Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 47

?Amún kplín su kɛ amún kací amun sa titi?

?Amún kplín su kɛ amún kací amun sa titi?

“Ɔ maan siɛn’n aniaan mun, maan amun klun jɔ titi, amun kaci amun sa titi.”—2 KOR. 13:11.

JUE 54 “Atin’n yɛ ɔ o yɛ”

I SU FITILƐ *

1. ?Kɛ nga Matie 7:13, 14 fa kan’n sa’n, ngue ti yɛ e kwla se kɛ e kwlakwla e su kɔ lika-ɔ?

SƐ É kwlá sé’n, e kwlakwla e su kɔ lika kun. Lika sɔ’n, yɛle Mɛn klanman’n. Lɔ’n, Zoova síe e klolɛ su. Cɛn kwlakwla’n, e mian e ɲin e nanti atin ng’ɔ fata kɛ e sin su naan y’a ju Mɛn klanman nun lɔ’n i su. Sanngɛ kɛ nga Zezi fa kannin’n sa’n, atin sɔ’n ɔ ti fii yɛ i nun sinlɛ leman ba. (An kanngan Matie 7:13, 14 nun.) Kɛ mɔ fɔ o e nun’n ti’n, sɛ y’a nianman e wun su kpa’n ɔ cɛman naan y’a yaci atin sɔ’n i su nantilɛ.—Gal. 6:1.

2. ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn? (An nian kuku nga be flɛ i kɛ “ Sɛ e ti wun ase kanfuɛ’n, é káci e sa ninnge wie’m be yolɛ’n nun” i nun.)

2 Sɛ e waan é ká nguan atin’n su’n, ɔ fata kɛ e kaci e akunndan’n. Kpɛkun e kaci e sa ninnge wie’m be yolɛ nun titi. Akoto Pɔlu wlali Klisifuɛ nga be o Korɛnti lɔ’n be fanngan kɛ ‘be kaci be sa titi.’ (2 Kor. 13:11) Afɔtuɛ sɔ’n ti e liɛ wie andɛ. Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán wafa nga Biblu’n kwla uka e naan y’a yo sɔ’n, ɔ nin wafa nga aniaan nga be ɲin w’a ti Ɲanmiɛn sulɛ nun’n, be kwla uka e naan y’a ka nguan atin’n su titi’n, be ndɛ. Asa’n é wá kán like nga ti yɛ kɛ Zoova i anuannzɛ’n fa ajalɛ wie mun’n be su nantilɛ’n kwla yo kekle’n i ndɛ. Kpɛkun é kán like nga ti yɛ sɛ e kan e wun ase’n, é kwlá káci e sa ninnge wie’m be yolɛ nun naan y’a di aklunjuɛ titi Zoova i sulɛ nun’n i ndɛ wie.

E YACI ƝANMIƐN NDƐ’N NUN NAAN Ɔ KACI E NZUƐN’N

3. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n kwla uka e-ɔ?

3 E bɔbɔ e kwlá siman e klun akunndan’n i kpa sa, afin ɔ ti tɛ kpa. Ɔ maan e siman like nga ɔ́ wá sú e bo kɛ e yo’n. (Zer. 17:9) Asa ekun’n, e bɔbɔ ‘e kwla laka e wun.’ (Zak. 1:22) I sɔ’n ti’n, ɔ ti cinnjin kɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n uka e. Ɔ kwla uka e naan y’a si ‘wafa nga e ti e klun lɔ’n nin e nzuɛn’n’ be kpa. (Ebr. 4:12, 13) E kwla fa Ɲanmiɛn Ndɛ’n e sunnzun mannzin nga be fa pase aladio’n. Afin sɛ é kwlá sé’n, ɔ uka e naan y’a wun like ng’ɔ o e klun lɔ’n. Sanngɛ ɔ fata kɛ e yo wun ase kanfuɛ naan y’a kwla nanti afɔtuɛ nga Biblu’n annzɛ Zoova i anuannzɛ’n man e’n, be su.

4. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Famiɛn Saili tuli i wun-ɔn?

4 Sɛ sran kun timan wun ase kanfuɛ’n, sa ng’ɔ kwla ju i su’n Famiɛn Saili i su ndɛ’n yi nglo. Saili tuli i wun dan ti’n, w’a kplinman su kɛ ɔ́ káci i sa ninnge wie’m be yolɛ nun. (Jue. 36:2, 3; Aba. 2:4) Cɛn kun’n, kɛ Saili nin Amalɛkifuɛ’m bé kɔ́ alɛ kunlɛ’n Zoova seli i kɛ, kɛ bé wá kwlá be’n, ɔ yo ninnge wie mun. Sanngɛ w’a nantiman ndɛ nga Zoova kannin’n su. I sin’n, kɛ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Samiɛli seli Saili kɛ i ɲin w’a yiman Zoova’n, w’a kplinman su kɛ be se i kɛ w’a yo sa tɛ. I kpa bɔbɔ’n, ɔ seli kɛ like ng’ɔ yoli’n ɔ timan tɛ sɔ liɛ naan nvlefuɛ mun yɛ be miɛnnin i kɛ ɔ yo sɔ-ɔ. (1 Sam. 15:13-24) Sanngɛ nán kpɛ klikli nga Saili yó sɔ’n, yɛ ɔ o lɛ-ɔ. (1 Sam. 13:10-14) Kɛ mɔ Saili tuli i wun m’ɔ w’a kunndɛman kɛ ɔ́ káci i sa ti’n, Zoova i klun w’a jɔmɛn i wun kun yɛ ɔ yili i ase.

5. ?Ngue yɛ Saili i su ndɛ’n kle e-ɔ?

5 Sɛ e kunndɛman kɛ é yó kɛ Saili sa’n, maan e usa e wun kɛ: ?Kɛ e kanngan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun m’ɔ wɔ e trele’n, mɔ e kunndɛman kɛ é nánti su ti’n, ɔ le e ndɛ liɛ mɔ e kan-ɔn? ?E se e wun kɛ like nga e yo’n, ɔ timan tɛ sɔ liɛ? ?Like nga e yo m’ɔ timan kpa’n, e fa guɛ i sran uflɛ su? Sɛ e tɛ kosan sɔ’m be nun kun su kɛ ɛɛn’n, nn ɔ fata kɛ e kaci e akunndan’n nin e ayeliɛ’n. Sɛ y’a yoman sɔ’n, ɔ cɛman naan y’a tu e wun. Sɛ e tu e wun kusu’n, Zoova su kplinman su kɛ e yo i janvuɛ kun.—Zak. 4:6.

6. Amun kan ngbaciɛ ng’ɔ o Famiɛn Saili nin Famiɛn Davidi be afiɛn’n i ndɛ.

6 Maan e fa e ɲin e sie i ngbaciɛ ng’ɔ o Famiɛn Saili ɔ nin Famiɛn Davidi m’ɔ wa sinnin i osu’n be afiɛn’n i su. Davidi liɛ’n, ɔ klo Ɲanmiɛn i mmla’n. (Jue. 1:1-3) Davidi si kɛ Zoova de be nga be kan be wun ase’n. Sanngɛ ɔ kloman be nga be tu be wun’n. (2 Sam. 22:28) Ɔ maan ɔ yacili Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun naan ɔ kaci i akunndan’n. Ɔ klɛli i kɛ: “Ń lá Anannganman ase, afin ɔ ti min afɔtuɛ manfuɛ. Kɔnguɛ bɔbɔ’n, n wun i sɔ min akunndan’n nun.”—Jue. 16:7.

ƝANMIƐN NDƐ’N

Sɛ e su yaci atin kpa’n i su falɛ’n, Ɲanmiɛn Ndɛ’n kwla uka e naan y’a wun i wlɛ. Sɛ e ti wun ase kanfuɛ’n é yáci Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun naan ɔ kaci e akunndan. (An nian ndɛ kpɔlɛ 7 nun.)

7. ?Sɛ e ti wun ase kanfuɛ’n ngue yɛ é yó-ɔ?

7 Sɛ e ti wun ase kanfuɛ naan e sie i nzɔliɛ kɛ akunndan tɛ wie o e klun’n, é yáci Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun naan ɔ uka e naan e wlɛ i ase. I liɛ’n, e su yomɛn i nuan su sa. I lɛ nun’n, sɛ é kwlá sé’n, Ɲanmiɛn Ndɛ’n yó kɛ sran yɛ ɔ kpan se e kɛ ‘atin’n yɛ ɔ o yɛ, fa su’ sa. Asa ekun’n, sɛ e su yo like wie m’ɔ timan kpa’n, ɔ́ kán klé e. (Eza. 30:21) Nanwlɛ, sɛ e tie ndɛ nga Zoova kan’n, é ɲán su ye. (Eza. 48:17) I liɛ’n, e su yoman like wie naan b’a tu fɔ naan e ɲin w’a gua ase ngbɛn. Asa ekun’n, e nin Zoova e afiɛn mántan. Afin e si kɛ ɔ nian e lika kɛ siɛ kpa kun fa niɛn i mma’m be lika’n sa.—Ebr. 12:7.

8. ?Kɛ nga Zaki 1:22-25 fa kan’n sa’n, wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n kwla yo e wun sa ye kɛ niannun sa-ɔ?

8 Ɲanmiɛn Ndɛ’n ti kɛ niannun sa. (An kanngan Zaki 1:22-25 nun.) E nun sunman’n, nglɛmun kwlakwla’n ka naan y’a fin e awlo’m be nun y’a fite’n, e nian e ɲrun niannun kun nun. I liɛ’n sɛ e wun kɛ ninnge wie’m be o lɛ m’ɔ fata kɛ e siesie be ye’n, é síesíe ka naan be nga be o gua su lɔ’n b’a wun i. I wafa kunngba’n, kɛ e kanngan Biblu’n nun cɛn kwlakwla’n e wun ninnge nga be nun’n ɔ fata kɛ e kaci e akunndan’n nin e ayeliɛ’n. Aniaan sunman nglɛmun kwlakwla ka naan b’a fite’n be kanngan fluwa Maan e nian Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun cɛn kwlaa i nun. Kpɛkun like nga be kanngannin nun’n, ɔ ɲan ta be akunndan’n su. Kɛ bé yó be ninnge mun’n, be bu wafa nga be kwla nanti afɔtuɛ sɔ’m be su’n i akunndan. Asa ekun’n, ɔ fata kɛ e suan Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun like cɛn kwlakwla yɛ e bu su akunndan. Ninnge sɔ’m be yolɛ’n ti cinnjin kpa. Afin be kwla uka e naan y’a ka nguan atin’n i su.

MAAN E TIE AFƆTUƐ NGA ANIAAN NGA BE ƝIN W’A TI ƝANMIƐN SULƐ NUN’N BE MAN E’N

ANIAAN NGA BE ƝIN W’A TI ƝANMIƐN SULƐ’N NUN’N

Aniaan kun mɔ i ɲin w’a ti Ɲanmiɛn sulɛ’n nun’n ɔ kwla man e afɔtuɛ ninnge wie’m be su. ?É sí aniaan sɔ m’ɔ trɛli i awlɛn kannin ndɛ kleli e’n i ye? (An nian ndɛ kpɔlɛ 9 nun.)

9. ?Ngue ti yɛ atrɛkpa’n amun janvuɛ wie mannin amun afɔtuɛ-ɔ?

9 ?Amun nin-a boman like wie m’ɔ́ wá lé sáci amun nin Zoova amun afiɛn’n i yolɛ bo le? (Jue. 73:2, 3) ?Blɛ sɔ’n nun’n amun janvuɛ kun mɔ i ɲin w’a ti Ɲanmiɛn sulɛ nun’n, ɔ mannin amun afɔtuɛ? ?Kɛ ɔ yoli sɔ’n amun nantili su? Sɛ amun yoli sɔ sakpa’n, nn amun yoli i kpa. E si kɛ, kɛ mɔ amun janvuɛ sɔ’n miɛnnin i ɲin ukali amun ti’n, amun lɛli i ase.—Nya. 1:5.

10. ?Sɛ e janvuɛ kun man e afɔtuɛ’n ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

10 Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: “Sɛ ɔ janvuɛ tu wɔ fɔ’n, wuun ɔ klo wɔ ti-ɔ.” (Nya. 27:6) ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ ndɛ sɔ’n ti nanwlɛ-ɔ? Maan e fa sa kun e yiyi nun. Maan e se kɛ a su wa kpɛ akpɔ kun mɔ loto’m be sin su kpa’n i nun. Sanngɛ blɛ sɔ’n nun’n, kɛ mɔ ɔ pɔɔtablu’n i su yɛ ɔ ɲin wo’n ti’n, w’a niannianman kpɛkun a su kpɛ akpɔ’n nun. Ɲanmiɛn sa, ɔ janvuɛ wie sɔ ɔ sa’n i ba kpɛkun ɔ cuɛn wɔ ba siɛn. Kɛ m’ɔ bitili wɔ kekle’n ti’n, ɔ sa’n i lɛ’n yo ɔ ya. Sanngɛ like ng’ɔ yoli i lɛ’n ti’n, loto w’a siman wɔ. ?Kannzɛ bɔbɔ kɛ ɔ́ dí le nɲɔn kun’n ɔ sa’n te yo ɔ ya’n, á fá ɔ janvuɛ sɔ’n i wun ya? E kwla se kɛ cɛcɛ. E si kɛ á sí ɔ janvuɛ sɔ’n i ye cɛ́ kpa. I wafa kunngba’n, sɛ e janvuɛ kun se e kɛ ndɛ nga e kan be’n annzɛ ninnge nga e yo be’n be nin Ɲanmiɛn mmla’n be kɔman likawlɛ’n, i klikli nun’n ɔ kwla yo e ya. ?Kɛ mɔ sran sɔ’n w’a man e afɔtuɛ’n ti’n, é sé kɛ é fɛ́ i wun ya? Sɛ e yo sɔ’n, ɔ timan ngwlɛlɛ ayeliɛ mlɔnmlɔn. (Aku. 7:9) Ɔ fataman kɛ e fa e janvuɛ sɔ’n i wun ya. Sanngɛ e si i ye afin ɔ trɛli i awlɛn kannin ndɛ’n i weinwein kleli e.

11. ?Ngue yɛ ɔ kwla yo maan sran kun su faman afɔtuɛ nga i janvuɛ kpa kun mɛn i’n, i su-ɔ?

11 ?Ngue yɛ ɔ kwla yo maan sran kun su sɔman afɔtuɛ nga i janvuɛ kpa kun mɛn i’n i nun-ɔn? Like sɔ’n yɛle be wun tulɛ’n. Sran ng’ɔ tu i wun’n, ɔ klo kɛ be kan ‘ndɛ ng’ɔ yo i su nun fɛ’n’ be kle i yɛ ɔ kloman kɛ ‘ɔ́ tí ndɛ nanwlɛ’n.’ (2 Tim. 4:3, 4) Ɔ maan ɔ kunndɛman kɛ be mɛn i afɔtuɛ. Afin ɔ bu i kɛ ɔ si ngwlɛlɛ dan naan ɔ ti kpa trɛ i wiengu mun. Sanngɛ akoto Pɔlu klɛli i kɛ: “Sɛ sran kun bu i wun kɛ ɔ ti sran dan’n, kusu nn ɔ timan sɔ’n, ɔ su lɛkɛ i bɔbɔ i wun.” (Gal. 6:3) Famiɛn Salomɔn seli kɛ: “Gbanflɛn yalɛfuɛ b’ɔ si ngwlɛlɛ’n, ɔ flunman tra famiɛn bɔ w’a yo kpɛnngbɛn b’ɔ faman afɔtuɛ’m be su kun’n.”—Aku. 4:13.

12. ?Ngue yɛ akoto Piɛli i ajalɛ ng’ɔ o Galasifuɛ Mun 2:11-14 nun’n kle e-ɔ?

12 Kɛ akoto Pɔlu tuli Piɛli i fɔ sran’m be kwlaa be ɲrun lɛ’n, maan e bu like nga Piɛli yoli’n i akunndan kan e nian. (An kanngan Galasifuɛ Mun 2:11-14 nun.) Wafa nga Pɔlu kannin ndɛ’n, ɔ nin blɛ ng’ɔ kannin ndɛ nun’n be ti’n Piɛli kwla se kɛ ɔ́ fɛ́ i wun ya. Sanngɛ ɔ sɔli afɔtuɛ nga Pɔlu mɛnnin i’n nun kpɛkun w’a fɛmɛn i wun ya. I lɛ nun’n, ɔ kleli kɛ ɔ si ngwlɛlɛ. I sin’n, kɛ Piɛli kán Pɔlu i ndɛ’n ɔ seli kɛ ɔ ti i “niaan kpa.”—2 Piɛ. 3:15.

13. ?Kɛ e waan é mán sran kun i afɔtuɛ’n ngue yɛ ɔ fataman kɛ e wla fi su-ɔ?

13 ?Sɛ a kunndɛ kɛ á mán ɔ janvuɛ kun i afɔtuɛ’n, ngue yɛ ɔ fataman kɛ ɔ wla fi su-ɔ? Ka naan wá kó wún ɔ janvuɛ sɔ’n i wun’n, usa ɔ wun kɛ: ‘?Sran sɔ’n mian afɔtuɛ sɔ’n i wun sakpa? ?Annzɛ n bu i kɛ n ti “kpa” n tra min wiengu mun?’ (Aku. 7:16) Afin sran ng’ɔ bu i kɛ i kpa trɛ i wiengu mun’n, wafa nga i bɔbɔ wun ninnge mun’n, i su yɛ ɔ jran di be jɔlɛ-ɔ. Ɔ jranman Zoova liɛ’n su. I kpa bɔbɔ’n, ɔ siman aunnvuɛ. Sanngɛ sɛ e bu i akunndan kpa naan e wun kɛ ɔ ti cinnjin kɛ e man e janvuɛ sɔ’n i afɔtuɛ’n, maan e nin i e koko sa ng’ɔ yoli’n i su yalɛ trele. Kpɛkun e usɛ i kosan wie mun naan w’a kwla wun i wlɛ kɛ like ng’ɔ yoli’n timan kpa. Maan ndɛ nga é kán klé i’n, ɔ taka Ɲanmiɛn Ndɛ’n su. Asa ekun’n, e ukɛ i naan ɔ wun i wlɛ kɛ like ng’ɔ yoli’n ti’n, Zoova klun jɔmɛn i wun. Sanngɛ nán e di i jɔlɛ, afin Zoova w’a manman e i sɔ yolɛ’n i wun atin. (Rɔm. 14:10) ?Ngue ti yɛ kɛ é mán sran kun i afɔtuɛ’n, ɔ fata kɛ e nian Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun yɛ e si aunnvuɛ kɛ Zezi sa-ɔ? (Nya. 3:5; Mat. 12:20) Afin wafa nga e nin e wiengu mun e nanti’n, i wafa kunngba’n yɛ Zoova nin é nánti-ɔ.—Zak. 2:13.

MAAN E FA ATIN NGA ANUANNZƐ’N KLE E’N SU

ƝANMIƐN I ANUANNZƐ’N

Ɲanmiɛn i anuannzɛ’n fa ninnge nga be kwla uka e naan y’a nanti Biblu’n nun ndɛ’n su’n man e. Be nun wie mun yɛle fluwa nin video nin aɲia mun. Ɔ ju wie’n, e Anuannzɛ’n i ɲrun dinfuɛ’m be siesie ninnge’m be wafa uflɛ naan y’a kwla bo jasin fɛ’n i kpa. (An nian ndɛ kpɔlɛ 14 nun.)

14. ?Ngue yɛ Zoova i anuannzɛ’n man e-ɔ?

14 Zoova maan i anuannzɛ’n i bue ng’ɔ o asiɛ’n su wa’n fa ninnge wie mɔ be kwla uka e naan y’a nanti nguan atin’n su titi’n man e. Ninnge sɔ’m be nun wie mun yɛle video mun, nin e fluwa mun, nin aɲia mun. Be uka e naan y’a nanti Ɲanmiɛn Ndɛ’n su’n. Asa’n, kɛ mɔ be nun ndɛ’n taka Ɲanmiɛn Ndɛ’n su’n ti’n, e kwla lafi su. Kɛ e ɲrun dinfuɛ’m be kunndɛ kɛ bé fá ajalɛ wie mun naan y’a kwla bo jasin fɛ’n i kpa’n be lafi su kɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n ɔ́ klé be atin. Kannzɛ ɔ ti sɔ bɔbɔ’n, sanngɛ be bu ajalɛ nga b’a dun mmua b’a fa be’n be akunndan titi. I liɛ’n sɛ ɔ fata kɛ be kaci be kan’n, bé wún i wlɛ. ?Ngue ti yɛ be yo sɔ-ɔ? Afin “mɛn’n su kaci.” Ɔ maan ɔ fata kɛ be nian wafa nga blɛ’n fa ti’n su naan b’a yo ninnge mun.—1 Kor. 7:31.

15. ?Ngue yɛ ɔ yoli kekle mannin aniaan wie mun-ɔn?

15 Kɛ Zoova i anuannzɛ’n yiyi Biblu’n nun ndɛ wie’m be nun uflɛ’n annzɛ ɔ kle e ajalɛ uflɛ’n, e kplin su kpɛkun e nanti su. ?Sanngɛ kɛ ajalɛ nga anuannzɛ’n fa be’n be kan e trele’n, ngue yɛ e yo-ɔ? I wie yɛle kɛ koko nun wa’n, anuannzɛ’n sieli i nzɔliɛ kɛ aɲia sua’m be kplanlɛ’n nin be lika nianlɛ’n di sika dan. Ɔ maan anuannzɛ’n fali ajalɛ kɛ asɔnun bo sunman be yo aɲia Ɲanmiɛn Sielɛ Sua kunngba’n nun. I sɔ’n ti’n, be kannin asɔnun bo wie mun boli nun yɛ be yoli Ɲanmiɛn Sielɛ Sua wie’m be atɛ. Kpɛkun be fali sika sɔ’n be ko kplannin Ɲanmiɛn Sielɛ sua uflɛ lika nga aniaan’m be mian sua sɔ’m be wun kpa lɔ’n. Atrɛkpa’n amun tran lika nga be kannin asɔnun bo wie mun boli nun’n, i nun. Annzɛ amun tran lika nga be yoli Ɲanmiɛn Sielɛ Sua wie’m be atɛ’n lɛ’n be nun wie. Ɔ maan ajalɛ sɔ’m be su nantilɛ’n kwla yo kekle man amun. Afin kɛ ɔ ko yo naan aniaan wie’m b’a kwla tran aɲia’m be bo’n, be kɔ mmua kpa. Asa kusu’n, aniaan nga be kplannin sua sɔ mun kpɛkun be siesieli be ye’n, be kwla usa be wun kɛ: ?Ngue ti yɛ be yoli sua sɔ’m be atɛ-ɔ? Ɔ maan be kwla bu i kɛ be sacili be blɛ’n nin be wunmiɛn’n. Ɔ nin i sɔ ngba’n, be mian be ɲin be nanti ajalɛ uflɛ sɔ mɔ anuannzɛ’n fali’n be’n be su. I sɔ’n ti’n, é yó be mo.

16. ?Ngue ti yɛ sɛ e nanti afɔtuɛ ng’ɔ o Kolɔsufuɛ Mun 3:23, 24 nun’n su’n é dí aklunjuɛ titi-ɔ?

16 Sɛ e wun i wlɛ kɛ junman kwlaa nga e di’n, e di man Zoova naan i yɛ ɔ kle i anuannzɛ’n i atin’n, é dí aklunjuɛ titi. (An kanngan Kolɔsufuɛ Mun 3:23, 24 nun.) Famiɛn Davidi mannin sika kɛ be fa kplan Ɲanmiɛn i sua’n. I lɛ nun’n ɔ kle e ajalɛ kpa. Ɔ seli kɛ: “?Wan yɛlɛ min nin min nvle’n nunfuɛ mun bɔ i ti yɛ maan e kwla tu e klun e fa ninnge nga mun e man e bɔbɔ e fanngan nun-ɔn? Ninnge kwlaa fin wɔ, wɔ yɛ a mannin ninnge nga e fa mannin wɔ yɛ nin-ɔn.” (1 Nyo. 29:14) E kusu kɛ e man e sa ti like’n, like nga Zoova fa mannin e’n yɛ e su fa mɛn i ekun-ɔn. Ɔ nin i sɔ ngba’n, kɛ e fa e blɛ’n, nin e wunmiɛn’n, ɔ nin e sa nun ninnge mun e fa suan Zoova i junman’n i bo’n, i sɔ’n yo i fɛ.—2 Kor. 9:7.

MAAN E KA NGUAN ATIN’N SU TITI

17. ?Sɛ e wun i wlɛ kɛ ɔ fata kɛ e kaci e sa ninnge wie’m be yolɛ nun’n, ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e sa sin bubu e-ɔ?

17 Sɛ e kunndɛ kɛ é ká nguan atin’n su’n, ɔ fata kɛ e nian Zezi i ajalɛ’n su e nanti sɛsɛsɛ. (1 Piɛ. 2:21) Ɔ maan sɛ é nían naan ɔ fata kɛ e kaci e sa ninnge wie’m be yolɛ nun’n, nán e sa sin bubu e. Sɛ e mian e ɲin e kaci e sa’n, é klé kɛ e kunndɛ kɛ é nánti atin nga Zoova kle e’n su. I sɔ’n yolɛ nun kusu’n, nán e wla fi su kɛ Zoova si kɛ fɔ o e nun. Ɔ maan ɔ si kɛ e su kwlá nianman Zezi i ajalɛ’n su sɛsɛsɛ kɛ ɔ nin i fata’n sa.

18. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo naan y’a ju lika nga e su kɔ’n i nun klanman-ɔn?

18 Maan e kwlakwla e ɲin tran like nga é wá ɲɛ́n i’n i su. Kpɛkun sɛ e wun i wlɛ kɛ ɔ fata kɛ e kaci e akunndan’n ɔ nin e ayeliɛ’n maan e mian e ɲin e yo sɔ. (Nya. 4:25; Lik. 9:62) Asa ekun’n, maan e yo wun ase kanfuɛ yɛ “maan e klun jɔ titi naan e kaci e sa titi.” (2 Kor. 13:11) Sɛ e yo sɔ’n, ‘Ɲanmiɛn m’ɔ ti sran klofuɛ, m’ɔ man alaje’n, ɔ nin é trán.’ Asa ekun’n, ɔ́ úka e naan y’a ju Mɛn klanman’n i nun lɔ klanman.

JUE 34 Ń nánti seiin titi

^ ndɛ kpɔlɛ 5 E nun wie mun e liɛ’n, kɛ ɔ ko yo naan y’a kaci e akunndan’n, nin e ayeliɛ’n, ɔ timan pɔpɔ. Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán like nga ti yɛ ɔ fata kɛ e kaci e sa ninnge wie’m be yolɛ nun’n, ɔ nin wafa nga i sɔ yolɛ nun’n e kwla di aklunjuɛ’n, be ndɛ.

^ ndɛ kpɔlɛ 76 FOTO NIN DESƐN’M BE SU NDƐ’N: Aniaan gbanflɛn kun su kan sa ng’ɔ juli i su kɛ ɔ fali ajalɛ tɛ wie’n i ndɛ klé aniaan uflɛ. Blɛ sɔ’n nun’n, aniaan kpɛnngbɛn’n fɛ i su sie i i nuan bo kpa naan w’a wun afɔtuɛ ng’ɔ fata kɛ ɔ mɛn i’n.