Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 18

Nán maan like wie ti’n e yaci Zezi i su lafilɛ

Nán maan like wie ti’n e yaci Zezi i su lafilɛ

“Sran ng’ɔ lafi min su mɔ i akunndan’n timan nɲɔnnɲɔn’n, i liɛ su ti ye.”—MAT. 11:6.

JUE 54 “Atin’n yɛ ɔ o yɛ”

I SU FITILƐ *

1. ?Kpɛ klikli nga a kannin Biblu’n nun ndɛ’n kleli sran mun’n, sa benin yɛ ɔ juli-ɔ?

?KƐ A wunnin i wlɛ kɛ w’a si ndɛ nanwlɛ m’ɔ o Biblu’n nun’n, wafa sɛ yɛ ɔ wun yoli wɔ-ɔ? Ɔ ɲrun’n Biblu’n nun ndɛ’n ti weiin. Ɔ maan atrɛkpa’n a seli ɔ wun kɛ sran kwlaa ng’ɔ ti ndɛ sɔ’n, ɔ́ sɔ́ nun klanman. Afin a lafi su kɛ Biblu’n nun ndɛ’n kwla uka sran mun andɛ, kpɛkun ɔ kwla yo maan be fa be wla be guɛ i like kpa kun su. (Jue. 119:105) I sɔ’n ti’n, a tuli ɔ klun kannin ndɛ sɔ’n kleli ɔ janvuɛ nin ɔ osufuɛ mun. ?Sanngɛ kɛ a boli su kleli be’n, sa benin yɛ ɔ juli-ɔ? Be nun kpanngban b’a sɔman nun yɛ i sɔ’n boli ɔ nuan dan.

2-3. ?Ngue yɛ Zezi blɛ su’n sran kpanngban be yoli-ɔ?

2 Kɛ sran’m be sɔman jasin fɛ nga e bo’n nun’n, i sɔ’n boman e nuan. Zezi blɛ su’n sran kpanngban b’a sɔmɛn i nun. Kusu nn ɔ yoli abonuan sa kpanngban fa kleli kɛ Ɲanmiɛn nin i o nun. I wie yɛle kɛ ɔ cɛnnin Lazaa. I kpɔfuɛ mun bɔbɔ b’a kwlá siman abonuan sa sɔ’n su akplowa. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Zifu’m be su kpɛnngbɛn’m b’a lafiman su kɛ Zezi yɛ ɔ ti Mesi’n niɔn. I kpa bɔbɔ’n be waan bé kún i nin Lazaa.—Zan 11:47, 48, 53; 12:9-11.

3 Zezi si kɛ sran kpanngban be su lafiman su kɛ i yɛ ɔ ti Mesi’n niɔn. (Zan 5:39-44) Cɛn kun’n, ɔ seli Zan batɛmun yofuɛ’n i sɔnnzɔnfuɛ wie’m be kɛ: “Sran ng’ɔ lafi min su mɔ i akunndan’n timan nɲɔnnɲɔn’n, i liɛ su ti ye.” (Mat. 11:2, 3, 6) ?Sanngɛ ngue ti yɛ sran kpanngban b’a sɔman Zezi nun-ɔn?

4. ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn?

4 Like suanlɛ nga nin i sin liɛ’n be nun’n, é wá kán ninnge nga ti yɛ Zezi blɛ su’n sran kpanngban b’a lafimɛn i su’n be nun wie’m be ndɛ. Asa’n, é wá kán like nga ti yɛ andɛ’n sran kpanngban be sɔman jasin fɛ nga e bo’n nun’n i ndɛ wie. Kpɛkun é wá wún like nga e kwla yo naan y’a lafi Zezi su kpa naan y’a su i su titi’n.

(1) ZEZI I FINWLƐ’N

Zezi i finwlɛ’n ti’n, sran’m be kacili be sin be sili i. Sa kunngba’n yɛ e wun i andɛ-ɔ. (An nian ndɛ kpɔlɛ 5 nun.) *

5. ?Ngue ti yɛ sran’m be buli i kɛ nán Zezi yɛ ɔ ti Mesi’n niɔn?

5 Zezi i finwlɛ’n ti’n sran kpanngban b’a lafimɛn i su. Be si kɛ Zezi si like kle kpa naan ɔ yo abonuan sa kaka. Sanngɛ be ɲrun’n ɔ ti waka sɛfuɛ wie wa. Kpɛkun ɔ fin Nazarɛti m’ɔ ti klɔ kun mɔ sran’m be bumɛn i like fi’n i su. Natanaɛli bɔbɔ mɔ i sin’n ɔ wa kacili i sɔnnzɔnfuɛ’n, ɔ seli kɛ: “?Nazarɛti klɔ ng’ɔ o lɛ’n, like kpa kun sa kwla fin lɔ fite?” (Zan 1:46) Ndɛ nga Natanaɛli kannin’n kle kɛ ɔ buman klɔ nga Zezi fin su’n i like fi. Atrɛkpa’n, ndɛ ng’ɔ o Mise 5:1 nun’n yɛ ɔ si i-ɔ. Ndɛ mma sɔ’n se kɛ bé wú Mesi’n Bɛtleɛmun, w’a seman kɛ bé wú i Nazarɛti.

6. ?Ngue yɛ sɛ ɔ ti kɛ sran’m be yoli nn bé wún i wlɛ kɛ Zezi yɛ ɔ ti Mesi’n niɔn?

6 Ndɛ nga Ɲanmiɛn Ndɛ’n dun mmua kannin’n. Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai seli kɛ Zezi i kpɔfuɛ’m be su faman be ɲin be siemɛn i “[Mesi’n] i blɛ sufuɛ’m be su.” (Eza. 53:8, NWT) Yɛle kɛ be su faman be ɲin be siemɛn i Mesi’n i su ndɛ’n i ngbɛsungbɛsu kwlaa su. Kusu nn Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kannin Mesi’n i su ndɛ kpanngban. Sɛ ɔ ti kɛ sran’m be fali be ɲin be sieli i Zezi su kpa’n yɛ be fɛli i su ndɛ’n be sunnzunnin Mesi i su ndɛ liɛ’n, nn bé wún i wlɛ kɛ Zezi yɛ ɔ ti Mesi’n niɔn. Afin be wuli i Bɛtleɛmun yɛ ɔ ti Famiɛn Davidi i anunman. (Lik. 2:4-7) Asa’n bé wún i wlɛ kɛ lika nga Mise 5:1 seli kɛ bé wú Mesi lɛ’n, lɛ yɛ be wuli Zezi-ɔ. ?Ɔ maan ngue ti yɛ sran’m b’a wunmɛn i wlɛ kɛ Zezi yɛ ɔ ti Mesi’n niɔn? Yɛle kɛ be kplili be dili Zezi i jɔlɛ kusu nn be simɛn i su ndɛ’n i ngbɛsungbɛsu kwlaa. I sɔ’n ti’n b’a sɔmɛn i nun.

7. ?Ngue ti yɛ andɛ’n sran kpanngban be sɔman Zoova i Lalofuɛ’m be nun-ɔn?

7 Sa kunngba’n yɛ e wun i andɛ-ɔ. Zoova i sufuɛ kpanngban “be timan sran dan.” Ɔ maan sran kpanngban be bu i kɛ “b’a diman suklu.” (Yol. 4:13) Sran wie’m be bu i kɛ ɔ fataman kɛ Zoova i Lalofuɛ’m be kan Ɲanmiɛn ndɛ be kle sran mun. Afin b’a dimɛn i wun suklu. Wie’m be waan Zoova i Lalofuɛ’m be asɔnun’n ti “Amlɛnkɛn’m be asɔnun.” Kusu nn Zoova i Lalofuɛ nga be o Amlɛnkɛn’m be mɛn’n nun lɔ’n b’a sɔnman. Wie mun ekun be waan Zoova i Lalofuɛ’m be lafiman Zezi su. Yɛ wie’m be liɛ’n be waan Zoova i Lalofuɛ’m be asɔnun’n ti “blɔfuɛ’m be asɔnun.” Kɛ mɔ sran’m be siman Zoova i Lalofuɛ’m be su ndɛ nanwlɛ’n ti’n, be fa ndɛ sɔ’m be su. Ɔ maan be kunndɛman kɛ bé káci Zoova i Lalofuɛ wie.

8. ?Kɛ nga Sa Nga Be Yoli’n 17:11 fa kan’n sa’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ sran kun yo naan w’a wun Ɲanmiɛn i sufuɛ kpa’m be wlɛ andɛ-ɔ?

8 ?É yó sɛ naan e ja w’a kplaman wie? Kɛ e ti ndɛ kun’n, maan e usausa nun kpa e nian sɛ ndɛ sɔ’n ti nanwlɛ-o. I sɔ yɛ Liki m’ɔ klɛli Zezi i su ndɛ’n wie’n, ɔ yoli-ɔ. Ɔ boli i ɲin ase suannin Zezi i su ndɛ kwlaa ng’ɔ tili’n i su like kpa. Afin ɔ kunndɛli kɛ be nga bé wá kánngan ndɛ’n nun’n, be “wun i wlɛ kɛ” Zezi i su ndɛ nga be tili’n ti nanwlɛ. (Lik. 1:1-4) Zifu nga be o Bere lɔ’n be yoli kɛ Liki sa. Kɛ be tili Zezi i su ndɛ’n, be niannin Ɲanmiɛn Ndɛ’n i bue nga be klɛli i Ebre nun’n i nun naan bé nían sɛ ndɛ nga be tili’n ɔ ti nanwlɛ-o. (An kanngan Sa Nga Be Yoli’n 17:11 nun.) Andɛ’n, like kunngba’n yɛ ɔ fata kɛ sran’m be yo wie-ɔ. Ɔ fata kɛ be fa ninnge nga Zoova i Lalofuɛ’m be kle’n, be sunnzun ndɛ nga Ɲanmiɛn Ndɛ’n kan’n. Asa ekun’n, maan be suan ninnge nga Zoova i Lalofuɛ’m be yoli be e blɛ su’n i su like. I liɛ’n, be su faman be su ndɛ nga sran’m be kan m’ɔ ti bewanbewan ndɛ’n be su.

(2) ZEZI W’A KPLINMAN SU KƐ Ɔ́ YÓ ABONUAN SA FÁ KLÉ KƐ I YƐ Ɔ TI MESI’N NIƆN

Abonuan sa wie mɔ Zezi w’a yoman’n ti’n, sran’m be kacili be sin be sili i. Sa kunngba’n yɛ e wun i andɛ-ɔ. (An nian ndɛ kpɔlɛ 9-10 be nun.) *

9. ?Kɛ Zezi w’a kplinman su kɛ ɔ́ yó abonuan sa kun m’ɔ fin ɲanmiɛn su lɔ’n, ngue sa yɛ ɔ juli-ɔ?

9 Zezi kleli sran’m be like kpanngban sanngɛ i sɔ’n w’a juman be. Be kunndɛli kɛ ɔ yo like uflɛ ekun. Cɛn kun’n, be seli i kɛ sɛ i waan i yɛ ɔ ti Mesi’n sakpa’n, “ɔ yo abonuan sa kun m’ɔ fin ɲanmiɛn su lɔ’n ɔ kle be.” (Mat. 16:1) Atrɛkpa’n, ndɛ ng’ɔ o Daniɛl 7:13, 14 nun’n ti yɛ be seli sɔ-ɔ. Sanngɛ b’a wunman ndɛ sɔ’n i wlɛ mlɔnmlɔn. Afin nán blɛ sɔ’n nun yɛ Zoova kunndɛ kɛ ndɛ sɔ’n kpɛn su-ɔ. Ndɛ nga Zezi kannin be’n kwla uka be naan b’a wun i wlɛ kɛ i yɛ ɔ ti Mesi’n niɔn. Sanngɛ be waan ɔ yo abonuan sa wie mun fa uka su. Kɛ mɔ w’a yoman sɔ’n ti’n, be kacili be sin be sili i.—Mat. 16:4.

10. ?Wafa sɛ yɛ Zezi yiali ndɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai kannin’n i nuan-ɔn?

10 Ndɛ nga Ɲanmiɛn Ndɛ’n dun mmua kannin’n. Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai kannin Mesi’n i ndɛ seli kɛ: “Ɔ su kpanman, ɔ su kpankpanman fianfian. Yɛ ɔ́ yó maan be su timɛn i nɛn’n klɔ nun atin’m be nun.” (Eza. 42:1, 2) Kɛ Zezi bó jasin fɛ’n sín’n, w’a yoman naan sran’m be fa be ɲin be sie i su. I wie yɛle kɛ w’a seman kɛ ɔ́ kplán Ɲanmiɛn sulɛ sua dan kpa kun, yɛ w’a wlaman tralɛ wie m’ɔ ti i liɛ ngunmin kun-ɔn. Kpɛkun w’a seman sran’m be kɛ be fa manmanlɛ dunman wie be flɛ i. Asa’n kɛ be trɛli i mɔ be waan bé kún i’n, w’a kplinman su kɛ ɔ́ yó abonuan sa Famiɛn Erɔdu i ɲrun naan ɔ yaci i nun. (Lik. 23:8-11) I yo, Zezi yoli abonuan sa wie mun sɔ. Sanngɛ like ng’ɔ yoli i cinnjin’n yɛle jasin fɛ’n i bolɛ. I kpa bɔbɔ’n ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ ‘i sɔ’n ti yɛ ɔ bali-ɔ.’—Mar. 1:38.

11. ?Andɛ’n sran’m be bu i kɛ wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e su Ɲanmiɛn-ɔn?

11 Sa kunngba’n yɛ e wun i andɛ-ɔ. Andɛ’n, sran’m be klo asɔnun sua dandan mun ɔ nin be nun ninnge mɔ be le gua’n. Yɛ kɛ be fa manmanlɛ dunman’m be fa flɛ be asɔnun’m be su kpɛnngbɛn mun’n, i sɔ’n yo be fɛ. Asa kusu’n, be klo ninnge nga be yo be be asɔnun’m be nun’n be kpa. Kusu nn ninnge sɔ’m be dan lika takaman Ɲanmiɛn Ndɛ’n su. Be nga be kɔ asɔnun sɔ’m be nun’n, be siman Ɲanmiɛn i su ndɛ nanwlɛ’n nin like nga i waan ɔ́ yó’n. Sanngɛ be nga be kɔ Zoova i Lalofuɛ’m be aɲia’m be bo be liɛ’n, be suan like nga Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ klɔ sran’m be yo’n, ɔ nin wafa nga be kwla yo i klun sa’n. Zoova i Lalofuɛ’m be asɔnun sua’m be ti yɛinyɛin yɛ ninnge nga be o lɔ’n be leman gua dan. Sanngɛ be kwla yia lɔ be su Ɲanmiɛn. Asa ekun’n, be nga be dun be ɲrun’n be leman be tralɛ liɛ mɔ be wla-ɔ, yɛ be leman manmanlɛ dunman. Like kwlaa nga Zoova i Lalofuɛ’m be kle’n nin like kwlaa nga be lafi su’n be taka Ɲanmiɛn Ndɛ’n su. Ɔ nin i sɔ ngba’n, sran’m be sɔman ndɛ nga be kan’n nun. Afin be waan be asɔnun ti flɔlɔ. Kpɛkun ndɛ be kan’n ɔ timan be liɛ su.

12. ?Kɛ nga Ebre Mun 11:1, 6 fa kan’n sa’n, ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a lafi Ɲanmiɛn su kpa-ɔ?

12 ?É yó sɛ naan e ja w’a kplaman wie? Akoto Pɔlu seli Klisifuɛ nga be o Rɔmun lɔ’n be kɛ: “Ɲanmiɛn sulafilɛ’n fin ndɛ nga be ti’n. Yɛ ndɛ nga be ti’n, ɔ fin Klisi i su ndɛ mɔ be kan’n.” (Rɔm. 10:17) Ndɛ sɔ’n kle kɛ sɛ e waan é láfi Ɲanmiɛn su kpa’n, ɔ fata kɛ e bo e ɲin ase e suan Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun like kpa. E si kɛ ninnge nga be yo be Ɲanmiɛn sulɛ nun mɔ be takaman Biblu’n su’n, be kwlá ukaman e naan y’a lafi Ɲanmiɛn su. Ɔ maan kannzɛ sran’m be klo i sɔ ninnge mun’n, sanngɛ e liɛ’n e yoman wie. Asa ekun’n, e wun i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn sulafilɛ’n ti cinnjin. Afin “sran ng’ɔ lafiman Ɲanmiɛn su’n, Ɲanmiɛn klun jɔmɛn i wun mlɔnmlɔn.” Sanngɛ ɔ fata kɛ e Ɲanmiɛn sulafilɛ sɔ’n taka ndɛ nanwlɛ’n su. (An kanngan Ebre Mun 11:1, 6 nun.) E kunndɛman kɛ be yi abonuan sa m’ɔ fin ɲanmiɛn su lɔ’n be kle e ka naan y’a wun i wlɛ kɛ e o nanwlɛ’n nun. Afin kɛ e bo e ɲin ase e suan Biblu’n nun like’n, e wun i wlɛ kɛ e o nanwlɛ’n nun sakpa. Ɔ maan e akunndan’n timan nɲɔnnɲɔn i sɔ’n su.

(3) ZEZI W’A FAMAN ZIFU’M BE NANNAN’M BE NZUƐN’N SU WIE

Zifu’m be nannan’m be nzuɛn mɔ Zezi w’a faman su’n ti’n, sran’m be kacili be sin be sili i. Sa kunngba’n yɛ e wun i andɛ-ɔ. (An nian ndɛ kpɔlɛ 13 nun.) *

13. ?Ngue ti yɛ sran kpanngban b’a sɔman Zezi nun-ɔn?

13 Kɛ Zan batɛmun yofuɛ’n i sɔnnzɔnfuɛ’m be wunnin i kɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be kpɛman srɛ nun wie’n, i sɔ’n sanngannin be akunndan’n. Sanngɛ Zezi yiyili nun kleli be kɛ, kɛ ɔ te o nguan nun’n ɔ timan cinnjin kɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m be kpɛ srɛ nun. (Mat. 9:14-17) Ɔ nin i sɔ ngba’n, Farizifuɛ mun nin Zezi i kpɔfuɛ onga’m be buli i fɔ. Afin be waan ɔ faman be nannan’m be nzuɛn’n su wie. I kpa bɔbɔ’n kɛ Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n nun’n ɔ yoli tukpacifuɛ kun juejue’n, be fɛli i wun ya dan kpa. (Mar. 3:1-6; Zan 9:16) Zezi i kpɔfuɛ sɔ’m be si be wue nun kɛ be nanti Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n i su mmla’n su. Sanngɛ kɛ sran’m be di aata Ɲanmiɛn sulɛ sua’n nun fuɛ’n be kanman ndɛ. Be ayeliɛ sɔ’n ti’n, Zezi buli be fɔ. Kɛ ɔ yoli sɔ’n be fali ya. (Mat. 21:12, 13, 15) Cɛn kun’n, kɛ Zezi kán Ɲanmiɛn ndɛ klé sran mun Nazarɛti lɔ Ɲanmiɛn sulɛ sua kun nun’n, ɔ kannin laa sa wie’m be ndɛ fa kleli kɛ be tu be wun naan be lafiman Ɲanmiɛn su. Kɛ ɔ yoli sɔ’n w’a yoman be fɛ kaan sa. (Lik. 4:16, 25-30) Kɛ mɔ Zezi w’a yoman ninnge nga sran’m be bu i kɛ ɔ́ wá yó’n ti’n, b’a sɔmɛn i nun.—Mat. 11:16-19.

14. ?Ngue ti yɛ Zezi w’a faman Zifu’m be nannan’m be nzuɛn’n su wie-ɔ?

14 Ndɛ nga Ɲanmiɛn Ndɛ’n dun mmua kannin’n. Zoova sinnin i nuan ijɔfuɛ Ezai i lika seli kɛ: “Sran nga be mantan min’n, be nuan ngbɛn yɛ be fa manman min-ɔn, be yo i be nuan bui su ngbɛn, be awlɛn’n ɔ nunman min su. Yɛ be ɲin mɔ be waan ɔ yi min’n, ɔ ti kɛ like yɛ sran’m be kleli yɛ be nian su be yo sa.” (Eza 29:13) Sɛ Zezi w’a faman Zifu’m be nannan’m be nzuɛn’n su wie’n, i sɔ’n ti su. Afin nzuɛn sɔ’m be nin Ɲanmiɛn Ndɛ’n kɔman likawlɛ. Be nga be bu i kɛ klɔ sran’m be mmla’n nin be ayeliɛ’n be su falɛ’n ti cinnjin tra Ɲanmiɛn i mmla’m be su falɛ’n, be kaci be sin be si Zoova nin Mesi’n.

15. ?Ngue ti yɛ andɛ’n sran’m be kloman Zoova i Lalofuɛ’m be sa-ɔ?

15 Sa kunngba’n yɛ e wun i andɛ-ɔ. Andɛ’n kɛ sran’m be wun kɛ Zoova i Lalofuɛ’m be diman awuliɛ cɛn nin Nowɛli nin cɛn uflɛ wie mɔ be takaman Ɲanmiɛn Ndɛ’n su’n, i sɔ’n yo be ya. Asa ekun’n, kɛ be wun kɛ be diman be nvle’n i ti cɛn mun, kpɛkun be yoman sɛ bo ninnge nga be nin Ɲanmiɛn Ndɛ’n kɔman likawlɛ’n, ɔ yo be ya wie. Atrɛkpa’n, sran sɔ’m be bu i kɛ wafa nga be su Ɲanmiɛn’n yɛ ɔ ti su-ɔ. Sanngɛ Ɲanmiɛn i klun kwlá jɔman be wun. Afin klɔ sran’m be mmla’m be su nantilɛ’n ti be cinnjin tra Ɲanmiɛn i mmla liɛ mun.—Mar. 7:7-9.

16. (1) ?Kɛ nga Jue Mun 119:97, 113, 163-165 be fa kan’n sa’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ? (2) ?Yɛ ngue yɛ ɔ fataman kɛ e yo-ɔ?

16 ?É yó sɛ naan e ja w’a kplaman wie? Ɔ fata kɛ e klo Zoova nin i mmla’m be kpa. (An kanngan Jue Mun 119:97, 113, 163-165 nun.) I liɛ’n, e su yoman ninnge nga sran’m be yo mɔ i klun jɔman su’n be wie. Kpɛkun e su kloman like fi trɛmɛn i.

(4) ZEZI W’A SEMAN KƐ Ɔ́ KÁ LƐ SÍESÍE SRAN’M BE SU SA MUN

Mɛn’n nun sa mɔ Zezi waan ɔ kaman lɛ siesieman be’n ti’n, sran’m be kacili be sin be sili i. Sa kunngba’n yɛ e wun i andɛ-ɔ. (An nian ndɛ kpɔlɛ 17 nun.) *

17. ?Ngue yɛ Zifu wie’m be buli i kɛ Mesi’n wá yó-ɔ?

17 Zezi blɛ su’n, sran wie’m be buli i kɛ ɔ́ wá síesíe be su sa mun mán be. Kɛ mɔ i yɛ ɔ ti Mesi’n ti’n be buli i kɛ ɔ́ wá yó maan bé ɲán be ti Rɔmunfuɛ’m be sa nun. I sɔ’n ti’n, be kunndɛli kɛ bé síe i famiɛn sanngɛ w’a kplinman su. (Zan 6:14, 15) Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ mun nin sran wie mun ekun be liɛ’n, be buli i kɛ nn Zezi su wa jaso Rɔmunfuɛ’m be wun. I sɔ’n ti’n srɛ kunnin be. Afin sɛ ɔ yo sɔ’n, Rɔmunfuɛ’m bé fá be wun ya yɛ bé lé kwlalɛ nga be fa mannin be’n be sa nun. Ɔ maan politiki yolɛ ti’n Zifu kpanngban be kacili be sin be sili Zezi.

18. ?Mesi’n i su ndɛ benin yɛ sran’m be fali be ɲin be sieli su dan-ɔn?

18 Ndɛ nga Ɲanmiɛn Ndɛ’n dun mmua kannin’n. Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ kpanngban be seli kɛ Mesi’n wá yó Kwlafuɛ. Sanngɛ wie’m be seli kɛ kwlaa naan w’a yo sɔ’n ɔ́ dún mmua wú e sa tɛ’m be ti ka. (Eza 53:9, 12) ?Yɛ nn ngue ti yɛ Zifu’m be buli i kɛ Mesi’n ká lɛ síesíe be su sa mun mán be-ɔ? Afin be fali be ɲin be sieli i ninnge nga Ɲanmiɛn Ndɛ’n seli kɛ Mesi’n wá yó mán be’n, be ngunmin su.—Zan 6:26, 27.

19. ?Ngue ti yɛ andɛ’n sran kpanngban be sɔman ndɛ nga e kan’n nun-ɔn?

19 Sa kunngba’n yɛ e wun i andɛ-ɔ. Andɛ’n kɛ mɔ Zoova i Lalofuɛ’m be yoman politiki’n ti’n, sran’m be fa be ɲin be ci be. Be kunndɛ kɛ e yo vote’n wie. Sanngɛ e si kɛ sɛ e jran mɛn siefuɛ kun sin’n, nn y’a yi Zoova i blo. (1 Sam. 8:4-7) Sran wie’m be waan ɔ fata kɛ e kplan suklu sua mun nin dɔɔtrɔ sua mun yɛ e yo ninnge uflɛ wie mun e fa uka sran mun. Kɛ mɔ e yoman sɔ mɔ jasin fɛ bolɛ’n yɛ ɔ ti e cinnjin kpa’n ti’n, sran’m be sɔman ndɛ nga e kan’n nun.

20. ?Kɛ nga Matie 7:21-23 fa kan’n sa’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ ɔ yo e cinnjin kpa-ɔ?

20 ?É yó sɛ naan e ja w’a kplaman wie? (An kanngan Matie 7:21-23 nun.) Like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo e cinnjin kpa’n yɛle junman nga Zezi fa wlali e sa nun’n i dilɛ. (Mat. 28:19, 20) Ɔ maan ɔ fataman kɛ e fa e wun e wla politiki nun annzɛ e se kɛ é síesíe mɛn’n nun sa mun. Afin sɛ e yo sɔ’n e ɲin kpá jasin fɛ bolɛ junman’n su. E klo e wiengu mun yɛ kɛ sa ɲan be’n ɔ yo e ya. Sanngɛ e si kɛ like kpafuɛ nga e kwla yo fa uka be’n yɛle kɛ e kan Ɲanmiɛn i Famiɛn Dilɛ’n i ndɛ e kle be, yɛ e uka be naan be fa be wun be mantan Zoova.

21. ?Ngue yɛ w’a fua kpa kɛ á yó-ɔ?

21 Like suanlɛ nga nun’n, e kannin ninnge nga ti yɛ Zezi blɛ su’n sran’m b’a sɔmɛn i nun’n be nun nnan be ndɛ. Kpɛkun e wunnin i kɛ ninnge nnan sɔ’m be ti’n, andɛ’n sran’m be sɔman ndɛ nga Zezi i sɔnnzɔnfuɛ kpa’m be kan’n i nun wie. Sanngɛ nɛ́n i ngba-ɔ. Like suanlɛ nga i sin liɛ’n nun’n, é wá kán ninnge nnan ekun be ndɛ. Maan e kwlakwla e fua kpa kɛ e su yaciman Zezi i su lafilɛ le naan é sú i su tititi.

JUE 56 Maan nanwlɛ’n lo wɔ

^ ndɛ kpɔlɛ 5 Sran fi siman like kle traman Zezi asiɛ’n su wa. Ɔ nin i sɔ ngba’n, i blɛ su’n sran kpanngban b’a lafimɛn i su. ?Ngue ti-ɔ? Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán ninnge nga ti yɛ sran’m b’a lafiman Zezi su’n be nun nnan be ndɛ. Kpɛkun é wá kán like nga ti yɛ andɛ’n sran’m be sɔman Zezi i sɔnnzɔnfuɛ kpa’m be nun’n, i ndɛ wie. Asa ekun’n, é wá wún like nga e kwla yo naan y’a lafi Zezi su kpa naan y’a su i su titi’n.

^ ndɛ kpɔlɛ 60 DESƐN’M BE SU NDƐ’N: Filipu su wla Natanaɛli i fanngan kɛ ɔ wɔ Zezi i wun lɔ.

^ ndɛ kpɔlɛ 62 DESƐN’M BE SU NDƐ’N: Zezi su bo jasin fɛ’n kle sran mun.

^ ndɛ kpɔlɛ 64 DESƐN’M BE SU NDƐ’N: Zezi su yo bian kun mɔ i sa kun ti wuwa’n i juejue. Yɛ i kpɔfuɛ’m be su nian be.

^ ndɛ kpɔlɛ 66 DESƐN’M BE SU NDƐ’N: Zezi ngunmin su kɔ oka kun su.