Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 6

‘Yasua yɛ ɔ sie bla-ɔ’

‘Yasua yɛ ɔ sie bla-ɔ’

“Yasua kusu yɛ ɔ sie bla-ɔ.”—1 KOR. 11:3.

JUE 13 Klist ti e Ajalɛ Klefuɛ

I SU FITILƐ *

1. ?Sɛ aniaan bla kun bu bian jalɛ’n i akunndan’n kosan benin wie mun yɛ ɔ fata kɛ ɔ fa usɛ i wun-ɔn?

ZEZI Klisi yɛ ɔ sie Klisifuɛ’m be kwlakwla-ɔ. Kɛ mɔ fɔ nunmɛn i nun’n ti’n, ɔ si sran’m be sie kpa. Sanngɛ kɛ bla kun ko ja bian’n i wun mɔ fɔ o i nun’n yɛ ɔ sie i siɛn’n niɔn. Ɔ maan blɛ wie nun’n ɔ su yoman pɔpɔ. I sɔ’n ti’n kwlaa naan aniaan bla kun w’a bu bian jalɛ’n i akunndan’n ɔ fata kɛ ɔ usɛ i wun kɛ: ‘?Ngue yɛ ɔ kle kɛ aniaan bian nga min waan ń jɛ́ i’n ɔ́ síe e awlobo’n i kpa-ɔ? ?Zoova i sulɛ’n ti i cinnjin tra like kwlaa? ?Sɛ ɔ timan sɔ’n ngue yɛ ɔ kle kɛ, kɛ é wá já’n ɔ́ yó maan é sú Zoova kpa-ɔ?’ Asa ekun’n ɔ kwla usɛ i wun kɛ: ‘?Nzuɛn kpakpa benin yɛ n yi be nglo dɔ nga su mɔ sɛ n ja bian’n, ɔ́ úka min naan m’an yo awlo bla kpa-ɔ? ?N si min awlɛn tra yɛ min klun ti ufue? ?E nin Zoova e afiɛn mantan kpa?’ (Aku. 4:9, 12) Kwlaa naan aniaan bla kun w’a ja bian’n, sɛ ɔ fa ajalɛ kpakpa’n, sɛ ɔ ja bian’n i aja’n yó ye kpɛkun ɔ́ dí aklunjuɛ.

2. ?Kosan benin wie mun yɛ é wá tɛ́ be su like suanlɛ nga nun-ɔn?

2 Aniaan bla miliɔn kpanngban be kle ajalɛ kpa. Yɛle kɛ be lo be wun be man be wun mun. I sɔ’n ti’n é yó be mo. Kɛ e nin aniaan bla sɔ mun e su Zoova likawlɛ’n i sɔ’n yo e fɛ dan. Like suanlɛ nga nun’n é wá tɛ́ kosan nsan nga’m be su: ?Ngue yɛ ɔ kwla yo kekle man aniaan bla nga b’a ja bian’n niɔn? ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ bla kun lo i wun mɛn i wun’n niɔn? ?Ngue yɛ Zezi nin Abigaili nin Mari m’ɔ ti Zezi i nin’n be kle yasua kun nin i yi-ɔ?

?NGUE YƐ Ɔ KWLA YO KEKLE MAN ANIAAN BLA NGA B’A JA BIAN’N NIƆN?

3. ?Ngue ti yɛ be nga b’a ja bla annzɛ bian’n, be wun be ɲin su-ɔ?

3 Aja’n ti like kpa kun mɔ Ɲanmiɛn fa cɛli klɔ sran mun-ɔn. Sanngɛ fɔ o klɔ sran’m be nun. (1 Zan 1:8) I sɔ’n ti yɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ “be nga be ja bla annzɛ bian’n bé wún be ɲin su” niɔn. (1 Kor. 7:28) ?Sanngɛ ngue yɛ ɔ kwla yo kekle man aniaan bla nga b’a ja bian’n niɔn?

4. ?Ngue ti yɛ kɛ ɔ ko yo naan bla kun w’a lo i wun’n w’a mɛn i wun’n ɔ kwla yo kekle-ɔ?

4 Lika nga bla wie’m be fin lɛ’n ti’n be kwla bu i kɛ sɛ be lo be wun be man be wun mun’n, nn be leman ɲrun kun. Aniaan bla kun suan Marisɔlu, ɔ tran Etazinin. Ɔ seli kɛ: “Lika nga n ɲinnin lɛ’n, be se bla’m be titi kɛ be nin yasua’m be sɛ. N si kɛ Zoova waan yasua’n yɛ ɔ sie i yi’n niɔn. Yɛ ɔ fata kɛ bla’n i ɲin yi i wun’n. Kpɛkun ɔ fata kɛ yasua’m be bu be yi’m be sran. Sanngɛ ɔ ju wie’n kɛ ɔ ko yo naan min ɲin w’a yi min wun’n ɔ timan pɔpɔ. Afin mɛn nunfuɛ’m be wlaman e fanngan kɛ e yo sɔ.”

5. ?Bla’m be wun akunndan benin yɛ yasua wie’m be bu m’ɔ timan su-ɔ?

5 Lika wie’m be nun’n yasua’m be buman bla’m be wie. Be flɛ aniaan bla kun kɛ Ivɔn. Ɔ tran Amlɛnkɛn’m be mɛn’n i ngua lɔ lika’n nun. Ɔ seli kɛ: “E asa’n su wa’n yasua’m be dun mmua di like ka naan bla’m b’a di be liɛ. Be kan kle ba bla’m be kɛ be yɛ ɔ fata kɛ be tɔn aliɛ yɛ be yo awlo nun yɛinyɛin-ɔn. Ba yasua’m be liɛ’n be nin nin be niaan bla’m be su be. Yɛ be se be kɛ be ti ‘famiɛn awlo’n nun.’” Aniaan kun m’ɔ tran Azi mɛn’n nun’n, ɔ seli kɛ: “E aniɛn’n nun’n, sran’m be kan ndɛ kun m’ɔ kle kɛ sɛ bla kun si ngwlɛlɛ-o, annzɛ ɔ siman ngwlɛlɛ-o, sɛ ɔ si ninnge wie’m be yo-o, annzɛ ɔ siman ninnge wie’m be yo-o, i sɔ’n timan cinnjin. Afin junman ng’ɔ fata kɛ ɔ di’n yɛle awlo nun junman’n. I kpa bɔbɔ’n be leman atin kanman akunndan nga be bu i sa wie’m be su’n i ndɛ kleman be wun mun.” Sɛ yasua kun nanti ndɛ sɔ mɔ be takaman Biblu’n su’n be su’n, i yi’n su wunmɛn i wun fɛ. Asa ekun’n, ɔ́ yí i nglo kɛ ɔ nantiman Zezi i ajalɛ’n su. Kpɛkun Zoova i klun su jɔmɛn i wun.—Efɛ. 5:28, 29; 1 Piɛ. 3:7.

6. ?Ngue yɛ bla nga b’a ja bian’n be kwla yo naan be nin Zoova be afiɛn w’a mantan kpa-ɔ?

6 Kɛ nga e fa wunnin i like suanlɛ ng’ɔ sinnin lɛ’n nun sa’n, Zoova kunndɛ kɛ yasua’m be fa ninnge nga be awlobofuɛ’m be sa miɛn i wun’n be man be. Kpɛkun be uka be naan be nin i be afiɛn mantan kpa. (1 Tim. 5:8) Asa ekun’n, kannzɛ aniaan bla nga b’a ja bian’n be le junman kpanngban be di’n, sanngɛ ɔ fata kɛ cɛn kwlakwla be fa blɛ be kanngan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun, yɛ be bu su akunndan kpɛkun be srɛ Zoova. I sɔ yolɛ’n kwla yo kekle. Kɛ mɔ be le junman kpanngban be di’n ti’n, be kwla bu i kɛ be su ɲanman be ti naan b’a yo ninnge kwlaa sɔ mun. Sanngɛ ɔ ti cinnjin kpa kɛ be fa blɛ be yo ninnge sɔ mun. Afin Zoova kunndɛ kɛ e tinuntinun e yo naan e nin i e afiɛn mantan kpa.—Yol. 17:27.

7. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka aniaan bla kun naan w’a lo i wun w’a mɛn i wun’n niɔn?

7 Nanwlɛ, ɔ fata kɛ aniaan bla kun miɛn i ɲin kpa naan w’a kwla lo i wun w’a mɛn i wun mɔ fɔ o i nun’n. Sanngɛ sɛ ɔ wun like nga ti yɛ Biblu’n se kɛ ɔ fata kɛ i ɲin yi i wun’n i wlɛ’n, i sɔ yolɛ’n yó pɔpɔ mɛ́n i.

?NGUE TI YƐ Ɔ FATA KƐ BLA KUN LO I WUN MƐN I WUN’N NIƆN?

8. ?Kɛ nga Efɛzifuɛ Mun 5:22-24 fa kan’n sa’n, ngue ti yɛ ɔ fata kɛ bla kun lo i wun mɛn i wun’n niɔn?

8 Like nga ti yɛ ɔ fata kɛ aniaan bla kun i ɲin yi i wun’n, yɛle kɛ Zoova bɔbɔ yɛ ɔ se i kɛ ɔ yo sɔ-ɔ. (An kanngan Efɛzifuɛ Mun 5:22-24 nun.) Asa ekun’n, ɔ lafi Zoova su yɛ ɔ si kɛ like kwlaa ng’ɔ yo’n, ɔ taka klolɛ’n su. Ɔ maan sɛ Zoova se i kɛ ɔ yo like kun’n, ɔ si kɛ i bɔbɔ ɲán su ye ti yɛ ɔ se i kɛ ɔ yo-ɔ.—Mml. 6:24; 1 Zan 5:3.

9. ?Kɛ aniaan bla kun i ɲin yi i wun’n wafa sɛ yɛ i bo gua-ɔ?

9 Mɛn nunfuɛ’m be wla bla’m be fanngan kɛ nán be nanti Zoova i mmla’m be su. Yɛ nán be lo be wun be man be wun mun. Afin kɛ be yo sɔ’n ɔ ti kɛ be leman ɲrun sa. Be nga be kɛn i sɔ ndɛ’n be siman e Si Ɲanmiɛn m’ɔ klo e’n. Afin Zoova su semɛn i mma mmla m’ɔ klo be kpa’n be le kɛ be yo like kun mɔ be su ɲanman su ye’n. Aniaan bla ng’ɔ miɛn i ɲin di i junman liɛ nga Zoova fa mɛnnin i’n, ɔ yo maan i awlobofuɛ’m be di aklunjuɛ. (Jue. 119:165) Kɛ ɔ yo sɔ’n i wun nin i bɔbɔ nin i mma’m be ɲan su ye.

10. ?Ngue yɛ ndɛ nga aniaan bla Karɔlu kannin’n kle e-ɔ?

10 Kɛ bla kun lo i wun mɛn i wun mɔ fɔ o i nun’n, ɔ kle kɛ ɔ klo Zoova kpɛkun i ɲin yi i. Afin Zoova yɛ ɔ seli kɛ yasua’n sie awlo’n niɔn. Be flɛ aniaan bla kun kɛ Karɔlu. Ɔ tran Amlɛnkɛn’m be mɛn’n i ngua lɔ lika’n nun. Ɔ seli kɛ: “N si kɛ ɔ ju wie’n min wun kwla fɔn. Sanngɛ sɛ ɔ fɔn’n like nga ń yó’n ɔ́ yí wafa nga e nin Zoova e afiɛn mantan ju’n i nglo. Ɔ maan n lo min wun n man min wun’n titi. Afin n kunndɛ kɛ min Si m’ɔ o nglo lɔ’n i klun jɔ min wun.”

11. (1) ?Ngue yɛ ɔ ukali aniaan bla Anisi naan w’a yaci sa w’a cɛ-ɔ? (2) ?Ngue yɛ i su ndɛ’n kle e-ɔ?

11 Sɛ bla kun bu i kɛ sɛ wafa nga i wun yo i’n, ɔ nin i su sa’m be timɛn i wun’n i cinnjin’n, kɛ ɔ ko yo naan w’a lo i wun w’a mɛn i’n ɔ kwla yo kekle. Be flɛ aniaan bla kun m’ɔ w’a ja bian’n i kɛ Anisi. Kɛ i sɔ sa’n ju’n like ng’ɔ yo’n ɔ kɛnnin i ndɛ. I waan: “N fɛmɛn i sɔ sa’n n sieman min klun. Afin min wla kpɛn su kɛ e kwlakwla e fɔn. Yɛ kɛ Zoova sa’n n yaci sa n cɛ. Kɛ n yo sɔ’n min wla gua ase.” (Jue. 86:5) Sɛ bla kun yaci sa cɛ’n, ɔ́ ló i wun mɛn i wun’n yɛ i sɔ yolɛ’n su yoman kekle dan.

?NGUE YƐ SRAN WIE MƆ BIBLU’N KAN BE NDƐ’N BE SU NDƐ’N KLE E-Ɔ?

12. ?Ngue ndɛ yɛ Biblu’n kɛn i sran wie’m be su-ɔ?

12 Sran wie’m be bu i kɛ sɛ sran kun lo i wun man sran uflɛ’n, nn i sɔfuɛ’n ti srɛfuɛ ti-ɔ. I sɔ’n timan nanwlɛ mlɔnmlɔn. Biblu’n kan sran kpanngban mɔ be loli be wun be mannin sran uflɛ’n be ndɛ. Kusu nn sran sɔ’m be ti yakpafuɛ. Maan e kan like nga sran sɔ’m be nun wie’m be kle e’n i ndɛ. Be nun wie yɛle Zezi nin Abigaili nin Mari.

13. (1) ?Ngue ti yɛ Zezi lo i wun man Zoova-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ Zezi i su ndɛ’n kle kɛ kɛ sran kun lo i wun man sran uflɛ’n i sɔ’n kleman kɛ ɔ ti srɛfuɛ-ɔ?

13 Zezi lo i wun man Zoova. Nán kɛ ɔ siman ngwlɛlɛ annzɛ ɔ siman ninnge wie’m be yo ti-ɔ. I kpa bɔbɔ’n wafa ng’ɔ kleli sran’m be like’n, ɔ kleli weiin kɛ ɔ si ngwlɛlɛ dan. (Zan 7:45, 46) Zoova si kɛ Zezi kwla like yo. I sɔ’n ti yɛ kɛ ɔ́ yí nglo’n nin asiɛ’n ɔ kplinnin su kɛ ɔ nin i bé dí junman’n niɔn. (Nya. 8:30; Ebr. 1:2-4) Asa ekun’n, kɛ Zoova cɛnnin Zezi’n ɔ “fali kwlalɛ’n kwlaa mɛnnin i naan ɔ sie ninnge nga be o ɲanmiɛn su lɔ’n nin asiɛ’n su wa’n be kwlaa.” (Mat. 28:18) Kannzɛ bɔbɔ Zezi si ninnge kpanngban yo’n sanngɛ ɔ kplinnin su kɛ i Si kle i atin. Afin ɔ klo i dan.—Zan 14:31.

14. ?Ngue yɛ wafa nga Zoova bu bla mun’n ɔ nin ndɛ ng’ɔ o Nyanndra Mun 31 nun’n kle yasua nga b’a ja bla’n niɔn?

14 ?Ngue yɛ i sɔ’n kle yasua nga b’a ja bla’n niɔn? Nán kɛ Zoova bu i kɛ yasua’m be kpa tra bla mun ti yɛ i waan yasua’n yo awlo kpɛn’n niɔn. Afin be nga Zoova kpali be kɛ be nin Zezi be ko di famiɛn’n, bla’m be o be nun wie. (Gal. 3:26-29) Kɛ mɔ Zoova lafi i wa’n su ti’n ɔ mɛnnin i kwlalɛ. I wafa kunngba’n, ɔ fata kɛ yasua kun lafi i yi’n su yɛ ɔ mɛn i atin kɛ ɔ yo ninnge wie mun. Afin Biblu’n kan ninnge nga bla kpa’n kwla yo’n, be ndɛ. I wie yɛle kɛ ɔ kwla nian junman nga be di i awlo nun’n i su. Ɔ kwla to asiɛ annzɛ ɔ yo i atɛ annzɛ ɔ kwla di aata. (An kanngan Nyanndra Mun 31:15, 16, 18 nun.) Ɔ timan kɛ kanga wie m’ɔ leman atin kɛnmɛn i klun ndɛ’n sa. Ɔ maan ɔ fata kɛ i wun’n lafi i su naan ɔ tie ndɛ ng’ɔ kan kle i’n. (An kanngan Nyanndra Mun 31:11, 26, 27 nun.) Kɛ yasua kun nin i yi be tran klanman’n, bla’n i klun klo su ɔ lo i wun mɛn i.

?Ngue yɛ Zezi i wun m’ɔ lo man Zoova’n ɔ kle bla nga b’a ja bian’n niɔn? (An nian ndɛ kpɔlɛ 15 nun.)

15. ?Ajalɛ benin yɛ Zezi kle bla nga b’a ja bian’n niɔn?

15 ?Ngue yɛ i sɔ’n kle bla nga b’a ja bian’n niɔn? Kannzɛ bɔbɔ Zezi yoli ninnge kpanngban’n, sanngɛ w’a bumɛn i kɛ sɛ ɔ lo i wun man Zoova’n nn ɔ leman ɲrun kun. (1 Kor. 15:28; Fp. 2:5, 6) I wafa kunngba’n bla ng’ɔ nanti Zezi i ajalɛ’n su’n, ɔ semɛn i wun kɛ sɛ ɔ lo i wun mɛn i wun’n, nn ɔ leman ɲrun kun. I kpa bɔbɔ’n, ɔ suɛn i wun’n i bo. Sanngɛ nán klolɛ m’ɔ klo i’n i ngunmin ti yɛ ɔ yo sɔ-ɔ. Sanngɛ i waan ɔ́ klé kɛ ɔ klo Zoova naan i ɲin yi i.

Kɛ Abigaili fali aliɛ’n ɔli Davidi nin i sran’m be manlɛ m’ɔ juli lɔ’n, ɔ wunngeli Davidi i wun lɔ yɛ ɔ kotoli i bo. Kpɛkun ɔ seli i kɛ ɔ yaci naan nɛ́n i bɔbɔ tu i klunngbɔ. (An nian ndɛ kpɔlɛ 16 nun.)

16. ?Kɛ nga 1 Samiɛl 25:2-3, 23-28 be fa kan’n sa’n, sa benin wie mun yɛ be o Abigaili su-ɔ? (An nian foto ng’ɔ o fluwa’n i bui’n su’n.)

16 Abigaili i wun’n suan Nabali. Bian sɔ’n bu i ngunmin i wun akunndan, ɔ tu i wun kpɛkun ɔ siman ye. Ɔ nin i sɔ ngba’n w’a kplinman su kɛ Davidi nin i sran’m be kun i wun’n naan ɔ ɲɛn i ti. Sanngɛ ɔ yoli like kwlaa ng’ɔ kwla yo naan w’a sasa Nabali nin i awlo nunfuɛ mun’n. Kɛ e bu i kɛ ɔ ko jrannin sonja 400 be ɲrun kpɛkun ɔ nin Davidi be kokoli yalɛ amanniɛn su’n, e wun i wlɛ kɛ ɔ yoli yakpafuɛ. I kpa bɔbɔ’n ninnge nga i wun yoli’n ti’n, ɔ kpatali Davidi. (An kanngan 1 Samiɛl 25:2-3, 23-28 nun.) Davidi bɔbɔ dili i nanwlɛ kɛ Zoova yɛ ɔ sinnin Abigaili i lika mɛnnin i afɔtuɛ naan w’a yoman sa tɛ-ɔ.

17. ?Ngue yɛ Davidi nin Abigaili be su ndɛ’n kle yasua nga b’a ja bla’n niɔn?

17 ?Ngue yɛ i sɔ’n kle yasua nga b’a ja bla’n niɔn? Abigaili si ngwlɛlɛ. Ɔ maan kɛ ɔ mannin Davidi i afɔtuɛ’n, Davidi sɔli nun klanman. I sɔ’n ti’n Davidi w’a kunman sran. I wafa kunngba’n kwlaa naan yasua kun w’a fa ajalɛ cinnjin wie mun’n, ɔ fata kɛ ɔ nin i yi be koko su yalɛ ka. Atrɛkpa’n ndɛ nga bla’n wá kán’n, ɔ́ yó maan yasua’n su faman ajalɛ tɛ.

18. ?Ngue yɛ Abigaili i su ndɛ’n kle bla nga b’a ja bian’n niɔn?

18 ?Ngue yɛ i sɔ’n kle bla nga b’a ja bian’n niɔn? Kannzɛ bɔbɔ bla kun i wun’n suman Zoova’n, sanngɛ sɛ bla’n klo Zoova kpɛkun i ɲin yi i’n, i sɔ’n ɲán ta i awlobofuɛ’m be su. Ɔ su seman kɛ, kɛ mɔ i wun’n suman Zoova’n ti’n be yra. Sanngɛ sɛ i ɲin yi i wun’n naan ɔ lo i wun mɛn i’n, ɔ́ kwlá ukɛ́ i naan w’a si Zoova wie. (1 Piɛ. 3:1, 2) Kannzɛ bɔbɔ ɔ yoli lele naan bian’n w’a faman ajalɛ kɛ ɔ́ sú Zoova wie’n, sanngɛ Zoova i klun jɔ́ i wun. Afin i ɲin yili i wun’n yɛ ɔ nin i be trannin klanman.

19. ?Blɛ benin nun yɛ ɔ fataman kɛ bla kun i ɲin yi i wun’n niɔn?

19 Kannzɛ bɔbɔ ɔ fata kɛ bla kun lo i wun mɛn i wun’n, sanngɛ sɛ i wun’n se i kɛ ɔ fɔn Ɲanmiɛn i mmla’n ɔ fataman kɛ ɔ kplin su. Maan e se kɛ aniaan bla kun i wun m’ɔ suman Zoova’n, ɔ se i kɛ ɔ bua ato, annzɛ ɔ wua annzɛ kusu ɔ yo ninnge wie mɔ Zoova i klun jɔman su’n. I lɛ nun’n, sran ng’ɔ fata kɛ aniaan bla’n i ɲin yi i’n yɛle Zoova. Ɔ maan ɔ fata kɛ ɔ yiyi like nga ti yɛ ɔ kwlá yoman sɔ’n i nun kle i wun’n amanniɛn su.—Yol. 5:29.

An nian ndɛ kpɔlɛ 20 nun. *

20. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Mari nin Zoova be afiɛn mantannin kpa titi-ɔ?

20 Mari nin Zoova be afiɛn mantan kpa. Asa ekun’n ɔ si Ɲanmiɛn Ndɛ’n i kpa. I nun m’ɔ nin Elizabɛti m’ɔ ti Zan batɛmun yofuɛ’n i nin’n bé kókó yalɛ’n, ɔ boli Biblu’n i bue nga be klɛli i Ebre nun’n i nun ndɛ 20 tra su, be su. (Lik. 1:46-55) Maan e fa e ɲin e sie i sa nga su: Kannzɛ bɔbɔ ɔ ka kan Zozɛfu já Mari’n sanngɛ nán Zozɛfu sin yɛ Zoova sunmɛnnin i anzi’n niɔn. Anzi’n dun mmua ɔli Mari i sin ko seli i kɛ i yɛ ɔ́ yó Ɲanmiɛn i Wa’n i nin’n niɔn. (Lik. 1:26-33) Zoova si Mari kpa yɛ ɔ si kɛ Mari kló i Wa’n kpɛkun ɔ́ níɛn i lika kpa. Kannzɛ bɔbɔ be kunnin Zezi kpɛkun be cɛnnin i naan ɔ wɔ ɲanmiɛn su’n, sanngɛ Mari nin Zoova be afiɛn mantannin kpa titi.—Yol. 1:14.

21. ?Ngue yɛ Mari i su ndɛ’n kle yasua nga b’a ja bla’n niɔn?

21 ?Ngue yɛ i sɔ’n kle yasua nga b’a ja bla’n niɔn? Kɛ yasua kun i yi si Ɲanmiɛn Ndɛ’n i kpa’n, i sɔ’n yo i fɛ. Ɔ semɛn i wun kɛ sɛ i yi si Ɲanmiɛn Ndɛ’n i dan’n ɔ nin i bé kplí sielɛ’n. Sanngɛ ɔ wun i wlɛ kɛ sɛ i yi’n si Ɲanmiɛn Ndɛ’n i kpa’n, awlo nunfuɛ’m be kwlaa bé ɲán su ye. Kannzɛ bɔbɔ bla kun si fluwa trɛ i wun’n, sanngɛ bian’n yɛ ɔ fata kɛ ɔ ukɛ i awlofuɛ mun naan be su Zoova kpa-ɔ. I wie yɛle kɛ ɔ fata kɛ ɔ siesie blɛ nga bé fá sú Ɲanmiɛn awlo lɔ’n.—Efɛ. 6:4.

?Biblu’n nun like suanlɛ’n nin i su akunndan bulɛ’n i su like benin yɛ Mari m’ɔ ti Zezi i nin’n ɔ kle bla nga b’a ja bian’n niɔn? (An nian ndɛ kpɔlɛ 22 nun.) *

22. ?Ngue yɛ Mari i su ndɛ’n kle bla nga b’a ja bian’n niɔn?

22 ?Ngue yɛ i sɔ’n kle bla nga b’a ja bian’n niɔn? Kannzɛ bɔbɔ ɔ fata kɛ bla kun lo i wun mɛn i wun’n, sanngɛ ɔ fataman kɛ i wla fi su kɛ ɔ fata kɛ ɔ yo naan ɔ nin Zoova be afiɛn mantan kpa. (Gal. 6:5) Kɛ ɔ ko yo naan w’a kwla yo sɔ’n, ɔ fata kɛ ɔ fa blɛ suan Biblu’n nun like naan ɔ bu su akunndan. I liɛ’n ɔ́ kló Zoova yɛ i ɲin yí i. Kpɛkun i klun klo su’n, ɔ́ ló i wun mɛ́n i wun’n.

23. ?Kɛ aniaan bla’m be lo be wun be man be wun mun’n wafa sɛ yɛ be awlobofuɛ mun nin asɔnun nunfuɛ’m be ɲan su ye-ɔ?

23 Bla nga Zoova i klolɛ’n ti’n be lo be wun be man be wun mun’n, be di aklunjuɛ tra bla nga be nantiman ndɛ nga Zoova kannin su’n. Kpɛkun like nga be le i’n ɔ ju be. Asa ekun’n, be kle gbanflɛn nin talua’m be ajalɛ kpa. Yɛ be yo maan bo kun yolɛ’n nin klolɛ’n be tran be awlobo’n nin asɔnun’n be nun. (Tit. 2:3-5) Andɛ’n be nga be su Zoova’n be nun kpanngban be ti bla. (Jue. 68:12) Sanngɛ e kwlakwla, i bla-o, i yasua-o, e kwla yo naan asɔnun nunfuɛ’m b’a di aklunjuɛ. Like suanlɛ nga i sin liɛ’n nun’n, é wá kán like nga e kwlakwla e kwla yo naan i sɔ liɛ’n w’a yo ye’n i ndɛ.

JUE 131 ‘Like nga Ɲanmiɛn kan be bo nun’n’

^ ndɛ kpɔlɛ 5 Zoova fali ajalɛ kɛ sɛ bla kun ja bian’n, ɔ fata kɛ ɔ lo i wun mɛn i wun’n. ?Sanngɛ ndɛ sɔ’n i bo’n yɛle benin? Sɛ yasua kun nin i yi be suan Zezi nin bla nga Biblu’n kan be ndɛ’n be su like’n bé sí wafa nga be kwla yi aɲinyiɛ’n i nglo kpa be wiengu lika’n.

^ ndɛ kpɔlɛ 68 FOTO NIN DESƐN’M BE SU NDƐ’N: I nun m’ɔ Mari nin Elizabɛti m’ɔ ti Zan batɛmun yofuɛ’n i nin’n bé kókó yalɛ’n, Mari boli Biblu’n i bue nga be klɛli i Ebre nun’n i nun ndɛ kaka m’ɔ o i klun’n be su.

^ ndɛ kpɔlɛ 70 FOTO NIN DESƐN’M BE SU NDƐ’N: Ɔ fata kɛ aniaan bla kun fa blɛ suan Biblu’n nun like naan ɔ nin Ɲanmiɛn be afiɛn mantan kpa.