Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 16

Maan aniaan’m be ndɛ lo e yɛ e si be aunnvuɛ

Maan aniaan’m be ndɛ lo e yɛ e si be aunnvuɛ

“Nán amun jran like nga amun wun i’n su di jɔlɛ kun, sanngɛ an di jɔlɛ nanwlɛ su.”​—ZAN 7:24.

JUE 101 Maan e bo yo kun e di junman

I SU FITILƐ *

1. ?Ndɛ benin yɛ Biblu’n kɛn i Zoova su-ɔ?

?E KLO kɛ sran’m be nian e wunnɛn kplo’n, nin e sran waka’n, nin e ɲrun waka’n su be di e jɔlɛ? Cɛcɛ. Like ng’ɔ yo e fɛ’n yɛle kɛ Zoova liɛ’n, nán like ng’ɔ wun i’n sran kun su’n, i su yɛ ɔ jran di i jɔlɛ-ɔ. Sa kun m’ɔ juli laa’n ɔ kle sɔ weiin. Cɛn kun’n, Zoova seli Samiɛli kɛ Izai i mma’m be nun kun yɛ ɔ́ káci Izraɛli famiɛn’n niɔn. Sanngɛ w’a boman ba sɔ’n i dunman. Kɛ Samiɛli juli Izai i awlo lɔ m’ɔ wunnin i mma mun’n, akunndan ng’ɔ buli’n nɛ́n i kunngba’n yɛ Zoova buli-ɔ. Afin kɛ ɔ wunnin Eliabu m’ɔ ti Izai i mma’m be nun kpɛnngbɛn’n, ɔ seli i wun kɛ: “Ɛɛn ɛɛn! Anannganman i sran ng’ɔ kɛn i ndɛ’n yɛ ɔ o yɛ.” Afin wafa nga Eliabu ti’n ti’n, ɔ fa famiɛn. “Sanngɛ Anannganman seli Samiɛl kɛ: ‘Nán niɛn i nyrun waka’n ti, ɔ nin i tɛnndɛn b’ɔ ti’n ti, nɛ́n i yɛ n kɛn i ndɛ nin-ɔn.’” ?Ngue yɛ i sɔ’n kle-ɔ? Zoova seli kɛ: “Min angunndan nin sran’m be liɛ’n ti-man kun, afin sran’m be nian nga be nyinma wun i’n, sanngɛ min liɛ’n, n nian lele ju anwlɛn’n i bo lɔ.”​—1 Sam. 16:1, 6, 7.

2. Zan 7:24 se kɛ nán e jran like nga e wun i’n su e di jɔlɛ. ?Ngue ti-ɔ? An fa sunnzun ase kun be yiyi nun.

2 Kɛ mɔ fɔ o e nun’n ti’n, like nga e wun i’n i su yɛ e jran e di jɔlɛ-ɔ. (An kanngan Zan 7:24 nun.) Sanngɛ sran wunlɛ timɛn i silɛ. Maan e fa sunnzun ase kun e yiyi nun. Maan e se kɛ dɔɔtrɔfuɛ kun si i junman’n i di kpa. ?Sanngɛ sɛ sran kun kɔ i wun wulɛ naan ɔ fɛ i ɲinma niɛn i sa ngbɛn’n, ɔ kwla si tukpacɛ ng’ɔ kle i yalɛ’n? Cɛcɛ. Sɛ i waan ɔ́ sí tukpacɛ ng’ɔ o sran’n i wun’n, ɔ fata kɛ ɔ usɛ i kosan wie mun. Yɛ kɛ sran’n kán ndɛ’n, ɔ fata kɛ ɔ sie i su kpa i nuan bo. Kpɛkun ɔ fɛ i ɲin sie i wafa nga sran’n i wun yo i’n su. Wie liɛ bɔbɔ’n, ɔ kwla se sran’n kɛ ɔ ko pase aladio. Sɛ w’a yoman sɔ’n, ɔ cɛman naan w’a klɛ tukpacɛ uflɛ i ayre w’a man sran’n. I wafa kunngba’n, e niaan’m be wunlɛ timan be silɛ. Ɔ maan sɛ e waan é sí be kpa’n, ɔ fata kɛ e si sran wafa nga be ti’n. Kɛ mɔ e siman sran’m be klun akunndan kɛ Zoova sa’n ti’n, e kwlá siman be kpa kɛ i sa. Sanngɛ e kwla nian Zoova i ajalɛ’n su. ?Wafa sɛ?

3. ?Ngue yɛ sran nga é wá kán be ndɛ’n, be su ndɛ’n wá úka e naan y’a yo-ɔ?

3 Maan e fa e ɲin e sie i wafa nga Zoova nin i sufuɛ’m be nanti’n i su. Zoova sie i su be nuan bo. Ɔ fɛ i ɲin sie i sa ng’ɔ juli be su laa’n, ɔ nin sa ng’ɔ o be su dɔ nga su’n be su. Kpɛkun ɔ si be aunnvuɛ. Maan e fa e ɲin e sie i wafa nga Zoova nin Zonasi, nin Eli nin Agaa nin Lɔtu be nantili’n i su. I sɔ’n wá úka e naan y’a wun wafa nga e nin aniaan mun e nantilɛ nun’n, e kwla niɛn i ajalɛ’n su’n.

MAAN E SIE E SU KPA E NIAAN’M BE NUAN BO

4. ?Ngue ti yɛ sɛ ɔ ti e’n, nn é bú Zonasi i wun akunndan tɛ-ɔ?

4 Cɛn kun’n, Zoova seli Zonasi kɛ ɔ wɔ Ninivu ko kan jɔlɛ ng’ɔ́ wá dí lɔfuɛ mun’n i ndɛ kle be. Sanngɛ w’a ɔman. I kpa bɔbɔ’n, kɛ mɔ i waan ‘ɔ́ wánndi Zoova i bo’ ti’n, ɔ fuli mmeli kun nun ɔli lika uflɛ. Kɛ mɔ e siman Zonasi i su ndɛ’n i ngbɛsungbɛsu kwlaa’n ti’n, e kwla se e wun kɛ i ɲin su ti kekle naan be kwlá lafimɛn i su. (Zon. 1:1-3) Yɛ sɛ ɔ ti e’n, atrɛkpa’n e su mɛnmɛn i junman kun. Sanngɛ Zoova liɛ’n, ɔ wunnin i kɛ ɔ kwla fɛ i di junman ekun.​—Zon. 3:1, 2.

5. ?Ngue yɛ ndɛ ng’ɔ o Zonas 2:2, 3, 10 nun’n kle e-ɔ?

5 Srɛlɛ nga Zonasi srɛli Zoova’n, ɔ yili sran wafa ng’ɔ ti’n i nglo. (An kanngan Zonas 2:2, 3, 10 nun.) E si kɛ Zonasi srɛli Zoova kpɛ sunman. Sanngɛ i nun m’ɔ o jue’n i klun lɔ’n srɛlɛ ng’ɔ srɛli i’n, ɔ yo maan e wun i wlɛ kɛ nán sran mɔ be mɛn i junman ɔ diman’n, yɛle i. Ndɛ ng’ɔ kannin’n kle kɛ ɔ ti wun ase kanfuɛ, ɔ si ye yɛ ɔ fuali kpa kɛ ɔ́ yó Zoova i klun sa. Ɔ maan kɛ Zoova w’a fɛmɛn i ɲin w’a siemɛn i sa tɛ ng’ɔ yoli’n su’n, i sɔ’n boman e nuan. I kpa bɔbɔ’n, ɔ tɛli i srɛlɛ’n su yɛ ɔ fɛli i yoli i nuan ijɔfuɛ ekun.

Sɛ e si ndɛ nun kpa’n, é sí sran aunnvuɛ trá laa’n. (An nian ndɛ kpɔlɛ 6 nun.) *

6. ?Ngue ti yɛ sɛ e sie e su kpa e niaan’m be nuan bo’n ɔ ti kpa-ɔ?

6 Ɔ fata kɛ e yo wun ase kanfuɛ yɛ e tra e awlɛn naan y’a kwla sie e su e niaan’m be nuan bo. Like nsan ti yɛ i sɔ yolɛ’n ti cinnjin-ɔn. Like klikli’n yɛle kɛ e su buman aniaan’m be wun akunndan tɛ. I nɲɔn su’n yɛle kɛ é wún wafa nga e niaan’m be wun yo be’n nin like nga ti yɛ be yo ninnge wie mun’n, be wlɛ. I liɛ’n, é sí be aunnvuɛ. I nsan su’n yɛle kɛ e kwla uka e niaan mun naan b’a wun be su sa wie’m be wlɛ kpa. Afin ɔ ju wie’n, kɛ sa o e su’n e bɔbɔ e wunmɛn i wlɛ. Sanngɛ kɛ e kan kle sran’n kpɛkun y’a wun i wlɛ kpa siɛn’n. (Nya. 20:5) Asɔnun kpɛnngbɛn kun m’ɔ tran Azi mɛn’n nun’n seli kɛ: “Ɔ ju wie’n, n dun mmua n bua ndɛ wie nun kwlaa, ka naan m’an wun i wlɛ kpa. Cɛn kun’n, n seli aniaan bla kun kɛ ɔ fata kɛ ɔ miɛn i ɲin tɛ kosan’m be su kpa tra laa’n. I sin’n, n ma wunnin i wlɛ kɛ aniaan bla’n siman kanngan kpa.” Ndɛ sɔ’n kle kɛ ɔ fata kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be si ndɛ kun nun kpa, ka naan b’a man afɔtuɛ.​—Nya. 18:13.

7. ?Ngue yɛ wafa nga Zoova nin Eli be nantili’n kle e-ɔ?

7 Aniaan wie’m be liɛ’n, sa ng’ɔ tɔli be su laa’n, nin wafa nga be tali be’n, ɔ nin sran wafa nga be ti’n ti’n, kɛ ɔ ko yo naan b’a kan be klun ndɛ b’a kle sran’n, ɔ ti kekle. ?É yó sɛ naan e niaan sɔ’m b’a kan be klun ndɛ b’a kle e? Kɛ Eli wanndili Zezabɛli i ɲrun’n, like nga Zoova yoli’n maan e fa e ɲin e sie su. Ka naan Eli w’a kɛn i klun ndɛ w’a kle Zoova’n, ɔ cɛli kan. Kɛ i sin’n ɔ wa kannin ndɛ’n kusu’n, Zoova sieli i su kpa i nuan bo. Kpɛkun ɔ wlɛli i fanngan yɛ ɔ mɛnnin i junman cinnjin kun. (1 Fam. 19:1-18) I wafa kunngba’n, kɛ ɔ ko yo naan e niaan’m be wun w’a kpaja be naan b’a kan be klun ndɛ b’a kle e’n, ɔ kwla fa blɛ kan. Sanngɛ kɛ be mian be ɲin be yo sɔ kusu’n, i sɔ’n yo maan e kwla si wafa nga be wun yo be’n. Ɔ maan sɛ e tra e awlɛn kɛ Zoova sa’n, e niaan’m bé láfi e su kpɛkun bé kán be klun ndɛ bé klé e. Sɛ be kan be klun ndɛ be kle e kusu’n, maan e sie e su kpa be nuan bo.

MAAN E SI ANIAAN’M BE KPA

8. ?Kɛ nga Bo Bolɛ 16:7-13 fa kan’n sa’n, wafa sɛ yɛ Zoova ukali Agaa-ɔ?

8 Agaa ti Sara i junman difuɛ. Sanngɛ kɛ Agaa kacili Abraamun i yi’n, w’a buman Sara i sran kun. I kpa bɔbɔ’n, kɛ ɔ wunnzɛli’n yɛ ɔ wa yoli Sara m’ɔ kwlá wuman ba’n i finfin kpa-ɔ. Ɔ maan Sara wa boli Agaa i tɛtɛ yolɛ bo. I sɔ’n ti’n, Agaa wanndili. (Bob. 16:4-6) Kɛ mɔ fɔ o e nun’n ti’n, e kwla bu i kɛ Agaa timan kpa naan ɔ fata kɛ be tu i fɔ kekle kpa. Sanngɛ wafa nga Zoova bu Agaa’n, ɔ nin e liɛ’n timan kun. Ɔ sunmɛnnin i anzi kun Agaa sin. Kɛ anzi’n wunnin Agaa’n, ɔ ukɛli naan w’a kaci i akunndan’n. Ɔ maan Zoova yrɛli i su. Agaa wunnin i wlɛ kɛ Zoova fɛ i ɲin sie i su naan ɔ wun i su sa’n i wlɛ. I sɔ’n ti’n, ɔ seli kɛ Zoova ti ‘Ɲanmiɛn m’ɔ wun i.’​—An kanngan Bo Bolɛ 16:7-13 nun.

9. ?Agaa i ndɛ liɛ nun’n, ngue su yɛ Ɲanmiɛn fɛli i ɲin sieli-ɔ?

9 ?Kɛ Zoova fɛli i ɲin sieli i Agaa su’n, ngue yɛ ɔ sieli i nzɔliɛ-ɔ? Zoova si Agaa i laa nun yɛ ɔ si sa nga be tɔli i su’n. (Nya. 15:3) Agaa ti Eziptifuɛ yɛ ɔ tran Ebre’m be sa nun. Ɔ maan atrɛkpa’n ɔ ju wie’n, ɔ yo i kɛ ɔ ti aofuɛ sa. Kpɛkun i wla lo i osufuɛ mun. Kusu nɛ́n i kunngba yɛ ɔ ti Abraamun i yi-ɔ. Blɛ wie nun’n, Ɲanmiɛn i sufuɛ nanwlɛfuɛ wie’m be jali bla kpanngban. Sanngɛ kɛ Zoova yili yasua nin bla’n, nɛ́n i sɔ yɛ ɔ seli be kɛ be yo-ɔ. (Mat. 19:4-6) I sɔ’n ti’n, sɛ bla kaka jalɛ’n kpɛ kwla silɛ nin sa uflɛ ba’n, ɔ boman e nuan. Zoova si kɛ like nga Agaa yoli Sara’n ɔ timan kpa. Sanngɛ ɔ wunnin wafa nga Agaa i wun yo i’n, ɔ nin i su sa’n i wlɛ. Ɔ maan ɔ sili i aunnvuɛ.

Maan e si aniaan’m be kpa. (An nian ndɛ kpɔlɛ 10-12 nun.) *

10. ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a si e niaan’m be kpa-ɔ?

10 Sɛ e mian e ɲin e wun like nga ti yɛ e niaan’m be yo ninnge wie mun i wlɛ’n, é klé kɛ e nian Zoova i ajalɛ’n su. Kɛ ɔ ko yo naan y’a kwla yo sɔ’n, maan e si aniaan’m be kpa. Ka naan aɲia’n w’a bo i bo’n ɔ nin kɛ aɲia’n ko wie’n, maan e nin e niaan mun e koko yalɛ. Asa ekun’n, maan e nin be e bo jasin fɛ’n likawlɛ. Yɛ e yia be naan e nin be e wla asa. Sɛ e yo sɔ’n, é síe ninnge wie’m be nzɔliɛ. I wie yɛle kɛ e kwla wun kɛ aniaan bla kun m’ɔ yo e kɛ ɔ fɛmɛn i wun mantanman sran’n, kɔlɛ’n ɔ sa ɲan ti-ɔ. Yɛ e kwla bu i kɛ aniaan bian kun m’ɔ le sika’n, ɔ klo aɲanbeun ninnge mun, kusu nn ɔ ti aklunyefuɛ. Kpɛkun awlobo kun mɔ i nunfuɛ be baman aɲia bo dɔ su’n, atrɛkpa’n sa kekle wie o be su ti-ɔ. (Zɔb 6:29) I yo, ɔ fataman kɛ e fa e nuan e wlɛ i sran ndɛ nun. (1 Tim. 5:13) Sanngɛ ɔ fata kɛ e si e niaan’m be su ndɛ wie mun nin like nga ti yɛ be yo ninnge wie mun’n. I liɛ’n, é wún be su sa’n i wlɛ kpa.

11. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be si aniaan mun-ɔn?

11 Asɔnun kpɛnngbɛn mun yɛ ɔ fata kɛ be si aniaan’m be kpa-ɔ. Maan e kan aniaan bian Aatii m’ɔ ti akpasua sunianfuɛ’n i ndɛ kan. Cɛn kun’n, ɔ nin asɔnun kpɛnngbɛn kun be ɔli aniaan bla kun i osu nianlɛ. Ɔ yo be kɛ aniaan bla’n fɛmɛn i wun mantanman sran sa. Aatii seli kɛ: “E tili i kɛ, kɛ aniaan bla’n nin i wun be jali’n w’a cɛman dan yɛ i wun’n sacili-ɔ. Kannzɛ ɔ yoli kekle mɛnnin i’n, sanngɛ ɔ miɛn i ɲin ukɛ i wa bla nɲɔn mun naan be su Zoova kpa. Siɛn’n, ɔ wunman ase kpa kun yɛ i ti nun w’a sanngan. Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, ɔ klo Zoova yɛ ɔ miɛn i ɲin su i kpa. Nanwlɛ, aniaan bla’n i su ndɛ’n kle e like kpanngban.” (Fp. 2:3) Akpasua sunianfuɛ sɔ’n niannin Zoova i ajalɛ’n su. Zoova si i sufuɛ mun yɛ kɛ afɛ o be su’n, i sɔ’n yo i ya. (Tul. 3:7) Asɔnun kpɛnngbɛn nga be si aniaan’m be kpa’n, be yɛ be kwla uka be kpa-ɔ.

12. ?Kɛ aniaan bla kun sili aniaan bla uflɛ i kpa’n, ngue yɛ ɔ wunnin i wlɛ-ɔ?

12 Sɛ e si e niaan’m be kpa’n, e su faman e ɲin e siemɛn i ninnge nga be yo m’ɔ yoman e fɛ’n be su. Sanngɛ é sí be aunnvuɛ titi. Maan e fa e ɲin e sie i sa nga su. Aniaan bla kun m’ɔ tran Azi mɛn’n nun’n seli kɛ: “Aniaan bla kun o e asɔnun’n nun. Kɛ ɔ́ íjɔ’n, ɔ ijɔman blɛblɛ. I klikli nun’n, n seli min wun kɛ aniaan bla’n buman sran akunndan. Sanngɛ cɛn kun’n kɛ e nin i e ɔli jasin fɛ bolɛ’n, ɔ kan kleli min kɛ laa’n ɔ nin i si nin i nin be yo jue atɛ gua bo. Ɔ maan be kpan flɛ sran mun naan be wa to jue’n. Ndɛ sɔ’n kleli min kɛ sɛ min waan ń sí min niaan’m be kpa’n, ɔ ti cinnjin kɛ n si be laa nun ndɛ.” Ɔ fata kɛ e mian e ɲin naan y’a kwla si e niaan’m be kpa. Sɛ e nanti Biblu’n nun ndɛ’n su naan e klo e niaan mun, é klé kɛ e nian Zoova m’ɔ klo ‘sran wafawafa’n kwlaa’n’ i ajalɛ’n su.​—1 Tim. 2:3, 4; 2 Kor. 6:11-13.

MAAN E SI ANIAAN’M BE AUNNVUƐ

13. (1) ?Kɛ nga Bo Bolɛ 19:15, 16 fa kan’n sa’n, kɛ Lɔtu kpɛ́kpɛ́ i wun’n, ngue yɛ anzi’m be yoli-ɔ? (2) ?Ngue ti-ɔ?

13 Blɛ kun nun’n, Lɔtu sisili i bo naan w’a yo like nga Zoova seli i kɛ ɔ yo’n. Zoova sunmannin anzi nɲɔn Lɔtu sin naan be ko se i kɛ ɔ fɛ i awlobofuɛ mun naan be fin Sodɔmun klɔ’n nun be fite. ?Ngue ti-ɔ? Anzi’m be seli kɛ: ‘É wá núnnún’ klɔ’n. (Bob. 19:12, 13) Sanngɛ kɛ lika cɛnnin’n, Lɔtu nin i awlofuɛ’m be te o sua’n nun. Ɔ maan anzi’m be wa seli Lɔtu ekun kɛ ɔ fite. Sanngɛ ‘bé nían-ɔn, ɔ te kpɛkpɛ i wun.’ Atrɛkpa’n sɛ ɔ ti e’n, é sé e wun kɛ ndɛ nga Zoova kannin’n timan Lɔtu i cinnjin naan i ɲin su ti kekle. Sanngɛ Zoova liɛ’n ɔ yoli like kwlaa ng’ɔ kwla yo naan Lɔtu w’a fite nun’n. Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: ‘Kɛ mɔ Zoova waan ɔ fite nun’n ti’n be trɛli i ɔ nin i yi nin i mma’m be sa naan b’a fa be b’a ko sie be klɔ’n i sin lɔ.’​—An kanngan Bo Bolɛ 19:15, 16 nun.

14. ?Atrɛkpa’n, ngue ti yɛ Zoova sili Lɔtu i aunnvuɛ-ɔ?

14 Like nga ti yɛ Zoova sili Lɔtu i aunnvuɛ’n ɔ sɔnnin. Atrɛkpa’n, sran tɛtɛ nga be o klɔ’n nun’n be ti’n, srɛ kunnin Lɔtu. I ti yɛ ɔ sisili i bo naan w’a tu klɔ’n su’n niɔn. Asa ekun’n, ɔ si kɛ famiɛn nɲɔn be tɔli gudrɔn yiwlɛ kunman mɔ be o klɔ’n i wun koko lɛ’n nun. Ɔ maan atrɛkpa’n, ɔ seli i wun kɛ ɔ kwla tɔ nun wie. (Bob. 14:8-12) Asa kusu’n i yi nin i mma’m be ti’n, ɔ kokoli. Asa’n ɔ ti aɲanbeunfuɛ yɛ kɔlɛ’n ɔ tran sua klanman kpa kun nun Sodɔmun lɔ. (Bob. 13:5, 6) Ɔ maan atrɛkpa’n, ninnge kwlaa sɔ’m be ti yɛ Lɔtu w’a kaman lɛ w’a yoman like nga Zoova seli i kɛ ɔ yo’n niɔn. Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, Zoova w’a fɛmɛn i ɲin w’a siemɛn i like nga Lɔtu yoli’n su. Sanngɛ ɔ kannin Lɔtu i ndɛ seli kɛ “ɔ ti sran kpa.”​—2 Piɛ. 2:7, 8.

Sɛ e sie e su e niaan’m be nuan bo’n, é wún be su sa’n i wlɛ kpa. Ɔ maan é sí be aunnvuɛ. (An nian ndɛ kpɔlɛ 15-16 nun.) *

15. ?Kɛ ɔ yo naan e kpli e di sran’m be jɔlɛ’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

15 Kɛ ɔ yo naan e kpli e di e niaan’m be jɔlɛ’n, maan e mian e ɲin naan e wun wafa nga be wun yo be’n i wlɛ. I sɔ yɛ aniaan bla kun m’ɔ suan Veroninki’n ɔ yoli-ɔ. Ɔ seli kɛ: “Aniaan bla kun liɛ’n, kɛ a wun i sa’n ɔ yo wɔ kɛ i ɲrun ti mlanwa dɔ kwlaa su. Kpɛkun ɔ fɛmɛn i wun mantanman sran. Ɔ maan kɛ ɔ ko yo naan m’an fa min wun m’an mɛntɛn i’n, srɛ kun min. Sanngɛ n seli min wun kɛ ‘sɛ min yɛ n yo kɛ i sa’n, nn ń kúnndɛ kɛ sran’m be fa be wun be mantan min.’ I sɔ’n ti’n, n ko wunnin i wun yɛ e nin i e kokoli yalɛ. Ɔ maan aniaan bla’n kɛnnin i klun ndɛ kleli min. Siɛn’n, n wun like nga ti yɛ aniaan bla’n yo ninnge wie mun’n i wlɛ kpa.”

16. ?Ngue ti yɛ sɛ e waan é sí aunnvuɛ’n ɔ fata kɛ e srɛ Ɲanmiɛn-ɔn?

16 Sran kunngba cɛ ng’ɔ kwla wun sran’m be su sa’m be wlɛ kpa’n yɛle Zoova. (Nya. 15:11) I sɔ’n ti’n, maan e srɛ i kɛ ɔ uka e naan e bu e niaan mun kɛ nga i bɔbɔ fa bu be’n sa. Kpɛkun ɔ uka e naan y’a kwla si be aunnvuɛ. Zoova i srɛlɛ’n ukali aniaan bla kun m’ɔ suan Anzela’n naan w’a si aunnvuɛ w’a tra laa’n. Ɔ nin aniaan bla kun m’ɔ nin i be o asɔnun bo kunngba’n nun’n, be timan be wun aniɛn. Anzela seli kɛ: “Kɛ mɔ e timan e wun aniɛn’n ti’n, n kwla se kɛ ń kɛ́n i wun ndɛ ń sín naan n faman min nuan n wlɛmɛn i ndɛ nun. Sanngɛ n srɛli Zoova kɛ ɔ uka min naan n si aniaan bla’n i aunnvuɛ.” ?Zoova tɛli aniaan bla Anzela i srɛlɛ’n su? Aniaan bla’n seli kɛ: “Cɛn kun’n, e nin i e ɔli jasin fɛ bolɛ. Kɛ e wieli jasin fɛ’n i bo’n, e kokoli yalɛ cɛli kpa. Blɛ sɔ’n nun’n, n sieli min su n tieli i ndɛ’n i kpa. Ɔ maan siɛn’n, n klo i kpa yɛ m’an fua kpa kɛ ń úkɛ i.”

17. ?Ngue yɛ y’a fua kpa kɛ é yó-ɔ?

17 Ɔ fataman kɛ e si aniaan wie’m be aunnvuɛ kpɛkun e yaci wie’m be lɛ. Kɛ Zonasi nin Eli, nin Agaa, nin Lɔtu be sa’n, sa tɔ e kwlakwla e su. Asa ekun’n, blɛ wie nun’n, be bɔbɔ yɛ be yoli maan sa ɲannin be-ɔ. E kusu ɔ ju wie’n, e bɔbɔ ti yɛ sa ɲan e-ɔ. I sɔ’n ti yɛ Zoova se kɛ e si e wiengu aunnvuɛ’n niɔn. (1 Piɛ. 3:8) Kɛ mɔ e ti fanunfanun ti’n, kɛ e nanti Zoova i ndɛ ng’ɔ kan kle e’n su’n, e kwlakwla e bo yo kun. I sɔ’n ti’n, e nin aniaan mun e nantilɛ nun’n, maan be ndɛ lo e yɛ e si be aunnvuɛ.

JUE 87 Amun bla! Amun lo wunmiɛn

^ ndɛ kpɔlɛ 5 Kɛ mɔ fɔ o e nun ti’n, ɔ ju wie’n e kpli e di sran’m be jɔlɛ. Sanngɛ Zoova liɛ’n, ɔ ‘nian lele ju sran’m be anwlɛn’n i bo lɔ.’ (1 Sam. 16:7) Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán wafa nga Zoova ukali Zonasi, nin Eli nin Agaa ɔ nin Lɔtu’n i ndɛ. Kpɛkun é kán wafa nga e nin aniaan mun e nantilɛ nun’n, e kwla nian Zoova i ajalɛ’n su’n, i ndɛ wie.

^ ndɛ kpɔlɛ 52 FOTO’M BE SU NDƐ’N: Kɛ mɔ aniaan gbanflɛn kun w’a juman aɲia’n i bo lɔ dɔ su’n ti’n, i sɔ’n yoman aniaan bian kpɛnngbɛn kun i fɛ. I sin’n, ɔ wunnin i kɛ aniaan bian’n yoli asidan ti yɛ w’a baman dɔ su-ɔ.

^ ndɛ kpɔlɛ 54 FOTO’M BE SU NDƐ’N: I klikli nun’n, jasin bolɛ akpasua’n i sunianfuɛ’n buli i kɛ aniaan bla’n fɛmɛn i wun mantanman sran. I sin’n, ɔ wa wunnin i wlɛ kɛ aniaan bla’n sa ɲan naan kɛ ɔ o sran kaka be afiɛn’n, ɔ wunmɛn i wun fɛ.

^ ndɛ kpɔlɛ 56 FOTO’M BE SU NDƐ’N: Kɛ aniaan bla kun sili aniaan bla uflɛ i kpa’n, ɔ wunnin i wlɛ kɛ aniaan bla’n timan kɛ ng’ɔ fa buli i laa’n sa. Afin laa’n, ɔ buli i kɛ aniaan bla’n kloman kɛ ɔ́ fɛ́ i wun mántan sran.