Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 44

Maan e ɲin tran like nga e wla o su kɛ é ɲɛ́n i’n su titi

Maan e ɲin tran like nga e wla o su kɛ é ɲɛ́n i’n su titi

“Fa ɔ wla’n gua Zoova su.”—JUE. 27:14.

JUE 144 Maan e ɲin tran akatua’n su!

I SU FITILƐ a

1. ?Ngue yɛ Zoova maan e wla o su-ɔ?

 ZOOVA maan e lafi su kɛ é ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ. E nun wie’m be lafi su kɛ bé ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n ɲanmiɛn su lɔ, yɛ be su wuman kun le. (1 Kor. 15:50, 53) Sanngɛ e nun sunman e lafi su kɛ é ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n asiɛ’n su wa. Kpɛkun e su tɔman tukpacɛ kun, yɛ é dí aklunjɔɛ. (Ngl. 21:3, 4) Kannzɛ é trán nguan nun titi ɲanmiɛn su lɔ-o, annzɛ asiɛ’n su wa-o, like nga e kwlaa e wla o su’n, ɔ ti e cinnjin kpa.

2. ?Ngue ti yɛ e si kɛ like nga e wla o su’n ɔ́ kpɛ́n su sakpa-ɔ?

2 Kɛ Biblu’n kan “like nga e wla o su’n” i ndɛ’n, “ninnge kpakpa nga é wá ɲán be e ɲrun lɔ’n” be ndɛ yɛ ɔ kan-ɔn. E si kɛ é ɲán ninnge sɔ mun sakpa. Afin Zoova yɛ ɔ seli kɛ ɔ́ yó ninnge sɔ mun mán e-ɔ. (Rɔm. 15:13) E si ninnge ng’ɔ tali e nda kɛ ɔ́ yó be mán e’n, yɛ e si kɛ kɛ ɔ kan ndɛ kun’n, ɔ yiɛ i nuan titi. (Kal. 23:19) E si kɛ Zoova kunndɛ kpa kɛ ɔ́ yó ninnge sɔ mun yɛ ɔ kwla yo be kusu. Like nga e wla o su’n, ɔ timan lafilɛ nun ndɛ. Ɔ ti like m’ɔ́ kpɛ́n su sakpa-ɔ.

3. ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn? (Jue Mun 27:14)

3 E Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n ɔ klo e yɛ ɔ kunndɛ kɛ e fa e wla e guɛ i su. (An kanngan Jue Mun 27:14 nun.) Sɛ e fa e wla’n kwlaa e guɛ i Zoova su’n, é ɲán wunmiɛn é jrán sa nga be tɔ e su andɛ’n, ɔ nin nga bé wá tɔ́ e su e ɲrun lɔ’n be ɲrun kekle yɛ é dí aklunjɔɛ. Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán wafa nga like nga e wla o su’n kwla sasa e’n, i ndɛ. I sɔ yolɛ nun’n, é dún mmua kán like nga ti yɛ e kwla fa like nga e wla o su’n e sunnzun mmeli i blalɛ’n nin kpongbo kle’n i ndɛ. Kpɛkun é kán like nga e kwla yo naan e ɲin w’a tran like nga e wla o su’n i su titi’n i ndɛ wie.

LIKE NGA E WLA O SU’N TI KƐ MMELI I BLALƐ’N SA

4. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ like nga e wla o su’n ti kɛ mmeli i blalɛ’n sa-ɔ? (Ebre Mun 6:19)

4 Kɛ akoto Pɔlu klɛ́ Klisifuɛ nga be ti Ebre’n be fluwa’n, ɔ fali like nga e wla o su’n fa sunnzunnin mmeli’n i blalɛ’n. (An kanngan Ebre Mun 6:19 nun.) Ɔ ju wie’n, kɛ Pɔlu kɔ́ lika’n ɔ fu mmeli nun. Ɔ maan ɔ si kɛ mmeli’n i blalɛ’n yɛ be fa trɛ i ase naan aunmuan dan wie w’a fɛmɛn i w’a ɔman lika uflɛ-ɔ. Cɛn kun m’ɔ́ fá mmeli kɔ́ lika’n, aunmuan dan kun tuli nzue’n su. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wunnin kɛ mmeli’n i kanfuɛ’m be toli mmeli’n i bla’n be yili i nzueʼn nun naan aunmuan’n w’a faman mmeli’n w’a siman yɔbuɛ dan wie. (Yol. 27:29, 39-41) I wafa kunngba’n, blɛ kekle nun’n like nga e wla o su’n ɔ uka e naan y’a yaciman Zoova i sulɛ. Asa’n, i sɔ’n uka e naan blɛ kekle nun’n e wla w’a boman e wun. Afin e si kɛ e ɲrun lɔ’n yó kpa. Nán maan e wla fi su kɛ Zezi seli kɛ bé wá klé e yalɛ. (Zan 15:20) Ɔ maan sɛ e ɲin tran like nga e wla o su kɛ é ɲɛ́n i’n su titi’n, é sú Zoova titi.

5. ?Wafa sɛ yɛ like nga Zezi i wla o su’n, ɔ ukɛli i naan w’a jran kekle-ɔ?

5 Kannzɛ Zezi si kɛ ɔ́ wá wú ɲrɛnnɛn wie’n, sanngɛ like nga i wla o su’n ti’n ɔ kwla jrannin kekle. Afuɛ 33 Pantekɔtu nun’n, akoto Piɛli boli ndɛ kun m’ɔ o Jue Mun fluwa nun’n i su. Ndɛ sɔ’n kan wafa nga Zezi i wla guali ase blɛ kekle sɔ’n nun’n i ndɛ. Ɔ se kɛ: “Ń trán ń mínndɛ. Afin a su yaciman min Ndia’n nun lɔ, yɛ a su kplinman su kɛ ɔ sufuɛ kpa’n ɔ kplɔ. […] Á yó maan min klun jɔ́ dan ɔ ɲrun.” (Yol. 2:25-28; Jue. 16:8-11) Kannzɛ Zezi si kɛ bé wá kún i’n, sanngɛ ɔ lafili su kɛ Ɲanmiɛn cɛ́n i naan ɔ́ kɔ́ i Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n i wun lɔ ekun. Ɔ maan i klun jɔli.—Ebr. 12:2, 3.

6. ?Like nga e wla o su’n i su ndɛ benin yɛ aniaan bian kun kannin-ɔn?

6 Like nga e wla o su’n ukali aniaan kpanngban naan b’a kwla jran kekle. I wie yɛle aniaan bian Leonaa Sinin liɛ’n. Ɔ trannin Angle lɔ. Alɛ Dan Klikli nun’n, kɛ mɔ i waan ɔ diman sonja’n ti’n be wlɛli i bisua. Bisua lɔ’n be sieli i ngunmin anglo nɲɔn. I sin’n, be miɛnnin i kɛ ɔ di junman kekle wie mun. Aniaan bian’n seli kɛ: “Sa ng’ɔ juli min su’n ti’n n wunnin i wlɛ kɛ like nga e wla o su’n kwla uka e naan y’a jran kekle. I lɛ nun’n, Zezi nin akoto mun nin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kle e ajalɛ kpa. Asa’n, nda nga Ɲanmiɛn tali be mɔ be o Biblu’n nun’n be uka e wie. I kwlaa sɔ’n ti’n, e ɲin tran like nga e wla o su kɛ é ɲɛ́n i’n su yɛ e ɲan wunmiɛn e jran sa nga be tɔ e su’n be ɲrun kekle.” Like nga e wla o su m’ɔ ti kɛ mmeli i blalɛ’n sa’n, ɔ ukali aniaan bian Leonaa naan w’a kwla jran kekle. E kusu ɔ kwla uka e wie.

7. ?Wafa sɛ yɛ sa nga be tɔ e su’n be kwla yo maan e lafi Ɲanmiɛn su kpa tra laa-ɔ? (Rɔmunfuɛ Mun 5:3-5; Zaki 1:12)

7 Kɛ sa’m be tɔ e su mɔ Zoova uka e mɔ e jran kekle’n, e wun kɛ i klun jɔ e wun. I sɔ’n yo maan e ɲin tran like nga e wla o su kɛ é ɲɛ́n i’n su titi. (An kanngan Rɔmunfuɛ Mun 5:3-5; Zaki 1:12 be nun.) I sɔ’n ti’n, e lafi Ɲanmiɛn su kpa tra i nun nga e sɔli Ɲanmiɛn ndɛ’n nun’n. Satan kunndɛ kɛ sa nga be tɔ e su’n be bubu e sa sin. Sanngɛ Zoova fanngan nun’n, e kwla jran sa kwlaa sɔ’m be ɲrun kekle.

LIKE NGA E WLA O SU’N TI KƐ KPONGBO KLE SA

8. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ like nga e wla o su’n ti kɛ kpongbo kle sa-ɔ? (1 Tesalonikifuɛ Mun 5:8.)

8 Biblu’n fa like nga e wla o su’n fa sunnzun kpongbo kle wie. (An kanngan 1 Tesalonikifuɛ Mun 5:8 nun.) Kɛ sonja’m bé kɔ́ alɛ kunlɛ’n be wla kpongbo kle. I liɛ’n, sɛ be kpɔfuɛ’m be waan bé yó be ti lika’n i like yaya’n ɔ kwla sasa be. E mɔ e ti Klisifuɛ’n Ɲanmiɛn sulɛ nun’n, sɛ é kwlá sé’n e kun alɛ. Ɔ maan, ɔ fata kɛ e sasa e akunndan’n Satan i lika. Afin ɔ fa ninnge fanunfanun fa sie e ɲrun naan ɔ́ fá sáci e akunndan’n. Kɛ nga kpongbo kle’n sasa sonja’n i ti lika’n sa’n, i wafa kunngba’n like nga e wla o su’n ɔ sasa e akunndan’n naan y’a yoman like wie m’ɔ kwla saci e nin Zoova e afiɛn’n.

9. ?Kɛ sran’m be leman like be faman be wla be guaman su’n, ngue yɛ be yo-ɔ?

9 Sɛ e lafi su kɛ é ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n, i sɔ’n úka e naan y’a yo ninnge mun ngwlɛlɛ su. Sanngɛ sɛ e ɲin tranman like nga e wla o su kɛ é ɲɛ́n i’n su titi’n, naan ninnge nga e konvi sɔ be’n yɛ e bu be akunndan’n, e su lafiman su kun kɛ é ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. I sɔ’n sa’n juli Klisifuɛ nga be o Korɛnti lɔ laa’n be nun wie’m be su. B’a lafiman ndɛ cinnjin kun mɔ Ɲanmiɛn kannin’n i su kun. Ndɛ sɔ’n yɛle be nga be wuli’n be cɛnlɛ’n. (1 Kor. 15:12) Pɔlu seli kɛ be nga be lafiman sran cɛnlɛ’n su’n, be yo ninnge nga be konvi sɔ be’n. (1 Kor. 15:32) Andɛ kusu’n, be nga be lafiman nda nga ɲanmiɛn tali be’n be su’n, ninnge nga be kwla man be aklunjɔɛ dɔ nga su’n yɛ be yo be-ɔ. Sanngɛ e liɛ’n, e yoman kɛ be sa. Afin e lafi nda nga Ɲanmiɛn tali be’n be su. Like nga e wla o su’n m’ɔ ti kɛ kpongbo kle sa’n, ɔ sasa e akunndan’n naan y’a buman e ngunmin e wun akunndan. Afin sɛ e bu e ngunmin e wun akunndan’n e nin Zoova e afiɛn sáci.—1 Kor. 15:33, 34.

10. ?Wafa sɛ yɛ like nga e wla o su’n kwla sasa e ato ndɛ’m be lika-ɔ?

10 Like nga e wla o su m’ɔ ti kɛ kpongbo kle sa’n, ɔ sasa e akunndan’n naan y’a bumɛn i kɛ Zoova i klun su jɔman e wun le. Sran wie’m be se kɛ: ‘N su tranman be nga bé ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n be nun wie le. N timan sran kpa. N su kwlá nantiman Ɲanmiɛn i mmla’m be su le.’ Kɛ Zɔbu i janvuɛ Elifazi waan ɔ́ wlɛ́ i fanngan’n, ndɛ sɔ’n i wun su yɛ ɔ kannin-ɔn. Ɔ seli kɛ: “?Wan yɛle klɔ sran mɔ i ti yɛ ɔ́ kó yó sanwun-ɔn? ?Annzɛ wan yɛle sran mɔ bla yɛ ɔ wuli i’n, mɔ i ti yɛ ɔ́ kó yó sran kpa-ɔ? Nian! Ɔ lafimɛn i anzi’m be su, yɛ ɲanmiɛn m’ɔ la nglo lɔ plaii bɔbɔ’n ɔ timan sanwun i ɲrun.” (Zɔb. 15:14, 15) Ndɛ sɔ’n timan nanwlɛ kaan sa! Nán e wla fi su kɛ Satan yɛ ɔ kunndɛ kɛ e bu i sɔ akunndan’n niɔn. Ɔ si kɛ sɛ e bu i sɔ akunndan’n titi’n, e su lafiman ninnge nga Ɲanmiɛn waan ɔ́ yó mán e’n be su kun. I sɔ’n ti’n, maan e kpalo ato ndɛ sɔ mun naan e ɲin tran nda nga Zoova tali be’n be su titi. Maan e lafi su kpa kɛ Zoova kunndɛ kɛ ɔ́ mán e nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. Yɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ úka e naan e ɲan nguan sɔ’n.—1 Tim. 2:3, 4.

MAAN E ƝIN TRAN LIKE NGA E WLA O SU KƐ É ƝƐ́N I’N SU TITI

11. ?Ngue ti yɛ kɛ é mínndɛ kɛ Ɲanmiɛn i klun sa’n kpɛn su’n, ɔ ti cinnjin kɛ e tra e awlɛn-ɔn?

11 Ɔ ju wie’n, kɛ ɔ ko yo naan e ɲin w’a tran like nga e wla o su’n i su titi’n ɔ ti kekle. Asa’n, kɛ ɔ yo naan e tra e awlɛn e minndɛ Ɲanmiɛn’n ɔ timan pɔpɔ. Zoova o lɛ titi. Ɔ maan blɛ ng’ɔ fa yo ninnge mun’n ɔ nin e liɛ’n timan kun. (2 Piɛ. 3:8, 9) E si kɛ ɔ́ yó ninnge ng’ɔ seli kɛ ɔ́ yó mán e’n blɛ ng’ɔ ti su’n i nun. Sanngɛ nán blɛ nga i nun yɛ e bɔbɔ e kunndɛ kɛ ɔ yo ninnge sɔ mun’n, i nun yɛ ɔ́ yó be-ɔ. ?Kɛ é mínndɛ kɛ Ɲanmiɛn i klun sa’n kpɛn su’n, ngue yɛ ɔ kwla uka e naan e ɲin w’a tran like nga e wla o su’n i su titi-ɔ?—Zak. 5:7, 8.

12. ?Kɛ nga Ebre Mun 11:1, 6 fa kan’n sa’n, ngue ti yɛ e kwla se kɛ like nga e wla o su’n ɔ nin Ɲanmiɛn sulafilɛ’n be kɔ likawlɛ-ɔ?

12 Sɛ e nin Zoova e afiɛn mantan kpa’n, é ɲín trán like nga e wla o su kɛ é ɲɛ́n i’n i su titi. Afin Zoova yɛ ɔ seli kɛ ɔ́ yó ninnge sɔ mun mán e-ɔ. Biblu’n se kɛ sɛ e kunndɛ kɛ e ɲin tran like nga e wla o su kɛ é ɲɛ́n i’n i su titi’n, ɔ fata kɛ e lafi su kɛ Zoova o lɛ sakpa naan “ɔ yo be nga be tu be klun be kunndɛ i’n be ye.” (An kanngan Ebre Mun 11:1, 6 nun.) Sɛ e lafi su kɛ Zoova o lɛ sakpa’n, é láfi su kɛ ɔ́ yía nda kwlaa ng’ɔ tali be’n be nuan. Maan e kan ninnge trele wie mɔ e kwla yo be naan e nin Zoova e afiɛn w’a mantan kpa’n, naan kusu e ɲin w’a tran like nga e wla o su’n i su titi’n, be ndɛ.

Ɲanmiɛn srɛlɛ’n nin Biblu’n nin ninnge nga Ɲanmiɛn yo man e be su akunndan bulɛ’n kwla uka e naan e ɲin w’a tran like nga e wla o su’n i su titi. (An nian ndɛ kpɔlɛ 13-15 be nun.) b

13. ?Wafa sɛ yɛ e kwla fa e wun e mantan Ɲanmiɛn-ɔn?

13 Maan e srɛ Zoova yɛ e kɛnngɛn i nuan Ndɛ’n nun. Kannzɛ bɔbɔ’n e kwlá wunman Zoova’n, sanngɛ e kwla fa e wun e mɛntɛn i. E kwla kan e klun ndɛ e kle i, yɛ e lafi su kɛ ɔ́ tíe ndɛ nga e kan kle i’n kusu. (Zer. 29:11, 12) Kɛ e kanngan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun mɔ e bu su akunndan’n, e tie ndɛ nga Ɲanmiɛn kan kle e’n. Sɛ e kanngan Zoova i sufuɛ m’ɔ niannin be lika laa’n be su ndɛ’n nun’n, é ɲín trán like nga e wla o su’n i su titi. Afin Biblu’n se kɛ: “Ndɛ nga be klɛli be laa’n, be klɛli be naan e si sa. I liɛ’n, e awlɛn mɔ e tra nin fɔnvɔlɛ mɔ Ɲanmiɛn Ndɛ’n fɔnvɔ e’n ti’n, é ɲán like é fá e wla é gúa su.”—Rɔm. 15:4.

14. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e bu ninnge nga Zoova yo mɛnnin i sufuɛ wie mun’n be su akunndan-ɔn?

14 Maan e bu wafa nga Zoova yiali nda ng’ɔ tali be laa’n be nuan’n i akunndan. Maan e kan like nga Ɲanmiɛn yo mannin Abraamun nin Sara’n i ndɛ kan. Kɛ be yoli oke mɔ be kwlá wuman ba kun’n, Ɲanmiɛn seli be kɛ bé wá wú ba kun. (Bob. 18:10) ?Kɛ Ɲanmiɛn seli be sɔ’n, ngue yɛ Abraamun yoli-ɔ? Biblu’n se kɛ: ‘Abraamun lafili ndɛ sɔ’n su, ɔ lafili su kpa kɛ nga be fa klɛli’n sa.’ (Rɔm. 4:18) Kannzɛ bɔbɔ klɔ sran’m be ɲrun’n i sɔ liɛ’n kwlá yoman ye’n, sanngɛ Abraamun lafili su kɛ Zoova kwla yia nda ng’ɔ tali’n i nuan. Kɛ ɔ lafili Zoova su kusu’n, w’a yoman ngbɛn. (Rɔm. 4:19-21) Ndɛ kɛ ngalɛ sa’n nin uflɛ wie mun ekun be kle weiin kɛ kannzɛ like nga Zoova waan ɔ́ yó mán e’n ɔ ti sɛ ti sɛ’n, ɔ kwla yo.

15. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e bu ninnge nga Zoova yo mannin e’n be akunndan-ɔn?

15 Maan e bu ninnge nga Zoova yo mannin e’n be akunndan. Maan e bu nda nga Ɲanmiɛn tali be m’ɔ yiali be nuan’n, i su ye nga e ɲɛnnin i’n i akunndan. I wie yɛle kɛ Zezi seli kɛ e Si Ɲanmiɛn fá ninnge nga e sa mian be wun’n mán e. (Mat. 6:32, 33) Asa’n, Zezi seli kɛ sɛ e srɛ Zoova kɛ ɔ fɛ i wawɛ man e’n, ɔ́ fá mán e. (Lik. 11:13) Zoova yia ndɛ sɔ’m be nuan. Atrɛkpa’n, a bu nda wie m’ɔ yiali be nuan ɔ lika’n be akunndan. I wie yɛle kɛ ɔ tali e nda kɛ ɔ́ yáci e sa tɛ mun cɛ́ e’n, ɔ́ wlá e fanngan yɛ ɔ́ mán e like kwlaa ng’ɔ kwla uka e naan y’a su i kpa’n. (Mat. 6:14; 24:45; 2 Kor. 1:3) Sɛ e bu ninnge nga Ɲanmiɛn w’a yo w’a man e’n be akunndan’n, é láfi su kɛ ɔ́ yó ninnge ng’ɔ seli kɛ ɔ́ yó mán e’n.

LIKE NGA E WLA O SU’N TI’N, MAAN E KLUN JƆ

16. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ like nga e wla o su’n ti like kpa kun mɔ Ɲanmiɛn fa cɛli e-ɔ?

16 Like nga e wla o su’n ti like kpa kun mɔ Ɲanmiɛn fa cɛli e-ɔ. E ɲin o like sɔ’n i sin kpa yɛ e si kɛ saan ɔ́ kpɛ́n su. Like nga e wla o su’n ti kɛ mmeli i blalɛ’n m’ɔ trɛ i ase’n sa. Afin ɔ yo maan e kwla jran sa nga be tɔ e su’n nin yalɛ klelɛ’n be ɲrun kekle. Asa’n, sɛ e nguan’n wo wie nuan bɔbɔ’n, i sɔ’n uka e naan y’a jran kekle. Like nga e wla o su’n ti kɛ kpongbo kle sa. Ɔ sasa e akunndan’n. Ɔ maan e faman e ɲin e siemɛn i ninnge nga be ti tɛ’n be su. Sanngɛ e bu ninnge nga be ti kpa’n be akunndan. Like nga e wla o su mɔ Biblu’n kɛn i ndɛ’n, ɔ uka e naan y’a fa e wun y’a mantan Ɲanmiɛn kpa. Kpɛkun ɔ uka e naan y’a wun i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn klo e. Kɛ e ɲin tran like nga e wla o su’n i su titi’n, e ɲan su ye dan.

17. ?Ngue ti yɛ like nga e wla o su’n ti’n, e klun jɔ-ɔ?

17 Kɛ akoto Pɔlu klɛ́ Klisifuɛ nga be o Rɔmun lɔ’n be fluwa’n, ɔ seli be kɛ: “Like nga amun wla o su’n ti’n, maan amun klun jɔ.” (Rɔm. 12:12) Pɔlu bɔbɔ i klun jɔli wie. Afin ɔ si kɛ sɛ ɔ su Ɲanmiɛn lele guɛ i ti nin i bo’n, ɔ́ ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n ɲanmiɛn su lɔ. E kusu e kwla di aklunjɔɛ wie. Afin e si kɛ saan Zoova yía nda ng’ɔ tali be’n be nuan. Jue tofuɛ kun seli kɛ: ‘Sran ng’ɔ fɛ i wla gua Zoova m’ɔ ti i Ɲanmiɛn’n i su’n, i liɛ su ti ye. Ɔ di nanwlɛ titi.’—Jue. 146:5, 6.

JUE 139 Mɛn uflɛ’n i nun tranlɛ’n

a Zoova maan e le like kpa kun mɔ e kwla fa e wla e gua su-ɔ. Like sɔ mɔ e wla o su’n ti’n, e wla gua ase yɛ ɔ uka e naan y’a kwla jran e su sa’m be ɲrun kekle. Ɔ maan kannzɛ sa nga be o e su’n be ti sɛ ti sɛ’n, e ɲan wunmiɛn e su Zoova titi. Asa’n, e akunndan’n sannganman yɛ e wla boman e wun. Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán sa nga ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e ɲin tran like nga e wla o su kɛ é ɲɛ́n i’n i su titi’n i ndɛ.

b FOTO NIN DESƐN’M BE SU NDƐ’N: Kpongbo kle’n sasa sonja kun i ti’n yɛ mmeli’n i blalɛ’n tra mmeli’n i ase. I wafa kunngba’n like nga e wla o su’n, ɔ sasa e akunndan’n yɛ ɔ uka e naan y’a kwla jran sa nga be tɔ e su’n, be ɲrun kekle. Aniaan bla kun su srɛ Zoova tankaan kpa. Aniaan bian kun su bu wafa nga Zoova yiali nda ng’ɔ tali Abraamun i nuan’n i su akunndan. Aniaan bian uflɛ su bu wafa nga Zoova yrɛli i su laa’n i akunndan.