Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

Be nga be di junman fluwa yiwlɛ lɔ’n, be jinjin be mannzin’m be wun lɛ.

1922: I afuɛ ya kun yɛ

1922: I afuɛ ya kun yɛ

AFUƐ 1922 nun Biblu’n nun ndɛ mma’n taka 1 Korɛntifuɛ Mun 15:57 su. Ɔ se kɛ: ‘Ɲanmiɛn maan Klisi Zezi dunman nun’n e le kwlalɛ.’ Biblu’n nun ndɛ mma sɔ’n ukali Zoova i Lalofuɛ mɔ laa be flɛ be kɛ Biblu’n nun Like Suanfuɛ mun’n, naan b’a wun i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn su mɔ be lafi’n ɔ su kaman ngbɛn. Afuɛ sɔ’n nun’n, Zoova yrali jasin bofuɛ sɔ’m be su. I wie yɛle kɛ be boli be fluwa’m be yilɛ bo, yɛ be boli Ɲanmiɛn Sielɛ jasin fɛ’n aladio nun. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, afuɛ kunngba sɔ’n nun, Zoova yrɛli i sufuɛ’m be su ekun. Yɛle kɛ be yoli aɲia dan kun Sedaa Puɛnti lɔ. Lika sɔ’n wo Etazinin lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Oyo’n su lɔ. Lele nin andɛ’n, aɲia sɔ’n ɔ te ɲan ta Zoova i anuannzɛ’n su.

“AJALƐ KPA KUN-ƆN”

Kɛ jasin bofuɛ’m be wa sɔnnin’n, e sa wa miannin fluwa kpanngban wun. Afin ɔ fata kɛ e ɲan fluwa kaka naan b’a kwla fa bo jasin fɛ’n. Aniaan nga be o Betɛli ng’ɔ o Bluklinin lɔ’n nun’n be yi periodiki mun, sanngɛ susute kun i mannzin mun yɛ be fa yi fluwa sɔ mun-ɔn. Blɛ wie nun’n, b’a kwlá ɲanman fluwa’m be kun. I sɔ’n dili anglo kpanngban, yɛ ɔ kleli jasin bofuɛ’m be yalɛ. Ɔ maan aniaan bian Ritɛɛfɔdu usali aniaan bian Robɛɛ Maatɛn m’ɔ nian fluwa yilɛ junman’n su’n, sɛ be bɔbɔ be kwla ɲan be fluwa yilɛ mannzin liɛ-o.

Fluwa yiwlɛ ng’ɔ o Kɔnkɔdu Sitriti 18 m’ɔ o Bluklinin lɔ’n.

Aniaan bian Maatɛn seli kɛ: “Ajalɛ kpa kun-ɔn. Afin e bɔbɔ é wá ɲán e fluwa yilɛ ninnge mun ɔ nin e fluwa yilɛ sua.” Aniaan’m be ɲannin lika kun Bluklinin lɔ lika nga flɛ i kɛ Kɔnkɔdu Sitriti 18 i nun lɔ. Yɛ be fali fluwa yilɛ ninnge’m be siesieli nun.

Sanngɛ ajalɛ sɔ mɔ e fali’n w’a yoman sran ngba fɛ. Susute nga e fa be mannzin mun e yi e fluwa mun’n, i su kpɛn’n ɔ wa niannin e lika’n. Kpɛkun ɔ seli kɛ: “Amun le fluwa yilɛ mannzin kpakpa mun. Sanngɛ amun leman sran m’ɔ si mannzin sɔ’m be nun junman di-ɔ. Ɔ maan wa nin anglo nsiɛn’n, be kwlaa bé sáci.”

Aniaan bian Maatɛn tɛli i su kɛ: “Ɔ ndɛ yo fɛ. Sanngɛ e si kɛ Zoova wá úka e.” Ndɛ nga aniaan bian Maatɛn kannin’n ti su. Afin kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, cɛn ba kun nun’n e mannzin’m be yi fluwa 2.000.

Tannin ng’ɔ sende nglo cenje’n su lɔ’n.

E BOLI JASIN FƐ’N ALADIO NUN E KLELI SRAN AKPI KANNGBAN

Nán fluwa’m be ngunmin yɛ Zoova i sufuɛ’m be yili-ɔ, be boli jasin fɛ’n aladio nun wie. Afuɛ 1922, Fevrie i le 26 m’ɔ ti Mɔnnɛn cɛn’n i nnɔsua nun’n, aniaan bian Ritɛɛfɔdu ijɔli aladio nun. Kpɛ klikli ng’ɔ́ ijɔ́ aladio nun’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Ndɛ ng’ɔ yiyili nun’n yɛ: “Sran miliɔn kpanngban mɔ be o nguan nun andɛ’n be su wuman le.” Ɔ ijɔli Lɔsu Anzelɛsi lɔ aladio nga be flɛ i kɛ KOG nun. Lɔsu Anzelɛsi’n wo Etazinin lɔ lika nga be flɛ i kɛ Kalifɔɔnin’n su lɔ.

Sran kɔe 25.000 be tieli ndɛ sɔ’n aladio nun. Sran sɔ’m be nun wie’m be klɛli aniaan bian Ritɛɛfɔdu i fluwa be yoli i mo. Fluwa sɔ’m be nun kun fin bian kun mɔ be flɛ i kɛ Wiliaa Asifɔdu’n. Ɔ tran Kalifɔɔnin lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Santa Ana su lɔ. Ɔ yoli aniaan bian Ritɛɛfɔdu i mo. Ɔ seli i kɛ: “Ɔ ndɛ’n yoli fɛ dan!” Ɔ kan guali su kɛ: “E awlo wa’n sran nsan be kpinndinman. Ɔ maan sɛ ɔ ti kɛ a ijɔli nzra nun e wun koko wa bɔbɔ’n, nn e su kwlá kɔman lɔ. Sanngɛ kɛ m’ɔ ti aladio nun’n ti’n e kwla tieli ndɛ sɔ’n wie.”

Kɛ aniaan bian Ritɛɛfɔdu ijɔli nzra nun aladio nun’n, lemɔcuɛ nga be suli i su’n be nun’n, be wa ijɔli nzra nun aladio nun ekun. Be yoli i sɔ kpɛ sunman. Sasafuɛ Tranwlɛ’n seli kɛ lele nin kɛ afuɛ 1922 fá wíe’n be nga be tieli nzra nun ijɔlɛ sɔ mun aladio nun’n, be kwla ju sran 300.000.

Biblu’n nun Like Suanfuɛ’m be wunnin kɛ aladio nun nzra nun ijɔlɛ’n yo sran’m be fɛ. I sɔ’n ti’n be fali ajalɛ kɛ bé kplán be aladio sua liɛ. Be ɲannin lika kun Sitatɛnin Isilandi lɔ. Lika sɔ’n wo Betɛli ng’ɔ o Bluklinin lɔ’n i wun koko lɛ. Be flɛli aladio sɔ’n kɛ WBBR. Afuɛ nga be wa suli i su’n be nun’n, Biblu’n nun Like Suanfuɛ’m be boli Ɲanmiɛn Sielɛ jasin fɛ’n aladio sɔ’n nun kpa. Ɔ maan jasin fɛ’n wa truli.

“ADV”

Afuɛ 1922, Zuɛn 15 Sasafuɛ Tranwlɛ’n, Angle nun liɛ’n seli kɛ bé wá yó aɲia dan kun Sɛptanblu i le 5 su lele i le 13 su. Bé yó aɲia sɔ’n Sedaa Puɛnti lɔ. Lika sɔ’n wo klɔ nga be flɛ i kɛ Oyo’n i su lɔ. Kɛ Biblu’n nun Like Suanfuɛ’m bé kɔ́ Sedaa Puɛnti lɔ’n, be wun blibli be.

Aɲia’n i su fitilɛ’n nun’n, aniaan bian Ritɛɛfɔdu seli kɛ: “É lá Zoova i ase. Afin e si kɛ ɔ́ wá yrá aɲia nga su dan, yɛ ɔ́ wá yó maan jasin fɛ’n ɔ́ trú trá laa’n.” Be nga be ijɔli nzra nun aɲia sɔ’n i bo’n, be kwlaa be wlali aniaan’m be fanngan kɛ be bo jasin fɛ’n.

Be nga be trannin aɲia nga be yoli i Sedaa Puɛnti lɔ afuɛ 1922 nun’n i bo’n.

Sɛptanblu i le 8 su’n, m’ɔ ti Ya cɛn’n, sran kɔe 8.000 nga be trannin aɲia’n i bo’n be wun blibli be kɛ bé tie aniaan bian Ritɛɛfɔdu i nzra nun ijɔlɛ’n. Afin be se be wun kɛ ɔ́ wá tú “ADV” nga be klɛli i sran’m be yialɛ fluwa’n su’n i bo. Kɛ sran’m bé trántrán ase’n, be nun wie’m be sieli i nzɔliɛ kɛ tannin kun mɔ be ɲɔnɲɔnnin i’n ɔ sende nglo cenje su lɔ. Aniaan bian kun mɔ be flɛ i kɛ Aatii Klaɔsu’n ɔ trannin aɲia sɔ’n i bo wie. Ɔ fin Oklaoma lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Tulisa’n su. Oklaoma ti Etazinin lɔ nvle kun. Aniaan sɔ’n kunndɛli lika kun mɔ sɛ ɔ tran lɛ’n, ɔ kwla ti ndɛ’n i kpa’n. Afin blɛ sɔ’n nun’n nn miklo nin opalɛɛ be nin-a juman su.

“E sie e su ndɛ’n i bo kpa.”

Kɛ aniaan bian Ritɛɛfɔdu wá íjɔ nzra nun’n, aniaan ng’ɔ siesie aɲia’n seli kɛ, kɛ ɔ ko yo naan sran’m b’a kleman aniaan’n i yalɛ’n, kɛ ɔ́ wá bó ijɔlɛ bo’n, be su manman sran fi i atin kɛ ɔ wlu aɲia yowlɛ lɔ kun. Nglɛmun nun dɔ 9:30 su’n, aniaan bian Ritɛɛfɔdu boli i ijɔlɛ’n i bo. Ɔ boli i bo nin ndɛ nga Zezi kannin m’ɔ o Matie 4:17 nun’n su. Ɔ seli kɛ: “Ɲanmiɛn su lɔ Famiɛn Diwlɛ’n w’a mantan koko.” Kɛ ɔ́ kán wafa nga sran’m be kwla ti Ɲanmiɛn su lɔ Famiɛn Diwlɛ sɔ’n i su ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Zezi bɔbɔ seli kɛ blɛ m’ɔ o lɛ’n nun’n, ɔ́ wá kpá i sran mun. Ɔ́ wá kpá be nga be su Ɲanmiɛn kpa’n.”

Aniaan bian Klaɔsu m’ɔ ti aɲia yowlɛ dan’n nun lɔ’n, ɔ seli kɛ: “E sie e su kpa ndɛ’n i bo.” Sanngɛ aniaan bian Klaɔsu ti lɛ kpɛkun ɔ wunmɛn i wun fɛ. Yɛ ɔ fata kɛ ɔ fite. Kannzɛ bɔbɔ ɔ si kɛ sɛ ɔ fite’n ɔ su kwlá wluman lɔ kun’n, sanngɛ ɔ fiteli.

Kɛ aniaan bian Klaɔsu fiteli’n, w’a cɛman, ɔ wa wunnin i wun fɛ ekun. Ɔ seli kɛ kɛ ɔ́ nánti kɔ́ aɲia yowlɛ’n i wun lɔ’n, ɔ tili ndɛ bolɛ kekle kpa. Ɔ maan i wun bliblili i dan kpa! Ɔ seli i wun kɛ sɛ ɔ kwla fu sua’n i ti su nglo lɔ’n, ɔ́ yó sɔ. I liɛ’n, ɔ́ kwlá tí ndɛ’n i onga’n. Blɛ sɔ’n nun’n, nn aniaan bian Klaɔsu le afuɛ 23. Ɔ maan ɔ fuli sua’n i ti su nglo lɔ. Yɛ ɔ wunnin kɛ fenɛtri’m be ti tiketikewa. Kɛ ɔ́ mántan be lɔ’n, ɔ seli kɛ: “Be ti ndɛ’n i kpa wa.”

Sanngɛ nán Aatii i kunngba yɛ ɔ o sua’n i ti su nglo lɔ-ɔ. I janvuɛ wie’m be o lɔ wie. Be nun kun suan Flanki Jɔnunsɔnun. Ɔ ɔli Aatii i wun lɔ, kpɛkun ɔ usɛli i kɛ: “?A le kue kaan kun?”

Aatii tɛli i su kɛ: “Ɛɛn.”

Flanki seli kɛ: “Srɛlɛ nga e srɛli Ɲanmiɛn’n, wɔ yɛ a ti i su tɛlɛ’n niɔn.” ?A wun tannin ɲɔnɲɔnwa nga? Ɔ ti nzɔliɛ like kun yɛ be sendeli i nglo-ɔ. Sie ɔ su kpa Jɔlɛ Difuɛ’n a i nuan bo. Sɛ a ti i kɛ: ‘Amun bo i jɔ, amun bo i jɔ,’ kpɛkpɛ ɲanman nnan nga’m be nun.”

Ɔ maan Aatii nin i sa nun kue’n ɔ su minndɛ blɛ m’ɔ fata kɛ be kpɛ ɲanman’m be nun’n. W’a cɛman aniaan bian Ritɛɛfɔdu juli i ijɔlɛ’n i bue cinnjin’n su. Juejue su aniaan bian Ritɛɛfɔdu kpannin kekle kpa seli kɛ: “Maan amun lafi e Min’n su yɛ amun yo i lalofuɛ kpa. Nán amun kan amun sa ase, amun mian amun ɲin lele maan Babilɔnin Klɔ Dan’n nunnun mlɔnmlɔnmlɔn. Maan amun bo jasin fɛ’n lika kwlaa nun. Ɔ fata kɛ mɛn’n nunfuɛ’m be si kɛ Zoova yɛ ɔ ti Ɲanmiɛn’n niɔn. Yɛ Zezi Klisi ti famiɛn’m be Famiɛn ɔ nin miɛn’m be Miɛn. Andɛ cɛn liɛ’n, ɔ ti i liɛ ngunmin kun. Famiɛn’n w’a bo i sielɛ’n i bo! Amun yɛ amun ti i Sielɛ’n i jɔ bofuɛ-ɔ. Ɔ maan amun bo i jɔ, amun bo i jɔ, amun bo Famiɛn’n ɔ nin i Sielɛ’n be jɔ!”

Aatii seli kɛ ɔ nin aniaan onga’m be kpɛli ɲanman’m be nun, kpɛkun tannin mɔ be ɲɔnɲɔnnin i’n i nun ɲannjili blɛblɛblɛ. Ɔ maan “ADV” nga be klɛli i sran’m be yialɛ fluwa’n su’n, i bo tulɛ’n wo tannin sɔ’n su. Be klɛli su kɛ: “Amun bo Famiɛn’n ɔ nin i Sielɛ’n be jɔ.”

“JUNMAN KUN M’Ɔ LEMAN WUNSU’N”

Aɲia dan nga be yoli i Sedaa Puɛnti lɔ’n, ɔ ukali aniaan mun naan be ɲin w’a tran Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n i bolɛ’n su. Be nga be kunndɛ kɛ bé dí junman sɔ’n wie’n, be tuli be klun be dili. Atin bofuɛ kun (laa’n be flɛ be kɛ Kɔlupɔɔtɛɛ) m’ɔ fin Etazinin lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Oklaoma su lɔ’n seli kɛ: “Kan e dili atin bolɛ junman lɔ’n, be yi saabɔn lɔ yɛ lɔ yalɛ’n ti dan.” Aniaan bian’n seli kɛ, kɛ sran’m be ti fluwa nga be flɛ i kɛ L’Âge d’Or (andɛ’n be flɛ i kɛ An Tinnge!) i nun ndɛ’n “be sun.” Ɔ seli ekun kɛ: “Kɛ e wun kɛ e kwla fɔnvɔ be’n, i sɔ’n yo e fɛ kpa.”

Biblu’n nun Like Suanfuɛ’m be wunnin kɛ ndɛ nga Zezi kannin m’ɔ o Liki 10:2 nun’n ti cinnjin kpa. Ndɛ mma sɔ’n se kɛ: “Fie’n i su ninnge’m be kpɛlɛ junman’n ti dan. Sanngɛ junman difuɛ’m b’a sɔnman.” Ɔ maan kɛ afuɛ nuan’n fá yía’n be fuali kpa kɛ bé bó Ɲanmiɛn Sielɛ jasin fɛ’n lika kwlaa.

a Ɔ ju wie’n, be flɛ aniaan bian Ritɛɛfɔdu kɛ “Jɔlɛ Difuɛ.” Afin blɛ wie nun’n, ɔ yoli jɔlɛ difuɛ Etazinin lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Misuri’n i su lɔ.