1. (1) ?Sa benin yɛ ɔ juli Zozɛfu su-ɔ? (2) ?Yɛ ngue yɛ ɔ yoli-ɔ?

 SA KEKLE kun juli Zakɔbu i wa Zozɛfu su. I min Potifaa i yi’n seli i kɛ ɔ nin i be la. Sanngɛ Zozɛfu w’a kplinman su. Andɛ’n sran wie kwla se kɛ: ‘?Fiao, ngue ti yɛ Zozɛfu w’a kplinman su-ɔ?’ Blɛ sɔ’n nun’n, nn Potifaa nunman lɛ. Asa ekun’n, Zozɛfu ti kanga awlo’n nun. Ɔ maan sɛ ɔ se kɛ ɔ kplinman su’n, bla sɔ’n kwla kle i yalɛ kpa. Sanngɛ bla’n yoli lele ngbɛn, Zozɛfu w’a kplinman su. Ɔ seli kɛ: “N yo sa tɛ dan nga-a ɔ yo-man ye. Sɛ n yo sɔ-ɔ, wuun Nyanmiɛn yɛ m’an wɔ i safle-ɔ.”—Bob. 39:7-12.

2. ?Ɔ yo sɛ yɛ Zozɛfu sili kɛ sran yi kunndɛlɛ’n ti sa tɛ Ɲanmiɛn ɲrun-ɔn?

² ?Ɔ yo sɛ yɛ Zozɛfu sili kɛ i Ɲanmiɛn’n bu sran yi kunndɛlɛ’n i ‘sa tɛ dan-ɔn’? Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn be nin-a klɛman Moizi Mmla’n. Mmla sɔ’n nun’n, be se weiin kɛ: “Nán kunndɛ bla ɔ yi bo, annzɛ bian ɔ wun bo.” I kpa bɔbɔ’n, afuɛ ya nɲɔn sinnin ka naan b’a klɛ. (Tul. 20:14) Kannzɛ bɔbɔ ɔ ti sɔ’n, sanngɛ Zozɛfu si Zoova kpa. Ɔ si kɛ ɔ kpɔ bian nin bla kunndɛlɛ sukusuku’n. I wie yɛle kɛ Zozɛfu si jrɛiin kɛ Zoova kunndɛ kɛ yasua kun ja bla kunngba cɛ. Atrɛkpa’n, ɔ tili i kɛ Zoova sasali i nannan bla Sara kpɛ nɲɔn naan b’a sokpɛmɛn i. Afin sran wie’m be kunndɛli kɛ be nin i bé lá klekle nun. Asa ekun’n, Ɲanmiɛn sasali Izaaki i yi Rebeka. (Bob. 2:24; 12:14-20; 20:2-7; 26:6-11) Kɛ Zozɛfu buli sa sɔ’m be su akunndan’n, ɔ wunnin like ng’ɔ ti kpa’n, ɔ nin like ng’ɔ ti tɛ Ɲanmiɛn i ɲrun’n be wlɛ weiin. Zozɛfu klo Zoova. Asa ekun’n, ɔ klo wafa ng’ɔ yo sa nuan su sɛsɛ’n. I sɔ’n ti’n, ɔ fuali kpa kɛ ɔ́ yó like nga Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ ɔ yo’n.

3. ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn?

 ³ E si kɛ a klo sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n. Sanngɛ fɔ’n wo e kwlaa e nun. I sɔ’n ti’n, sɛ y’a nianman e wun su’n, wafa nga mɛn’n nunfuɛ’m be bu sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n kwla ɲan ta e su. (Eza. 5:20; Rɔm. 12:2) Ɔ maan é wá fá e ɲin é síe i like nga be flɛ i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n su, yɛ kɛ e yi nzuɛn sɔ’n i nglo’n i su ye nga e ɲɛn i’n, é wá kɛ́n i ndɛ. I sin’n, é kán ajalɛ nsan mɔ be kwla uka e naan y’a klo Zoova i mmla’m be kpa ekun’n be ndɛ.

4. ?Sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n i su akunndan benin yɛ sran kpanngban bu m’ɔ timan su-ɔ?

⁴ Sran kpanngban be bu i kɛ sa nuan su sɛsɛ yofuɛ’n yɛle sran ng’ɔ yo i wun dandan’n, m’ɔ di i wiengu’m be jɔlɛ’n, annzɛ m’ɔ bu i kɛ i kpa tra be’n. Sanngɛ Ɲanmiɛn kloman nzuɛn sɔ mun kaan sa. I nun mɔ Zezi o asiɛ’n su wa’n, ɔ buli Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be su kpɛn’m be fɔ. Afin be bɔbɔ be kpɛli sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n i su mmla wie mun. (Aku. 7:16; Lik. 16:15) Sran ng’ɔ yo sa nuan su sɛsɛ’n, ɔ bumɛn i le kɛ i kpa trɛ i wiengu mun.

5. ?Biblu’n nun’n, ngue yɛ be flɛ i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n niɔn? An yiyi nun.

⁵ Sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n ti nzuɛn kun m’ɔ yo ɲɛnmɛn-ɔn. Sɛ e waan é kpɛ́ i kpo’n, é sé kɛ yɛle sa nga be yo m’ɔ ti i nuan su Ɲanmiɛn Zoova ɲrun’n. Biblu’n nun’n, kɛ be kan sa nuan su sɛsɛ yolɛ ndɛ’n, i bo’n yɛle kɛ be tu be klun be nanti Zoova i mmla’m be su. I wie yɛle kɛ Zoova seli kɛ maan aata difuɛ’m be “jayɛbuɛ’n ɔ yo sɛsɛ.” (Mml. 25:15) Ebre nun ndɛ nga be kacili i Wawle nun kɛ “sɛsɛ’n,” be kwla kaci i ekun kɛ “nanwlɛ.” Ɔ maan Klisifuɛ ng’ɔ kunndɛ kɛ Ɲanmiɛn bu i sa nuan su sɛsɛ yofuɛ’n, ɔ fata kɛ ɔ yo nanwlɛfuɛ aata dilɛ nun. Sran ng’ɔ yo sa nuan su sɛsɛ’n, kɛ ɔ wun kɛ be su yo sran kun i tɛtɛ’n, ɔ yo i ya. Kɛ mɔ sran ng’ɔ yo sa nuan su sɛsɛ’n kunndɛ kɛ ‘Zoova i klun jɔ i wun kpa’n’ ti’n, ka naan w’a fa ajalɛ’n, ɔ bu wafa nga Zoova bu ajalɛ sɔ’n i akunndan.—Kol. 1:10.

6. ?Ngue ti yɛ e kwla lafi Zoova i mmla’m be su-ɔ? (Ezai 55:8, 9)

⁶ Biblu’n se kɛ sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n fin Zoova. I sɔ’n ti’n, be kɛn i ndɛ se kɛ: ‘Sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n i bo’n wo i wun lɔ.’ (Zer. 50:7, NWT) Kɛ mɔ Zoova yɛ ɔ yili like kwlaa’n ti’n, i kunngba cɛ yɛ ɔ le atin kle like ng’ɔ ti kpa’n nin like ng’ɔ ti tɛ’n niɔn. Fɔ’n wo e nun, yɛ e ti sa tɛ yofuɛ. I sɔ’n ti’n, e kwlá siman like ng’ɔ ti kpa’n nin like ng’ɔ ti tɛ’n. Sanngɛ Zoova liɛ’n, fɔ nunmɛn i nun, ɔ maan ɔ si like kwlaa ng’ɔ ti kpa’n nin like ng’ɔ ti tɛ’n. (Nya. 14:12; an kanngan Ezai 55:8, 9 nun.) Kɛ mɔ Ɲanmiɛn yili e kɛ i bɔbɔ sa’n ti’n, e kwla niɛn i mmla’m be su e yo like ng’ɔ ti kpa’n. (Bob. 1:27) Yɛ kɛ e yo sɔ kusu’n, ɔ yo e fɛ. Klolɛ mɔ e klo e Si’n ti’n, e mian e ɲin kpa e sɔnnzɔn i.—Efɛ. 5:1.

7. ?Ngue ti yɛ kɛ sran’m be kwlaa be di mmla kunngba’n su’n, i sɔ’n ti kpa-ɔ? An yiyi nun.

⁷ Kɛ e nian Zoova i mmla mɔ be kle e like ng’ɔ ti kpa’n ɔ nin like ng’ɔ ti tɛ’n be su e nanti’n, e ɲan su ye dan. ?Ngue ti-ɔ? ?Sɛ be nga be kplan sua’n, be tinuntinun be kle wafa nga ɲanman nga be fa sunnzun like’n i tɛnndɛn’n fa ju’n, lika’n yó sɛ? Nanwlɛ, ɔ́ yó sukusuku dan. Yɛ kɛ dɔɔtrɔfuɛ’m bé yó sran’m be ayre’n, sɛ be nianman mmla trele wie’m be su’n, sran kpanngban wú. I sɔ’n kle kɛ, kɛ mmla kun o lɛ mɔ sran’m be kwlaa be nian su be nanti’n, i sɔ’n sasa be. I wafa kunngba’n, Ɲanmiɛn i mmla mɔ be kle e like ng’ɔ ti kpa’n nin like ng’ɔ ti tɛ’n be sasa e.

8. ?Suyralɛ benin yɛ be nga be klo sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n bé ɲɛ́n i-ɔ?

 ⁸ Zoova yra be nga be mian be ɲin be nanti i mmla’m be su’n be su. Ɔ seli kɛ: “Mɛn’n ɔ́ yó sran kpa’m be liɛ. Bé trán nun tititi.” (Jue. 37:29) Kɛ klɔ sran’m be kwlaa bé wá nánti Zoova i mmla’m be su’n, wafa nga be bo yó kun mɔ bé dí fɔundi nin aklunjɔɛ’n, amun bɔbɔ amun bu i akunndan kan be nian. Mɛn kɛ ngalɛ’n sa yɛ Zoova kunndɛ kɛ e di-ɔ. Nanwlɛ, sa kpanngban ti’n, ɔ fata kɛ e kwlaa e klo sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n. ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a klo nzuɛn sɔ’n i kpa ekun-ɔn? Maan e kan ajalɛ nsan mɔ e kwla fa be’n be ndɛ.

9. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a klo sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n niɔn?

⁹ Ajalɛ 1: Maan e klo Ɲanmiɛn m’ɔ kpɛli mmla mun’n. Sɛ e waan é kló sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n, ɔ fata kɛ e klo Ɲanmiɛn m’ɔ kpɛli like ng’ɔ ti kpa’n nin like ng’ɔ ti tɛ’n be su mmla mun’n, i kpa tra laa’n. Sɛ e klo Zoova kpa’n, é kúnndɛ kɛ é nánti i mmla’m be su. Sɛ ɔ ti kɛ Adan nin Ɛvu be kloli Zoova kpa sa’n, nn be ɲin yili i titi.—Bob. 3:1-6, 16-19.

10. ?Ngue yɛ Abraamun yoli naan w’a si Zoova kpa-ɔ?

¹⁰ E kunndɛman kɛ é nían Adan nin Ɛvu be ajalɛ’n su. Like ng’ɔ kwla uka e’n, yɛle kɛ maan e suan Zoova i su like titi, e klo i nzuɛn mun, yɛ e mian e ɲin naan e wun wafa ng’ɔ yo ninnge mun’n i wlɛ. Sɛ e yo sɔ’n, é kló Zoova kpa trá laa’n. Maan e fa e ɲin e sie i Abraamun su. Ɔ kloli Zoova kpa. Kannzɛ bɔbɔ ajalɛ nga Zoova fali be’n be wlɛ wunlɛ’n yoli kekle’n, sanngɛ Abraamun w’a yoman ɲin kekle. I kpa bɔbɔ’n, ɔ miɛnnin i ɲin naan w’a kwla si Zoova kpa w’a tra laa’n. I wie yɛle kɛ, kɛ Abraamun tili i kɛ Zoova w’a fa ajalɛ kɛ ɔ́ núnnún Sodɔmun nin Gomɔru’n, srɛ kunnin i. Ɔ buli i kɛ Ɲanmiɛn ‘m’ɔ di asiɛ’n sufuɛ’m be kwlaa be jɔlɛ’n’ ɔ́ wá kán sran kpa mun nin klunwifuɛ mun bó nun ɔ́ núnnún be. Abraamun i ɲrun’n, i sɔ’n timan su kaan sa. Ɔ maan ɔ usali Zoova i kosan wie mun aɲinyiɛ su. Zoova kusu trɛli i awlɛn ɔ tɛli i su. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Abraamun wa wunnin i wlɛ kɛ Zoova niannian klɔ sran’m be tinuntinun be awlɛn’n nun, naan ɔ kanman sran nga w’a yoman sa tɛ’n nin sran ng’ɔ yoli sa tɛ’n boman nun ɔ nunnunman be.—Bob. 18:20-32.

11. ?Wafa sɛ yɛ Abraamun kleli kɛ ɔ klo Zoova naan ɔ lafi i su-ɔ?

¹¹ Sodɔmun nin Gomɔru klɔ’n be su yalɛ nga Abraamun nin Zoova be kokoli’n, ɔ yoli Abraamun i fɛ dan. Ɔ maan ɔ wa kloli i Si Ɲanmiɛn, yɛ i ɲin wa yili i kpa trali laa’n. Kɛ ɔ cɛli kan’n, sa kun wa juli. Yɛ sa sɔ’n nun’n, ɔ fata kɛ Abraamun yi i nglo kɛ ɔ lafi Zoova su. Sanngɛ i sɔ yolɛ’n w’a yoman pɔpɔ. Afin Zoova seli i kɛ ɔ fɛ i wa Izaaki m’ɔ klo i kpa’n ɔ fa yi tɛ. Sanngɛ kɛ mɔ blɛ sɔ’n nun’n, Abraamun si i Ɲanmiɛn’n i kpa’n ti’n, w’a usɛmɛn i kosan. Ɔ buɛbuɛli i wun naan ɔ́ yó like nga Zoova seli i kɛ ɔ yo’n. Sanngɛ kɛ ɔ́ búɛbúɛ i wun’n, wafa nga i awlɛn kpɔtɔli i klun’n, amun bɔbɔ amun bu i akunndan be nian. I kwlaa yoli-o, Abraamun buli Zoova i su like ng’ɔ si i’n i akunndan kpa. Ɔ si kɛ Zoova su yoman like ng’ɔ timan su’n le, ɔ su yoman like klunwi su le. Akoto Pɔlu seli kɛ Abraamun si kɛ Zoova kwla cɛn Izaaki m’ɔ ti i awlɛn su ba’n ekun. (Ebr. 11:17-19) Afin Zoova tali nda kɛ Izaaki i osu’n nunfuɛ’m bé káci nvle kun. Kusu nn blɛ sɔ’n nun’n, Izaaki leman ba. Nanwlɛ,  Abraamun kloli Zoova dan, yɛ ɔ lafili su kɛ ɔ́ yó sa ng’ɔ ti su’n. Kannzɛ bɔbɔ w’a yoman pɔpɔ i sa nun’n, sanngɛ Ɲanmiɛn su m’ɔ lafili’n ti’n ɔ yoli aɲinyiɛfuɛ.—Bob. 22:1-12.

12. ?Wafa sɛ yɛ e kwla nian Abraamun i ajalɛ’n su-ɔ? (Jue Mun 73:28)

¹² ?Wafa sɛ yɛ e kwla nian Abraamun i ajalɛ’n su-ɔ? Kɛ Abraamun sa’n, maan e suan Zoova i su like titi. Kɛ é yó sɔ’n, nn e nin i e afiɛn mántan kpa, yɛ é kló i kpa trá laa’n. (An kanngan Jue Mun 73:28 nun.) Asa ekun’n, e akunndan bulɛ wafa’n fá Ɲanmiɛn liɛ’n. (Ebr. 5:14) Ɔ maan sɛ sran wie se e kɛ e yo sa tɛ’n, e su kplinman su. Yɛ ɔ su kpɛnman e klun le kɛ e yo like wie naan e Si Ɲanmiɛn’n fa ya naan e nin i e afiɛn saci. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle ekun kɛ e klo sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n niɔn?

13. ?Ngue yɛ é yó naan y’a yo sa nuan su sɛsɛ titi-ɔ? (Nyanndra Mun 15:9)

¹³ Ajalɛ 2: Maan cɛn kwlakwla’n e mian e ɲin naan e klo sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n. Sɛ e kunndɛ kɛ e wunnɛn’n nun sanndi e kpa’n, ɔ fata kɛ e mian e ɲin e kpinngbin e wun cɛn kwlakwla. I wafa kunngba’n, ɔ fata kɛ e mian e ɲin kpa naan y’a kwla klo like ng’ɔ ti kpa Zoova ɲrun’n. Yɛ i sɔ yolɛ cɛn kwlakwla’n ɔ timan kekle dan. Zoova i like yolɛ yoman ya, yɛ ɔ seman e le kɛ e yo like nga e kwlá yoman’n. (Jue. 103:14) Ɔ se e kɛ “be nga bɔ sa kpa’n yɛ be kunndɛ be yo’n, i klun jɔ be wun.” (An kanngan Nyanndra Mun 15:9 nun.) Zoova i sulɛ nun’n, kɛ e fa like trele wie e sie e ɲrun kɛ é yó’n, e mian e ɲin titi naan y’a kwla yo. Sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n nun’n, e kwla nian ajalɛ kunngba sɔ’n su. Yɛ Zoova úka e blɛblɛblɛ naan e wɔ e ɲrun naan e yo kpa e tra laa’n.—Jue. 84:6, 8.

14. (1) ?Ngue yɛ like nga be fa sasa be wue’n mɔ yɛle sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n, ɔ ti i nzɔliɛ-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ e miɛn i wun-ɔn?

¹⁴ Klolɛ su’n, Zoova kpɛn e wla kɛ sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n timan e ti su trɔ. (1 Zan 5:3) I kpa bɔbɔ’n, ɔ sasa e yɛ e miɛn i wun cɛn kwlakwla. Maan e wla kpɛn Ɲanmiɛn i alɛ ninnge nga akoto Pɔlu kannin be ndɛ’n be  su. (Efɛ. 6:14-18) ?I bue benin yɛ ɔ sasa sonja’n i awlɛn ba’n niɔn? Like nga be wla be fa sasa be wue’n mɔ yɛle sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n yɛ ɔ sɛsɛ i-ɔ. Ɔ ti Zoova i mmla mɔ be ti kpa’n be nzɔliɛ. Kɛ nga be wla like fa sasa be awlɛn ba’n sa’n, Zoova i mmla mɔ be ti kpa’n be kwla sasa e klun akunndan’n. I sɔ’n ti’n, ɔ ti cinnjin kɛ sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n ɔ tran Ɲanmiɛn i alɛ ninnge nga e wlawla be’n be nun wie.—Nya. 4:23.

15. ?Wafa sɛ yɛ e kwla wla sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n kɛ like mɔ be wla be fa sasa be wue’n sa-ɔ?

¹⁵ ?Wafa sɛ yɛ e kwla wla sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n kɛ like mɔ be wla be fa sasa be wue’n sa-ɔ? Cɛn kwlaa’n, kɛ é fá ajalɛ’n, maan e dun mmua bu Ɲanmiɛn i mmla’m be akunndan. Sɛ e waan é kókó ndɛ wie su yalɛ’n, annzɛ é tíe miziki wie, annzɛ é nían like wie é fá yíyí e ɲin su’n, annzɛ é kánngan fluwa wie nun’n, maan e usa e wun kɛ: ‘?Ngue yɛ n su wa fa min ɲin ń síe su-ɔ? ?Zoova i klun jɔ like sɔ’n su? ?Like sɔ’n yi sa sukusuku nin nzaje sa mun, nin aɲinkpli’n, ɔ nin be ngunmin be wun akunndan bulɛ’n mɔ be ti nzuɛn tɛ Zoova ɲrun’n be nglo?’ (Fp. 4:8) Sɛ ajalɛ nga e fa be’n be nin Zoova i klun sa’n be kɔ likawlɛ’n, i mmla mɔ be ti kpa’n bé sásá e klun akunndan’n.

16-17. ?Wafa sɛ yɛ Ezai 48:18 kle kɛ e kwla nanti Zoova i mmla’m be su titi-ɔ?

¹⁶ ?Amun a usa amun wun le kɛ: ‘?N kpa’n, ń kwlá nánti Zoova i mmla’m be su titi?’ Maan e fa e ɲin e sie i ndɛ kun mɔ Zoova kannin m’ɔ o Ezai 48:18 nun’n su. (An kanngan nun.) Zoova tali nda kɛ e sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n ɔ́ yó “kɛ jenvie’n i bolɛ’n sa.” Maan ɔ yo amun kɛ amun jin jenvie dan kun i nuan naan amun su nian jenvie’n i bolɛ’n sa. ?Kɛ amun niɛn i sa’n, jenvie’n kwla yaci bolɛ cɛn kun? Cɛcɛ! Afin amun si kɛ jenvie’n bo lika sɔ’n nun lɛ w’a di afuɛ kpanngban kpa, yɛ ɔ́ bó sɔ tititi.

¹⁷ Amun sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n kwla yo kɛ jenvie’n i bolɛ’n sa. ?Wafa sɛ? Yɛle kɛ sɛ ɔ fata kɛ amun fa ajalɛ wie’n, amun dun mmua bu like nga Zoova kunndɛ kɛ amun yo’n i akunndan ka. Kpɛkun amun yo like sɔ’n. Kannzɛ bɔbɔ ajalɛ ng’ɔ fata kɛ e fa’n ti kekle’n, sanngɛ e Si Ɲanmiɛn m’ɔ klo e’n wo lɛ, ɔ́ mán e wunmiɛn, yɛ ɔ́ úka e naan y’a kwla yo like ng’ɔ ti kpa’n cɛn kwlakwla.—Eza. 40:29-31.

18. ?Ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e jran wafa nga e wun ninnge mun’n i su e di e wiengu’m be jɔlɛ-ɔ?

¹⁸ Ajalɛ 3: Maan e yaci jɔlɛ dilɛ’n Zoova i sa nun. Kɛ é mían e ɲin naan y’a nanti Zoova i mmla’m be su’n, nán maan e di e wiengu’m be jɔlɛ, yɛ nán maan e bɔbɔ e bu e wun sran kpa. Sɛ e wiengu’m be yo like nga Zoova kunndɛ kɛ be yo’n nin-o, sɛ be yoman-o, e leman atin e kanman su ndɛ. Nán maan e wla fi su kɛ Zoova yɛ ɔ ‘di asiɛ’n sufuɛ’m be kwlaa be jɔlɛ-ɔ.’ (Bob. 18:25) W’a faman jɔlɛ dilɛ sɔ’n w’a wlaman e sa nun. I kpa bɔbɔ’n, Zezi seli kɛ: “Amun yaci amun wiengu’m be jɔlɛ dilɛ naan b’a diman amun jɔlɛ.”—Mat. 7:1. *

19. ?Wafa sɛ yɛ Zozɛfu kleli kɛ ɔ lafi jɔlɛ nga Zoova di’n su-ɔ?

¹⁹ Zozɛfu w’a diman be nga be yoli i tɛ bɔbɔ’n be jɔlɛ. I bɔbɔ i niaan’m be trɛli i be yoli i atɛ kɛ kanga sa, kpɛkun be seli be si kɛ ɔ wuli. Kɛ ɔ cɛli kan’n, Zozɛfu wunnin i niaan mun ekun. Siɛn mɔ Zozɛfu w’a ɲan  kwlalɛ’n, ɔ kwla se kɛ ɔ́ dí i niaan’m be jɔlɛ naan ɔ́ tú i klunngbɔ. Kannzɛ bɔbɔ sa nga Zozɛfu i niaan’m be yoli’n ɔ yoli be nsisɔ’n, sanngɛ be buli i kɛ Zozɛfu wá tú i klunngbɔ. I sɔ’n ti’n, Zozɛfu seli be kɛ: “N fa min wun n sunnzun Nyanmiɛn-ɔn ɔ yo-man ye.” (Bob. 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) Zozɛfu yoli wun ase kanfuɛ. Ɔ wunnin i wlɛ kɛ Zoova kunngba cɛ yɛ ɔ le atin di i niaan’m be jɔlɛ-ɔ.

20-21. ?Ngue yɛ é yó naan y’a buman e wun kɛ e ti sa nuan sɛsɛ yofuɛ-ɔ?

²⁰ Kɛ Zozɛfu sa’n, e yaci sran’m be jɔlɛ dilɛ’n Zoova i sa nun. I wie yɛle kɛ sɛ e niaan’m be yo sa wie’n, e seman kɛ e si like nga ti yɛ be yoli sa sɔ’n. Afin e siman sran’m be awlɛn’n nun. Zoova kunngba cɛ ‘yɛ ɔ si e klun akunndan mun-ɔn.’ (Nya. 16:2) Kannzɛ sran’m be finwlɛ’n nin be ninnge yolɛ wafa’n ti fanunfanun’n, Zoova klo be kwlakwla. Yɛ ɔ wla e fanngan kɛ e kusu e klo sran’m be kwlaa. (2 Kor. 6:13) Ɔ maan e klo e niaan’m be kwlaa, yɛ e diman be jɔlɛ.

²¹ Asa kusu’n, ɔ fataman kɛ e di be nga be suman Zoova’n be jɔlɛ wie. (1 Tim. 2:3, 4) Nán amun di amun osufuɛ nga be suman Zoova’n be jɔlɛ se kɛ: “Sran nga su suman Zoova le.” Sɛ e yo sɔ’n, nn e su kpli e di be jɔlɛ, nn e su jran wafa nga e bɔbɔ e wun ninnge mun’n be su é dí be jɔlɛ. Kusu nn Zoova te man sran’m be kwlaa be atin ‘lika kwlaa nun kɛ be kaci be akunndan’n.’ (Yol. 17:30) Nán maan e wla fi su le kɛ be nga be bu i kɛ be ti sa nuan su sɛsɛ yofuɛ’n, Zoova buman be sran kpa.

22. ?Ngue ti yɛ w’a fua kpa kɛ á kló sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n titi-ɔ?

²² Maan klolɛ mɔ e klo sa ng’ɔ ti i nuan su Zoova ɲrun’n ɔ yo naan e di aklunjɔɛ, yɛ maan i sɔ’n wla sran uflɛ’m be fanngan naan be fa be wun mantan e nin e Ɲanmiɛn’n. Maan e ‘konvi sɔ sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n kɛ awe nin nzuewe fa kun sran sa’ tititi. (Mat. 5:6) Zoova fɛ i ɲin sie e ɲin mɔ e mian’n su, yɛ kɛ ɔ wun kɛ e kɔ e ɲrun’n, i klun jɔ titi. Kɛ mɛn’n nunfuɛ’m bé yó sa m’ɔ timan su’n bé kɔ́ be ɲrun’n, nán maan i sɔ’n ti’n e sa sin bubu e. Maan ɔ tran e klun tititi kɛ Zoova klo be nga be yo sa nuan su sɛsɛ’n.—Jue. 146:8.