Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 4

Zezi i su like nga aliɛ ng’ɔ nin i sɔnnzɔnfuɛ’m be dili’n ɔ kle e’n

Zezi i su like nga aliɛ ng’ɔ nin i sɔnnzɔnfuɛ’m be dili’n ɔ kle e’n

“Nga ti min wunnɛn’n i nzɔliɛ. [...] Nga ti min ‘mmoja’n mɔ maan Ɲanmiɛn nin sran’m be tra aenguɛ’n,’ i nzɔliɛ.”​—MAT. 26:26-28.

JUE 16 Zoova i Wa’n ti’n e mɛnmɛn i

I SU FITILƐ *

1-2. (1) Like nga Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be yo naan be wla kpɛn i wie’n su’n, ɔ timan kekle. ?Ngue ti yɛ i sɔ’n boman e nuan-ɔn? (2) ?Zezi i nzuɛn benin mun yɛ é wá kán be ndɛ-ɔ?

?SƐ BE se ɔ kɛ a kan like nga e yo i e Wla kpɛnlɛ aɲia’n i bo’n i ndɛ’n, a kwla kan? E nun sunman e kwla yo sɔ. Afin, kɛ Zezi kpɛ́ aɲia sɔ’n i ba’n, aliɛ ng’ɔ nin i sɔnnzɔnfuɛ’m be dili’n, e si i. Ninnge nga be fa tɔnnin aliɛ’n sɔ’n b’a sɔnman. Yɛ i tɔnlɛ kusu timan kekle. Sanngɛ, ɔ ti cinnjin kpa man e. I sɔ’n ti, e kwla usa e wun kɛ: ‘?Ngue ti yɛ ninnge nga be fa tɔn aliɛ sɔ’n b’a sɔnman-ɔn?’

2 I nun mɔ Zezi bó jasin fɛ’n, ɔ kleli sran’m be ndɛ nanwlɛ cinnjin wie mun. Sanngɛ, sran’m be sieli i nzɔliɛ kɛ wafa ng’ɔ yiyi ndɛ sɔ’m be nun’n, ɔ ti weiin. Yɛ be wlɛ wunlɛ timan kekle. (Mat. 7:28, 29) Kɛ ɔ́ kpɛ́ e wla kpɛnlɛ aɲia’n i ba’n, ɔ yoli sɔ wie. Like ng’ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be yo naan be wla kpɛn i wie’n su’n, ɔ timan kekle. Maan e fa e ɲin e sie i aliɛ nga be dili i cɛn sɔ nun’n, nin i ndɛ ng’ɔ kannin’n, ɔ nin like ng’ɔ yoli’n be su. Sɛ e yo sɔ’n, é wún kɛ Zezi ti wun ase kanfuɛ, ɔ ti yakpafuɛ yɛ ɔ klo sran sakpa. Asa ekun’n, é wún wafa nga e kwla niɛn i ayeliɛ’n su kpa’n.

ZEZI TI WUN ASE KANFUƐ

Kpanwun nin duvɛn nga e fa yo e Wla kpɛnlɛ aɲia’n, be kle kɛ e dunman nun’n, Zezi fɛli i nguan’n mannin naan kɛ é sé yɛ’n, ɔ ti Famiɛn ɲanmiɛn su lɔ. (An nian ndɛ kpɔlɛ 3-5 be nun.)

3. (1) ?Kɛ nga Matie 26:26-28 fa kan’n sa’n, kɛ Zezi kpɛ́ e Wla kpɛnlɛ aɲia’n i ba’n, ngue yɛ ɔ kle kɛ ninnge nga be dili’n, ɔ timan tɛkɛtɛkɛ-ɔ? (2) ?Ngue yɛ like nɲɔn ng’ɔ fali’n, be ti i nzɔliɛ-ɔ?

3 Kɛ Zezi kpɛ́ e Wla kpɛnlɛ aɲia’n i ba’n, nn i akoto 11 nga be nin i nantili klanman’n, be yɛ be o lɛ-ɔ. Cɛn sɔ nun’n, be dili Delɛ cɛn’n. Yɛ aliɛ nga be dili’n i onga’n, yɛ ɔ fa kpɛli aɲia sɔ’n i ba-ɔ. (An kanngan Matie 26:26-28 nun.) Ɔ fali kpanwun nga b’a guaman nun kpanwun ayre ɔ nin divɛn ng’ɔ kali’n, ɔ fa cɛcɛli be. Kpɛkun, ɔ seli be kɛ like nɲɔn sɔ’m be ti i wunnɛn’n nin i mmoja mɔ be dunman nun ti’n, ɔ su wa fa man’n be nzɔliɛ. Ninnge nga Zezi fa kpɛli aɲia cinnjin sɔ’n i ba’n, b’a sɔnman. Atrɛkpa’n, i sɔ’n w’a bomɛn i akoto’m be nuan. ?Ngue ti-ɔ?

4. Kɛ Zezi kpɛ́ e Wla kpɛnlɛ aɲia’n i ba’n, ɔ fali aliɛ kaan sa. ?Wafa sɛ yɛ afɔtuɛ ng’ɔ mannin Mati’n, ɔ kwla uka e naan y’a wun sa nga ti yɛ ɔ yoli sɔ’n, i wlɛ-ɔ?

4 Kɛ Zezi boli jasin fɛ’n i bolɛ bo’n, i afuɛ nsan su’n, cɛn kun’n, ɔ ɔli i janvuɛ Lazali nin Mati nin Mari be awlo lɔ. Kɛ Zezi juli lɔ m’ɔ́ klé sran’m be like’n, nn Mati o lɛ. Sanngɛ i ɲin ti blowa kpa, afin ɔ su tɔn aliɛ kpanngban naan ɔ́ fá sɔ i aofuɛ’m be nun. Kɛ Zezi wunnin i sɔ’n, klolɛ su ɔ mɛnnin i afɔtuɛ naan ɔ wun i wlɛ kɛ aliɛ kpanngban tɔnlɛ’n timan cinnjin. (Lik. 10:40-42) I sin’n, kɛ bé wá kún Zezi’n, i bɔbɔ nantili afɔtuɛ ng’ɔ fa mannin Mati’n su. Yɛle kɛ, ɔ fali aliɛ kaan sa yɛ ɔ fa kpɛli e Wla kpɛnlɛ aɲia’n i ba-ɔ. ?Ngue yɛ i sɔ’n kle e-ɔ?

5. (1) ?Kɛ e wun kɛ aliɛ kaan sa yɛ Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be tɔn naan be fa yo e Wla kpɛnlɛ aɲia’n, ngue yɛ i sɔ’n kle e-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ i sɔ liɛ’n nin ndɛ nga Filipfuɛ Mun 2:5-8 kan’n, be kɔ likawlɛ-ɔ?

5 Ndɛ kwlaa nga Zezi kannin’n, ɔ nin like kwlaa ng’ɔ yoli’n, be kle kɛ ɔ ti wun ase kanfuɛ. Kɛ bé wá kún i’n, ɔ yili i nglo kpa ekun kɛ ɔ ti wun ase kanfuɛ dan. I sɔ’n boman e nuan. (Mat. 11:29) Zezi si kɛ sran’m be ti tɛ ng’ɔ su wa fɛ i wun yi’n, ɔ leman wunsu. Asa ekun’n, ɔ si kɛ Zoova wá cɛ́n i naan ɔ́ kó dí famiɛn ɲanmiɛn su lɔ. Ɔ nin i sɔ ngba’n, w’a kunndɛman kɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m be di cɛn dan naan be wla kpɛn i wie’n su. Aliɛ kaan sa yɛ ɔ seli be kɛ be tɔn naan be fa yo e Wla kpɛnlɛ aɲia’n, afuɛ kwlakwla-ɔ. (Zan 13:15; 1 Kor. 11:23-25) I sɔ’n kle kɛ Zezi tumɛn i wun. Nanwlɛ, kɛ e si kɛ e Famiɛn m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, ɔ ti wun ase kanfuɛ dan’n, i sɔ’n yo e fɛ dan.​—An kanngan Filipufuɛ Mun 2:5-8 nun.

6. ?Kɛ sa’m be o e su’n, wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e ti wun ase kanfuɛ kɛ Zezi sa-ɔ?

6 ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e ti wun ase kanfuɛ kɛ Zezi sa-ɔ? Yɛle kɛ, maan e wiengu’m be ndɛ lo e dan. (Fil. 2:3, 4) Zezi si kɛ sran’m bé wá klé i ɲrɛnnɛn lele naan bé kún i. Sanngɛ, ɔ kleli kɛ i akoto’m be ndɛ lo i dan. I sɔ’n ti, ɔ nin be trannin likawlɛ kɔnguɛ. Kpɛkun, ɔ kleli be like, ɔ wlali be fanngan, yɛ ɔ fɔnvɔli be naan be wla gua ase. Afin, kɛ ɔ́ wá wú’n, be wla bó be wun. (Zan 14:25-31) Nanwlɛ’n, Zezi kleli kɛ sa ng’ɔ o i wiengu’m be su’n, ɔ ti cinnjin trɛ i liɛ mun. I lɛ nun’n, ɔ kle e ajalɛ kpa.

ZEZI TI YAKPAFUƐ

7. ?Kɛ Zezi kpɛli e Wla kpɛnlɛ aɲia’n i ba’n, ngue like yɛ ɔ wa yoli m’ɔ kle kɛ ɔ ti yakpafuɛ dan-ɔn?

7 Kɛ Zezi kpɛli e Wla kpɛnlɛ aɲia’n i ba’n, like ng’ɔ wa yoli’n, ɔ kle kɛ ɔ ti yakpafuɛ dan. Ɔ si kɛ sran’m bé tɔ́n i suɛn kɛ w’a saci Ɲanmiɛn i dunman, kpɛkun bé kún i abɔlɛ kunlɛ. Sanngɛ, ɔ kplinnin su kɛ i sɔ sa liɛ’n ju naan Ɲanmiɛn i klun sa’n kpɛn su. (Mat. 26:65, 66; Lik. 22:41, 42) Zezi nantili seiin lele guɛli i ti nin i bo. Ɔ yoli sɔ naan Ɲanmiɛn i dunman’n yo sanwun, yɛ cɛn wie lele’n klɔ sran nga be kaci be nzuɛn’n, be ɲan nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. Asa ekun’n, ɔ nantili seiin naan ɔ́ klé kɛ Ɲanmiɛn yɛ ɔ le atin sie nglo nin asiɛ’n niɔn. Blɛ kunngba sɔ nun’n, ɔ ukɛli i sɔnnzɔnfuɛ mun naan b’a kwla jran sa ng’ɔ́ wá tɔ́ be su’n be ɲrun kekle.

8. (1) ?Ngue ndɛ yɛ Zezi kan kleli i sɔnnzɔnfuɛ nanwlɛfuɛ mun-ɔn? (2) ?Kɛ Zezi wuli’n, wafa sɛ yɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m be kleli kɛ be ti yakpafuɛ kɛ i sa-ɔ?

8 Like kun ekun mɔ Zezi yoli m’ɔ kle kɛ ɔ ti yakpafuɛ’n, yɛle kɛ w’a fɛmɛn i ɲin w’a siemɛn i sa ng’ɔ su wa tɔ i su’n su. Sanngɛ, ɔ kleli kɛ i akoto nanwlɛfuɛ’m be ndɛ lo i dan. Kɛ Zida jasoli be wun lɛ’n, yɛ ɔ kpɛli e Wla kpɛnlɛ aɲia’n i ba-ɔ. Aɲia sɔ’n ti, be nga Ɲanmiɛn kpali be sieli be ngunmin’n bé wlá kpɛ́n su titi kɛ Ɲanmiɛn nin be trali aenguɛ uflɛ kun. (1 Kor. 10:16, 17) Asa ekun’n, Zezi kleli i sɔnnzɔnfuɛ’m be like nga i Si klo kɛ be yo naan b’a kwla wɔ ɲanmiɛn su lɔ wie’n. (Zan 15:12-15) Ɔ kannin sa ng’ɔ́ wá jú i akoto’m be su’n i ndɛ kleli be. Kpɛkun ɔ seli be kɛ maan be “jran kekle” kɛ i sa. (Zan 16:1-4, 33) Kɛ afuɛ kpanngban sinnin’n, Zezi i akoto’m be nantili ajalɛ ng’ɔ kleli be’n su titi. Yɛle kɛ, be kleli kɛ be wiengu’m be ndɛ lo be, yɛ be yoli yakpafuɛ. Kannzɛ bɔbɔ w’a yoman pɔpɔ w’a manman be’n, sanngɛ be suannin be wiengu bo blɛ kekle nun.​—Ebr. 10:33, 34.

9. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e ti yakpafuɛ kɛ Zezi sa-ɔ?

9 Andɛ’n, e kle kɛ e ti yakpafuɛ kɛ Zezi sa wie. Lika wie’m be nun’n, be kle e niaan’m be ɲrɛnnɛn Ɲanmiɛn su mɔ be lafi’n ti. Sɛ e timan yakpafuɛ’n, nn e kwlá nianman be lika. Ɔ ju wie’n, be wla e niaan’m be bisua, kusu nn b’a yoman sa tɛ. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, e yo like kwlaa nga e kwla yo naan b’a ɲan be ti’n. (Fil. 1:14; Ebr. 13:19) Wafa nga e kle ekun kɛ e ti yakpafuɛ’n, yɛle kɛ e bo jasin fɛ’n “yakpa su” titi. (Yol. 14:3) Kɛ nga Zezi fa yoli’n sa’n, e kan Ɲanmiɛn i Famiɛn dilɛ’n i ndɛ. E kpɔfuɛ nga be tanndan e ɲrun bɔbɔ’n, e kɛn i ndɛ e kle be wie. Sanngɛ, ɔ ju wie’n, ɔ yo e kɛ e timan yakpafuɛ sa. ?I lɛ nun’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

10. (1) ?Kɛ é wá yó e Wla kpɛnlɛ aɲia’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ? (2) ?Yɛ ngue ti-ɔ?

10 E ti kpɔlɛ tɛ’n ti’n, e lafi su kɛ cɛn wie lele e liɛ yó ye. Kɛ e bu i sɔ liɛ’n i akunndan’n, e yo yakpafuɛ. (Zan 3:16; Efɛ. 1:7) Kɛ e Wla kpɛnlɛ aɲia’n mántan koko’n, e kwla kle kpa kɛ e si e ti kpɔlɛ tɛ’n i su ye dan. Blɛ sɔ nun’n, Biblu’n nun ndɛ nga be fa e ɲin sie i e Wla kpɛnlɛ aɲia’n su’n, maan e kanngan be nun. Kpɛkun, maan e bu Zezi i wie’n i su ndɛ m’ɔ o Biblu’n nun’n i su akunndan kpa. Sɛ e yo sɔ’n, é wún like nga ti yɛ kɛ é yó aɲia cinnjin sɔ’n, be fa kpanwun nin duvɛn’n i wlɛ. Like nga Zoova nin Zezi be yo mannin e’n, maan e wun i wlɛ kpa. Yɛ e wun wafa nga e bɔbɔ nin e awlɛn su sran mun e kwla ɲan su ye’n, i wlɛ wie. I liɛ’n, é fá e wla é gúa like nga e lafi su kɛ é ɲɛ́n i cɛn wie lele’n, i su kpa trá laa’n. Kpɛkun, é yó yakpafuɛ lele é gúɛ i ti nin i bo.​—Ebr. 12:3.

11-12. ?Kɛ e boli like suanlɛ nga i bo lele mɔ y’a fa ju yɛ’n, ngue yɛ y’a wun i-ɔ?

11 Kɛ e boli like suanlɛ nga i bo lele mɔ y’a fa ju yɛ’n, y’a wun kɛ, e Min’n i aliɛ’n ti’n, e wla kpɛn e ti kpɔlɛ tɛ’n su. Asa ekun’n, e wla kpɛn Zezi i nzuɛn wie’m be su. I wie yɛle kɛ, ɔ ti wun ase kanfuɛ, yɛ ɔ ti yakpafuɛ. Andɛ’n, Zezi m’ɔ ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ dan’n, ɔ te yi nzuɛn sɔ’m be nglo. Yɛ ɔ kpata e ti. I sɔ’n yo e fɛ dan. (Ebr. 7:24, 25) Sɛ e waan é klé kɛ e si ye’n, maan e yo e Wla kpɛnlɛ aɲia’n i kɛ nga Zezi bɔbɔ seli kɛ be yo’n sa. (Lik. 22:19, 20) Anglo nga be flɛ i kɛ Nizan i le 14 su yɛ e yo aɲia sɔ’n i titi-ɔ. Cɛn’m be nun cinnjin kpafuɛ’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.

12 Aliɛ nga Zezi nin i sɔnnzɔnfuɛ’m be dili’n ti’n, e kwla si i nzuɛn kun ekun. I nzuɛn’n sɔ ti yɛ maan ɔ wuli e dunman nun-ɔn. I nun m’ɔ o asiɛ’n su’n, sran’m be sieli i nzɔliɛ kɛ ɔ yili nzuɛn sɔ’n i nglo titi. Maan e kan i nzuɛn sɔ’n i ndɛ.

ZEZI KLO SRAN

13. (1) ?Klolɛ mɔ Zoova nin Zezi be yili i nglo’n, i su ndɛ benin yɛ Zan 15:9 nin 1 Zan 4:8-10 be kan-ɔn? (2) ?Wan mun yɛ be ɲan klolɛ sɔ’n, i su ye-ɔ?

13 Sa’n kwlaa nun’n, Zezi yili klolɛ mɔ Zoova klo e’n i nglo. (An kanngan Zan 15:9; 1 Zan 4:8-10 nun.) Klolɛ mɔ Zezi klo e dan’n ti’n, e dunman nun’n, ɔ fɛli i nguan mannin. Sɛ e lafi su kɛ é kɔ́ ɲanmiɛn su o, annzɛ é trán asiɛ’n su wa o, e ngba e ɲan tɛ nga Zoova fali Zezi yili’n, i su ye dan. (Zan 10:16; 1 Zan 2:2) Sɛ e bu aliɛ bɔbɔ ba nga Zezi nin i akoto’m be dili’n, i su akunndan’n, é wún i wlɛ kɛ Zezi klo i sɔnnzɔnfuɛ mun naan ɔ bu be sran.

Zezi w’a seman kɛ be fa ninnge tɛkɛtɛkɛ be yo e Wla kpɛnlɛ aɲia’n. I sɔ’n ti, kannzɛ ɔ́ cɛ́ lele’n, annzɛ sa ng’ɔ o e su’n ti sɛ ti sɛ’n, e kwla yo aɲia sɔ’n i titi. (An nian ndɛ kpɔlɛ 14-16 be nun.) *

14. ?Wafa sɛ yɛ Zezi kleli ekun kɛ ɔ klo i sɔnnzɔnfuɛ mun-ɔn?

14 Zezi w’a semɛn i sɔnnzɔnfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin’n be kɛ, kɛ bé yó e Wla kpɛnlɛ aɲia’n, be yo ninnge tɛkɛtɛkɛ wie mun. Sanngɛ, like kaan sa yɛ ɔ seli be kɛ be fa-ɔ. I lɛ nun’n, ɔ yili i nglo ekun kɛ ɔ klo be sakpa. Afin, ɔ fata kɛ be yo aɲia sɔ’n afuɛ kwlakwla. Yɛ kannzɛ bɔbɔ be o bisua, annzɛ sa uflɛ o be su’n, ɔ fataman kɛ be yaci i yolɛ. (Ngl. 2:10) ?Be kwla yoli i sɔ sakpa? Ɛɛn-ɛn.

15-16. ?Wafa sɛ yɛ aniaan wie’m be kleli kɛ kannzɛ sa ng’ɔ o e su’n ti sɛ ti sɛ’n, e kwla yo e Wla kpɛnlɛ aɲia’n niɔn?

15 Kɛ ɔ fɛ i Zezi blɛ su lele andɛ’n, Klisifuɛ nanwlɛfuɛ’m be mian be ɲin be yo e Wla kpɛnlɛ aɲia’n. Kɛ Zezi kpɛ́ aɲia sɔ’n i yolɛ ba’n, like ng’ɔ yoli’n i su sɛsɛsɛ yɛ be nian-ɔn. Wie liɛ bɔbɔ’n, ɔ timan pɔpɔ manman be, sanngɛ be yo sɔ. Aniaan wie’m be su ndɛ’n kle sɔ weiin. Be flɛ aniaan bian kun kɛ Arɔldu King. Kɛ Sinua’m be wlɛli i bisua’n, ɔ miɛnnin i ɲin fali ajalɛ wie mun naan w’a kwla yo aɲia sɔ’n. Ɔ fiali naan w’a kwla tɔn kpanwun. Like nga i sa tɔli su’n, yɛ ɔ fa yoli kpanwun sɔ’n niɔn. Asa ekun’n, ɔ kali cɛn’m be lele naan w’a kwla wun cɛn nga i nun yɛ bé yó e Wla kpɛnlɛ aɲia’n. Kpɛkun, kɛ dɔ’n juli mɔ i ngunmin yó aɲia’n bisua lɔ’n, ɔ toli jue, ɔ srɛli Ɲanmiɛn, kpɛkun ɔ yoli kɛ ɔ su ijɔ nzra nun sa.

16 Kɛ bé kún Alɛ Dan nɲɔn su’n, be wlali aniaan bla wie’m be bisua. Aniaan bla sɔ’m be miannin be ɲin kpa naan b’a kwla yo e Wla kpɛnlɛ aɲia’n. Be si kɛ sɛ sonja’m be wun be’n, be kwla kun be. Sanngɛ, kɛ mɔ aɲia sɔ i yolɛ nun’n, aliɛ nga e tɔn’n, ɔ timan tɛkɛtɛkɛ’n ti’n, be kwla yoli i nvialiɛ nun. Be seli kɛ: “E boli nɲrele. Tabli kaan kun jin e afiɛn. Tannin ufue kun sɛ su. Yɛ duvɛn nin kpanwun be takataka su. Buzi kun yɛ ɔ kpaja sua’n nun-ɔn. Afin sɛ e fa kannin’n, bé trá e. E ngba e tali e Si Ɲanmiɛn i nda ekun kɛ é yó like kwlaa nga e kwla yo naan i dunman w’a yo sanwun’n.” Nanwlɛ’n, aniaan bla sɔ’m be yili i nglo kɛ be lafi Ɲanmiɛn su sakpa. Kɛ mɔ aliɛ nga Zezi kleli e kɛ e fa yo e Wla kpɛnlɛ aɲia’n ɔ timan tɛkɛtɛkɛ’n ti’n, kannzɛ sa ng’ɔ o e su’n ti sɛ ti sɛ’n, e kwla yo aɲia sɔ’n. I lɛ nun’n, Zezi yili i nglo ekun kɛ ɔ klo e dan.

17. ?Kosan benin mun yɛ ɔ fata kɛ e fa usa e wun-ɔn?

17 Kɛ cɛn nga é yó e Wla kpɛnlɛ aɲia’n mántan koko’n, maan e usa e wun kɛ: ‘?Wafa sɛ yɛ n kwla kle kpa kɛ n klo sran kɛ Zezi sa-ɔ? ?N bu aniaan’m be akunndan, annzɛ min wun akunndan yɛ n bu-ɔ? ?N wun i wlɛ kɛ nán ninnge ngba yɛ be kwlɛ i yo-ɔ? ?Annzɛ like nga be kwlá yoman’n, yɛ n kunndɛ kɛ be yo-ɔ?’ Maan e nian Zezi i ajalɛ’n su titi, yɛ maan e kle kɛ ‘e wiengu’m be ndɛ lo e.’​—1 Piɛ. 3:8.

MAAN E NIAN ZEZI I AYELIƐ’N SU

18-19. (1) ?Ngue yɛ Zoova i sufuɛ’m be wla su fiman su-ɔ? (2) ?Ngue yɛ w’a fua kpa kɛ á yó-ɔ?

18 E su yoman e Wla kpɛnlɛ aɲia’n sa trilili. Ɲrɛnnɛn dan’n nun’n, Zezi bá, ɔ́ yíayía be nga Ɲanmiɛn kpali be sieli be ngunmin’n be onga nga be o asiɛ’n su’n, kpɛkun ɔ́ fá be kɔ́ ɲanmiɛn su. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, e su yoman e Wla kpɛnlɛ aɲia’n kun.​—1 Kor. 11:26; Mat. 24:31.

19 Kannzɛ Zoova i sufuɛ’m bé yáci aɲia sɔ’n i yolɛ cɛn kun’n, sanngɛ be wla su fiman Zezi i su like nga aɲia sɔ’n kle e’n, i su le. Yɛle kɛ, ɔ ti wun ase kanfuɛ, ɔ ti yakpafuɛ, yɛ ɔ klo sran dan. I kpa bɔbɔ’n, be nga be yoli e Wla kpɛnlɛ aɲia’n, bé wá kɛ́n i su ndɛ klé be kwlaa nga bé wá trán mɛn klanman’n nun lɔ’n. Sanngɛ, kɛ ɔ ko yo naan y’a ɲan aɲia sɔ’n i su ye dɔ nga su’n, maan e mian e ɲin naan e yo wun ase kanfuɛ, nin yakpafuɛ, yɛ e klo sran kɛ Zezi sa. Sɛ e yo sɔ’n, e kwla lafi su kɛ Zoova yrá e su.​—2 Piɛ. 1:10, 11.

JUE 13 Klist ti e Ajalɛ Klefuɛ

^ ndɛ kpɔlɛ 5 Ɔ cɛ kan’n, é wá trán E Min’n i Aliɛ Cɛn dilɛ’n i su aɲia’n i bo naan é wlá kpɛ́n i wie’n su. Cɛn dilɛ sɔ mɔ Zezi kpɛli i ba’n, ɔ kle kɛ ɔ ti wun ase kanfuɛ dan, ɔ ti yakpafuɛ, yɛ ɔ klo Ɲanmiɛn nin sran. Like suanlɛ nga nun’n, é wá wún wafa nga e kwla niɛn i ayeliɛ sɔ’m be su’n.

^ ndɛ kpɔlɛ 55 DESƐN NIN FOTO’M BE SU NDƐ: Klisifuɛ wie’m be su yo e wla kpɛnlɛ aɲia’n akoto’m be blɛ su, afuɛ 1880 nun, bisua lɔ, yɛ e blɛ su’n be su yo aɲia sɔ’n Ɲanmiɛn sulɛ sua kun mɔ be kplɛnnin i kɛ kpata sa’n, i bo Amlɛnkɛn’m be mɛn’n, i ja ngua lɔ nvle kun nun.