Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 23

Zoova nin wɔ o nun

Zoova nin wɔ o nun

“Be kwlaa nga be kpan flɛ Anannganman’n, ɔ mantan be.”—JUE. 145:18.

JUE 28 Zoova i janvuɛ tralɛ

I SU FITILƐ *

1. ?Ngue ti yɛ ɔ ju wie’n ɔ yo Zoova i sufuɛ wie’m be kɛ be ngunmin yɛ be wo-ɔ?

Ɔ JU wie’n, ɔ yo e nun sunman kɛ e ngunmin yɛ e wo-ɔ. Sran wie’m be liɛ’n, kɛ ɔ yo be sɔ’n ɔ cɛman kpɛkun b’a wun be wun fɛ ekun. Sanngɛ wie’m be liɛ’n ɔ cɛ kpa. Wie liɛ bɔbɔ’n, e nin sran kaka yɛ e wo-ɔ. Sanngɛ ɔ yo e kɛ e ngunmin yɛ e wo sa. Aniaan wie’m be liɛ’n, kɛ be kɔ asɔnun bo uflɛ nun’n kɛ ɔ ko yo naan b’a tra janvuɛ’n ɔ ti kekle man be. Wie mun ekun be liɛ’n, be nin be osufuɛ’m be afiɛn mantan kpa. Ɔ maan kɛ be yaci be kɔ lika uflɛ’n, be wunman be wun fɛ mlɔnmlɔn. Wie’m be liɛ kusu’n, be awlɛn su sran kun yɛ ɔ wuli-ɔ. Ɔ maan be wla lo i dan. Aniaan wie mun ekun be liɛ’n, i li be nga be su Zoova ɔ nin-a cɛman’n, ɔ yo be kɛ be ngunmin yɛ be wo-ɔ. Afin be osufuɛ nin be janvuɛ wie’m be kacili be sin be sili be annzɛ be tanndan be ɲrun.

2. ?Kosan benin mun yɛ é wá tɛ́ be su like suanlɛ nga nun-ɔn?

2 Zoova si e su sa mun kpɛkun ɔ wun wafa nga e wun yo e’n i wlɛ wie. Ɔ maan kɛ ɔ yo e kɛ e ngunmin yɛ e wo’n ɔ wun i wlɛ, yɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ úka e. ?Wafa sɛ yɛ Zoova uka e-ɔ? ?Sɛ ɔ yo e kɛ e ngunmin yɛ e wo’n, ngue yɛ e kwla yo naan y’a wun e wun fɛ kan-ɔn? ?Ngue yɛ e kwla yo fa uka aniaan nga be wun yo be sɔ wie’n niɔn? Like suanlɛ nga nun’n, é wá tɛ́ kosan sɔ’m be su.

E NDƐ LO ZOOVA

Zoova sunmɛnnin i anzi kun kɛ ɔ wa se Eli kɛ nɛ́n i ngunmin yɛ w’a ka-ɔ. (An nian ndɛ kpɔlɛ 3 nun.)

3. ?Wafa sɛ yɛ Zoova kleli kɛ Eli i ndɛ lo i-ɔ?

3 Zoova kunndɛ kɛ i sufuɛ’m be kwlaa be di aklunjɔɛ. Ɔ nin e nun wie fi nunman mmua, yɛ kɛ sa wie ti’n e sa sin bubu e’n ɔ sie i sɔ liɛ’n i nzɔliɛ. (Jue. 145:18, 19) Maan e fa e ɲin e sie i wafa ng’ɔ kleli kɛ i nuan ijɔfuɛ Eli i ndɛ lo i’n, i su. Eli blɛ su’n, lika’n jrannin Zoova i sufuɛ nga be o Izraɛli lɔ’n be su kpa. Yɛle kɛ sran wie mɔ be le kwlalɛ’n be kleli be ɲrɛnnɛn tɛtɛ kpa yɛ be kunndɛli kɛ bé kún Eli. I sɔ’n ti’n, Eli i wla boli i wun dan. (1 Fam. 19:1, 2) Asa ekun’n, Eli buli i kɛ i kunngba yɛ ɔ ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ m’ɔ w’a ka-ɔ. Ɔ maan i sɔ liɛ’n bubuli i sa sin kpa. (1 Fam. 19:10) Kɛ Zoova wunnin i sɔ’n, ɔ ka lɛ sunmɛnnin i anzi kun kɛ ɔ wa wla Eli i fanngan. Anzi’n seli Eli kɛ nán i ngunmin yɛ w’a ka-ɔ naan Izraɛlifuɛ kaka be te su Zoova kpa. Nanwlɛ, i sɔ’n guali Eli i awlɛn su nzue dan.—1 Fam. 19:5, 18.

4. ?Wafa sɛ yɛ ndɛ ng’ɔ o Marki 10:29, 30 nun’n kle kɛ be nga be osufuɛ’m be kpɔcili be’n be ndɛ lo Zoova-ɔ?

4 Zoova si kɛ be nga be kunndɛ kɛ bé sú i’n, be osufuɛ nin be janvuɛ’m be kwla kaci be sin be si be. Kɛ mɔ akoto Piɛli kusu si sɔ wie’n ti’n, ɔ usali Zezi kɛ: “Y’a yaci like kwlaa y’a su ɔ su. ?Ɔ maan ngue yɛ é ɲɛ́n i-ɔ?” (Mat. 19:27) Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Zezi seli Piɛli nin i sɔnnzɔnfuɛ onga’m be kɛ bé wá ɲán osufuɛ uflɛ asɔnun’n nun. (An kanngan Marki 10:29, 30 nun.) Asa ekun’n, Zoova m’ɔ ti e kwlaa e Si’n ɔ ta be nga be waan bé sú i’n be nda kɛ ɔ́ súan be bo. (Jue. 9:11) Siɛn’n, maan e kan ninnge nga e kwla yo be naan sɛ ɔ yo e kɛ e ngunmin yɛ e wo’n y’a kwla wun e wun fɛ’n be ndɛ.

?SƐ Ɔ YO WƆ KƐ Ɔ NGUNMIN YƐ A WO’N, NGUE YƐ A KWLA YO-Ɔ?

5. ?Ngue ti yɛ sɛ e fa e ɲin e sie i wafa nga Zoova uka e’n su’n, i sɔ’n ti kpa-ɔ?

5 Fa ɔ ɲin sie i wafa nga Zoova uka wɔ’n su. (Jue. 55:23) I sɔ’n yó maan á wún i wlɛ kɛ nán ɔ ngunmin yɛ a wo-ɔ. Be flɛ aniaan bla kun kɛ Karɔlu. * Ɔ nin-a jaman bian, yɛ i osufuɛ wie fi suman Zoova. Ɔ seli kɛ: “Kɛ n bu wafa nga Zoova ukali min blɛ kekle nun’n i akunndan’n, n wun i wlɛ kɛ nán min ngunmin yɛ n wo-ɔ. Yɛ n lafi su kɛ sɛ sa tɔ min su ekun’n, ɔ́ súan min bo.”

6. ?Wafa sɛ yɛ ndɛ ng’ɔ o 1 Piɛli 5:9, 10 nun’n, ɔ kwla uka aniaan nga be osufuɛ wie fi suman Zoova’n niɔn?

6 Bu wafa nga Zoova uka aniaan nga sa sɔ’n wo be su wie’n i akunndan. (An kanngan 1 Piɛli 5:9, 10 nun.) Maan e kan aniaan bian kun m’ɔ suan Irosi’n, i ndɛ kan. I osufuɛ wie fi suman Zoova. Ɔ seli kɛ: “Asɔnun’n nun’n, ɔ le sran kun nin i su sa. Ɔ nin i sɔ ngba’n, e kwlaa e tu e klun e su Zoova kpa. Kɛ aniaan nga be osufuɛ wie fi suman Zoova’n be wun i sɔ liɛ’n, ɔ wla be fanngan kpa.”

7. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn srɛlɛ’n kwla uka wɔ-ɔ?

7 Srɛ Ɲanmiɛn, kanngan Biblu’n nun, yɛ tran aɲia’m be bo titi. Kɛ á srɛ́ Zoova’n, kan wafa nga ɔ wun yo wɔ’n i ndɛ trele kle i. (1 Piɛ. 5:7) Be flɛ aniaan bla kun kɛ Maselinin. Kɛ ɔ kacili Zoova i sufuɛ’n, ɔ yoli i kɛ i ngunmin yɛ ɔ wo-ɔ. Afin i osufuɛ wie fi suman Zoova. Ɔ seli kɛ: “Blɛ sɔ’n nun’n, like kun m’ɔ ukali min kpa’n yɛle Zoova i srɛlɛ tankaan’n. N srɛli i cɛn kwlakwla, yɛ cɛn ba kun nun’n n srɛ i kpɛ sunman. Kɛ ń srɛ́ i kusu’n, n kan wafa nga min wun yo min’n i ndɛ n kle i. Ɔ maan ɔ wa kacili kɛ min Si sa.”

Sɛ be nga ɔ yo be kɛ be ngunmin yɛ be wo’n be tie Biblu’n nin fluwa nga be kanngannin be nun’n, ɔ́ yó be ye kpa. (An nian ndɛ kpɔlɛ 8 nun.) *

8. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun kannganlɛ’n nin i su akunndan bulɛ’n kwla uka wɔ-ɔ?

8 Sɛ a kanngan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun cɛn kwlakwla naan a bu i nun ndɛ nga be kle kɛ ɔ ndɛ lo Zoova’n be akunndan’n, i sɔ’n úka wɔ kpa. Aniaan bla kun m’ɔ suan Bianka’n i su ndɛ’n kle sɔ weiin. I osufuɛ nga be suman Zoova’n be kɛn i wun ndɛ tɛtɛ. Ɔ seli kɛ: “Kɛ ń kánngan Biblu’n nun’n, n wunnin i kɛ Zoova i sufuɛ wie’m be su sa’n ɔ nin min liɛ’n ti kun. Kɛ n buli i su akunndan’n i sɔ’n ukali min kpa.” Aniaan wie’m be liɛ’n, be fa Biblu’n nun ndɛ mma nga be wla sran fanngan kpa’n be fa sie be klun. Biblu’n nun ndɛ mma sɔ’m be nun wie mun yɛle Jue Mun 27:10 ɔ nin Ezai 41:10. Wie mun ekun be liɛ’n, kɛ bé síesíe be wun naan b’a ɔ aɲia’m be bo’n, be bo aɲia fluwa nga be kanngannin be nun’n kpɛkun be tie. Sɛ be waan bé kánngan Biblu’n nun kusu’n, like kunngba’n yɛ be yo-ɔ. Kɛ be yo sɔ’n, ɔ yoman be kɛ be ngunmin yɛ be wo-ɔ.

9. ?Sɛ a tran aɲia’m be bo’n, i su ye benin yɛ á ɲɛ́n i-ɔ?

9 Mian ɔ ɲin naan tran aɲia’m be bo titi. Sɛ a yo sɔ’n á ɲán ndɛ nga be yiyi nun aɲia’m be bo lɔ’n be su ye kpa. Asa ekun’n, á sí aniaan’m be kpa. (Ebr. 10:24, 25) Aniaan bla Maselinin mɔ e dun mmua kɛnnin i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “N fali ajalɛ kɛ ń trán aɲia’m be kwlaa be bo. Yɛ kannzɛ bɔbɔ n sa ɲan’n, n mian min ɲin n tɛ kosan’m be su. I sɔ’n yoli maan e nin aniaan mun e afiɛn mantannin kpa.”

10. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ a tra aniaan nga be su Zoova kpa’n be janvuɛ-ɔ?

10 Tra aniaan nga be su Zoova kpa’n be janvuɛ. Sɛ a tra aniaan sɔ’m be janvuɛ’n, á ɲán su ye kaka. Kannzɛ bɔbɔ be kpɛn tra wɔ annzɛ ɔ kpɛn tra be’n, a kwla tra be janvuɛ. Yɛ kannzɛ be ninnge yolɛ wafa’n nin ɔ liɛ’n timan kun’n, a kwla tra be janvuɛ wie. Biblu’n se kɛ ngwlɛlɛ’n ti “be bɔ be ti w’a bo je’n be liɛ.” (Zɔb 12:12) Sanngɛ gbanflɛn nin talua’m be kusu be kwla kle be nga be ti kpɛnngbɛn’n be like wie. I wie yɛle Davidi nin Zonatan be liɛ’n. Zonatan i kpɛnngbɛn’n tra Davidi leleele. Ɔ nin i sɔ ngba’n be trali janvuɛ kpa. (1 Sam. 18:1) Asa ekun’n, blɛ kekle nun’n be suannin be wiengu bo. Ɔ maan be suli Zoova kpa titi. (1 Sam. 23:16-18) Aniaan bla kun suan Irina. I osufuɛ’m be suman Zoova. Ɔ seli kɛ: “Aniaan nga be o asɔnun’n nun’n, be kwla kaci kɛ e si nin e nin annzɛ e niaan kpakpa sa. Zoova kwla sin aniaan sɔ’m be lika uka e naan w’a yoman e kɛ e ngunmin yɛ e wo-ɔ.”

11. ?Sɛ e waan é trá janvuɛ’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

11 Janvuɛ tralɛ leman ba. I li be nga be sa ɲan’n yɛ ɔ ti kekle kpa be sa nun-ɔn. I wie yɛle aniaan bla kun m’ɔ suan Sara’n i liɛ’n. Ɔ sa ɲan, kpɛkun kɛ ɔ fali ajalɛ kɛ ɔ́ sú Zoova’n i osufuɛ’m be tɛnndɛnnin i ɲrun. Ɔ seli kɛ: “N wunnin i wlɛ kɛ ɔ fata kɛ n kplin su kɛ aniaan’m be uka min.” I yo, kɛ ɔ ko yo naan y’a kan e klun ndɛ y’a kle sran kun’n, ɔ timan pɔpɔ. Sanngɛ sɛ a mian ɔ ɲin yo sɔ’n, á kwlá ɲán janvuɛ. Kpɛkun ɔ janvuɛ sɔ’n kwla kaci kɛ ɔ niaan sa bɔbɔ. Ɔ janvuɛ’m be kunndɛ kɛ bé úka wɔ. Sanngɛ sɛ w’a kanman ɔ su sa’n i ndɛ w’a kleman be’n, be su kwlá ukaman wɔ.

12. ?Wafa sɛ yɛ jasin fɛ bolɛ’n kwla uka e naan y’a tra janvuɛ kpa-ɔ?

12 Sɛ e kunndɛ kɛ é trá janvuɛ’n, like kun mɔ e kwla yo’n yɛle kɛ maan e nin aniaan mun e bo jasin fɛ’n likawlɛ. Aniaan bla Karɔlu mɔ e dun mmua kɛnnin i ndɛ’n seli kɛ: “E nin aniaan bla wie mun e boli jasin fɛ’n likawlɛ. Yɛ e dili Ɲanmiɛn junman uflɛ wie mun likawlɛ. I sɔ’n ti’n e trali janvuɛ kpa. Kɛ afuɛ’m bé sín’n, Zoova sinnin aniaan sɔ’m be lika ukali min.” Kɛ e tra aniaan’m be janvuɛ’n e ɲan su ye kpa. Kɛ e sa sin bubu e’n, Zoova sin aniaan sɔ’m be lika wla e fanngan. I li kɛ ɔ yo e kɛ e ngunmin yɛ e wo’n yɛ be uka e kpa’n niɔn.—Nya. 17:17.

MAAN E YO NAAN E KWLAA E WUN E WUN FƐ ASƆNUN’N NUN

13. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e kwlakwla e yo-ɔ?

13 E kwlaa nga e wo asɔnun’n nun’n, ɔ fata kɛ e klo e wun yɛ e yo naan bo kun yolɛ’n tran e afiɛn titi. I liɛ’n ɔ su yoman sran fi kɛ i ngunmin yɛ ɔ wo-ɔ. (Zan 13:35) Like nga e yo’n nin ndɛ nga e kan’n, be kwla wla aniaan’m be fanngan kpa. Aniaan bla kun seli kɛ: “Kɛ n sili ndɛ nanwlɛ’n, aniaan’m be kacili kɛ min osufuɛ mun sa. Sɛ ɔ ti kɛ b’a ukaman min sa’n nn m’an kaciman Zoova i sufuɛ.” ?Wafa sɛ yɛ e kwla uka be nga ɔ yo be kɛ be ngunmin yɛ be wo’n naan b’a wun be wun fɛ asɔnun’n nun-ɔn?

14. ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a tra be kwlaa nga be o asɔnun’n nun’n be janvuɛ-ɔ?

14 Maan e tra be kwlaa nga be o asɔnun’n nun’n be janvuɛ. Maan e sɔ Biblu’n nun like suanfuɛ nga be ba aɲia’m be bo’n nin be nga b’a yo be batɛmun uflɛuflɛ’n be nun klanman. Asa ekun’n, sɛ aniaan kun fin asɔnun bo uflɛ nun naan ɔ ba e asɔnun liɛ’n nun’n, maan e sɔ i nun klanman wie. (Rɔm. 15:7) Sanngɛ nán e ka ngalɛ’n su. Maan e tra be janvuɛ yɛ e kle be kɛ be ndɛ lo e. Maan e nin be koko yalɛ naan e si sa ng’ɔ o be su’n. Sanngɛ i sɔ yolɛ’n nun’n, nán maan e usa be kosan wie m’ɔ kwla yo be kɛnsrɛn-ɔn. Sran wie’m be liɛ’n, kɛ ɔ ko yo naan b’a kan wafa nga be wun yo be’n i ndɛ b’a kle sran’n ɔ ti kekle. I sɔ’n ti’n, ɔ fataman kɛ e mian be fii kɛ be tɛ kosan nga e usa be’n be kwlaa be su. Kusu sɛ e usali be kosan naan be su tɛ su’n, maan e sie e su kpa be nuan bo. Sɛ e klo’n, e kwla usa be wafa nga be sili ndɛ nanwlɛ’n.

15. ?Wafa sɛ yɛ aniaan nga be ɲin w’a ti Ɲanmiɛn sulɛ nun’n be kwla uka aniaan mun-ɔn?

15 Kɛ aniaan nga be ɲin w’a ti Ɲanmiɛn sulɛ nun’n be kle aniaan’m be kɛ be ndɛ lo be’n, aniaan’m be su Ɲanmiɛn kpa. I li sɛ asɔnun kpɛnngbɛn mun yɛ be yo sɔ’n, yɛ aniaan’m be wun kpája be Ɲanmiɛn i sulɛ nun kpa’n niɔn. Be flɛ aniaan bla kun kɛ Melisa. I manmin yɛ ɔ ukɛli i naan w’a su Zoova-ɔ. Ɔ seli kɛ: “Kɛ afuɛ’m bé sín’n, aniaan bian wie’m be fali min kɛ be wa sa. Be kleli min kɛ min ndɛ lo be yɛ be ukali min kpa. Blɛ kwlaa nga n kunndɛ kɛ ń kán ndɛ ń klé sran’n, be sie be su min nuan bo. I sɔ’n yo min fɛ dan.” Be flɛ aniaan kun ekun kɛ Morisio. Kɛ aniaan ng’ɔ kle i Biblu’n nun like’n yacili jasin fɛ bolɛ’n, ɔ yoli i kɛ i ngunmin yɛ w’a ka sa. Ɔ seli kɛ: “Asɔnun kpɛnngbɛn’m be kleli min kɛ min ndɛ lo be. I sɔ’n ukali min kpa. Be nin min kokoli yalɛ kpɛ sunman. Be nin min boli jasin fɛ’n likawlɛ. Kɛ be ngunmin bé súan Biblu’n nun like’n ninnge kpakpa nga be wunnin be’n, be bo su kle min. Asa ekun’n, be yia min kɛ e ko yiyi e ɲin su likawlɛ.” Kɛ é sé yɛ’n, Melisa nin Morisio be di junman Betɛli lɔ.

?A si aniaan kun mɔ sɛ a nin i be yo ninnge wie mun likawlɛ’n, ɔ́ yó i fɛ-ɔ? (An nian ndɛ kpɔlɛ 16-19 be nun.) *

16-17. ?Ninnge trele benin wie mun yɛ e kwla yo fa uka aniaan mun-ɔn?

16 Maan e yo ninnge trele wie mun e fa uka aniaan mun. (Gal. 6:10) Be flɛ aniaan bian kun kɛ Leo. Ɔ yoli ngaliɛ difuɛ nvle kun nun mmua kpa. I sɔ’n ti’n, ɔ tɛmɛn i osufuɛ’m be wun. Ɔ seli kɛ: “Cɛn kun’n, kɛ ń fá min loto’n ń kɔ́ lika’n, n yoli asidan. Sanngɛ n yoli blɛblɛ lele n juli awlo lɔ. Nanwlɛ, min wla boli min wun dan. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, aniaan kun nin i yi be yiali min be awlo lɔ kɛ e ko wla asa. Min wla kpɛnman like trele nga e dili’n su. Sanngɛ min wla te kpɛn su kɛ be sieli be su min nuan bo kpa. Ɔ maan i agualiɛ su’n, min wla guali ase.” Ndɛ sɔ’n kle kɛ kannzɛ e bu i kɛ like nga e yo fa ti aniaan’m be wun ɲanman nun’n ti kaan’n, sanngɛ sɛ e yo i blɛ ng’ɔ ti su’n i nun’n, bé ɲán su ye kpa.

17 E kwlakwla e klo akpasua kun aɲia mun nin nvle kun aɲia mun ɔ nin aɲia dandan uflɛ wie mun ekun be bo tranlɛ. Afin blɛ sɔ’n nun’n, e nin aniaan mun e koko aɲia’n i bo ndɛ’m be su yalɛ. Kpɛkun e nin be yo ninnge uflɛ wie mun ekun. Sanngɛ aniaan bla Karɔlu mɔ e dun mmua kɛnnin i ndɛ’n seli kɛ: “Kɛ e kɔ akpasua kun aɲia mun nin nvle kun aɲia’m be bo’n, ɔ yo min kɛ min ngunmin yɛ n wo sa. Aniaan’m be sɔnnin sɔ sanngɛ be trantran awloboawlobo.” Aniaan wie’m be liɛ’n, kɛ be wun annzɛ be yi ko wu’n nvle kun aɲia annzɛ akpasua kun aɲia klikli nga bé wá yó’n, i bo tranlɛ ti kekle man be. ?A si aniaan kun mɔ sa nga e kannin be ndɛ icra’n lɛ’n be nun wie o i su-ɔ? Sɛ ɔ ti sɔ’n, kɛ a nin ɔ awlobofuɛ mun amún kɔ́ aɲia dandan’m be bo’n, amun yiɛ i naan amun wɔ likawlɛ.

18. ?Wafa sɛ yɛ e kwla nanti ndɛ ng’ɔ o 2 Korɛntifuɛ Mun 6:11-13 nun’n su-ɔ?

18 Maan e nin aniaan mun e yo ninnge wie mun likawlɛ. Kɛ é kó yíyí e ɲin su’n, maan e yia aniaan fanunfanun. I li be nga ɔ yo be kɛ be ngunmin yɛ be wo’n yɛ ɔ fata kɛ e yia be kpa’n niɔn. Afin e kunndɛ kɛ é klé be kɛ ‘e klo be kpa.’ (An kanngan 2 Korɛntifuɛ Mun 6:11-13 nun.) Aniaan bla Melisa mɔ e kɛnnin i ndɛ’n seli kɛ: “Ɔ ju wie’n, aniaan’m be yia e be awlo lɔ kɛ e nin be e ko yiyi e ɲin su. Wie liɛ’n e nin be tu ajalɛ kan. I kwlaa sɔ’n yo e fɛ kpa.” ?A si aniaan kun mɔ a kwla yo sɔ i lika-ɔ?

19. ?Blɛ benin nun yɛ sɛ e nin aniaan mun e yo ninnge wie mun likawlɛ’n, i sɔ’n kwla yo be ye kpa-ɔ?

19 Blɛ wie nun’n kɛ e fa e wun mantan aniaan mun’n, i sɔ’n yo be fɛ kpa. I wie yɛle blɛ mɔ sran’m bé dí be cɛn mun’n. Afin blɛ sɔ’n nun’n, kɛ aniaan mun nin be nga be suman Zoova’n be wo’n, i sɔ’n kle be yalɛ. Aniaan wie’m be liɛ’n kɛ cɛn nga be sran kpa wie wuli’n ko ju’n, be wla bo be wun dan. Sɛ blɛ sɔ’n nun’n e nin aniaan sɔ mun e yo ninnge wie mun likawlɛ’n, é klé kɛ be ndɛ lo e kpa.—Fp. 2:20.

20. ?Sɛ ɔ yo e kɛ e ngunmin yɛ e wo’n, wafa sɛ yɛ ndɛ ng’ɔ o Matie 12:48-50 nun’n kwla uka e-ɔ?

20 Be diman sa nga ti yɛ ɔ ju wie’n ɔ yo e kɛ e ngunmin yɛ e wo’n be yalɛ. Ɔ nin i sɔ ngba’n, ɔ fataman kɛ e wla fi su kɛ Zoova wun wafa nga e wun yo e blɛ sɔ’n nun’n i wlɛ. Ɔ kwla sin aniaan’m be lika uka e. (An kanngan Matie 12:48-50 nun.) E kusu maan e uka aniaan mun. I liɛ’n é klé Zoova kɛ e si ye. Kannzɛ sa wie ti’n ɔ yo e kɛ e ngunmin yɛ e wo’n, sanngɛ nán e wla fi su kɛ Zoova nin e o nun titi.

JUE 46 Zoova, nja kwla

^ ndɛ kpɔlɛ 5 ?Ɔ ju wie’n, ɔ yo wɔ kɛ ɔ ngunmin yɛ a wo-ɔ? Sɛ ɔ ti sɔ’n, nán ɔ wla fi su kɛ Zoova wun wafa nga ɔ wun yo wɔ’n i wlɛ naan ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ úka wɔ. Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán like nga aniaan nga be bu i kɛ be ngunmin yɛ be wo’n be kwla yo naan b’a wun be wun fɛ’n i ndɛ. Kpɛkun é wá kán like nga e kwla yo naan y’a uka aniaan sɔ mun’n i ndɛ wie.

^ ndɛ kpɔlɛ 5 E kacili sran wie’m be dunman’n.

^ ndɛ kpɔlɛ 60 FOTO’M BE SU NDƐ’N: Aniaan kun mɔ i yi’n wuli’n su tie Biblu’n nin like suanlɛ fluwa mɔ be kanngannin be nun’n.

^ ndɛ kpɔlɛ 62 FOTO’M BE SU NDƐ’N: Aniaan bian kun nin i wa bla kan’n b’a ɔ aniaan oke kun i osu nianlɛ. Kɛ bé kɔ́’n, be fali like kan ko mɛnnin i. I lɛ nun’n, be yili be klun ufue’n i nglo aniaan’n lika.