Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 15

?Wafa sɛ yɛ e bu e jasin bowlɛ’n nunfuɛ mun-ɔn?

?Wafa sɛ yɛ e bu e jasin bowlɛ’n nunfuɛ mun-ɔn?

“An man amun ɲin su be nian fie mun. Be su ninnge’m b’a blo, be kpɛlɛ blɛ’n w’a ju.”​—ZAN 4:35.

JUE 64 Maan e di junman’n wie aklunjuɛ su

I SU FITILƐ *

1-2. ?Ndɛ nga Zezi kannin m’ɔ o Zan 4:35, 36 nun’n, i bo’n yɛle benin?

CƐN kun’n, kɛ Zezi kɔ́ Galile’n ɔ sinnin fie wie’m be nun. Blɛ sɔ’n nun’n, nn be su ninnge’m be nin-a bloman. (Zan 4:3-6) Yɛ ɔ ka anglo nnan ka naan be kpɛlɛ blɛ’n w’a ju. Ɔ maan kɛ Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be ‘man be ɲin su be nian fie mun naan be su ninnge’m b’a blo naan be kpɛlɛ blɛ’n w’a ju’n,’ atrɛkpa’n b’a wunman ndɛ sɔ’n i wlɛ. (An kanngan Zan 4:35, 36 nun.) ?Ndɛ sɔ’n i bo’n yɛle benin?

2 Kɛ e niɛn i sa’n, nán fie’m be su ninnge’m be ndɛ yɛ Zezi kan-ɔn. Sanngɛ sran’m be ndɛ yɛ ɔ kan-ɔn. Maan e fa e ɲin e sie i sa ng’ɔ juli ka naan Zezi w’a kan ndɛ sɔ’n su. Kannzɛ Zifu’m be nin Samarifuɛ’m be diman’n, sanngɛ Zezi boli jasin fɛ’n kleli Samari bla kun. Bla’n kusu sɔli nun klanman. I sin’n, ɔ ko kannin Zezi i ndɛ kleli klɔ’n nunfuɛ mun. Ɔ maan kɛ Zezi sé i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ ‘ninnge’m b’a blo naan be kpɛlɛ blɛ’n w’a ju’n,’ nn sran sɔ’m be o atin’n su be su ba naan Zezi bo jasin fɛ’n kle be wie. (Zan 4:9, 39-42) Biblu’n i su like suanfuɛ kun seli kɛ: “Kɛ mɔ sran sɔ’m b’a sisiman be bo naan b’a ba Zezi i sin’n ti’n, e kwla fa be sunnzun fie kun mɔ i su ninnge’m b’a ju kpɛlɛ’n.”

?Sɛ e se e wun kɛ be nga e bo jasin fɛ’n e kle be’n be ti kɛ fie kun mɔ i su ninnge’m b’a blo m’ɔ fata kɛ be kpɛ be sa’n, ngue yɛ é yó-ɔ? (An nian ndɛ kpɔlɛ 3 nun)

3. ?Ngue ti yɛ sɛ e bu sran’m be kɛ Zezi fa buli be sa’n, é bó jasin fɛ’n i kpa trá laa-ɔ?

3 ?Yɛ e li? ?Wafa sɛ yɛ e bu be nga e bo jasin fɛ’n e kle be’n niɔn? ?E ɲrun’n, be ti kɛ fie kun mɔ i su ninnge’m b’a blo m’ɔ fata kɛ be kpɛ be’n sa? Sɛ e bu i sɔ sakpa’n, ninnge wie’m bé yí i sɔ liɛ’n i nglo. I klikli’n yɛle kɛ wafa nga é bó jasin fɛ’n, ɔ́ klé kɛ blɛ nga e le i’n w’a sɔnman kun. Ninnge’m be kpɛlɛ’n le i blɛ. Kɛ blɛ sɔ’n ko ju’n, sran’m be sisiman be bo naan b’a kpɛ be. I nɲɔn su’n, sɛ e wun kɛ sran’m be sɔ jasin fɛ’n nun klanman’n, é dí aklunjuɛ. Biblu’n kle kɛ sran’m be klun jɔ ble kpɛlɛ blɛ’n nun. (Eza. 9:2) I nsan su’n, é sé e wun kɛ sran ngba kwla kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. Ɔ maan ninnge ng’ɔ lo sran mun’n, i su yɛ é jrán é bó jasin fɛ’n é klé be-ɔ.

4. ?Akoto Pɔlu i ajalɛ benin yɛ é wá fá e ɲin é síe su-ɔ?

4 Atrɛkpa’n, Zezi i sɔnnzɔnfuɛ wie’m be buli i kɛ Samarifuɛ’m be su kwlá kaciman Zezi i sɔnnzɔnfuɛ wie le. Sanngɛ Zezi liɛ’n, w’a bumɛn i sɔ wie. I kpa bɔbɔ’n, i ɲrun’n be kwla kaci i sɔnnzɔnfuɛ. E kusu, ɔ fata kɛ e lafi su kɛ sran ngba kwla kaci Klisi i sɔnnzɔnfuɛ. I lɛ nun’n, akoto Pɔlu kle e ajalɛ kpa. Afin kɛ ɔ́ bó jasin fɛ’n, ɔ miɛnnin i ɲin sieli like nga sran’m be lafi su’n, ɔ nin like ng’ɔ lo be’n be nzɔliɛ. Kpɛkun ɔ seli i wun kɛ sran ngba kwla kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. Like suanlɛ nga nun’n, é wá fá e ɲin é síe i Pɔlu i ajalɛ sɔ’n su.

?NGUE YƐ BE LAFI SU-Ɔ?

5. ?Ngue ti yɛ kɛ Pɔlu bó jasin fɛ’n Zifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ sua’n nun’n, i wun kpɛjɛli i-ɔ?

5 Blɛ wie nun’n, Pɔlu boli jasin fɛ’n Zifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ sua wie’m be nun. I wie yɛle kɛ, kɛ ɔ ɔli Tesaloniki’n, ɔ wluli Zifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ sua’n nun yɛ ɔ nin Zifu’m be “kokoli Ɲanmiɛn Ndɛ’n su yalɛ naan be wun i wlɛ. Ɔ yoli sɔ wunmiɛn-lolɛ-cɛn nsan.” (Yol. 17:1, 2) Kɛ Pɔlu o lika sɔ’n nun m’ɔ́ kán ndɛ klé Zifu mun’n, i wun kpɛjɛli i. Afin i bɔbɔ ti Zifu. (Yol. 26:4, 5) Asa ekun’n, kɛ m’ɔ si Zifu mun kpa’n ti’n, ɔ si ndɛ ng’ɔ fata kɛ ɔ kan kle be’n.​—Fp. 3:4, 5.

6. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ be nga Pɔlu boli jasin fɛ’n kleli be gua bo lɔ’n, ɔ nin be nga be o Zifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ sua’n nun lɔ’n, be timan kun-ɔn?

6 Kɛ Pɔlu i kpɔfuɛ’m be fuɛnnin i Tesaloniki nin Bere klɔ’n be su’n, ɔ ɔli Atɛnin. Kɛ ɔ juli Atɛnin lɔ’n, ɔ nin “Zuifu mun nin sran uflɛ mɔ be su Ɲanmiɛn’n, be kokoli yalɛ Ɲanmiɛn sulɛ sua’n nun.” (Yol. 17:17) Sanngɛ kɛ ɔ ɔli jasin fɛ bolɛ gua bo lɔ’n, sran wafa uflɛ yɛ ɔ toli be lɔ-ɔ. Sran sɔ’m be timan Zifu, yɛ be nun wie’m be si fluwa kpa. Ɔ maan ndɛ nga Pɔlu kan’n, ɔ ti “like uflɛ” be ɲrun. I sɔ’n ti’n, be seli Pɔlu kɛ: “Ndɛ nga a su kan be lɛ’n be tɛman e su nun kpa.”​—Yol. 17:18-20.

7. ?Kɛ nga Sa Nga Be Yoli’n 17:22, 23 fa kan’n sa’n, wafa sɛ yɛ Pɔlu boli jasin fɛ’n kleli sran mun-ɔn?

7 An kanngan Sa Nga Be Yoli’n 17:22, 23 nun. Wafa nga Pɔlu boli jasin fɛ’n kleli be nga be timan Zifu’n, ɔ nin wafa ng’ɔ boli jasin fɛ’n kleli Zifu mun’n, ɔ timan kun. Atrɛkpa’n Pɔlu usɛli i wun kɛ: ‘?Ngue yɛ Atɛninfuɛ’m be lafi su-ɔ?’ Kɛ ɔ ko yo naan w’a wun i sɔ liɛ’n i wlɛ’n, ɔ fɛli i ɲin sieli i ninnge nga be bo sin yiɛ i’n, ɔ nin ninnge nga sran’m be yo’n, be su kpa. I sin’n, ɔ buli ndɛ ng’ɔ ko kan naan ɔ nin sran’m b’a siman akplowa’n i akunndan wie. Biblu’n i su like suanfuɛ kun seli kɛ: “Kɛ m’ɔ [Pɔlu] ti Zifu mɔ i kunngba’n ɔ ti Klisifuɛ’n ti’n, ɔ si kɛ Glɛki’m be suman Ɲanmiɛn nga Zifu nin Klisifuɛ’m be waan ɔ ti Ɲanmiɛn ‘kpafuɛ’n.’ Sanngɛ ɔ yoli maan Atɛninfuɛ’m be wunnin i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn ng’ɔ su kɛn i ndɛ klé be’n, atrɛkpa’n be si i sanngɛ be siman kɛ i-ɔ.” Ɔ maan like nga Atɛninfuɛ’m be lafi su’n, i su yɛ Pɔlu jrannin kannin ndɛ kleli be-ɔ. Ɔ seli be kɛ ndɛ ng’ɔ kan’n fin ‘Ɲanmiɛn kun mɔ be simɛn i’ sanngɛ be su i’n. Kannzɛ be nga be timan Zifu’n be siman Ɲanmiɛn ndɛ’n, sanngɛ w’a semɛn i wun kɛ be su kwlá kaciman Klisifuɛ le. I ɲrun’n, sran sɔ’m be ti kɛ fie kun mɔ i su ninnge’m b’a ju kpɛlɛ’n sa. I sɔ’n ti’n, ɔ miɛnnin i ɲin boli jasin fɛ’n kleli be.

Kɛ akoto Pɔlu sa’n, maan e sie sa nzɔliɛ, e jran like nga e wun i sran’m be lika’n i su e bo jasin fɛ’n, yɛ e se e wun kɛ sran’m be kwla kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ wie. (An nian ndɛ kpɔlɛ 8, 12, 18 nun.) *

8. (1) ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a si Ɲanmiɛn sulɛ wafa nga sran’m be o nun’n niɔn? (2) ?Kɛ sran kun kan Ɲanmiɛn sulɛ wafa ng’ɔ o nun’n i ndɛ trele kle e’n, wafa sɛ yɛ e kwla tɛ i su-ɔ?

8 Kɛ Pɔlu sa’n, maan e sie sa nzɔliɛ. Kɛ e kɔ jasin fɛ bolɛ’n, maan e fa e ɲin e sie i ninnge nga be kwla uka e naan y’a si ninnge ng’ɔ lo sran mun’n be su. I wie yɛle wafa nga be siesie be awlo nun ninnge mun’n. Asa ekun’n, be dunman’n, nin wafa nga be fa wlawla be wun’n, nin wafa nga be fa siesie be wun’n, ɔ nin wafa nga be ijɔ’n, be kwla uka e naan y’a si Ɲanmiɛn sulɛ wafa nga be o nun’n. Wie liɛ’n, sran’m be bɔbɔ be kan Ɲanmiɛn sulɛ wafa nga be o nun’n i ndɛ trele be kle e. Kɛ sran kun kɛn i sɔ kle aniaan bla kun m’ɔ suan Flutura m’ɔ ti atin bofuɛ’n, ɔ tɛ i su kɛ: “M’an baman kɛ ń mían wɔ kɛ a lafi like nga n lafi su’n, i su wie. Sanngɛ n klo kɛ e koko ndɛ kun su yalɛ.”

9. ?Kɛ e to sran kun m’ɔ kɔ Ɲanmiɛn sulɛ wafa kun nun’n, é yó sɛ naan y’a bo jasin fɛ’n y’a kle i?

9 ?Wafa sɛ yɛ e kwla bo jasin fɛ’n e kle be nga be kɔ Ɲanmiɛn sulɛ wafawafa’m be nun’n niɔn? Maan e mian e ɲin e si ndɛ nga sɛ e kan’n, sran’m bé sɔ́ nun klanman’n. Atrɛkpa’n, sran’n lafi su kɛ Ɲanmiɛn ti kunngba cɛ, annzɛ ɔ lafi su kɛ Zezi ti e defuɛ annzɛ kusu ɔ lafi su kɛ ɔ ka kan’n klunwifuɛ’m bé núnnún. Kɛ e ko si like nga sran’n lafi su’n, maan e jran su e bo jasin fɛ’n e kle i. Sɛ e yo sɔ’n, atrɛkpa’n sran’n sɔ́ e ndɛ’n nun klanman.

10. (1) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e mian e ɲin e si i-ɔ? (2) ?Ngue ti-ɔ?

10 Nán e wla fi su kɛ nán like kwlaa nga Ɲanmiɛn sulɛ wafawafa’m be kle’n, i su yɛ sran’m be lafi-ɔ. I sɔ’n ti’n kannzɛ sran kun se e kɛ ɔ o Ɲanmiɛn sulɛ wafa kun nun’n, maan e mian e ɲin naan e si like nga i bɔbɔ lafi su’n. Aniaan bian kun suan Davidi. Yɛ ɔ ti ngunmin atin bofuɛ Ɔstrali lɔ. Ɔ seli kɛ: “Sran kpanngban be fa ndɛ nga mɛn’n nun ngwlɛlɛfuɛ wie’m be kan’n, be fa sanngan Ɲanmiɛn ndɛ’n nun.” Be flɛ aniaan bla kun kɛ Donalta. Ɔ tran Albanin. Ɔ seli kɛ: “Ɔ ju wie’n, be nga n bo jasin fɛ’n n kle be’n, be nun wie’m be se min kɛ be o Ɲanmiɛn sulɛ wafa kun nun. Sanngɛ i sin’n, be di i nanwlɛ kɛ be lafiman Ɲanmiɛn su.” Aniaan bian kun m’ɔ ti ngaliɛ difuɛ Azantinin lɔ’n, ɔ sieli i nzɔliɛ kɛ sran sunman be se kɛ be lafi su kɛ Ɲanmiɛn ti atre nsan. Sanngɛ be kunngba’n be lafiman su kɛ Siɛ’n nin Ba’n, nin Ɲanmiɛn wawɛ’n be ti sran kunngba. Aniaan bian’n seli kɛ: “Kɛ n wun i wlɛ kɛ sran kun lafiman like kwlaa nga Ɲanmiɛn sulɛ wafa ng’ɔ o nun’n kle’n su’n, n wun ndɛ nga n ko kan naan e nin sran sɔ’n y’a ti e wun aniɛn’n i ndɛndɛ.” I sɔ’n ti’n, maan e mian e ɲin naan e si like nga sran’m be lafi su sakpa’n. I liɛ’n, kɛ Pɔlu sa’n ‘sran wafawafa’m be ti’n, é káci like kwlakwla.’​—1 Kor. 9:19-23.

?NGUE LIKE YƐ Ɔ LO BE-Ɔ?

11. ?Kɛ nga Sa Nga Be Yoli’n 14:14-17 fa kan’n sa’n, wafa sɛ yɛ Pɔlu kannin ndɛ kleli Listri lɔfuɛ mun-ɔn?

11 An kanngan Sa Nga Be Yoli’n 14:14-17 nun. Pɔlu sieli like ng’ɔ lo sran mun’n i nzɔliɛ, yɛ ɔ jrannin su boli jasin fɛ’n kleli be. I wie yɛle kɛ, kɛ ɔ juli Listri lɔ’n, ɔ sieli i nzɔliɛ kɛ lɔfuɛ wie’m be si Ɲanmiɛn ndɛ’n kan, yɛ wie’m be simɛn i mlɔnmlɔn. Ɔ maan ɔ kannin ndɛ nga be kwla wun i wlɛ’n kleli be. I wie yɛle kɛ ɔ kannin fie mɔ be su ninnge’m be yo kpa’n, ɔ nin like nga sran kun kwla yo naan w’a di aklunjuɛ’n, be ndɛ. Ɔ maan Pɔlu fali ninnge nga sran’m be si be kpa’n, be su sunnzun ase naan be wun i ndɛ’n i wlɛ ndɛndɛ. Asa ekun’n, wafa ng’ɔ ko kan ndɛ naan sran’m b’a wun i wlɛ’n, i sɔ yɛ ɔ yoli-ɔ.

12. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a si like ng’ɔ lo sran kun naan y’a jran su y’a bo jasin fɛ’n y’a kle i-ɔ?

12 Maan e mian e ɲin naan e si like ng’ɔ lo sran mun’n, yɛ e jran su e bo jasin fɛ’n e kle be. ?Kɛ e wun sran kun’n, annzɛ kɛ e wlu sran kun i awlo’n nun’n, ngue su yɛ e kwla fa e ɲin e sie naan y’a si like ng’ɔ lo i’n niɔn? É kán flán nun ekun, maan e sie sa nzɔliɛ. Atrɛkpa’n kɛ é kɔ́’n, sran’n su ta flɛli, annzɛ ɔ su kanngan fluwa wie nun, annzɛ ɔ su siesie i loto’n i ye annzɛ ɔ su yo like uflɛ. Sɛ ɔ nin i fata’n, maan e jran like nga sran’n su yo’n su e bo jasin fɛ’n e kle i. (Zan 4:7) Ɔ ju wie kusu’n, wafa nga sran’n wlɛwlɛli i wun’n, ɔ kwla yo maan e si nvle ng’ɔ fin nun’n, annzɛ junman ng’ɔ di’n, annzɛ be wun kpinngbinlɛ wafa ng’ɔ klo i’n. I sɔ yɛ aniaan bian kun mɔ be flɛ i kɛ Gustavo’n ɔ sieli i nzɔliɛ-ɔ. Ɔ seli kɛ: “Cɛn kun’n, n wunnin gbanflɛn kun. Ɔ le afuɛ 19. Yɛ jue tofuɛ kun mɔ i dunman’n w’a fu kpa’n, i foto o i tralɛ’n su. N jrannin foto sɔ’n su naan e nin i y’a koko yalɛ. N usɛli i jue tofuɛ sɔ’n i su ndɛ wie mun. Ɔ maan gbanflɛn’n kannin like nga ti yɛ ɔ klo jue tofuɛ sɔ’n i ndɛ kleli min. Kɛ e nin i e kokoli yalɛ lele’n, gbanflɛn’n kplinnin su kɛ n kle i Biblu’n nun like. Kɛ é sé yɛ’n, ɔ ti e niaan.”

13. ?Kɛ é kán Biblu’n nun like suanlɛ’n i ndɛ é klé sran mun’n, ngue yɛ e kwla yo naan be konvi w’a sɔ like suanlɛ’n niɔn?

13 Kɛ é kán Biblu’n nun like suanlɛ’n i ndɛ é klé sran mun’n, maan e yo naan be konvi sɔ Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun like suanlɛ. I sɔ yolɛ nun’n, maan e kɛn i su ye nga bé wá ɲɛ́n i’n, i ndɛ e kle be. (Zan 4:13-15) Cɛn kun’n, kɛ aniaan bla kun ɔli jasin fɛ bolɛ’n, ɔ boboli bla kun i anuan’n. Kɛ ɔ wluli bla’n i sua’n nun’n, ɔ wunnin bla’n i suklu klelɛ diplɔmun m’ɔ sende talɛ wun’n. Ɔ maan ɔ seli bla’n kɛ e kusu e fa Ɲanmiɛn Ndɛ’n e kle sran’m be like naan e yo sɔ e aɲia’m be bo wie. Bla’n kplinnin su kɛ ɔ wa kle i Biblu’n nun like. Kɛ lika’n cɛnnin’n bla’n ɔli aɲia bo. I sin’n, ɔ trannin akpasua kun aɲia nga be yoli’n i bo. I afuɛ nuan m’ɔ́ yía’n, be yoli bla’n i batɛmun. I sɔ’n ti’n, maan e usa e wun kɛ: ‘?Ngue yɛ ɔ lo be nga n kɔ be osu nianlɛ’n niɔn? ?Kɛ ń kán Biblu’n nun like suanlɛ’n i ndɛ ń klé sran mun’n, n yo naan be konvi sɔ Biblu’n nun like suanlɛ’n?

14. ?Ka naan y’a wɔ sran kun i Biblu’n nun like klelɛ’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

14 Ka naan y’a wɔ sran kun i Biblu’n nun like klelɛ’n, maan e siesie e wun kpa. I sɔ yolɛ nun’n, maan e bu like nga sran’n si i’n, nin i awlofuɛ mun, nin sa nga be o i su’n, ɔ nin like ng’ɔ lo i’n, be akunndan. Asa ekun’n, maan e bu Biblu’n nun ndɛ mma nga é kánngan nun’n, nin video nga é bó’n, nin sunnzun ase nga é fá yíyí Biblu’n nun ndɛ wie nun’n, be akunndan wie. I lɛ nun’n, maan e usa e wun kɛ: ‘?Ndɛ benin yɛ ɔ kwla kan Biblu’n nun like suanfuɛ’n i awlɛn-ɔn?’ (Nya. 16:23) Be flɛ aniaan bla kun kɛ Flora. Ɔ ti atin bofuɛ Albanin lɔ. Ɔ kle bla kun i Biblu’n nun like. Cɛn kun’n, bla’n seli i kɛ: “N kwlá faman sran cɛnlɛ’n i su ndɛ’n su.” Kɛ bla’n seli sɔ’n, Flora w’a seman kɛ ɔ fa sran cɛnlɛ’n i su ndɛ’n su kekle nun. Ɔ seli kɛ: “N wunnin i wlɛ kɛ sɛ n kunndɛ kɛ bla’n lafi sran cɛnlɛ ndɛ’n su’n, ɔ fata kɛ ɔ si Ɲanmiɛn ng’ɔ seli kɛ ɔ́ cɛ́n sran mun’n, i kpa.” I sɔ’n ti’n, kɛ Flora kɔ bla’n i like klelɛ’n ɔ fɛ i ɲin sie i Zoova i sran klolɛ’n, nin i ngwlɛlɛ’n, nin i tinmin’n be su. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, bla’n wa lafili sran cɛnlɛ ndɛ’n su. Andɛ’n, ɔ ti Zoova i Lalofuɛ yɛ ɔ su i juejue su.

MAAN E SE E WUN KƐ BE KWLA KACI ZEZI I SƆNNZƆNFUƐ WIE

15. (1) ?Ngue yɛ Atɛninfuɛ’m be yoli mɔ Sa Nga Be Yoli’n 17:16-18 kɛn i ndɛ-ɔ? (2) ?Sanngɛ ngue ti yɛ Pɔlu boli jasin fɛ’n kleli be titi-ɔ?

15 An kanngan Sa Nga Be Yoli’n 17:16-18 nun. Atɛninfuɛ’m be ti amuin sɔfuɛ, be kunndɛ bla nin bian sukusuku yɛ be yo i wunsu ɲannzuɛn sa mun. Kpɛkun be lafi ato ndɛ nga mɛn nun ngwlɛlɛfuɛ’m be kan’n su, yɛ be yoli Pɔlu i finfin. Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, Pɔlu boli jasin fɛ’n kleli be titi. Afin ka naan i bɔbɔ w’a kaci Klisifuɛ’n, ɔ kannin ‘Ɲanmiɛn i wun ndɛ tɛ, ɔ kleli i sufuɛ’m be yalɛ, yɛ ɔ tuli i wun.’ (1 Tim. 1:13) Sanngɛ Zezi wunnin i kɛ Pɔlu kwla kaci i sɔnnzɔnfuɛ. I wafa kunngba’n, Pɔlu seli i wun kɛ Atɛninfuɛ’m be kwla kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ wie. Sɛ ɔ bu i sɔ kusu’n ɔ ti su.​—Yol. 9:13-15; 17:34.

16-17. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ sran wafawafa be kwla kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ-ɔ? An fa sa kun yiyi nun.

16 Klisifuɛ klikli’m be blɛ su’n, sran wafawafa be kacili Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. Kɛ Pɔlu klɛ́ Klisifuɛ nga be o Korɛnti lɔ’n be fluwa’n, ɔ seli kɛ laa’n be nun wie’m be ti sran kunfuɛ, yɛ be yoli ninnge tɛtɛ sunman. I sɔ’n ti’n, ɔ seli kɛ: “Amun nun wie’m be ti i sɔfuɛ laa. Sanngɛ siɛn’n b’a wunnzin amun yɛiin.” (1 Kor. 6:9-11) ?Sɛ ɔ ti e’n, é sé e wun kɛ sran sɔ’m be kwla kaci be ayeliɛ naan b’a kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ?

17 Andɛ kusu’n, sran kpanngban kpa be kacili be ayeliɛ’n kpɛkun be kacili Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. Aniaan bla kun m’ɔ suan Yukina’n, ɔ sieli i nzɔliɛ kɛ sran ngba kwla kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. Aniaan bla sɔ’n ti ngunmin atin bofuɛ Ɔstrali lɔ. Cɛn kun’n, ɔ wunnin talua kun junman diwlɛ kun nun. Wafa nga talua’n fa wlɛwlɛli i wun’n, nin desɛndesɛn nga be o i wunnɛn’n su’n ti’n, i klikli nun’n aniaan bla’n w’a kunndɛman kɛ ɔ́ kán ndɛ klé i. Aniaan bla Yukina seli kɛ: “N sisili min bo kan. Sanngɛ e nin i e boli yalɛ kokolɛ bo. Kɛ é kókó yalɛ’n, n ma wunnin i wlɛ kɛ Jue Mun fluwa’n i nun ndɛ mma wie mun yɛ ɔ klɛli be i wunnɛn’n su-ɔ. Afin ɔ klo Ɲanmiɛn ndɛ’n.” Talua’n wa boli Biblu’n nun like suanlɛ bo yɛ ɔ ɔli aɲia’m be bo. *

18. ?Ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e di sran’m be jɔlɛ-ɔ?

18 ?Zezi buli i kɛ sran kpanngban kpa bé káci i sɔnnzɔnfuɛ ti yɛ ɔ seli kɛ fie’m be su ninnge’m be kpɛlɛ blɛ’n w’a ju-ɔ? Cɛcɛ. Afin Ɲanmiɛn Ndɛ’n dun mmua seli kɛ sran kaka be su lafimɛn i su. (Zan 12:37, 38) Zezi si sran’m be klun akunndan’n. (Mat. 9:4) Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, ɔ boli jasin fɛ’n kleli sran’m be kwlaa. Yɛ ɔ fɛli i ɲin sieli i be nga be fali ndɛ ng’ɔ kannin su’n, be su. E liɛ’n, e kwlá siman sran’m be klun akunndan’n. I sɔ’n ti’n, ɔ fataman kɛ e kpli e di sran’m be jɔlɛ. Maan e se e wun kɛ sran ngba kwla kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. Be flɛ aniaan bian kun kɛ Marki. Ɔ ti ngaliɛ difuɛ Bukina Faso lɔ. Ɔ seli kɛ: “Be nga n bu i kɛ bé kɔ́ be ɲrun Biblu’n nun like suanlɛ’n nun’n, wie liɛ’n be yaci like suanlɛ. Sanngɛ be nga n lafiman be su’n, be yɛ be kɔ be ɲrun kpa like suanlɛ’n nun-ɔn. I sɔ’n ti’n, maan e yaci Zoova nun naan ɔ fɛ i wawɛ’n uka e naan y’a kwla wun be nga Ɲanmiɛn ndɛ’n lo be sakpa’n.”

19. ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e bu e jasin bowlɛ nun sran mun-ɔn?

19 Ɔ ju wie’n, kɛ e fa e ɲin e sie i e jasin bowlɛ nun sran’m be su’n, e wunmɛn i kɛ be nga e kwla fa be e sunnzun fie mɔ i su ninnge’m be kpɛlɛ blɛ’n w’a ju’n, be sɔnnin. Sanngɛ nán e wla fi ndɛ nga Zezi kan kleli i sɔnnzɔnfuɛ mun’n su. Ɔ seli kɛ fie’m be su ninnge’m b’a blo naan be kpɛlɛ blɛ’n w’a ju. Ɔ maan sran’m be kwla kaci be ayeliɛ’n kpɛkun be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. Zoova ɲrun’n be nga be o e jasin bowlɛ nun’n, be kwla kaci i sufuɛ wie. Ɔ maan sran sɔ’m be ti kɛ “ninnge kpakpa” wie mun sa. (Aze 2:7) E kusu sɛ e bu sran’m be kɛ nga Zoova nin Zezi be fa bu be’n sa’n, é mían e ɲin é sí ninnge ng’ɔ lo be’n, nin sa ng’ɔ o be su’n, nin be su ndɛ uflɛ wie mun ekun. Ɔ maan e su buman be wun akunndan tɛ. I kpa bɔbɔ’n, é sé e wun kɛ be kwla kaci e niaan wie.

JUE 57 E bo jasin fɛ’n e kle sran kwlakwla

^ ndɛ kpɔlɛ 5 ?Wafa sɛ yɛ e jasin bowlɛ’n nunfuɛ’m be wun akunndan nga e bu’n, ɔ kwla ɲan ta jasin fɛ nga e bo’n nin sran’m be like klelɛ’n su-ɔ? Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán wafa nga Zezi nin akoto Pɔlu be buli be nga be boli jasin fɛ’n kleli be’n, i ndɛ. Kpɛkun é wá kán wafa nga e kwla nian be ajalɛ’n su’n, i ndɛ wie. I sɔ yolɛ nun’n, é wá fá e ɲin é síe i like nga sran’m be lafi su’n nin like ng’ɔ lo be’n, be su. Kpɛkun é láfi su kɛ be kwla kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ wie.

^ ndɛ kpɔlɛ 17 Ndɛ akpasua nga be flɛ i kɛ “Biblu’n maan sran’m be kaci” kan wafa nga sran sunman be kacili be ayeliɛ’n i ndɛ. Kɛ ɔ fɛ i afuɛ 2017 nun’n, w’a fiteman Sasafuɛ Tranwlɛ’n nun kun. Siɛn’n ɔ o jw.org/bci® su. Tin E SU NDƐ > SRAN’M BE WUN NDƐ MUN su.

^ ndɛ kpɔlɛ 57 FOTO NIN DESƐN’M BE SU NDƐ’N: Aniaan bian kun nin i yi be su bo jasin fɛ’n awloawlo’m be nun. Kpɛkun be sie i nzɔliɛ kɛ (1) sua kun i ɲrun ti yɛiin, yɛ flɛli’m be o i ɲrun lɛ; (2) sua uflɛ nun’n siɛ kun nin i awlobofuɛ’m be o nun; (3) sua uflɛ i ɲrun nin i klun lɔ’n ti fiɛn; (4) sua kun nun liɛ’n sran kun m’ɔ o Ɲanmiɛn sulɛ wafa kun nun’n yɛ ɔ tran nun-ɔn. ?Kɛ amun niɛn i sa’n sran sɔ’m be nun’n, oninfuɛ’n yɛ ɔ kwla kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ-ɔ?