Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 46

Amun nga amun a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n, maan Zoova sulɛ’n yo amun cinnjin

Amun nga amun a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n, maan Zoova sulɛ’n yo amun cinnjin

‘Anannganman man min wunmiɛn. [...] N fa min wun n wlɛ i sa nun.’—JUE. 28:7.

JUE 131 ‘Like nga Ɲanmiɛn kan be bo nun’n’

I SU FITILƐ *

1-2. (1) ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ be nga b’a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n be fa be wla be guɛ i Zoova su-ɔ? (Jue Mun 37:3, 4) (2) ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn?

ATRƐKPA’N, a su wa ja bla annzɛ bian koko nga nun annzɛ kusu w’a ja bla annzɛ bian ɔ nin-a cɛman. Sɛ ɔ ti sɔ’n, e si kɛ a kunndɛ kɛ a nin wɔ adeba’n amún dí aklunjɔɛ. Sanngɛ ɔ fata kɛ a wun i wlɛ kɛ be nga be ja bla annzɛ bian’n, ɔ ju wie’n be wun be ɲin su. Yɛ kɛ sa ko tɔ’n, wafa nga be siesie’n nin ajalɛ nga be fa be’n yɛ be yo maan be di aklunjɔɛ annzɛ be diman aklunjɔɛ-ɔ. Sɛ a fa ɔ wla guɛ i Zoova su’n, á fá ajalɛ kpa yɛ ɔ aja’n yó ye, kpɛkun á dí aklunjɔɛ. Sanngɛ sɛ a nantiman afɔtuɛ nga Zoova man be nga b’a ja bla annzɛ bian’n be su’n, ɔ aja’n su yoman ye yɛ a su diman aklunjɔɛ.—An kanngan Jue Mun 37:3, 4 nun.

2 Like suanlɛ nga i nun ndɛ’n ti be nga b’a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n be liɛ trele. Sanngɛ ɔ ti be kwlaa nga b’a ja bla annzɛ bian’n be liɛ wie. Afin ɔ́ wá kán sa wie mɔ be tɔ be nga b’a ja bla annzɛ bian’n be su’n, be ndɛ. Asa ekun’n, ɔ́ wá kán Ɲanmiɛn i sufuɛ wie mɔ Biblu’n kan be ndɛ’n ɔ nin aniaan wie mɔ b’a ja bla annzɛ bian’n be ndɛ. Be su ndɛ’n wá úka be nga b’a ja bla annzɛ bian’n be kpa, sanngɛ ɔ́ úka e kwlakwla.

?SA BENIN WIE MUN YƐ BE KWLA TƆ BE NGA B’A JA BLA ANNZƐ BIAN UFLƐUFLƐ’N BE SU-Ɔ?

?Ngue yɛ ɔ kwla yo maan be nga b’a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n be su faman Zoova i sulɛ’n be siemɛn i like kwlaa ɲrun-ɔn? (An nian ndɛ kpɔlɛ 3-4 be nun.)

3-4. ?Sa benin wie mun yɛ be kwla tɔ be nga b’a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n be su-ɔ?

3 Sran wie’m be wla be nga b’a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n be fanngan kɛ be yo ninnge wie mun. Afin be bu i kɛ i sɔ ninnge mun yɛ ɔ fata kɛ be yo be-ɔ. I wie yɛle kɛ be si nin be nin mun annzɛ be osufuɛ wie mun annzɛ be janvuɛ wie’m be kwla se be kɛ be wu ba ndɛndɛ. Asa ekun’n, be kwla wla be fanngan kɛ be to sua, yɛ be toto ninnge wie’m be fa sie nun naan i nun tranlɛ’n yo fɛ.

4 Sɛ be nga b’a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n b’a nianman be wun su’n, bé kó úsa bosia bé tótó ninnge sɔ mun kpɛkun ɔ́ káci be ti su trɔ. Yɛ kɛ ɔ ko yo naan b’a kwla tua kalɛ sɔ’n be kwla di junman tratra su. Ɔ maan be su ɲanman blɛ kun naan be ngunmin b’a suan Biblu’n nun like, annzɛ b’a su Ɲanmiɛn awlo lɔ annzɛ b’a bo jasin fɛ’n. Wie liɛ bɔbɔ’n, junman dilɛ’n ti’n be kpɛ aɲia’m be bo kɔlɛ nun cɛn. Kɛ be yo sɔ kusu’n be kwlá suman Zoova kpa kun. Ɔ maan be diman aklunjɔɛ.

5. ?Ngue yɛ Klodu nin i yi Marisa be su ndɛ’n kle e-ɔ?

5 Sran kpanngban be su ndɛ’n kle kɛ, kɛ sran kun fa aɲanbeun ninnge’m be kunndɛlɛ’n cici i ti’n ɔ diman aklunjɔɛ. I sɔ’n sa’n juli aniaan bian kun mɔ be flɛ i kɛ Klodu’n nin i yi Marisa be su. * Kɛ be jali uflɛuflɛ nun’n, be kunndɛli kɛ bé trán pɔɔ nun. Ɔ maan be sran nɲɔn’n be wlali be wun ase be dili junman kekle kpa. Kɛ be yoli sɔ’n be ɲannin ninnge kpanngban sɔ, sanngɛ be diman aklunjɔɛ. Klodu seli kɛ: “E ɲannin like e trali nga e sa miɛn i wun’n bɔbɔ. Sanngɛ y’a tuman e klun y’a suman Zoova kpa kun. Nanwlɛ ti kpa, i kwlaa sɔ’n kleli e yalɛ yɛ e wla guaman ase.” Atrɛkpa’n i sɔ’n sa’n juli ɔ su wie. Yɛle kɛ a buli i kɛ sɛ a kunndɛ ninnge kpanngban’n á dí aklunjɔɛ, sanngɛ w’a yoman sɔ. Sɛ ɔ ti sɔ’n, nán ɔ sa sin bubu wɔ. Sran wie’m be su ndɛ’n kwla uka wɔ naan w’a kaci ɔ sa. É wá kán sran sɔ’m be ndɛ siɛn’n. Maan e dun mmua e kan Famiɛn Zozafati i ndɛ. I su ndɛ’n wá úka aniaan nga b’a ja bla’n.

KƐ FAMIƐN ZOZAFATI SA’N, AMUN FA AMUN WLA GUƐ I ZOOVA SU

6. ?Kɛ Zozafati i ɲin bloli’n, wafa sɛ yɛ ɔ nantili afɔtuɛ ng’ɔ o Nyanndra Mun 3:5, 6 nun’n i su-ɔ?

6 ?Aniaan nga amun a ja bla’n, ɔ ju wie’n ɔ yo amun kɛ amun su junman’n bobo amun su? Sɛ ɔ ti sɔ’n, Famiɛn Zozafati i su ndɛ’n kwla uka amun kpa. Kɛ mɔ Zozafati ti famiɛn’n ti’n, ɔ fata kɛ ɔ niɛn i nvle nunfuɛ’m be lika. ?Ɔ́ yó sɛ naan w’a di junman dan sɔ’n? Zozafati yoli like kwlaa ng’ɔ kwla yo naan w’a sɛsɛ i nvle nunfuɛ’m be kpɔfuɛ’m be lika’n. I wie yɛle kɛ ɔ sisili Zida klɔ’m be wun. Kpɛkun ɔ yayali sonja miliɔn kun tra su. (2 Nyo. 17:12-19) Sanngɛ i sin’n, Zozafati i ɲin wa bloli kpa. Afin Amɔnfuɛ mun nin Moabufuɛ mun nin be nga be tran Sei okaoka lika’m be nun’n, be bo wa yoli kun yɛ be fali alɛ be wlɛli i sin. (2 Nyo. 20:1, 2) ?Kɛ ɔ yoli sɔ’n ngue yɛ Zozafati yoli-ɔ? Ɔ srɛli Zoova kɛ ɔ ukɛ i yɛ ɔ wlɛ i yakpa. I lɛ nun’n, ɔ nantili afɔtuɛ ng’ɔ o Nyanndra Mun 3:5, 6 nun’n i su. (An kanngan nun.) Srɛlɛ nga Zozafati srɛli Zoova’n, ɔ o 2 Be Nyoliɛ 20:5-12 nun. Ndɛ ng’ɔ kannin’n kle kɛ ɔ fɛ i wla’n kwlaa guɛ i Zoova su. ?Wafa sɛ yɛ Zoova tɛli i srɛlɛ’n su-ɔ?

7. ?Wafa sɛ yɛ Zoova tɛli Zozafati i srɛlɛ’n su-ɔ?

7 Zoova sunmannin Levifuɛ kun mɔ be flɛ i kɛ Zasaziɛli’n Zozafati sin. Zoova sinnin Levifuɛ sɔ’n i lika seli kɛ: “Amun li amun ko jranjran, kpɛkun amun ka amun osu nun lɛ, yɛ amún wá wún delɛ nga Anannganman dé amun’n.” (2 Nyo. 20:13-17) Wafa nga Zoova seli be kɛ be kun alɛ’n, be kunman alɛ kɛ ngalɛ’n sa titi. Sanngɛ ndɛ sɔ’n finman klɔ sran, ɔ fin Zoova bɔbɔ. Kɛ mɔ Zozafati lafi Ɲanmiɛn su’n ti’n, ɔ niannin ndɛ ng’ɔ kannin’n su yoli i sɛsɛsɛ. Asa ekun’n, kɛ Zozafati nin i sonja’m bé kɔ́ alɛ kunlɛ’n, nán sonja nga be le wunmiɛn kpa’n yɛ ɔ seli be kɛ be dun mmua be ɲrun-ɔn. Sanngɛ jue tofuɛ mun yɛ ɔ seli be kɛ be dun mmua-ɔ. Zoova kusu w’a yiman Zozafati i ase, ɔ yoli maan be kwlali be kpɔfuɛ mun.—2 Nyo. 20:18-23.

Sɛ be nga b’a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n be kunndɛ kɛ Zoova i sulɛ’n yo be cinnjin tra like kwlaa’n, ɔ fata kɛ be srɛ Zoova yɛ be suan i nuan Ndɛ’n i nun like. (An nian ndɛ kpɔlɛ 8, 10 be nun.)

8. ?Ngue yɛ Zozafati i su ndɛ’n kle aniaan nga b’a ja bla’n niɔn?

8 Aniaan nga be le bla’n Zozafati i su ndɛ’n kwla uka be kpa. Amun yɛ ɔ fata kɛ amun nian amun awlobofuɛ’m be lika-ɔ. I sɔ’n ti’n, amun di junman kekle kpa naan amun a kwla yo sɔ. Sɛ ndɛ tɔ’n amun kwla se kɛ amún síesíe ndɛ’n kɛ nga amun bɔbɔ amun fa klo’n sa. Sanngɛ nán amun yo sɔ. Amun lafi Zoova su yɛ amun srɛ i kɛ ɔ uka amun. Asa ekun’n, amun nin amun yi mun amun srɛ i wie. Kpɛkun amun suan Biblu’n nin fluwa nga anuannzɛ’n yili be’n be nun like. Yɛ amun nanti like nga amun suannin’n su. Kɛ amún nánti Biblu’n nun afɔtuɛ’m be su’n, ɔ su yoman sran wie’m be fɛ. Wie mun bɔbɔ be kwla se amun kɛ amun su di sinnzin. Wie mun ekun be kwla se amun kɛ sɛ amun ɲan sika kaka’n annzɛ amun ɲan ninnge kaka’n yɛ amún kwlá nían amun awlobofuɛ’m be lika kpa-ɔ. Sanngɛ nán amun wla fi Zozafati i su ndɛ’n su. Ɔ lafili Zoova su yɛ ninnge ng’ɔ yoli be’n be kleli sɔ weiin. I sɔ’n ti’n, Zoova w’a yimɛn i ase. Ɔ maan sɛ amun kusu amun lafi i su’n, ɔ su yiman amun ase. (Jue. 37:28; Ebr. 13:5) Siɛn’n, maan e fa e ɲin e sie i like nga yasua kun nin i yi be kwla yo naan b’a di aklunjɔɛ kpa’n i su.

KƐ ƝANMIƐN NUAN IJƆFUƐ EZAI NIN I YI’N BE SA’N, AMUN FA ZOOVA I SULƐ’N BE SIE I LIKE KWLAA ƝRUN

9. Amun kan Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai nin i yi’n be ndɛ kan.

9 Like ng’ɔ yoli Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai nin i yi’n be cinnjin kpa’n yɛle Zoova i sulɛ’n. Atrɛkpa’n i yi’n kusu yoli Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ wie. Afin Biblu’n nun’n be flɛ i kɛ “Nyanmiɛn nuan ijɔfuɛ bla.” (Eza. 8:1-4) Ezai nin i yi be bo yoli kun be suli Zoova likawlɛ. I lɛ nun’n, be kle be nga b’a ja bla annzɛ bian’n be ajalɛ kpa.

10. ?Sɛ be nga b’a ja bla annzɛ bian’n be suan Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be ndɛ nga be kannin’n be su like’n, i su ye benin yɛ bé ɲɛ́n i-ɔ?

10 Aniaan nga b’a ja bla annzɛ bian’n be kwla nian Ezai nin i yi’n be ajalɛ’n su. Yɛle kɛ maan be tu be klun be su Zoova kpa. Asa’n maan be suan Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be ndɛ nga be kannin be su like. I liɛ’n bé wún i kɛ ndɛ nga Ɲanmiɛn kan’n ɔ kpɛn su titi. I sɔ’n yó maan bé láfi Zoova su kpa. * (Tit. 1:2) Asa’n, maan be bu like nga be kwla yo naan Biblu’n nun ndɛ wie’m b’a kpɛn su’n i akunndan. I wie yɛle kɛ Zezi seli kɛ bé wá bó jasin fɛ’n mɛn wunmuan’n nun naan i sin yɛ mɛn’n wíe-ɔ. Kɛ ɔ ko yo naan ndɛ sɔ’n w’a kpɛn su’n, be kwla mian be ɲin be bo jasin fɛ’n i kpa. (Mat. 24:14) Sɛ yasua kun nin i yi be wun i wlɛ kpa kɛ ndɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kan’n ɔ kpɛn su’n, bé wlá be wun ase bé sú Zoova kpa ekun.

KƐ PRISIYI NIN AKILA BE SA’N, MAAN ƝANMIƐN KLUN SA YOLƐ’N YO AMUN CINNJIN

11. (1) ?Kɛ sa tɔli Prisiyi nin Akila be su’n ngue yɛ be yoli-ɔ? (2) ?Yɛ ngue ti-ɔ?

11 Prisiyi nin Akila be kle be nga b’a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n be ajalɛ kpa. Prisiyi nin Akila be ti Zifu yɛ be tran Rɔmun. Kɛ be kannin Zezi i ndɛ be kleli be’n be kacili Klisifuɛ. I nun mɔ Prisiyi nin Akila be o Rɔmun lɔ’n be di aklunjɔɛ. Sanngɛ cɛn kun’n, mɛn siefuɛ Klodu seli kɛ maan Zifu’m be kwlaa be jaso Rɔmun klɔ’n su. E si kɛ i sɔ’n w’a yoman pɔpɔ w’a manman Prisiyi nin Akila. Afin ɔ fata kɛ be yaci be janvuɛ mun nin be sua’n nin be aata diwlɛ kan’n, be wɔ lika uflɛ. Kannzɛ bɔbɔ lika yoli kekle be su’n, sanngɛ b’a faman Zoova i sulɛ’n b’a siemɛn i siɛn. Kɛ be jasoli Rɔmun lɔ’n be ɔli Korɛnti lɔ. Kɛ be juli lɔ’n, be fali be wun be mantannin aniaan nga be o lɔ’n. Yɛ be nin akoto Pɔlu be wlali aniaan’m be fanngan. I sin’n, be ɔli lika wie mɔ be mian jasin bofuɛ’m be wun lɔ’n be nun. (Yol. 18:18-21; Rɔm. 16:3-5) Be tuli be klun be dili Ɲanmiɛn junman’n i kpa. I sɔ’n ti’n be dili aklunjɔɛ.

12. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ yasua kun nin i yi be sunnzun kɛ bé dí junman wie mun mán Zoova-ɔ?

12 Aniaan nga b’a ja bla annzɛ bian’n be kwla nian Prisiyi nin Akila be ajalɛ kpa’n su. Yɛle kɛ maan be fa Zoova i klun sa yolɛ’n be sie i like kwlaa ɲrun. Blɛ mɔ yasua kun nin bla kun bé nían be wiengu nzuɛn’n yɛ ɔ fata kɛ be koko like nga bé yó’n i su yalɛ-ɔ. Sɛ yasua kun nin i yi be sunnzun kɛ bé dí Zoova i junman wie mun naan be mian be ɲin kɛ bé yíɛ i nuan’n, Zoova úka be naan b’a kwla yo sɔ. (Aku. 4:9, 12) I sɔ yɛ aniaan bian kun mɔ be flɛ i kɛ Risɛli’n nin i yi Elizabɛti be yoli-ɔ. Risɛli seli kɛ: “Kwlaa naan y’a ja’n e kokoli ninnge nga e kunndɛ kɛ é yó be Zoova i sulɛ nun’n be su yalɛ.” Elizabɛti seli kɛ: “I sɔ mɔ e yoli’n ti’n, kɛ e waan é fá ajalɛ kun’n, ajalɛ ng’ɔ nin ninnge nga e sunnzunnin kɛ é yó be’n be kɔ likawlɛ’n yɛ e fa-ɔ.” I sɔ’n ti’n, be kwla ɔli Miklonezi lɔ be ko boli jasin fɛ’n. Afin lɔfuɛ’m be mian jasin bofuɛ’m be wun kpa.

Sɛ be nga b’a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n be kunndɛ kɛ Zoova i sulɛ’n yo be cinnjin tra like kwlaa’n, ɔ fata kɛ be sunnzun kɛ bé yó ninnge wie mun. (An nian ndɛ kpɔlɛ 13 nun.)

13. ?Kɛ nga Jue Mun 28:7 fa kan’n sa’n, sɛ yasua kun nin i yi be fa be wla be guɛ i Zoova su’n, wafa sɛ yɛ i bo’n gúa-ɔ?

13 Kɛ Risɛli nin Elizabɛti be sa’n, aniaan nga b’a ja bla annzɛ bian’n be nun kaka be kpɔci ninnge wie mun naan b’a kwla bo jasin fɛ’n i kpa. Kɛ yasua kun nin i yi be sunnzun kɛ bé yó ninnge wie mun Zoova i sulɛ nun mɔ be bo yo kun be yo ninnge sɔ mun’n i bo’n gua kpa. Yɛle kɛ be wun i wlɛ kpa ekun kɛ Zoova niɛn i sufuɛ’m be lika. Asa’n be lafi i su kpa yɛ be di aklunjɔɛ.—An kanngan Jue Mun 28:7 nun.

KƐ AKOTO PIƐLI NIN I YI BE SA’N, AMUN LAFI NDA NGA ZOOVA TALI BE’N BE SU

14. ?Wafa sɛ yɛ akoto Piɛli nin i yi’n be kleli kɛ be lafi ndɛ ng’ɔ Matie 6:25, 31-34 nun’n i su-ɔ?

14 Akoto Piɛli nin i yi be kle be nga b’a ja bla annzɛ bian’n be ajalɛ kpa wie. Kɛ Zezi flɛli akoto Piɛli kɛ ɔ wa kaci i sɔnnzɔnfuɛ m’ɔ dili anglo nsiɛn’n, Zezi seli i kɛ ɔ su i su titi siɛn’n. Blɛ sɔ’n nun’n, Piɛli tra jue fa niɛn i bɔbɔ nin i yi’n be lika. Ɔ maan kwlaa naan w’a fa ajalɛ’n kɔlɛ’n ɔ buli i yi’n i akunndan. (Lik. 5:1-11) I agualiɛ su’n, Piɛli fali ajalɛ kɛ ɔ́ sú Zezi su naan ɔ nin i bé bó jasin fɛ’n titi. Nanwlɛ, ajalɛ kpa yɛ ɔ fɛli i lɛ-ɔ. Yɛ e si kɛ i yi’n suannin ajalɛ sɔ’n i bo. Afin Biblu’n se kɛ, kɛ Ɲanmiɛn cɛnnin Zezi mɔ Piɛli tú ajalɛ kɔ́ likalika’m be nun’n, ɔ nin i yi’n yɛ be ɔli-ɔ. (1 Kor. 9:5) Kɛ mɔ Piɛli i yi’n i nzuɛn’n ti kpa’n ti’n, kɛ Piɛli mán Klisifuɛ nga b’a ja bla annzɛ bian’n be afɔtuɛ’n srɛ w’a kunmɛn i. (1 Piɛ. 3:1-7) Zoova tali e nda kɛ sɛ e fɛ i sulɛ’n e sie i like kwlaa ɲrun’n, ɔ́ nían e lika. Piɛli nin i yi’n be lafili i nda sɔ’n su.—An kanngan Matie 6:25, 31-34 nun.

15. ?Ngue yɛ aniaan bian Tiago nin i yi Ɛstɛɛ be su ndɛ’n kle e-ɔ?

15 Aniaan nga b’a ja bla annzɛ bian w’a cɛ’n, be kusu be kwla sunnzun kɛ bé dí Zoova i junman wie mun. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka be naan b’a yo sɔ-ɔ? Maan be kanngan aniaan nga be fɛli i sɔ ajalɛ’n be su ndɛ’n nun. Be kannin aniaan sɔ’m be nun wie’m be ndɛ e fluwa’m be nun. Be su ndɛ’n ukali aniaan bian kun mɔ be flɛ i kɛ Tiago’n nin i yi Ɛstɛɛ be kpa. Ɔ yoli maan be kunndɛli kɛ bé kɔ́ lika nga be mian jasin bofuɛ’m be wun lɔ’n nun. Aniaan bian’n nin i yi’n be tran Brezili lɔ. Tiago seli kɛ: “Kɛ e wunnin wafa nga Zoova yrali aniaan sɔ’m be su’n, e kusu e kunndɛli kɛ é yó kɛ be sa naan Zoova yra e su wie.” Ɔ maan afuɛ 2014 nun’n, be ɔli nvle nga be flɛ i kɛ Parague’n i nun. Kɛ be juli lɔ’n, be nin aniaan nga be kan Pɔtigɛ’n be boli jasin fɛ’n likawlɛ. Yɛ lele nin andɛ be te o lɔ. I yi Ɛstɛɛ seli kɛ: “Biblu’n nun ndɛ mma nga e klo i kpa’n yɛle Efɛzifuɛ Mun 3:20. E wunnin i kɛ Zoova yiali ndɛ sɔ’n i nuan e lika kpɛ sunman.” Efɛzi fluwa’n nun’n, Pɔlu seli kɛ sɛ e srɛ Zoova kɛ ɔ man e like’n, ɔ́ mán e like nga e srɛli i’n trátrá su. Ndɛ sɔ’n kpɛnnin su aniaan kpanngban kpa be lika.

Sɛ be nga b’a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n be kunndɛ kɛ Zoova i sulɛ’n yo be cinnjin tra like kwlaa’n, ɔ fata kɛ be usa aniaan nga b’a tin Ɲanmiɛn sulɛ nun’n be ngwlɛlɛ afɛ. (An nian ndɛ kpɔlɛ 16 nun.)

16. ?Wan’m be sa nun yɛ aniaan nga b’a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n be kwla usa ngwlɛlɛ afɛ-ɔ?

16 Aniaan nga b’a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n, be kwla nian aniaan nga b’a ja bla annzɛ bian mɔ be di Zoova i junman wie mun’n be ajalɛ’n su. Aniaan sɔ’m be nun wie’m be di Ɲanmiɛn i junman’n blɛ kwlaa nun w’a cɛ kpa. Ɔ maan sɛ aniaan nga b’a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n be kunndɛ kɛ bé dí Zoova i junman wie mun’n, be kwla usa aniaan sɔ’m be ngwlɛlɛ afɛ. Sɛ be yo sɔ’n bé klé kɛ be lafi Zoova su. (Nya. 22:17, 19) Asɔnun kpɛnngbɛn’m be kusu be kwla uka aniaan nga b’a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n be kpa. I wie yɛle kɛ be kwla wla be fanngan kɛ be fa Zoova i junman wie’m be dilɛ sie be ɲrun. Kpɛkun be kwla uka be naan b’a di junman sɔ mun.

17. (1) ?Ngue sa yɛ ɔ juli Klodu nin Marisa be su-ɔ? (1) ?Ngue yɛ be su ndɛ’n kle e-ɔ?

17 Ɔ ju wie’n, e kunndɛ kɛ é dí Zoova i junman wie mun sanngɛ ɔ yoman ye. I lɛ nun’n, Zoova kwla yo maan e di junman uflɛ. I sɔ sa’n juli Klodu nin Marisa mɔ e kannin be ndɛ’n be su. Kɛ be jali m’ɔ dili afuɛ nsan’n, be waan bé kó súan aniaan nga be kplan Ɲanmiɛn sulɛ sua mun Fɛnlandi lɔ’n be bo. I sɔ’n ti’n, be buabuali be wun be sieli. Sanngɛ be wa tili i kɛ sɛ be kɔ Fɛnlandi’n be su cɛman lɔ. Sɛ be waan b’a cɛ lɔ-o, yɛle anglo nsiɛn. I klikli nun’n be sa sin bubuli be. Sanngɛ w’a cɛman be seli be kɛ be suan Arabu aniɛn’n. Kɛ é sé yɛ’n be o nvle uflɛ nun yɛ be bo jasin fɛ’n Arabu nun. Marisa i wla w’a fiman sa sɔ’n su. Ɔ seli kɛ: “Sɛ n nin-a yoman like kun le’n, i yolɛ’n kun min srɛ. Ɔ maan blɛ sɔ’n nun’n, n fali min wla kwlaa n guɛli i Zoova su. Kɛ e fali ajalɛ sɔ’n Zoova ukali e. Wafa ng’ɔ ukali e bɔbɔ’n ɔ boli e nuan. Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, n ma lafili i su kpa ekun.” Aniaan bian’n nin i yi’n be su ndɛ’n kle kɛ, sɛ e fa e wla kwlaa e guɛ i Zoova su’n, ɔ su yiman e ase le.

18. ?Ngue yɛ be nga b’a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n be kwla yo naan b’a lafi Zoova su kpa-ɔ?

18 Aja’n ti like kpa kun mɔ Zoova fa mannin klɔ sran mun-ɔn. (Mat. 19:5, 6) Ɔ kunndɛ kɛ be nga b’a ja bla annzɛ bian’n be di aklunjɔɛ. (Nya. 5:18) I sɔ’n ti’n, amun nga amun a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n, amun bu like nga amun kunndɛ kɛ bé yó’n i akunndan kpa. ?Ngue yɛ amun kwla yo fa kle kɛ like kpa sɔ mɔ Ɲanmiɛn fa mannin amun’n, ɔ ti amun cinnjin-ɔn? Sɛ amun waan amún fá ajalɛ kun’n, amun dun mmua srɛ Zoova. Amun suan i nuan Ndɛ’n i nun like kpa yɛ amun nanti afɔtuɛ ng’ɔ man be nga b’a ja bla annzɛ bian’n be su. Sɛ amun fa Zoova i sulɛ’n be sie i like kwlaa ɲrun’n, amún dí aklunjɔɛ yɛ amun aja’n yó ye.

JUE 132 Y’a kaci sran wunmuan siɛn’n

^ ndɛ kpɔlɛ 5 Ɔ ju wie’n, ajalɛ nga e fa be’n be yo maan e ɲanman blɛ annzɛ wunmiɛn e suman Zoova kpa. Be nga b’a ja bla annzɛ bian uflɛuflɛ’n, ɔ fata kɛ be fa ajalɛ cinnjin wie mun. Ajalɛ sɔ’m be kwla ɲan ta be su cɛ kpa. Like suanlɛ nga wá úka be naan b’a fa ajalɛ kpa naan b’a di aklunjɔɛ titi.

^ ndɛ kpɔlɛ 5 E kacili sran wie’m be dunman’n.

^ ndɛ kpɔlɛ 10 Amun kwla nian kuku ng’ɔ o afuɛ 2020, Zuie Sasafuɛ Tranwlɛ’n i bue 11 su’n i nun. Be flɛ kuku sɔ’n kɛ: “?A kwla yiyi Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be ndɛ nga’m be nun?