1. ?Ngue yɛ Zoova yoli i e tinuntinun e lika-ɔ?

ZOOVA bɔbɔ ti yɛ e tinuntinun e bɛli i sulɛ-ɔ. (Zan 6:44) Maan e bu i sɔ liɛ’n i akunndan kan e nian. Kɛ Zoova nianniannin sran miliaa kaka nga be o asiɛ’n su’n be nun’n, ɔ wunnin i kɛ e awlɛn’n ti kpa naan sɛ e si i’n é kló i. I sɔ’n ti’n, ɔ flɛli e kɛ e wa su i. Afin sran kɛ nga sa mun yɛ ɔ klo be-ɔ. (1 Nyo. 28:9) Zoova si e kpa, ɔ wun wafa nga e wun yo e’n i wlɛ, yɛ ɔ klo e. Nanwlɛ kɛ e bu i sɔ liɛ’n i akunndan sa’n, e si’a wie se!

2. ?Sunnzun ase benin yɛ Zezi fali naan y’a wun i wlɛ kɛ e tinuntinun e ti cinnjin Zoova ɲrun-ɔn?

² Zoova klo wɔ dan, yɛ ɔ klo aniaan mun wie. Kɛ ɔ ko yo naan y’a wun i wlɛ’n, Zezi fali Zoova sunnzunnin bua tafuɛ. ?Sɛ bua tafuɛ kun le bua ya (100) naan be nun kun mlin’n, ngue yɛ ɔ́ yó-ɔ? ‘Ɔ́ yáci ablangwlan-nin-ngwlan (99) onga mun oka’m be su lɛ ɔ́ kó kunndɛ kun ng’ɔ mlinnin’n.’ Yɛ kɛ ɔ́ wá wún bua sɔ’n, ɔ su faman ya. Sanngɛ ɔ́ dí aklunjɔɛ. ?Ngue yɛ sunnzun ase sɔ’n kle e-ɔ? Ɔ kle e kɛ e tinuntinun e ti cinnjin Zoova ɲrun. I sɔ’n ti’n, Zezi seli kɛ: “Min Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, ɔ kloman kɛ ba kanngan nga’m be nun kun sa bɔbɔ mlin.”—Mat. 18:12-14.

3. ?Kosan benin mun yɛ é wá tɛ́ be su like suanlɛ nga nun-ɔn?

³ E nun wie fi kunndɛman kɛ i dunman nun ti’n, aniaan wie i sa sin bubu i Zoova i sulɛ’n nun. ?Sɛ e kunndɛman kɛ e dunman nun ti’n aniaan wie i ja kpla’n, ngue yɛ ɔ fataman kɛ e yo-ɔ? ?Sɛ aniaan kun loli e ngasi’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ? Like suanlɛ nga nun’n, é wá tɛ́ kosan sɔ’m be su. Sanngɛ kwlaa naan y’a tɛ kosan sɔ’m be su’n, maan e dun mmua e fa e ɲin e sie i “ba kanngan” nga Matie ndɛ tre 18 kan be ndɛ’n, be su.

4. ?Wan mun yɛle “ba kanngan” nga Matie ndɛ tre 18 kan be ndɛ’n?

⁴ “Ba kanngan” nga Matie ndɛ tre 18 kan be ndɛ’n be yɛle Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be kwlaa, i kpɛnngbɛn-o, i bakan-o. Be ti kɛ “ba kanngan mun” sa afin be lo be wun be man Zezi naan ɔ kle be like. (Mat. 18:3) Be finwlɛ’n ti fanunfanun, yɛ be ninnge yolɛ wafa’n timan kun. Asa’n, ɔ le sran kun nin i nzuɛn. Sanngɛ be kwlaa be lafi Zezi su. Zezi kusu klo be kpa.—Mat. 18:6; Zan 1:12.

5. ?Kɛ be yo Zoova i sufuɛ kun i tɛtɛ’n, i sɔ’n yo Zoova sɛ?

⁵ Zoova ɲrun’n, “ba kanngan” sɔ’m be kwlaa be ti cinnjin. Kɛ ɔ ko yo naan y’a wun i sɔ liɛ’n i wlɛ’n, maan e fa e ɲin e sie i wafa nga e bɔbɔ e bu ba kanngan mun’n i su kan. Ba kanngan’m be ndɛ lo e kpa, yɛ e kunndɛ kɛ é sásá be. Afin be leman wunmiɛn, be wunman sa wlɛ, yɛ be siman ngwlɛlɛ kɛ kpɛnngbɛn’m be sa. I yo, sɛ e wun i kɛ be su yo sran kun i kpokokpoko’n, ɔ yo e ya sɔ. Sanngɛ sɛ sran sɔ’n te yo bakan’n, ɔ́ yó e ya tratra su. I wafa kunngba’n, Zoova kunndɛ kɛ ɔ́ sásá e. Kpɛkun sɛ ɔ wun i kɛ be su yo e tɛtɛ’n, ɔ yo i ya dan.—Eza. 63:9; Mar. 9:42.

6. ?Kɛ nga 1 Korɛntifuɛ Mun 1:26-29 fa kan’n sa’n, wafa sɛ yɛ mɛn’n nunfuɛ’m be bu Zezi i sɔnnzɔnfuɛ mun-ɔn?

⁶ ?Like uflɛ benin ti yɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be ti kɛ “ba kanngan mun” sa-ɔ? Kɛ ɔ ko yo naan y’a wun i wlɛ’n, maan e tɛ kosan nga su: ?Wan mun yɛ mɛn’n nunfuɛ’m be bu be sran-ɔn? ?Nán be nga be le sika’n nin be nga be dunman’n w’a fu’n ɔ nin be nga be le kwlalɛ’n niɔn? Kɛ mɔ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be nun sunman be timan sɔ’n ti’n, mɛn’n nunfuɛ’m be buman be wie. Be ɲrun’n, be ti kɛ “ba kanngan” mɔ be leman ɲrun’n sa. (An kanngan 1 Korɛntifuɛ Mun 1:26-29 nun.) Sanngɛ Zoova liɛ’n, ɔ buman be sɔ wie.

7. ?Wafa sɛ yɛ Zoova kunndɛ kɛ e bu aniaan mun-ɔn?

⁷ Sɛ e su Zoova w’a cɛ-o annzɛ ɔ nin-a cɛman-o, ɔ klo e kwlaa. Kpɛkun ɔ bu e kwlaa e sran. I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e kusu e bu aniaan’m be kwlaa be sran wie. Asa’n, ɔ fata kɛ e “klo aniaan’m be kwlaa.” Nán e klo wie e yaci wie lɛ. (1 Piɛ. 2:17) Maan e yo like kwlaa nga e kwla yo naan b’a wun i wlɛ kɛ e klo be’n. Kpɛkun e mian e ɲin naan y’a yoman like wie m’ɔ́ ló be ngasi-ɔ. Sɛ kusu e loli aniaan kun i ngasi’n, nán e yo kɛ ndɛ fi nunman lɛ sa. Kpɛkun nán e se kɛ aniaan’n klo sɔ ngboko naan i like yolɛ yo ya dan. ?Sanngɛ ngue ti yɛ aniaan wie’m be fa ya ndɛndɛ-ɔ? Aniaan wie’m be liɛ’n, wafa nga be tali be’n ti’n be buman be wun sran. Wie’m be kusu’n, be boli Zoova i sulɛ bo ɔ nin-a cɛman. Ɔ maan ɔ ju wie’n be awlɛn tralɛ ti kekle man be. I kwlaa yoli-o, maan e kwlakwla e mian e ɲin naan bo kun yolɛ’n nin fɔundi’n be tran asɔnun’n nun titi. Asa ekun’n, ɔ fata kɛ aniaan ng’ɔ fa ya ndɛndɛ’n ɔ wun i wlɛ kɛ i ayeliɛ sɔ’n timan kpa naan ɔ fata kɛ ɔ miɛn i ɲin ɔ wlɛ i ase. Sɛ ɔ yo sɔ’n, i wla gúa ase, i klun jɔ́, yɛ ɔ nin i wiengu’m bé trán klanman.

8. ?Zezi blɛ su’n sran’m be ayeliɛ benin yɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m be yili i nglo wie-ɔ?

⁸ ?Ngue ti yɛ Zezi kannin “ba kanngan’m” be ndɛ-ɔ? Afin i sɔnnzɔnfuɛ’m be usɛli i kɛ: “?Ɲanmiɛn su lɔ Famiɛn diwlɛ’n nun’n, wan yɛ i dan trɛ i wiengu mun-ɔn?” (Mat. 18:1) Zezi blɛ su’n Zifu’m be klo dunman. I sɔ ayeliɛ’n ɲannin ta i sɔnnzɔnfuɛ’m be su. Fluwa sifuɛ kun seli kɛ: “Like ng’ɔ yoli sran’m be cinnjin kpa’n yɛle kɛ be wiengu’m be manman be. Asa’n be kunndɛ kɛ be dunman’n fu naan sran’m be yi be ayɛ.”

9. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be yo-ɔ?

⁹ Zezi blɛ su’n, Zifu kpanngban be buli i kɛ be ti kpa tra be wiengu mun. Kɛ mɔ Zezi si sɔ’n ti’n, ɔ wlɛli i sɔnnzɔnfuɛ’m be fanngan kɛ be mian be ɲin kpa naan b’a buman akunndan  sɔ’n wie. Cɛn kun’n, ɔ seli be kɛ: “Maan amun nun sran dan’n, ɔ yo i wun kaan amun afiɛn. Yɛ sran ng’ɔ dun amun ɲrun mmua’n, maan ɔ su i wiengu mun.” (Lik. 22:26) Sɛ e kunndɛ kɛ ‘é yó e wun kaan’n,’ ɔ fata kɛ ‘e bu e wiengu mun kɛ be ti kpa tra e.’ (Fp. 2:3) Sɛ e mian e ɲin e yo sɔ’n, aniaan’m be ja su kplaman.

10. ?Afɔtuɛ benin yɛ Pɔlu mannin m’ɔ fataman kɛ e wla fi su-ɔ?

¹⁰ Kannzɛ e si ninnge kaka yo’n, sanngɛ ninnge wie’m be o lɛ mɔ aniaan’m be si be yo tra e-ɔ. Sanngɛ sɛ e kunndɛ kɛ é wún i sɔ liɛ’n i wlɛ’n, ɔ fata kɛ e fa e ɲin e sie i be nzuɛn kpa’n su. Nán e wla fi afɔtuɛ yɛ mɔ Pɔlu mannin Klisifuɛ nga be o Korɛnti lɔ’n su. Ɔ seli kɛ: “?Ngue ti yɛ a bu i kɛ ɔ kpa tra ɔ wiengu-ɔ? ?Ngue yɛ a le i mɔ nán Ɲanmiɛn yɛ ɔ fa mannin wɔ-ɔ? ?Yɛ sɛ Ɲanmiɛn yɛ ɔ fa mannin wɔ’n, ngue ti yɛ a di ɔ nuan kɛ ɔ bɔbɔ ɔ fanngan nun yɛ a ɲɛnnin i kwlaa sɔ’n niɔn?” (1 Kor. 4:7) I sɔ’n ti’n, ɔ fataman kɛ e yo naan aniaan’m be bu i kɛ e ti kpa tra be annzɛ e ti e liɛ ngunmin. I wie yɛle kɛ sɛ aniaan bian kun si nzra nun ijɔ annzɛ sɛ aniaan bla kun si sran’m be like kle kpa’n, ɔ fataman kɛ ɔ fɛ i sɔ’n fa di i nuan. Sanngɛ maan ɔ fa manmanlɛ’n man Zoova titi.

11. ?Ngue yɛ sunnzun ase nga Zezi fali’n ɔ kle e-ɔ?

¹¹ Kɛ Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ nán be yo naan be wiengu’m be ja kpla’n, i sin’n ɔ kannin famiɛn kun nin i kanga’n be ndɛ. Kanga sɔ’n fali kalɛ dan kpa famiɛn’n i sa nun. Kɛ mɔ famiɛn’n si kɛ ɔ su kwlá tanninmɛn i le’n ti’n, ɔ yaci cɛli i. Sanngɛ i sin’n, kanga sɔ’n w’a kplinman su kɛ ɔ́ yáci i wiengu kanga uflɛ i su kalɛ liɛ m’ɔ juman lika fi’n ɔ́ cɛ́ i. Kɛ famiɛn’n tili ndɛ sɔ’n nun’n, ɔ trali kanga klunwifuɛ sɔ’n wlɛli i bisua. ?Ngue yɛ ndɛ sɔ’n kle e-ɔ? Zezi bɔbɔ seli kɛ: “Sɛ amun tinuntinun amun yaciman sa nga amun niaan yo amun’n cɛmɛn i klun ufue su’n, min Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n kusu su yaciman amun wun sa liɛ’n cɛman amun.”—Mat. 18:21-35.

12. ?Sɛ aniaan kun yo e sa naan ɔ kpata e naan e waan e yaciman’n, sa benin yɛ ɔ kwla ju-ɔ?

¹² Kanga klunwifuɛ’n isali like ng’ɔ yoli’n i bo nzuɛn’n. Sanngɛ i wiengu kanga’m be wunnin i su afɛ’n wie. I wie yɛle kɛ i dunman nun ti’n ‘be toli i wiengu kanga’n be yili i bisua.’ Yɛ ɔ kunndɛli kɛ ɔ wie i su kalɛ’n kwlaa tannin naan b’a yaci i nun. Asa ekun’n, i dunman nun ti’n i wiengu kanga onga’m “be wla boli be wun dan.” Ndɛ sɔ’n kle kɛ like nga e yo’n ɲan ta e wiengu’m be su. ?Sɛ aniaan kun yo e sa naan ɔ kpata e naan e waan e yaciman’n, sa benin yɛ ɔ kwla ju-ɔ? I klikli’n yɛle kɛ e dunman nun ti’n aniaan sɔ’n su wunmɛn i wun fɛ kun. Afin e su niɛnmɛn i lɔ kun. Kpɛkun e su yiman sran klolɛ’n i nglo i lika kun. I nɲɔn su’n yɛle kɛ aniaan onga’m be su wunman be wun fɛ wie. Afin kɛ bé wá wún i kɛ e kunndɛman kɛ e nin aniaan sɔ’n é trán fɛfɛ’n, i sɔ’n kwla yo be kɛnsrɛn.

13. ?Ngue yɛ aniaan bla kun i su ndɛ’n kle e-ɔ?

¹³ Sɛ aniaan kun yo e sa naan e yaci cɛ i’n, ɔ́ ɲán su ye. Sanngɛ e bɔbɔ é ɲán su ye wie. Aniaan bla kun m’ɔ suan Klisitali’n, i su ndɛ’n kle sɔ weiin. * Aniaan bla’n ti atin bofuɛ. Aniaan bla kun yoli i like kun m’ɔ w’a yomɛn i fɛ-ɔ. Klisitali seli kɛ: “Ɔ ju wie’n, ndɛ ng’ɔ kan kle min’n ɔ yo min ya kɛ laliɛ yɛ b’a fa wɔ min sa. Ɔ maan kɛ e kɔ jasin fɛ bolɛ’n, n kunndɛman kɛ e nin i é kɔ́ likawlɛ. I sɔ’n ti’n, min sa sin wa bubuli min jasin fɛ’n i bolɛ nun. Kpɛkun m’an diman aklunjɔɛ kun.” Klisitali seli i wun kɛ sɛ ɔ fa aniaan bla’n i wun ya’n i ndɛ yo fɛ. Sanngɛ w’a bumɛn i ngunmin i wun akunndan. Ɔ miɛnnin i ɲin nantili ndɛ kun m’ɔ o Sasafuɛ Tranwlɛ’n kun nun’n i su. * Ɔ maan ɔ guali ya ble’n i ase, yɛ ɔ yacili aniaan bla’n i wun sa’n cɛli i. Klisitali seli ekun kɛ: “Siɛn’n, n wun i wlɛ kɛ e kwlaa e mian e ɲin naan y’a wla ayeliɛ wie’m be ase. E fɔn cɛn kwlaa.  Sanngɛ Zoova yaci e wun sa’n cɛ e titi. Kɛ n yacili aniaan bla’n i wun sa’n cɛli i’n, ɔ yoli min kɛ b’a sike min ti su trɔ nɔnninnɔnnin wie sa. Ɔ maan n ma dili aklunjɔɛ ekun.”

14. (1) ?Kɛ nga Matie 18:21, 22 fa kan’n sa’n, kɔlɛ’n sa benin yɛ ɔ kleli akoto Piɛli i yalɛ-ɔ? (2) ?Sɛ sa kunngba’n kle e yalɛ wie’n, ngue yɛ ɔ kwla uka e-ɔ?

¹⁴ E kwlaa e si kɛ ɔ fata kɛ e yaci e wiengu’m be wun sa’n e cɛ be. Sanngɛ i sɔ yolɛ’n leman ba. Kɔlɛ’n, blɛ wie nun’n sa kunngba’n juli akoto Piɛli su wie. (An kanngan Matie 18:21, 22 nun.) ?Sɛ sa yaci cɛlɛ’n ti kekle man e’n, ngue yɛ ɔ kwla uka e-ɔ? Like klikli’n yɛle kɛ e bu ajalɛ kpa nga Zoova kle e sa yaci cɛlɛ nun’n i akunndan. E fɔn i wun kpɛ sunman, sanngɛ ɔ yaci cɛ e. (Mat. 18:32, 33) Kɛ Zoova yaci e wun sa’n cɛ e’n, e nin i sɔ’n fataman. Ɔ nin i sɔ ngba’n, ɔ yo sɔ klun ufue su. (Jue. 103:8-10) Asa ekun’n, nán e wla fi su kɛ Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ ‘e klo e wiengu.’ Ɔ maan e wiengu’m be wun sa yaci cɛlɛ’n timan like kun mɔ sɛ e klo e yo, sɛ e klo e yoman-ɔn. Ɔ ti kɛ be kalɛ wie yɛ ɔ o e su m’ɔ fata kɛ e tannin sa-ɔ. (1 Zan 4:11) Like nɲɔn su’n yɛle kɛ kɛ e yaci sa e cɛ’n wafa nga i bo’n gua’n, maan e bu i akunndan. Kɛ aniaan kun yo e sa mɔ e yaci e cɛ i’n, ɔ ɲan su ye. Asa’n i sɔ’n yo maan bo kun yolɛ’n tran asɔnun’n nun titi. Kpɛkun e nin Zoova e afiɛn sɛ titi. Asa kusu’n, i sɔ’n yo maan e wun e wun fɛ afin ɔ ti kɛ b’a sike e ti su trɔ nɔnninnɔnnin wie sa. (2 Kor. 2:7; Kol. 3:14) Kpɛkun like nsan su’n yɛle kɛ maan e srɛ Sran ng’ɔ seli e kɛ e yaci sa cɛ’n. Nán e man Satan i atin naan ɔ saci e nin aniaan mun e afiɛn. (Efɛ. 4:26, 27) Sɛ e kunndɛ kɛ fɔundi tran asɔnun’n nun titi’n, ɔ fata kɛ e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e.

15. ?Kɛ nga Kolɔsufuɛ Mun 3:13 fa kan’n sa’n, sɛ aniaan kun yo e sa’n ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

¹⁵ ?Sɛ aniaan kun loli e ngasi’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ? Maan e yo like kwlaa nga e kwla yo naan e nin aniaan’n y’a siesie e afiɛn’n. I lɛ nun’n, maan e srɛ Zoova  tankaan kpa yɛ e kan wafa nga e wun yo e’n i ndɛ e kle i. Asa ekun’n, maan e se i kɛ ɔ uka aniaan sɔ’n yɛ ɔ uka e wie naan e fa e ɲin e sie i aniaan’n i nzuɛn kpa’n su. Afin i nzuɛn kpa sɔ’n ti yɛ Zoova klo i-ɔ. (Lik. 6:28) Sɛ kusu like nga aniaan’n yoli e’n e kwlá yaci cɛmɛn i’n, maan e bu wafa nga e kwla siesie sa sɔ’n i akunndan. Maan e se e wun titi kɛ nán aniaan’n i ɲinfu yɛ ɔ yoli e sa’n niɔn. (Mat. 5:23, 24; 1 Kor. 13:7) I sɔ’n ti’n, kɛ e to i lɔ mɔ é kán ndɛ é klé i’n, maan e kan ndɛ’n amanniɛn su. ?Yɛ sɛ e yo i kwlaa sɔ’n naan w’a yoman ye’n nin? Nán e sa sin bubu e. Maan e tra e awlɛn aniaan sɔ’n i wun titi. (An kanngan Kolɔsufuɛ Mun 3:13 nun.) Sanngɛ ng’ɔ ti cinnjin kpa’n yɛle kɛ nán e fa aniaan sɔ’n i wun ndɛ e sie e klun. Afin sɛ e yo sɔ’n, ɔ cɛman naan e nin Zoova e afiɛn w’a saci. Nán e man like fi atin naan ɔ yo naan e ja kpla Ɲanmiɛn i sulɛ nun. Sɛ e yo sɔ’n, é klé kɛ e klo Zoova tra like kwlaa.—Jue. 119:165.

16. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e tinuntinun e yo-ɔ?

¹⁶ Kɛ e kwlaa e bo yo kun e su Zoova likawlɛ’n, i sɔ’n yo e fɛ dan. E ti kɛ “bua fa kun” mɔ be ‘tafuɛ’n ti kun’n’ sa. (Zan 10:16) Fluwa Organisés pour faire la volonté de Jéhovah i bue 165 su’n, be seli kɛ: “Kɛ mɔ e kwlaa e ɲan bo kun yolɛ’n i su ye’n ti’n, maan e tinuntinun e yo like kwlaa nga e kwla yo naan bo kun yolɛ’n w’a tran asɔnun’n nun titi’n.” Kɛ ɔ ko yo naan i sɔ liɛ’n w’a yo ye’n, ɔ fata kɛ e kwlaa “e mian e ɲin naan e bu aniaan mun kɛ nga Zoova fa bu be’n sa.” Zoova ɲrun’n e kwlaa e ti kɛ “ba kanngan mun” sa, yɛ ɔ klo e dan. I sɔ’n ti’n, maan e klo aniaan mun wie. Kɛ e yi i nglo kɛ e klo aniaan mun mɔ e uka be’n, Zoova sie i sɔ liɛ’n i nzɔliɛ yɛ ɔ yo i fɛ kpa.—Mat. 10:42.

17. ?Ngue yɛ w’a fua kpa kɛ á yó-ɔ?

¹⁷ Nanwlɛ, e klo aniaan mun. I sɔ’n ti’n, maan ‘e fua kpa kɛ e su faman like wie sieman e niaan wie i ɲrun naan i ja kpla su.’ (Rɔm. 14:13) Maan e bu aniaan mun kɛ be ti kpa tra e. Kpɛkun sɛ be yo e sa’n, maan e yaci e cɛ be klun ufue su. Nán maan sa nga aniaan’m be yo e’n ti’n, e ja kpla. Sanngɛ maan e kwlakwla ‘e yo sa ng’ɔ jɔ e wiengu klun’n ɔ nin sa ng’ɔ yo e wiengu ye titi’n.’—Rɔm. 14:19.