1. ?Ngue ti yɛ sɛ e wun i wlɛ kɛ e “mian Ɲanmiɛn wun’n,” é dí aklunjɔɛ-ɔ?

 SRAN ng’ɔ di aklunjɔɛ’n i kpafuɛ’n, i aklunjɔɛ liɛ’n timan le nɲɔn kun like. Ɔ di aklunjɔɛ titi. ?Ngue ti yɛ e se sɔ-ɔ? Afin i nun mɔ Zezi kán ndɛ oka’n su lɔ’n, ɔ seli kɛ: “Be nga be wun i wlɛ kɛ be mian Ɲanmiɛn wun’n be liɛ su ti ye.” (Mat. 5:3) Zezi si kɛ sran’m be kunndɛ kpa kɛ bé sí Ɲanmiɛn Kpli Zoova m’ɔ ti be Yifuɛ’n naan bé sú i. Kɛ sran kun yo sɔ’n, ɔ kle kɛ “ɔ mian Ɲanmiɛn wun.” Kɛ mɔ Zoova ti “Ɲanmiɛn m’ɔ di aklunjɔɛ’n” ti’n, be nga be su i’n be kwla di aklunjɔɛ wie.—1 Tim. 1:11.

2-3. (1) ?Kɛ nga Zezi fa kannin’n sa’n, wan mun yɛ be kwla di aklunjɔɛ ekun-ɔn? (2) ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn? (3) ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e kan ninnge sɔ’m be ndɛ-ɔ?

² ?Sɛ sa fi nunman e su’n yɛ e kwla di aklunjɔɛ-ɔ? Cɛcɛ. I nun mɔ Zezi kán ndɛ oka’n su lɔ’n, ɔ kannin ndɛ kun m’ɔ kwla bo e nuan-ɔn. Ɔ seli kɛ “be nga be o awlabɔɛ nun’n,” be kwla di aklunjɔɛ. Yɛle kɛ be nga sa tɛ wie mɔ be yoli ti’n be akunndan bu be fɔ’n, annzɛ be nga sa kekle wie o be su’n, be kwla di aklunjɔɛ. Asa’n, ɔ seli ekun kɛ ‘be nga be kle be yalɛ sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n ti’n,’ annzɛ be nga Klisifuɛ mɔ be ti’n ti’n ‘be kpɛ be nzowa’n’ be kwla di aklunjɔɛ wie. (Mat. 5:4, 10, 11) ?Sanngɛ sɛ sa sɔ’m be o sran kun su’n, ɔ kwla di aklunjɔɛ sakpa?

³ Zezi w’a seman kɛ sɛ sa fi nunman sran kun su’n yɛ ɔ kwla di aklunjɔɛ-ɔ. Sanngɛ ɔ seli kɛ sɛ sran kun wun i wlɛ kɛ ɔ mian Ɲanmiɛn wun naan ɔ fɛ i wun mantan Ɲanmiɛn’n yɛ ɔ kwla di aklunjɔɛ’n i kpafuɛ’n niɔn. (Zak. 4:8) ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo i sɔ liɛ’n niɔn? Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán ninnge nsan m’ɔ fata kɛ e yo be naan y’a di aklunjɔɛ’n i kpafuɛ’n be ndɛ.

4. ?Like klikli ng’ɔ fata kɛ e yo naan y’a di aklunjɔɛ’n i kpafuɛ’n yɛle benin? (Jue Mun 1:1-3)

⁴ LIKE 1: Sɛ e waan é dí aklunjɔɛ’n i kpafuɛ’n, ɔ fata kɛ e kanngan Biblu’n nun yɛ e suan nun like. Kɛ ɔ ko yo naan sran mun nin nnɛn’m b’a kwla ka nguan nun’n, ɔ fata kɛ be di like. Sanngɛ sran’m be ngunmin yɛ be kwla kanngan Biblu’n nun yɛ be suan nun like-ɔ. Yɛ ɔ fata kɛ be yo sɔ titi. Zezi seli kɛ: “Nán aliɛ ngunmin yɛ ɔ kwla yo maan sran tran nguan nun-ɔn, sanngɛ ndɛ kwlaa ng’ɔ fin Zoova nuan fite’n niɔn.” (Mat. 4:4) I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e kanngan Biblu’n nun cɛn kwlakwla. Nán e kpɛ i sɔ yolɛ’n nun cɛn. Jue tofuɛ kun seli kɛ: ‘Sran nga i like liɛ ng’ɔ klo i’n yɛle Zoova i mmla’n, m’ɔ kɛn i nɛn’n i ase kɛnngɛn i mmla’n nun wia nun nin kɔnguɛ’n, i liɛ su ti ye.’—An kanngan Jue Mun 1:1-3 nun.

5-6. (1) ?Ndɛ benin wie mun yɛ be o Biblu’n nun-ɔn? (2) ?Wafa sɛ yɛ Biblu’n nun kannganlɛ’n kwla uka e-ɔ?

⁵ Kɛ mɔ Zoova klo e ti’n, ɔ kannin like ng’ɔ fata kɛ e yo naan y’a di aklunjɔɛ’n i ndɛ Biblu’n nun. Ɔ kannin like nga ti yɛ ɔ yili e’n i ndɛ. Asa’n, ɔ kannin like ng’ɔ fata kɛ e yo naan y’a fa e wun y’a mɛntɛn i’n, ɔ nin like nga e kwla yo naan w’a yaci e sa tɛ mun w’a cɛ e’n, be ndɛ wie. Kpɛkun ɔ kannin like ng’ɔ́ wá yó mán klɔ sran mun naan be liɛ w’a yo ye’n i ndɛ. (Zer. 29:11) Kɛ e suan Biblu’n nun like mɔ e si ndɛ sɔ mun’n, e klun jɔ!

⁶ E si kɛ afɔtuɛ kpakpa’m be o Biblu’n nun m’ɔ kwla uka e aliɛ ba kwlaa nun-ɔn. Sɛ e nanti afɔtuɛ sɔ’m be su’n, é kwlá dí  aklunjɔɛ. Kannzɛ sa nga be o e su’n be ti’n e sa sin bubu e’n, sanngɛ maan e fa blɛ e kanngan Zoova i nuan Ndɛ’n nun yɛ e bu su akunndan. Zezi seli kɛ: “Be nga be ti Ɲanmiɛn i ndɛ’n mɔ be fa su’n, be liɛ su ti ye!”—Lik. 11:28.

7. ?Kɛ é kánngan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n, é yó sɛ naan y’a ɲan su ye?

⁷ Kɛ e kanngan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n, maan e fa blɛ e bu su akunndan kpa. Maan e fa sunnzun ase kun e yiyi nun. Wienun-ɔn, sran kun w’a tɔn aliɛ kun mɔ e klo i kpa’n w’a man e. Sanngɛ atrɛkpa’n kɛ mɔ e leman blɛ’n annzɛ e akunndan’n wo like uflɛ su’n ti’n, e di aliɛ’n i ndɛndɛ. Kɛ e wie aliɛ’n i di’n, e wun i wlɛ kɛ e dili aliɛ’n i ndɛndɛ dan naan sɛ ɔ ti kɛ e fali blɛ e dili aliɛ sɔ’n sa’n, nn e wunnin i fɛ’n kpa. Atrɛkpa’n, kɛ amún kánngan Biblu’n nun’n, sa sɔ’n w’a ju amun su wie le. Ɔ maan amun a kwlá faman amun ɲin b’a siemɛn i i nun ndɛ’n su kpa. I sɔ’n ti’n, maan e fa blɛ e kanngan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun kpa. Maan e bu sa nga be su kɛn i ndɛ’n, nin ninnge’m be tɛlɛ’n, nin sran’m be nɛn’n, be akunndan. Yɛ e bu ndɛ nga e su kanngan’n i su akunndan wie. Sɛ e yo sɔ’n, é dí aklunjɔɛ.

8. ?Ngue junman yɛ ‘junman difuɛ nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n’ ɔ di-ɔ? (An nian ndɛ ng’ɔ o ja ngua lɔ’n nun wie.)

⁸ Zezi kpali “junman difuɛ nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ” naan Ɲanmiɛn sulɛ nun’n ɔ mɛn i sran’m be aliɛ blɛ ng’ɔ nin i fata’n nun. Junman difuɛ sɔ’n ɔ di i junman’n i kpa. Afin sɛ é kwlá sé’n ɔ ta e kpa, e mianman aliɛ wun. b (Mat. 24:45) Ninnge nga be fa tɔn aliɛ sɔ’n be nun cinnjin kpafuɛ’n yɛle Ɲanmiɛn Ndɛ’n. (1 Tes. 2:13) Aliɛ sɔ’n uka e naan y’a si akunndan nga Zoova bu i ninnge wie’m be su’n. I sɔ’n ti yɛ e kanngan Sasafuɛ Tranwlɛ’n nin An Tinnge! ɔ nin ndɛ wie mɔ be o jw.org su’n, be nun’n niɔn. Asa’n, ka naan y’a wɔ lemɔcuɛ afiɛn aɲia’n nin Fue annzɛ Mɔnnɛn cɛn aɲia’n be bo’n, e siesie e wun kpa. E nian JW televiziɔn ng’ɔ fite anglo kwlaa nun’n. Sɛ e kanngan Biblu’n nun naan e suan nun like titi’n, é kwlá yó like nɲɔn su ng’ɔ fata kɛ e yo naan y’a di aklunjɔɛ’n i kpafuɛ’n.

9. ?Like nɲɔn su ng’ɔ fata kɛ e yo naan y’a di aklunjɔɛ’n i kpafuɛ’n yɛle benin?

⁹ LIKE 2: Sɛ e waan é dí aklunjɔɛ’n i kpafuɛ’n, ɔ fata kɛ e nanti Zoova i mmla’m be su. Jue tofuɛ kun seli kɛ: “Be kwlaa nga be sro Zoova’n, mɔ be nanti i atin’m be su’n, be liɛ su ti ye.” (Jue. 128:1) Sran ng’ɔ sro Zoova’n, i ɲin yi Zoova dan, yɛ ɔ yoman like ng’ɔ jɔmɛn i klun’n. (Ɲan. 16:6) I sɔ’n ti’n, e mian e ɲin e yo like ng’ɔ ti kpa Zoova ɲrun mɔ Biblu’n kɛn i ndɛ’n. Yɛ like nga i ɲrun’n ɔ timan kpa’n, e yoman. (2 Kor. 7:1) Ɔ maan, sɛ e yo like nga Zoova klo i’n naan e kpalo like ng’ɔ klomɛn i’n, é dí aklunjɔɛ kpa.—Jue. 37:27; 97:10; Rɔm. 12:9.

10. ?Kɛ nga Rɔmunfuɛ Mun 12:2 fa kan’n sa’n, ajalɛ benin yɛ ɔ fata kɛ e bɔbɔ e fa?

¹⁰ An kanngan Rɔmunfuɛ Mun 12:2 nun. Sran kun kwla wun i wlɛ kɛ Zoova yɛ ɔ le atin kle like ng’ɔ ti kpa’n nin ng’ɔ ti tɛ’n niɔn. Sanngɛ ɔ fata kɛ ɔ fa ajalɛ kɛ ɔ́ nánti Ɲanmiɛn i mmla’m be su wie. I wie yɛle kɛ sran kun kwla wun i wlɛ kɛ awa le atin kpɛ loto nun cisanlɛ’n i su mmla. Sanngɛ i bɔbɔ kwla fa ajalɛ kɛ ɔ nantiman mmla sɔ’m be su. Ɔ maan kɛ ɔ́ císan loto nun’n, ɔ kɔ ndɛndɛ kpa tra nga awa kleli’n. Ndɛ sɔ’n kle kɛ e ayeliɛ’n nun yɛ e kwla kle kɛ Zoova i mmla’m be ti kpa man e-ɔ. (Ɲan. 12:28) Davidi wunnin i wlɛ kɛ Zoova  i mmla’m be ti kpa. I sɔ’n ti’n, ɔ seli Zoova kɛ: “A yo maan n si nguan’n i atin’n. Lika nga a o lɛ’n, aklunjɔɛ’n ti dan. Aklunjɔɛ o ɔ sa fama su tititi.”—Jue. 16:11.

11-12. (1) ?Kɛ e akunndan’n sanngan annzɛ e sa sin bubu e’n, ngue nun yɛ ɔ fata kɛ e nian e wun su kpa-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ ndɛ ng’ɔ o Filipufuɛ Mun 4:8 nun’n kwla uka e naan y’a kpa ninnge nga e fa yiyi e ɲin e su’n be nun-ɔn?

¹¹ Kɛ e akunndan’n sanngan annzɛ e sa sin bubu e’n, e kunndɛ kɛ é yó ninnge mun naan e yaci e su sa’m be akunndan bulɛ. I sɔ’n yolɛ kusu timan tɛ. Sanngɛ ɔ fata kɛ e nian e wun su naan y’a yoman ninnge wie mɔ Zoova kloman be’n.—Efɛ. 5:10-12, 15-17.

¹² Kɛ akoto Pɔlu klɛ́ Klisifuɛ nga be o Filipu lɔ’n be fluwa’n, ɔ seli be kɛ be bu ‘like kwlaa ng’ɔ ti su’n nin like kwlaa ng’ɔ ti sanwun’n, ɔ nin like kwlaa ng’ɔ nin klolɛ fata’n, be akunndan titi.’ (An kanngan Filipufuɛ Mun 4:8 nun.) Pɔlu w’a kanman e ɲin su yiyilɛ’n i ndɛ trele. Sanngɛ ndɛ ng’ɔ kannin’n kwla uka e naan y’a bu ninnge nga e fa yiyi e su’n be akunndan. Maan e yo like nga e nian: Ndɛ mma nun’n, kan kwlaa nga be klɛli i lɛ kɛ “like’n” maan e kaci i kɛ “jue” annzɛ “flimun” annzɛ “fluwa” annzɛ “Zevideo.” Sɛ e yo sɔ’n, é wún ninnge nga be ti kpa Ɲanmiɛn ɲrun’n, ɔ nin ninnge nga be timan kpa i ɲrun’n be wlɛ. Afin e kunndɛ kɛ é nánti Zoova i mmla’m be su. (Jue. 119:1-3) Sɛ e yo sɔ’n, e akunndan’n su buman e fɔ. Ɔ maan é kwlá yó like nsan su ng’ɔ fata kɛ e yo naan y’a di aklunjɔɛ’n i kpafuɛ’n.—Yol. 23:1.

13. ?Like nsan su ng’ɔ fata kɛ e yo naan y’a di aklunjɔɛ’n i kpafuɛ’n yɛle benin? (Zan 4:23, 24)

¹³ LIKE 3: Sɛ e waan é dí aklunjɔɛ’n i kpafuɛ’n, ɔ fata kɛ e fa Zoova i sulɛ’n e sie i like kwlaa ɲrun. Kɛ mɔ Zoova ti e Yifuɛ ti’n, i yɛ ɔ fata kɛ e su i-ɔ. (Ngl. 4:11; 14:6, 7) I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e fɛ i sulɛ’n e sie i like kwlaa ɲrun yɛ e su i kɛ ng’ɔ klo’n sa. Yɛle kɛ “e su i kɛ nga Ɲanmiɛn wawɛ’n kle e’n sa, yɛ e su i nanwlɛ nun.” (An kanngan Zan 4:23, 24 nun.) E kunndɛ kɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n kle e wafa ng’ɔ fata kɛ e su Ɲanmiɛn naan w’a yo kɛ nga i nuan Ndɛ’n fa kan’n sa. Kannzɛ e tran nvle kun mɔ Zoova i sulɛ nun’n be tannin e ninnge wie’m be yolɛ annzɛ be se e kɛ nán e su Zoova kun i nun’n, maan e fa Zoova i sulɛ’n e sie i like kwlaa ɲrun. Kɛ é sé yɛ’n, aniaan 100 tra su be o bisua. Afin be ti Zoova i sufuɛ. c Ɔ nin i sɔ ngba’n, be tu be klun be srɛ Ɲanmiɛn, be suan Biblu’n nun like yɛ be kan be Ɲanmiɛn nin i Sielɛ’n be ndɛ kle be wiengu. Kɛ sran’m be kpɛ e nzowa annzɛ be kle e yalɛ mɔ e jran kekle’n, e klun jɔ. Afin e si kɛ Zoova nin e o nun yɛ ɔ́ yrá e su.—Zak. 1:12; 1 Piɛ. 4:14.

14. (1) ?Sa benin yɛ ɔ juli aniaan bian Jovidɔnun’n su-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ sa sɔ’n juli i su-ɔ?

¹⁴ Sa kekle wie’m be tɔli aniaan sunman be su. Sanngɛ be di aklunjɔɛ titi. Afin be yoli like nsan ng’ɔ fata kɛ e yo naan y’a di aklunjɔɛ’n i kpafuɛ’n. Aniaan sɔ’m be nun kun yɛle aniaan bian Jovidɔnun Bobojonɔvu. Ɔ le afuɛ 19 yɛ ɔ tran Tajikisitan. Aniaan’n w’a kplinman su kɛ ɔ́ dí sonja. Ɔ maan afuɛ 2019 Ɔktɔblu i le 4 su’n, sonja’m be ɔli i awlo lɔ be ko trɛli i kekle nun kpɛkun be wlɛli i bisua. Ɔ dili anglo kpanngban bisua lɔ yɛ be kleli i ɲrɛnnɛn kɛ sa tɛ yofuɛ wie sa. Sa nga be fa yoli aniaan’n be  kɛnnin i ndɛ zronali’m be nun nvle kpanngban nun. Be seli kɛ be boli aniaan’n. Afin be kunndɛ kɛ ɔ ta ndɛ kɛ ɔ́ dí sonja naan ɔ́ wlá sonja’m be tralɛ. I sin’n, jɔlɛ difuɛ’m be waan i ndɛ yoman fɛ. I sɔ’n ti’n, be fɛ i ɔli lika kun mɔ be di junman kekle kpa lɔ’n i nun. Ɔ kali lɔ cɛli kpa. Kasiɛn su’n, be nvle siefuɛ’n wa yacili i wun sa’n cɛli i yɛ ɔ mannin atin kɛ be yaci i nun. Blɛ kwlaa sɔ’n nun’n, aniaan bian Jovidɔnun jrannin kekle yɛ ɔ dili aklunjɔɛ titi. ?Ngue yɛ ɔ ukɛli i-ɔ? Like ng’ɔ ukɛli i’n yɛle kɛ ɔ wunnin i wlɛ kɛ ɔ mian Ɲanmiɛn wun. Yɛle kɛ ɔ kanngannin Biblu’n nun yɛ ɔ suannin nun like titi.

15. ?I nun mɔ aniaan bian Jovidɔnun o bisua lɔ’n, wafa sɛ yɛ ɔ kwla suannin Zoova i su like-ɔ?

¹⁵ I nun mɔ aniaan bian Jovidɔnun o bisua lɔ’n, Biblu’n nin e fluwa wie fi nunmɛn i sa nun. Sanngɛ ɔ suannin Zoova i su like titi. ?Wafa sɛ yɛ ɔ kwla yoli sɔ-ɔ? Kɛ aniaan’m bé kó mɛ́n i aliɛ’n, be klɛ cɛn ba kun nun Biblu’n nun ndɛ mma’n fluwa nga be fa aliɛ be wla nun’n be su. I sɔ’n ti’n, aniaan’n kwla kanngannin Biblu’n nun titi kpɛkun ɔ buli su akunndan. Kɛ be yacili i nun’n, ɔ mannin aniaan nga dɔ nga su’n sa kekle nunman be su’n be afɔtuɛ cinnjin kpa kun. Ɔ seli kɛ: “Dɔ nga su mɔ amun di alaje kan’n, amun fɛ i sɔ blɛ’n be kanngan  Ɲanmiɛn Ndɛ’n nin e fluwa’m be nun naan amun si Zoova kpa.”

16. ?Ngue su yɛ aniaan bian Jovidɔnun fɛli i ɲin sieli i-ɔ?

¹⁶ Aniaan bian Jovidɔnun nantili Zoova i mmla’m be su. Aniaan’n i konvi w’a sɔman ninnge tɛtɛ mun, yɛ w’a fɛmɛn i wun w’a wlɛmɛn i sa tɛ yolɛ’n nun. Sanngɛ ɔ fɛli i ɲin sieli i Zoova nin like ng’ɔ jɔ i klun’n, be su. Asa’n, ɔ fɛli i ɲin sieli i ninnge ɲɛnmɛnɲɛnmɛn nga Zoova yili be’n be su. Nglɛmun kwlaa kɛ ɔ jaso’n, ɔ tie anunman’m be kpanlɛ’n. Kɔnguɛ’n, ɔ nian nzraama mun nin anglo ba’n. I bɔbɔ seli kɛ: “Ninnge sɔ mɔ Zoova fa mannin e’n, be wlali min yakpa yɛ be yoli maan n dili aklunjɔɛ.” Kɛ e si ninnge nga Zoova fa man e i sulɛ nun’n, nin ninnge ng’ɔ yili be’n be su ye’n, e klun jɔ yɛ e ɲan wunmiɛn e jran kekle.

17. ?Wafa sɛ yɛ ndɛ ng’ɔ o 1 Piɛli 1:6, 7 nun’n, ɔ kwla uka be nga sa ng’ɔ tɔli Jovidɔnun su’n i wun su o be su’n niɔn?

¹⁷ Aniaan bian Jovidɔnun fali Zoova i sulɛ’n sieli i like kwlaa ɲrun wie. Ɔ wunnin i wlɛ kɛ ɔ ti cinnjin kɛ ɔ nin Ɲanmiɛn Kpli be nanti klanman titi. Zezi seli kɛ: “Zoova m’ɔ ti ɔ Ɲanmiɛn’n yɛ ɔ fata kɛ a koto i bo-ɔ, yɛ i kunngba cɛ yɛ ɔ fata kɛ a su i-ɔ.” (Lik. 4:8) Sonja mun nin be su kpɛn’m be kunndɛli kɛ Jovidɔnun yaci Zoova i sulɛ. Sanngɛ aniaan bian’n srɛli Zoova cɛn kwlakwla, nglɛmun nin nnɔsua. Ɔ srɛli i kɛ ɔ ukɛ i naan w’a kpɔcimɛn i, annzɛ w’a yoman like wie m’ɔ kwla yo naan ɔ nin i be afiɛn w’a saci’n. Kannzɛ bɔbɔ be kleli aniaan bian’n i ɲrɛnnɛn sɛ’n, sanngɛ ɔ suli Zoova titi. I agualiɛ su’n, i klun jɔli kpa. Afin ɔ ɲannin like kun mɔ i nun mɔ be nin-a klemɛn i ɲrɛnnɛn’n ɔ lemɛn i-ɔ. Yɛle kɛ ɔ wa lafili Zoova su kpa trali laa’n.—An kanngan 1 Piɛli 1:6, 7 nun.

18. ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a di aklunjɔɛ titi-ɔ?

¹⁸ Zoova si like ng’ɔ fata kɛ e yo naan y’a di aklunjɔɛ’n i kpafuɛ’n. Ɔ maan, sɛ e yo like nsan ng’ɔ fata kɛ e yo naan y’a di aklunjɔɛ’n i kpafuɛ’n, kannzɛ sa nga be o e su’n be ti sɛ ti sɛ’n, é dí aklunjɔɛ titi. Ɔ maan e kusu é kwlá kán ndɛ kunngba nga jue tofuɛ kun kannin’n wie. Ɔ seli kɛ: “Nvle nga i Ɲanmiɛn’n yɛle Zoova’n, i liɛ su ti ye!”—Jue. 144:15.