n i wun talɛ’n. I wafa kunngba’n, asɔnun kpɛnngbɛn kun nin i wa’n be su di junman asɔnun sua’n nun.

^ ndɛ kpɔlɛ 64 FOTO NIN DESƐN’M BE SU NDƐ’N: Siɛ kun nin i awlobofuɛ’m be su srɛ Zoova.

^ ndɛ kpɔlɛ 66 FOTO NIN DESƐN’M BE SU NDƐ’N: Ngowa kanlɛ ti’n, ba yasua kun w’a dimɛn i suklu junman’n. I nin m’ɔ fin junman w’a fɛ’n, ɔ su mɛn i afɔtuɛ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, ɔ kpɛnkpɛnmɛn i su.