Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 20

Nán e sa sin bubu e jasin fɛ’n i bolɛ nun

Nán e sa sin bubu e jasin fɛ’n i bolɛ nun

‘Lua ɔ ninnge mun [...] nán lo wunmiɛn.’—AKU. 11:6.

JUE 70 Sran kpa’m be kunndɛlɛ

I SU FITILƐ *

Kɛ Zezi ɔli ɲanmiɛn su’n, i sɔnnzɔnfuɛ’m be wlali be wun ase be boli jasin fɛ’n Zerizalɛmun nin lika uflɛ wie’m be nun. (An nian ndɛ kpɔlɛ 1 nun.)

1. (1) ?Ajalɛ benin yɛ Zezi kleli i sɔnnzɔnfuɛ mun-ɔn? (2) ?Wafa sɛ yɛ be nantili su-ɔ? (An nian foto ng’ɔ o fluwa’n i bui’n su’n.)

I NUN mɔ Zezi o asiɛ’n su wa’n, ɔ miɛnnin i ɲin boli jasin fɛ’n titi. Yɛ ɔ lafili su kɛ sran’m bé tíe i ndɛ’n. Ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be yo kɛ i sa wie. (Zan 4:35, 36) I nun mɔ Zezi nin i sɔnnzɔnfuɛ’m bé bó jasin fɛ’n, i sɔnnzɔnfuɛ’m be boli jasin fɛ’n juejue su. (Lik. 10:1, 5-11, 17) Sanngɛ kɛ be trali Zezi mɔ be kunnin i’n, jasin fɛ bolɛ’n w’a yoman be fɛ kun. (Zan 16:32) Kɛ Ɲanmiɛn cɛnnin Zezi i nguan’n, ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ nán be yaci jasin fɛ’n i bolɛ. Ɔ maan kɛ ɔ ɔli ɲanmiɛn su’n, be wlali be wun ase be boli jasin fɛ’n. I sɔ’n ti’n, be kpɔfuɛ mun bɔbɔ be seli kɛ: “Amun a kle sran’m be like lelee amun ndɛ’n w’a tru Zerizalɛmun klɔ wunmuan’n nun.”—Yol. 5:28.

2. ?Wafa sɛ yɛ Zoova yrali jasin fɛ bolɛ junman nga Klisifuɛ klikli’m be dili’n su-ɔ?

2 Zezi tinngɛli jasin fɛ bolɛ junman nga Klisifuɛ klikli’m be dili’n, yɛ Zoova kusu yrali su. Ɔ maan sran kaka kpa be kacili Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. I wie yɛle kɛ afuɛ 33 nun Pantekɔtu cɛn nun’n, be yoli sran kɔe 3.000 be batɛmun. (Yol. 2:41) Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be su ukali titi. (Yol. 6:7) Sanngɛ nɛ́n i ngba-ɔ. Zezi seli kɛ mɛn’n i awieliɛ blɛ nun’n, jasin fɛ bolɛ junman’n wá bá nvlɛ kpa ekun.—Zan 14:12; Yol. 1:8.

3-4. (1) ?Ngue ti yɛ jasin fɛ bolɛ’n ti kekle man aniaan wie mun-ɔn? (2) ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn?

3 E kwlaa e kunndɛ kɛ é dí aklunjɔɛ jasin fɛ’n i bolɛ nun. Nvle wie’m be nun’n, i sɔ yolɛ’n timan kekle. Afin sran kpanngban be kunndɛ kɛ be kle be Biblu’n nun like. Ɔ maan aniaan’m be sa sɔnman be ngba be su. Sanngɛ nvle wie’m be nun liɛ’n, jasin fɛ bolɛ’n ti kekle man aniaan mun. Afin be toman sran’m be awlo sa. Yɛ be nga be to be bɔbɔ’n, Ɲanmiɛn ndɛ’n loman be.

4 Sɛ a o nvle kun mɔ i nun jasin fɛ bolɛ’n ti kekle’n, like suanlɛ nga i nun ndɛ’n wá úka wɔ kpa. Afin é wá fá e ɲin é síe i ninnge wie mɔ aniaan wie’m be yoli naan b’a bo jasin fɛ’n b’a kle sran kpanngban’n be su. Kpɛkun é wá kán like nga e kwla yo naan sɛ sran’m be tie e ndɛ’n nin-o annzɛ be tieman-o, y’a di aklunjɔɛ jasin fɛ’n i bolɛ nun’n, i ndɛ wie.

KƐ E TOMAN SRAN’M BE AWLO’N

5. ?Sa benin wie mun yɛ be o aniaan wie’m be su-ɔ?

5 Lika wie’m be nun’n, kɛ ɔ ko yo naan aniaan’m b’a to sran’m be awlo naan b’a bo jasin fɛ’n b’a kle be’n, ɔ ti kekle. Like nga ti yɛ ɔ ti sɔ’n, i wie yɛle kɛ sran’m be tran sua mɔ be nian be su’n be nun. Ɔ maan kɛ aniaan’m be kɔ lɔ’n, gladi difuɛ’m be manman be atin kɛ be wlu lɔ. Lika wie’m be nun’n, aniaan be kwla wlu awlo kwlaa nun be bo jasin fɛ’n. Sanngɛ kɛ be kɔ’n be toman sran kaka. Asa ekun’n, aniaan wie’m be kɔ mmua kpa naan b’a kwla bo jasin fɛ’n b’a kle sran mun. Sanngɛ be nga be tran lɔ’n b’a sɔnman. Aniaan wie’m be liɛ’n, kɛ ɔ ko yo naan b’a wun sran kunngba bɔbɔ’n, ɔ fata kɛ be wɔ mmua kpa. Yɛ kɛ be ju lɔ’n, wie liɛ’n be toman sran. Sɛ sa kɛ ngalɛ’n sa wie o ɔ su’n, nán ɔ sa sin bubu wɔ. ?Ngue yɛ a kwla yo naan w’a jran sa sɔ’m be ɲrun kekle naan ɔ jasin fɛ bolɛ junman’n w’a ba nvlɛ-ɔ?

6. ?Ngue ti yɛ e kwla fa jasin fɛ bolɛ junman’n e sunnzun jue tralɛ-ɔ?

6 Zezi fali jasin fɛ bolɛ junman’n sunnzunnin jue tralɛ. (Mar. 1:17) Ɔ ju wie’n kɛ jue trafuɛ’m be kɔ jue tralɛ’n, be di cɛn ba kaka sanngɛ be ɲanman like fi. Ɔ nin i sɔ ngba’n, be sa sin bubuman be. Be kacikaci blɛ’n nin lika’n ɔ nin wafa nga be di junman’n. E kusu e kwla yo like kunngba’n jasin fɛ’n i bolɛ nun wie. Siɛn’n, maan e kan wafa nga e kwla yo sɔ’n i ndɛ.

Kɛ é bó jasin fɛ’n lika nga e toman sran’m be awlo’n, maan e kacikaci blɛ’n nin lika’n ɔ nin wafa nga e bo jasin fɛ’n. (An nian ndɛ kpɔlɛ 7-10 be nun.) *

7. ?Sɛ e kacikaci blɛ nga e fa bo jasin fɛ’n, wafa sɛ yɛ i bo’n kwla gua-ɔ?

7 Maan e kacikaci blɛ nga e fa bo jasin fɛ’n. Sɛ e waan é bó jasin fɛ’n é klé sran kaka’n, ɔ fata kɛ e wɔ blɛ nga e kwla to be awlo’n. Afin i kwlaa yoli-o, saan é tó be awlo lɔ cɛn kun. Aniaan wie’m be liɛ’n, nnɔsua wia nun annzɛ nnɔsua flɔlɔ yɛ be ko bo jasin fɛ’n niɔn. Afin be si kɛ blɛ sɔ’n nun’n, be kwla to sran kaka awlo. Blɛ sɔ’n nun’n, sran’m be wla w’a gua ase yɛ be le blɛ be koko yalɛ. Maan e fa e ɲin e sie i like kun mɔ aniaan kun m’ɔ suan Davidi’n yo’n i su. Aniaan sɔ’n ti asɔnun kpɛnngbɛn. I waan kɛ bé bó jasin fɛ mɔ be toman sran mun’n, be kɔ lika uflɛ. Kpɛkun kɛ ɔ ko di dɔ nɲɔn kun’n, be sa be sin be wa bobo be nga b’a toman be’n be anuan ekun. Ɔ seli kɛ: “Kɛ e sa e sin’n, e to sran kaka awlo. I sɔ’n bo e nuan bɔbɔ.” *

Kɛ é bó jasin fɛ’n lika nga e toman sran’m be awlo’n, maan e kacikaci blɛ nga e fa bo jasin fɛ’n. (An nian ndɛ kpɔlɛ 7-8 be nun.)

8. ?Kɛ é bó jasin fɛ’n, wafa sɛ yɛ e kwla nanti ndɛ ng’ɔ o Akunndanfuɛ’n 11:6 nun’n su-ɔ?

8 Maan e yo like kwlaa nga e kwla yo naan y’a to sran’m be awlo’n. I sɔ yɛ ndɛ mma nga like suanlɛ nga taka su’n wla e fanngan kɛ e yo-ɔ. (An kanngan Akunndanfuɛ’n 11:6 nun.) I sɔ yɛ aniaan bian Davidi mɔ e dun mmua kɛnnin i ndɛ’n ɔ yoli-ɔ. Cɛn kun’n, ɔ toli bian kun m’ɔ kɔ i awlo lɔ titi sanngɛ ɔ tomɛn i’n. Bian sɔ’n kloli ndɛ nga aniaan bian’n kan kleli i’n kpa. Ɔ maan ɔ seli kɛ: “N tran lika nga nun wa min afuɛ kɔe mɔcuɛ yɛ. N nin-a wunman Zoova i Lalofuɛ wie fi min awlo wa le.” Davidi seli kɛ: “N sieli i nzɔliɛ kɛ be nga e kɔ be awlo lɔ mɔ e toman be’n, kɛ e yo blɛblɛ lele e to be’n, be nun wie’m be sie be su e nuan bo.”

Kɛ é bó jasin fɛ’n lika nga e toman sran’m be awlo’n, maan e kacikaci lika nga e bo jasin fɛ’n. (An nian ndɛ kpɔlɛ 9 nun.)

9. ?Ngue yɛ aniaan wie’m be yo naan b’a kwla bo jasin fɛ’n b’a kle be nga be toman be awlo’n niɔn?

9 Maan e kacikaci lika nga e bo jasin fɛ’n. Kɛ ɔ ko yo naan aniaan wie’m b’a bo jasin fɛ’n b’a kle be nga be toman be awlo’n, be kacikaci lika nga be bo jasin fɛ’n. I wie yɛle kɛ lika nga be manman aniaan’m be atin kɛ be bo jasin fɛ’n awloawlo’m be nun’n, aniaan’m be fa kakaklolo’n be bo jasin fɛ’n. Annzɛ be bo jasin fɛ’n i wafa uflɛ. Kɛ be yo sɔ’n, be nin be nga be tran lika sɔ’m be nun’n, be kwla koko yalɛ. Aniaan kaka be sieli i nzɔliɛ kɛ, kɛ be bo jasin fɛ’n gua’m be bo nin wunmiɛn lowlɛ’m be nun ɔ nin aata diwlɛ’m be nun’n, sran’m be sie be su be nuan bo kpa. Aniaan bian kun m’ɔ suan Floran’n sieli i sɔ liɛ’n i nzɔliɛ wie. Aniaan sɔ’n ti akpasua sunianfuɛ yɛ ɔ tran Bolivi. Ɔ seli kɛ: “Nnɔsua nun dɔ 1 nin dɔ 3 su be afiɛn nun yɛ e kɔ gua’m be bo nin aata diwlɛ’m be nun jasin fɛ bolɛ-ɔ. Afin blɛ sɔ’n nun yɛ ninnge atɛ yofuɛ’m be ɲan be ti kan-ɔn. Kpɛ sunman’n, e nin be koko yalɛ klanman yɛ wie liɛ’n e bo be nun wie’m be Biblu’n nun like klelɛ bo bɔbɔ.”

Kɛ é bó jasin fɛ’n lika nga e toman sran’m be awlo’n, maan e kacikaci wafa nga e bo jasin fɛ’n. (An nian ndɛ kpɔlɛ 10 nun.)

10. ?Sɛ e waan é bó jasin fɛ’n é klé be nga e toman be awlo’n, like uflɛ benin yɛ e kwla yo-ɔ?

10 Maan e kacikaci wafa nga e bo jasin fɛ’n. Maan e se kɛ a ɔli sran kun i awlo lɔ, sanngɛ w’a tomɛn i. A ɔli lɔ blɛ uflɛ nun ekun, sanngɛ w’a tomɛn i ekun. ?Like uflɛ o lɛ mɔ a kwla yo naan w’a bo jasin fɛ’n w’a kle sran sɔ’n? Maan e fa e ɲin e sie i like kun mɔ aniaan bla kun m’ɔ suan Katarina’n, ɔ yo’n su. Ɔ seli kɛ: “N klɛ be nga n toman be awlo’n be fluwa. Jasin fɛ nga min waan ń bó ń klé be’n, n klɛ i fluwa sɔ’n nun.” ?Ngue yɛ ndɛ sɔ’n kle e-ɔ? Ɔ kle e kɛ sɛ e toman sran’m be awlo’n, maan e bo jasin fɛ’n i wafa uflɛ.

KƐ SRAN’M BE SIEMAN BE SU’N

11. ?Ngue ti yɛ kɛ e bo jasin fɛ’n sran wie’m be sieman be su-ɔ?

11 Kɛ é bó jasin fɛ’n, sran wie’m be sieman be su e nuan bo. Afin be ndɛ nunman Ɲanmiɛn ndɛ nun annzɛ be lafiman Biblu’n su. Like nga ti yɛ sran wie’m be lafiman su kɛ Ɲanmiɛn o lɛ’n, yɛle kɛ be waan sɛ ɔ ti kɛ ɔ o lɛ’n nn e su wunman e ɲrun kɛ nga sa. Yɛ be nga be lafiman Biblu’n su’n be liɛ’n be se kɛ Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be su kpɛnngbɛn mɔ be waan be nanti Biblu’n nun mmla’m be su’n, be yo sa tɛtɛ mun. Asa ekun’n, sran wie’m be liɛ’n be junman’n annzɛ be awlobo’n annzɛ be su sa wie’m be ti’n be koko. Yɛ be wunman wafa nga Biblu’n kwla uka be naan b’a wun be su sa’m be trawlɛ’n. ?Kɛ sran’m be sieman be su e nuan bo’n, ngue yɛ e kwla yo naan y’a di aklunjɔɛ jasin fɛ bolɛ nun titi-ɔ?

12. ?Wafa sɛ yɛ ndɛ ng’ɔ o Filipufuɛ Mun 2:4 nun’n kwla uka e jasin fɛ’n i bolɛ nun-ɔn?

12 Maan e kle sran’m be kɛ be ndɛ lo e. Sran wie mɔ i klikli nun b’a sieman be su e nuan bo’n, be wa sɔli jasin fɛ’n nun klanman. Afin aniaan’m be kleli sran sɔ’m be kɛ be ndɛ lo be. (An kanngan Filipufuɛ Mun 2:4 nun.) I sɔ yɛ aniaan bian Davidi mɔ e dun mmua kɛnnin i ndɛ’n, ɔ yo-ɔ. Ɔ seli kɛ: “Sɛ min waan ń bó jasin fɛ’n ń klé sran kun naan i waan ɔ tieman’n, n fa min Biblu’n nin min fluwa mun n wla min pata’n nun. Kpɛkun e nin i e koko like uflɛ su yalɛ.” Sɛ e kle sran’m be kɛ be ndɛ lo e’n, bé síe i sɔ liɛ’n i nzɔliɛ. Be wla kwla fi ndɛ nga e kan kleli be’n su. Sanngɛ be wla su fiman wafa nga e kleli kɛ be ndɛ lo e’n i su. Kannzɛ sran’m be kunndɛman kɛ e bo jasin fɛ’n e kle be’n, sanngɛ wafa nga é yó e ɲrun’n ɔ nin wafa nga é yó ninnge mun’n ɔ fata kɛ be kle kɛ be ndɛ lo e.

13. ?Ngue yɛ e kwla yo naan ndɛ nga é kán’n w’a uka sran’m be kpa-ɔ?

13 Wafa nga e kwla kle sran’m be kɛ be ndɛ lo e’n, i kun yɛle kɛ e fa be ɲin e sie i ndɛ ng’ɔ kwla uka be kpa’n i su. I wie yɛle kɛ sɛ e wun kɛ sran’n le ba’n, e kwla fɛ i ɲin sie i Biblu’n nun ndɛ ng’ɔ kwla ukɛ i naan w’a tɛ i mma’m be kpa’n i su. Annzɛ e kwla fɛ i ɲin e sie i like ng’ɔ kwla yo naan i awlobo tranlɛ’n w’a yo fɛ w’a tra laa’n su. Sɛ kusu e wun i kɛ gboklo’m be sɔnnin sran’n i anuan’n su’n, e kwla kan blɛ mɔ sran’m be su yoman be wiengu abɔlɛ kun mɔ srɛ su kunman e kun’n i ndɛ e kle i. Blɛ kwlaa nga e wun sran kun m’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ síe i su e nuan bo’n, maan e ukɛ i naan ɔ wun i wlɛ kɛ Biblu’n nun afɔtuɛ’m be kwla ukɛ i. Aniaan bla Katarina mɔ e dun mmua kɛnnin i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Kɛ ɔ ko yo naan m’an kwla yo sɔ’n, n bu wafa nga Biblu’n ukali min’n i akunndan titi.” I sɔ’n ukɛli i naan w’a bo jasin fɛ’n juejue su. Yɛ be ng’ɔ boli jasin fɛ’n kleli be’n, be sieli i sɔ liɛ’n i nzɔliɛ.

14. ?Wafa sɛ yɛ ndɛ ng’ɔ o Nyanndra Mun 27:17 nun’n kwla uka e jasin fɛ’n i bolɛ nun-ɔn?

14 Maan e kplin su kɛ aniaan’m be uka e. Pɔlu kleli Timote jasin fɛ bolɛ’n nin sran’m be like klelɛ’n i wun ajalɛ wie mun. Yɛ ɔ wlɛli i fanngan kɛ ɔ fa ajalɛ sɔ mun kle aniaan mun wie. (1 Kor. 4:17) Kɛ Timote liɛ’n sa’n, aniaan nga b’a tin Ɲanmiɛn i sulɛ nun’n, be kwla kle e like wie. (An kanngan Nyanndra Mun 27:17 nun.) Maan e kan aniaan kun m’ɔ suan Zaki’n, i ndɛ kan. Blɛ wie nun’n, ɔ ko dili atin bolɛ junman’n klɔ wie mɔ i sufuɛ’m be kɔ Ɲanmiɛn sulɛ wafa wie nun’n i su. Yɛ be klun jɔ be Ɲanmiɛn sulɛ wafa sɔ’n su kpa. ?Ngue yɛ ɔ ukɛli i naan w’a di aklunjɔɛ jasin fɛ bolɛ nun titi-ɔ? Ɔ seli kɛ: “Blɛ kwlaa nga n ɲɛn i wun atin’n, min nin aniaan kun yɛ e kɔ jasin fɛ bolɛ’n niɔn. Kɛ e fin awlo kun nun mɔ é kɔ́ uflɛ nun’n, e man e wiengu afɔtuɛ wie m’ɔ kwla uka e naan y’a bo jasin fɛ’n i kpa y’a tra laa’n. Annzɛ kɛ é bó jasin fɛ’n é klé sran’n, ndɛ ng’ɔ kannin’n ɔ nin wafa nga e tɛli i su’n e koko su yalɛ. Kpɛkun sɛ cɛn uflɛ’n sran uflɛ kan ndɛ kunngba’n, wafa nga e kwla tɛ i su naan ndɛ’n w’a yo fɛ kpa ekun’n, e kɛn i ndɛ wie.”

15. ?Ngue ti yɛ kɛ é bó jasin fɛ’n, ɔ ti cinnjin kɛ e srɛ Ɲanmiɛn-ɔn?

15 Maan e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e. Blɛ kwlaa nga é bó jasin fɛ’n, maan e srɛ Zoova kɛ ɔ kle e atin. Afin sɛ w’a fɛmɛn i wawɛ’n w’a manman e’n, e nun wie fi su kwlá boman jasin fɛ’n. (Jue. 127:1; Lik. 11:13) Sanngɛ kɛ é srɛ́ Zoova’n, maan e kan like ng’ɔ mian e sa’n i ndɛ trele e kle i. I wie yɛle kɛ e kwla se i kɛ ɔ yo naan e wun be nga be awlɛn ti kpa mɔ be kunndɛ kɛ bé tíe e ndɛ’n. Kpɛkun e yo e srɛlɛ’n i nuan su sa. Yɛle kɛ e bo jasin fɛ’n e kle sran kwlaa.

16. ?Ngue ti yɛ e ngunmin e Biblu’n nun like suanlɛ’n kwla uka e naan y’a di aklunjɔɛ jasin fɛ’n i bolɛ nun-ɔn?

16 Maan e ngunmin e suan Biblu’n nun like. Ɲanmiɛn Ndɛ’n wla e fanngan kɛ ‘e wun Ɲanmiɛn i klun sa m’ɔ ti kpa’n, m’ɔ jɔ i klun’n, mɔ fiɛn kaan sa nunmɛn i sin’n, i wlɛ.’ (Rɔm. 12:2) Kɛ e suan Biblu’n nun like’n, e si Ɲanmiɛn kpa tra laa’n. Ɔ maan kɛ e kɛn i ndɛ e kle sran mun’n, be wun i wlɛ kɛ e bɔbɔ e lafi ndɛ nga e kan’n su kpa. Aniaan bla Katarina mɔ e dun mmua kɛnnin i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Koko nun wa’n, n ma wunnin i wlɛ kɛ ɔ fata kɛ n suan Biblu’n nun ndɛ cinnjin wie’m be su like kpa ekun naan n lafi be su kpa. Ɔ maan n ma boli min ɲin ase n suannin ninnge nga be kle kɛ Ɲanmiɛn yɛ ɔ yili ninnge mun sakpa naan Biblu’n ti i nuan ndɛ naan Ɲanmiɛn le i anuannzɛ kun asiɛ’n su wa andɛ’n be su like kpa. Katarina seli kɛ kɛ ɔ suannin like’n, ɔ wa lafili Ɲanmiɛn su kpa ekun. Kpɛkun ɔ dili aklunjɔɛ jasin fɛ’n i bolɛ nun kpa trali laa’n.

?NGUE TI YƐ Ɔ FATAMAN KƐ E SA SIN BUBU E JASIN FƐ’N I BOLƐ NUN-ƆN?

17. ?Ngue ti yɛ Zezi i sa sin w’a bubumɛn i jasin fɛ’n i bolɛ nun-ɔn?

17 Kannzɛ sran wie’m b’a sieman be su Zezi i nuan bo’n, sanngɛ i sa sin w’a bubumɛn i. Ɔ boli jasin fɛ’n titi. Zezi si kɛ sran’m be mian ndɛ nanwlɛ’n i wun kpa. I sɔ’n ti’n, ɔ yoli like kwlaa ng’ɔ kwla yo naan w’a kwla bo Ɲanmiɛn i Famiɛn dilɛ’n i jasin fɛ’n w’a kle be nun sunman. Asa ekun’n, ɔ si kɛ be nga i uflɛ nun’n b’a sɔmɛn i ndɛ’n nun’n, kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n be kwla sɔ nun klanman. I wie yɛle i niaan’m be liɛ’n. Ɔ fali afuɛ lele nsan nin sin fa boli jasin fɛ’n. Sanngɛ be nun wie fi w’a kacimɛn i sɔnnzɔnfuɛ. (Zan 7:5) Kɛ ɔ wuli mɔ Ɲanmiɛn cɛnnin i’n yɛ be wa kacili i sɔnnzɔnfuɛ-ɔ.—Yol. 1:14.

18. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e bo jasin fɛ’n titi-ɔ?

18 Kɛ e bo jasin fɛ’n e kle sran mun’n, e siman sran ng’ɔ́ wá káci Zoova i sufuɛ-ɔ. Afin be nun wie’m be fa su ndɛndɛ. Sanngɛ wie’m be liɛ’n, ɔ cɛ kan ka naan b’a fa su. Be nga be sieman be su e nuan bo bɔbɔ’n kɛ be wun e nzuɛn kpa’n, kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n be kwla ‘manman Ɲanmiɛn.’—1 Piɛ. 2:12.

19. ?Kɛ nga 1 Korɛntifuɛ Mun 3:6, 7 fa kan’n sa’n, kɛ é bó jasin fɛ’n ngue yɛ ɔ fataman kɛ e wla fi su-ɔ?

19 Kɛ é bó jasin fɛ mɔ é klé sran’m be like’n, nán maan e wla fi su kɛ Ɲanmiɛn yɛ ɔ yo maan ɔ yo kpa-ɔ. (An kanngan 1 Korɛntifuɛ Mun 3:6, 7 nun.) Aniaan kun m’ɔ suan Zan’n, i su ndɛ’n kle sɔ weiin. Aniaan bian sɔ’n tran Etiopi. Ɔ seli kɛ: “Min ngunmin n boli jasin fɛ’n lika wie mɔ be boman jasin fɛ lɔ titi’n i nun lele afuɛ 20 tra su. Blɛ sɔ’n nun’n, min ngunmin yɛ n ti Zoova i Lalofuɛ lika sɔ’n nun-ɔn. Sanngɛ siɛn’n, e ti jasin bofuɛ 14. Yɛ b’a yo be nun 13 be batɛmun. Min yi nin e wa nsan’m be o sran sɔ’m be nun wie. Asa’n, kɛ é yó aɲia mun’n sran kɔe 32 be tran be bo.” Kɛ mɔ aniaan bian Zan trɛli i awlɛn boli jasin fɛ’n titi’n ti’n, Zoova yoli maan sran’m be bɛli i anuannzɛ’n nun. I sɔ’n yo aniaan bian’n i fɛ kpa.—Zan 6:44.

20. ?Ngue ti yɛ jasin fɛ bolɛ junman’n ti cinnjin-ɔn?

20 Sran’m be kwlaa be ti cinnjin Zoova ɲrun. I sɔ’n ti’n kwlaa naan mɛn’n i awieliɛ’n w’a ju’n, ɔ man e atin naan e nin i Wa’n e di junman likawlɛ naan e uka sran kpanngban naan be su i. (Aze 2:7) Jasin fɛ bolɛ junman mɔ e di’n ɔ de sran mun. I sɔ’n ti’n, kannzɛ bɔbɔ atrɛkpa’n nán e ngba yɛ é kwlá úka sran kun naan w’a kaci Zoova i Lalofuɛ’n, sanngɛ maan e kwlaa e bo yo kun e di junman’n. I yo, e siman be nga é kwlá dé be Satan i mɛn tɛ nga nun’n be nuan. Sanngɛ e si kɛ Zoova fá e tinuntinun úka sran mun naan b’a kaci i sufuɛ. I sɔ’n ti’n, aniaan bian kun m’ɔ suan Andre m’ɔ fin Bolivi’n, ɔ seli kɛ: “Kɛ sran kun suan like lele mɔ be yo i batɛmun’n, i sɔ’n kle kɛ aniaan kpanngban be dili junman likawlɛ ti yɛ maan i sɔ’n kwla yoli ye-ɔ.” I sɔ’n ti’n, nán e sa sin bubu e jasin fɛ’n i bolɛ nun. Sɛ e bo jasin fɛ’n titi’n, Zoova yrá e su. Kpɛkun é dí aklunjɔɛ jasin fɛ’n i bolɛ nun.

JUE 66 Bo jasin fɛ’n

^ ndɛ kpɔlɛ 5 Ɔ ju wie’n kɛ é bó jasin fɛ’n, e toman sran’m be awlo. Yɛ sɛ e to be kusu’n, wie liɛ’n be sieman be su e nuan bo. ?Ɔ nin i sɔ ngba’n, é yó sɛ naan junman sɔ’n i dilɛ w’a yo e fɛ titi? Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán ninnge wie mɔ e kwla yo naan jasin fɛ bolɛ’n w’a yo e fɛ titi’n, be ndɛ.

^ ndɛ kpɔlɛ 7 Kɛ jasin bofuɛ’m bé nánti jasin fɛ bolɛ’n i su afɔtuɛ nga be o like suanlɛ nga nun’n be su’n, ɔ fataman kɛ be wla fi sran’m be adrɛsi nin be su ndɛ uflɛ nga be klɛ’n be su mmla’m be su.

^ ndɛ kpɔlɛ 60 FOTO’M BE SU NDƐ’N: (Kɛ ɔ fɛ i nglo lɔ m’ɔ́ fá jú ngua wa’n.): Aniaan bian kun nin i yi be su bo jasin fɛ’n lika nga be toman sran’m be awlo sa’n i nun. Sran ng’ɔ tran awlo klikli’n nun’n w’a ɔ junman, i nɲɔn su’n w’a ɔ dɔɔtrɔ yɛ i nsan su’n w’a ɔ gua dilɛ. Kɛ aniaan’n nin i yi’n bé bó jasin fɛ’n nnɔsua’n, be toli sran klikli’n i awlo lɛ. Sran nɲɔn su liɛ’n, kɛ bé fá kakaklolo bé bó jasin fɛ’n dɔɔtrɔ sua kun i wun lɛ’n yɛ be wunnin i-ɔ. Yɛ sran nsan su liɛ’n, kɛ bé fá telefɔnun bé bó jasin fɛ’n yɛ be tɔli i su-ɔ.