Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 5

Maan ‘e fa e blɛ’n e yo ninnge nga be ti kpa’n’

Maan ‘e fa e blɛ’n e yo ninnge nga be ti kpa’n’

“An nian wafa nga an fa nanti’n i su kpa titi, naan amun a nantiman kɛ sinnglinfuɛ mun sa. Sanngɛ an nanti kɛ ngwlɛlɛfuɛ mun sa. An fa amun blɛ’n fa yo ninnge nga be ti kpa’n.”​—EFƐ. 5:15, 16.

JUE 8 Zoova ti e fiawlɛ

I SU FITILƐ *

1. ?Blɛ benin nun yɛ e yo Zoova i ninnge mun-ɔn?

 KƐ E fa blɛ mɔ e nin be nga e klo be’n e yo ninnge wie mun likawlɛ’n, i sɔ’n yo e fɛ kpa. I wie yɛle kɛ kɛ yasua kun nin i yi be fa blɛ be yo ninnge wie mun likawlɛ’n, be di aklunjɔɛ. Gbanflɛn nin talua’m be kusu, kɛ be nin be janvuɛ’m be wo’n be wun kpaja be. Asa’n, kɛ e nin aniaan mun e yo ninnge wie mun likawlɛ’n, blɛ sɔ’n nun’n e klun jɔ. Sanngɛ like ng’ɔ yo e fɛ kpa trɛ i ngba’n, yɛle blɛ nga e fa yo Zoova i ninnge mun’n. I wie yɛle kɛ e srɛ i, e kanngan i nuan Ndɛ’n nun yɛ e bu like nga i waan ɔ́ yó’n ɔ nin i nzuɛn’n be akunndan. Nanwlɛ, blɛ nga e fa yo Zoova i ninnge mun’n ɔ ti e cinnjin kpa.—Jue. 139:17.

2. ?Ngue yɛ ɔ kle e kwlaa e yalɛ-ɔ?

2 E kunndɛ kpa kɛ é fá blɛ é yó Zoova i ninnge mun. Sanngɛ i sɔ yolɛ’n timan pɔpɔ. Afin kɛ aliɛ cɛn lele m’ɔ́ fá sán’n, e ɲanman e ti. E junman’n annzɛ awlo’n nun junman’m be dilɛ annzɛ ninnge cinnjin uflɛ wie’m be yolɛ ti’n, e ɲanman e ti kaan sa. I sɔ’n ti’n, ɔ ju wie’n e ɲanman blɛ naan y’a srɛ Zoova annzɛ y’a suan Biblu’n nun like naan y’a bu su akunndan.

3. ?Like uflɛ benin ti yɛ e su ɲanman blɛ e yoman Zoova i ninnge mun-ɔn?

3 Like uflɛ nga ti yɛ e su ɲanman blɛ e yoman Zoova i ninnge mun’n, yɛle kɛ e kwla fa blɛ kaka e yo ninnge wie mun. Nán kɛ ninnge sɔ’m be ti tɛ ti-ɔ. Sanngɛ be dunman nun ti’n, e su ɲanman blɛ e yoman ninnge nga be kwla uka e naan e nin Zoova e afiɛn w’a mantan kpa’n. I wie yɛle e ɲin su yiyilɛ’n. I yo, kɛ e yiyi e ɲin su’n e ɲan su ye kpa. Sanngɛ sɛ y’a nianman e wun su’n, é fá e blɛ’n i wunmuan’n é yíyí e ɲin su. Ɔ maan e su ɲanman blɛ naan y’a yo Zoova i ninnge liɛ mun. I sɔ’n ti’n, maan e nian blɛ nga e fa yiyi e ɲin su’n i su kpa.—Nya. 25:27; 1 Tim. 4:8.

4. ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn?

4 Like suanlɛ nga nun’n, é wá wún like nga ti yɛ ɔ fata kɛ e wun ninnge nga be ti cinnjin kpa’n be wlɛ’n. Asa’n, é wá kán wafa nga e kwla kle kɛ e fa e blɛ’n e yo ninnge nga be ti kpa’n i ndɛ. Kpɛkun é wá kán i su ye nga e kwla ɲɛn i’n i ndɛ wie.

MAAN E FA AJALƐ KPA YƐ E WUN NINNGE NGA BE TI CINNJIN KPA’N BE WLƐ

5. ?Wafa sɛ yɛ ndɛ ng’ɔ o Efɛzifuɛ Mun 5:15-17 nun’n kwla uka gbanflɛn nin talua mun-ɔn?

5 Maan e fa ajalɛ kpa. Gbanflɛn nin talua sunman be usa be wun kɛ cɛn wie lele’n ngue yɛ bé yó-ɔ. Be suklu klefuɛ mun nin be osufuɛ nga be suman Zoova’n be kwla wla be fanngan kɛ be di suklu dan. I liɛ’n, bé ɲán junman kpa bé dí kpɛkun bé ɲán sika kaka. Suklu dan dilɛ’n kusu fa blɛ. Be si nin be nin ɔ nin be janvuɛ nga be su Zoova kusu’n, be kwla wla be fanngan kɛ be di Ɲanmiɛn junman blɛ kwlaa nun. ?Gbanflɛn nin talua mun, sɛ i sɔ sa’n ju amun su’n, ngue yɛ amun kwla yo naan amun a fa ajalɛ kpa-ɔ? Amun kanngan Efɛzifuɛ Mun 5:15-17 nun naan amun bu su akunndan. (An kanngan nun.) Kpɛkun sɛ amun wie ndɛ mma’m be nun kanngan’n, amun usa amun wun kɛ: ‘?Ngue yɛ Zoova kunndɛ kɛ n yo-ɔ? ?Ajalɛ benin yɛ sɛ n fa’n ɔ́ jɔ́ i klun-ɔn? ?Ajalɛ benin yɛ sɛ n fa’n ɔ́ klé kɛ n fa min blɛ’n n yo ninnge nga be ti kpa’n niɔn?’ Asa ekun’n, nán amun wla fi su kɛ “blɛ nga e o nun yɛ’n ti tɛ” naan ɔ ka kan’n Ɲanmiɛn wá núnnún Satan i mɛn tɛ kain nga. I sɔ’n ti’n, amun fa amun blɛ’n be yo ninnge nga be jɔ Zoova i klun’n.

6. (1) ?Ajalɛ benin yɛ Mari fali-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ ajalɛ ng’ɔ fali’n ti kpa-ɔ?

6 Maan e wun ninnge nga be ti cinnjin kpa’n be wlɛ. Sɛ e kunndɛ kɛ é fá e blɛ’n é yó ninnge nga be ti kpa’n, ɔ fata kɛ e wun ninnge nga be ti cinnjin kpa’n be wlɛ. Kpɛkun e yo ninnge sɔ mun. I lɛ nun’n, sa ng’ɔ juli Marti su’n kwla uka e. Cɛn kun’n, Zezi ɔli be awlo lɔ. I sɔ’n ti’n, ɔ tɔnnin aliɛ kpanngban naan ɔ́ fá sɔ́ i nun. Sanngɛ i niaan bla Mari liɛ’n, ɔ ko trannin Zezi i ja wun lɛ naan ɔ́ tíe ndɛ ng’ɔ su kan’n. I yo, like nga Marti yoli’n timan tɛ. Sanngɛ Zezi seli kɛ Mari liɛ’n, “ɔ fɛli i nun kpafuɛ’n.” (Lik. 10:38-42) Atrɛkpa’n kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, Mari i wla fili aliɛ nga be dili i cɛn sɔ’n nun’n i su. Sanngɛ i wla w’a fiman ndɛ nga Zezi kannin’n su. Mari wunnin i wlɛ kɛ ɔ ti cinnjin kɛ ɔ fa blɛ tie Zezi i nuan ndɛ’n. E kusu e si kɛ ɔ ti cinnjin kɛ e fa blɛ e yo Zoova i ninnge mun. ?Sanngɛ ngue yɛ e kwla yo naan kɛ é yó Zoova i ninnge mun’n y’a ɲan su ye-ɔ?

MAAN E FA E BLƐ’N E YO ZOOVA I NINNGE MUN

7. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e fa blɛ e srɛ Ɲanmiɛn, e suan Biblu’n nun like naan e bu su akunndan-ɔn?

7 Maan e wun i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn srɛlɛ’n nin Biblu’n nun like suanlɛ nin i su akunndan bulɛ’n be o Ɲanmiɛn sulɛ nun wie. Kɛ é srɛ́ Ɲanmiɛn’n, e kan e klun ndɛ e kle i. (Jue. 5:8) Asa’n, kɛ e suan Biblu’n nun like’n, e lo e wun e man Ɲanmiɛn m’ɔ si ngwlɛlɛ dan’n naan ɔ kle e like. (Nya. 2:1-5) Kpɛkun kɛ e bu like nga e suannin’n i su akunndan’n, i sɔ’n uka e naan y’a si Zoova i nzuɛn’n nin like ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yó mán e’n be kpa. Sɛ e yo ninnge sɔ mun’n, é klé kɛ e fa e blɛ’n e yo like kpa. ?Sanngɛ é yó sɛ naan y’a yo ninnge sɔ’m be kpa?

Maan e wɔ lika diin kun nun naan e ngunmin y’a suan Biblu’n nun like. (An nian ndɛ kpɔlɛ 8-9 be nun.)

8. ?Wafa sɛ yɛ e kwla nian Zezi i ajalɛ’n su-ɔ?

8 Sɛ e ɲɛn i wun atin’n, maan e wɔ lika diin kun nun. I lɛ nun’n, Zezi kle e ajalɛ kpa. Kwlaa naan w’a bo Ɲanmiɛn junman’n i dilɛ bo’n, ɔ cuɛnnin i wun ɔli aawlɛ flɛnnɛn’n nun. Ɔ dili cɛn ba 40 lɔ. (Lik. 4:1, 2) Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ kwla srɛli Zoova yɛ ɔ buli like nga Zoova kunndɛ kɛ ɔ yo’n i akunndan. I sɔ mɔ Zezi yoli’n ti’n, ɔ kwla jrannin sa nga be wa tɔli i su’n be ɲrun kekle. ?Wafa sɛ yɛ e kwla nian Zezi i ajalɛ’n su-ɔ? Sɛ a tran awlo kun mɔ i nun sran’m be sɔnnin’n i nun’n, e si kɛ kɛ ɔ ko yo naan w’a ɲan lika diin kun naan w’a yo ninnge wie mun’n ɔ timan pɔpɔ. Sɛ ɔ ti sɔ’n, a kwla fite kɔ lika uflɛ. I sɔ yɛ aniaan bla kun yo-ɔ. Be flɛ i kɛ Zili. Ɔ nin i wun’n be o Aflansi, yɛ be tran sua kaan kun nun. I waan kɛ ɔ ko yo naan w’a ɲan lika diin kun naan w’a srɛ Zoova’n, ɔ timan pɔpɔ. I sɔ’n ti’n, ɔ seli kɛ: “Cɛn kwlakwla n kɔ wunmiɛn lowlɛ kun nun. Kɛ mɔ lɔ’n ti koun’n ti’n, n kwla srɛ Zoova.”

9. ?Kannzɛ bɔbɔ Zezi ɲɛnmɛn i ti’n, wafa sɛ yɛ ɔ yili i nglo kɛ ɔ nin Zoova be afiɛn m’ɔ mantan’n ti i cinnjin-ɔn?

9 I nun mɔ Zezi dí Ɲanmiɛn junman’n, ɔ ɲɛnmɛn i ti kaan sa. Afin klɔ kwlaa ng’ɔ kɔ su’n, sran kpanngban kpa be su i su. Yɛ be kwlaa be kunndɛ kɛ ɔ nian be lika. Cɛn kun liɛ bɔbɔ’n, kɛ sran’m be tili i kɛ w’a ba’n, ‘be kwlaa be yiali’ awlo ng’ɔ sikeli nun’n i anuan’n nun lɛ. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Zezi fali blɛ srɛli Zoova. Nglɛmun ndɛ kpa’n, “i ngunmin ɔli lika diin kun nun” ko srɛli i Si.—Mar. 1:32-35.

10-11. (1) ?Kɛ nga Matie 26:40, 41 be fa kan’n sa’n, afɔtuɛ benin yɛ Zezi fa mɛnnin i akoto mun-ɔn? (2) ?Sanngɛ ngue yɛ be yoli-ɔ?

10 Kɔnguɛ kasiɛn ka naan b’a kun Zezi’n, ɔ kunndɛli lika diin kun naan ɔ́ bú like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo’n i akunndan naan ɔ́ srɛ́ Ɲanmiɛn. I sɔ’n ti’n, ɔ ɔli Zɛtsemane fie’n nun lɔ. (Mat. 26:36) Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ mɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ mun Ɲanmiɛn srɛlɛ’n i su afɔtuɛ cinnjin kpa kun.

11 Kɛ Zezi nin i akoto’m bé jú Zɛtsemane fie’n nun lɔ’n, nn lika w’a ɔ mmua kpa. Kɛ be juli lɔ’n, Zezi seli be kɛ maan ‘be ɲin tran su.’ Yɛ ɔ ɔli i ɲrun lɔ kan naan ɔ́ kó srɛ́ Ɲanmiɛn. (Mat. 26:37-39) Sanngɛ kɛ ɔ o lɔ srɛ́ Ɲanmiɛn’n, be kusu be o wa bé láfi. Kɛ ɔ́ bá m’ɔ wunnin i kɛ be su lafi’n, ɔ seli be kɛ: “Maan amun ɲin tran su, yɛ amun srɛ Ɲanmiɛn titi.” (An kanngan Matie 26:40, 41 nun.) Zezi wunnin i wlɛ kɛ be wla w’a bo be wun naan afɛ’n wo be su dan. I sɔ’n ti’n, ɔ sili be aunnvɔɛ afin ɔ si kɛ ‘be awlɛn o su kpa kɛ bé yó, sanngɛ be lemɛn i wun fanngan.’ I sin’n, Zezi ɔli ko srɛli Ɲanmiɛn. Sanngɛ kɛ ɔ́ bá’n, be su lafi ekun.—Mat. 26:42-45.

Maan e srɛ Zoova blɛ mɔ e nin-a fɛman dan’n i nun. (An nian ndɛ kpɔlɛ 12 nun.)

12. ?Sɛ blɛ wie nun’n afɛ’n annzɛ sa uflɛ wie ti’n Ɲanmiɛn srɛlɛ’n ti kekle’n, ngue yɛ e kwla yo-ɔ?

12 Maan e srɛ Ɲanmiɛn blɛ ng’ɔ nin i fata’n nun. Ɔ ju wie’n, e waan é srɛ́ Ɲanmiɛn sanngɛ e akunndan’n w’a sanngan annzɛ afɛ’n w’a tin e su dan. Sɛ ɔ wun yo ɔ sɔ’n, nán ɔ kunngba yɛ ɔ yo ɔ sɔ-ɔ. ?Sanngɛ blɛ sɔ’n nun’n ngue yɛ a kwla yo-ɔ? Aniaan wie’m be liɛ’n, kɛ be ba awlo nnɔsua’n yɛ be srɛ Zoova-ɔ. Sanngɛ be yo i sɔ ndɛ nun kan afin blɛ sɔ’n nun’n, nn be nin-a fɛman dan. Wie mun ekun be sieli i nzɔliɛ kɛ kɛ bé srɛ́ Ɲanmiɛn mɔ be tran ase annzɛ be koto’n be ɲin tran Ɲanmiɛn srɛlɛ’n su kpa. A kwla yo kɛ aniaan sɔ’m be sa. ?Yɛ sɛ ɔ akunndan’n w’a sanngan dan annzɛ ɔ sa sin w’a bubu wɔ dan naan Ɲanmiɛn srɛlɛ’n yoman ɔ fɛ nin? Blɛ sɔ’n nun bɔbɔ’n, mian ɔ ɲin kan wafa nga ɔ wun yo wɔ’n i ndɛ kle Zoova. Afin e Si m’ɔ si aunnvɔɛ’n wun sa ng’ɔ o ɔ su’n i wlɛ.—Jue. 139:4.

Kɛ é yó aɲia’n, sɛ be blɛ e mesazi’n nán e tɛ su. (An nian ndɛ kpɔlɛ 13-14 be nun.)

13. ?Kɛ é yó Zoova i ninnge mun’n, wafa sɛ yɛ ajulisu mannzin’m be kwla kle e yalɛ-ɔ?

13 Kɛ é súan Biblu’n nun like’n, maan e mian e ɲin naan e ɲin w’a tranman like uflɛ su. Ɲanmiɛn srɛlɛ’n kwla uka e naan e nin Zoova e afiɛn w’a mantan kpa. Sanngɛ nɛ́n i ngba-ɔ. Biblu’n nun like suanlɛ’n nin aɲia’m be bo tranlɛ’n kwla uka e wie. Sanngɛ kɛ é súan Biblu’n nun like’n annzɛ kɛ é yó aɲia’n, ninnge wie’m be kwla yo maan e sie e ɲin nɲɔnnɲɔn. I sɔ’n ti’n, maan e usa e wun kɛ: ‘?Ngue yɛ ɔ kwla yo maan n sie min ɲin nɲɔnnɲɔn-ɔn?’ Atrɛkpa’n, sran’m be flɛ e e pɔɔtablu su annzɛ e ajulisu mannzin uflɛ wie su. Annzɛ kusu be blɛ e mesazi annzɛ e bɔbɔ yɛ e klɛ be mesazi-ɔ. I yo, ajulisu mannzin’m be yo e ye kpa. Sanngɛ fluwa sifuɛ wie’m be seli kɛ sɛ e su yo like kun naan e pɔɔtablu’n wo e wun koko lɛ’n, ɔ cɛman naan y’a fa e ɲin y’a sie i like uflɛ su. Fluwa sifuɛ uflɛ seli kɛ: “Kɛ ɔ yo sɔ’n, e akunndan’n nunman like nga e su yo’n su kun. Sanngɛ ɔ kɔ like uflɛ su.” Kɛ é yó akpasua kun aɲia nin nvle kun aɲia mun’n, kpɛ sunman’n be se e kɛ e to e mannzin’m be amunle annzɛ e nuan be naan b’a kleman aniaan’m be yalɛ. Kɛ e ngunmin é súan Biblu’n nun like’n annzɛ é yó aɲia’n, maan e yo like kunngba’n naan mannzin sɔ’m b’a kleman e bɔbɔ e yalɛ wie.

14. ?Kɛ nga Filipufuɛ Mun 4:6, 7 be fa kan’n sa’n, ngue yɛ Zoova kwla uka e naan y’a yo-ɔ?

14 Maan e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e naan e ɲin tran like nga e su yo’n su titi. Sɛ e su suan like annzɛ e su yo aɲia naan e sie i nzɔliɛ kɛ e akunndan’n su kɔ like uflɛ su’n, maan e srɛ Zoova naan ɔ uka e. Kɛ sa o e su’n, kɛ ɔ ko yo naan y’a yaci sa sɔ’n i akunndan bulɛ naan y’a fa e ɲin y’a sie i Ɲanmiɛn i ninnge’m be su’n ɔ ti kekle. Sanngɛ sɛ e srɛ Zoova’n, ɔ́ yó maan e wla gúa ase yɛ e “akunndan’n su sannganman.”—An kanngan Filipufuɛ Mun 4:6, 7 nun.

SƐ E FA E BLƐ’N E YO ZOOVA I NINNGE MUN’N É ƝÁN SU YE KPANNGBAN

15. ?Sɛ e fa e blɛ’n e yo Zoova i ninnge mun’n, i su ye benin yɛ é ɲɛ́n i-ɔ?

15 Sɛ e koko e su sa’n e kle Zoova naan e tie i nuan ndɛ’n kpɛkun e bu ninnge ng’ɔ yo be’n be akunndan’n, é ɲán su ye kpanngban. I klikli’n, yɛle kɛ é fá ajalɛ kpa. Biblu’n se kɛ: “Sran ng’ɔ fɛ i wun mantan ngwlɛlɛfuɛ’n, ɔ kaci ngwlɛlɛfuɛ.” (Nya. 13:20) Ɔ maan sɛ e fa e wun e mantan Zoova mɔ i ngwlɛlɛ’n leman wunsu’n, é káci ngwlɛlɛfuɛ kpɛkun é sí ninnge ng’ɔ klo be’n ɔ nin ng’ɔ kloman be’n. Ɔ maan ajalɛ nga é fá’n ɔ́ jɔ́ i klun.

16. ?Ngue ti yɛ sɛ e fa blɛ e yo Zoova i ninnge mun’n, é sí sran’m be like kle kpa-ɔ?

16 I su ye’n i nɲɔn su’n yɛle kɛ é sí sran’m be like kle kpa. Kɛ é klé sran’m be Biblu’n nun like’n, like nga e kunndɛ’n yɛle kɛ be klo Zoova naan be fa be wun be mɛntɛn i. I lɛ nun’n, sɛ e bɔbɔ e srɛ Zoova, e suɛn i su like naan é kló i kpa’n, é kwlá uka be kpa naan be kusu b’a klo i wie. I sɔ yɛ Zezi yoli-ɔ. Kɛ m’ɔ klo i Si dan’n ti’n, ɔ kɛnnin i ndɛ kpa kleli sran mun. I sɔ’n ti’n, be kusu be wa kloli Zoova wie.—Zan 17:25, 26.

17. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn srɛlɛ’n nin Biblu’n nun like suanlɛ’n be uka e naan y’a lafi Ɲanmiɛn su kpa-ɔ?

17 I su ye nsan su nga é ɲɛ́n i’n yɛle kɛ é láfi Ɲanmiɛn su kpa ekun. Kɛ e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ uka e m’ɔ tɛ e su’n, e lafi i su kpa ekun. (1 Zan 5:15) Asa ekun’n, kɛ e ngunmin e suan Biblu’n nun like’n, i sɔ’n uka e naan y’a lafi Ɲanmiɛn su kpa wie. Afin Biblu’n se kɛ “Ɲanmiɛn sulafilɛ’n fin ndɛ nga be ti’n.” (Rɔm. 10:17) Sanngɛ sɛ e kunndɛ kɛ é láfi Ɲanmiɛn su tankaan kpa’n, ɔ fataman kɛ e ka like suanlɛ ngunmin su. ?Like uflɛ benin yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

18. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e bu ninnge nga Zoova yo be’n be akunndan-ɔn? Amun fa sa kun be yiyi nun.

18 Kɛ é súan like’n, maan e fa blɛ e bu like nga e suan’n i su akunndan. Sa ng’ɔ tɔli sran ng’ɔ kpɛli Jue Mun 77 i su’n kle kɛ i sɔ yolɛ’n ti cinnjin kpa. Blɛ wie nun’n, ɔ buli i kɛ Zoova w’a yi i sa Izraɛlifuɛ’m be su. I sɔ’n ti’n, i akunndan’n sanngannin. Ɔ maan kɔnguɛ’n ɔ kwlá lafiman. (Ndɛ mma 3-9) ?Sanngɛ i sin’n, ngue yɛ ɔ yoli-ɔ? Ɔ srɛli Zoova seli i kɛ: “M bu sa nga a yoli’n be kwlaa be akunndan. M bu sa dandan nga a yoli’n be akunndan.” (Ndɛ mma 13) I yo, jue tofuɛ’n si ninnge nga Zoova yo mɛnnin i sufuɛ mun laa’n be kpa. Sanngɛ kɛ mɔ i sa sin bubuli i dan’n ti’n, ɔ seli kɛ: “?Nyanmiɛn i wla fi aunnvuɛ silɛ’n? ?Ya bɔ w’a fa’n ti, ɔ siman aunnvuɛ kun?” (Ndɛ mma 10) Sanngɛ jue tofuɛ’n buli sa nga Zoova yoli be laa mɔ be kle kɛ ɔ si sran aunnvɔɛ’n be akunndan. (Ndɛ mma 12) ?Kɛ ɔ yoli sɔ’n, wafa sɛ yɛ i bo’n guali-ɔ? Ɔ wa lafili su kpa kɛ Zoova yimɛn i sufuɛ’m be ase le. (Ndɛ mma 16) E kusu sɛ e bu ninnge nga Zoova yo mannin e’n ɔ nin ng’ɔ yo mɛnnin i sufuɛ onga’m be akunndan’n, é láfi i su tankaan kpa.

19. ?Sɛ e fa blɛ e yo Zoova i ninnge mun’n, i su ye uflɛ benin yɛ é ɲɛ́n i-ɔ?

19 I su ye nnan su m’ɔ ti cinnjin kpa’n yɛle kɛ é kló Zoova tankaan kpa. Sɛ e klo Zoova’n, é nánti i mmla’m be su, é yó like kwlaa nga e kwla yo naan i klun w’a jɔ e wun’n kpɛkun é kwlá jrán e su sa’m be ɲrun kekle. (Mat. 22:37-39; 1 Kor. 13:4, 7; 1 Zan 5:3) Ɔ maan Zoova i klolɛ’n yɛ ɔ kwla uka e naan y’a fa e wun y’a mɛntɛn i-ɔ. Like uflɛ fi kwlá ukaman e kɛ ngalɛ’n sa.—Jue. 63:2-9.

20. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e fa e blɛ’n e yo ninnge nga be ti kpa’n niɔn?

20 Nán e wla fi su kɛ Ɲanmiɛn srɛlɛ’n nin Biblu’n nun like suanlɛ nin i su akunndan bulɛ’n be o Ɲanmiɛn i sulɛ nun wie. Kɛ Zezi sa’n, sɛ e waan é yó Zoova i ninnge mun’n, maan e wɔ lika diin kun nun. Kpɛkun e kpalo ninnge nga be kwla yo maan é síe e ɲin nɲɔnnɲɔn’n. Asa ekun’n, kɛ é yó Zoova i ninnge mun’n, maan e srɛ i kɛ ɔ uka e naan e fa e ɲin e sie su kpa. Sɛ e fa e blɛ’n e yo ninnge nga be ti kpa’n, Zoova yó e mo. Yɛle kɛ é ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n mɛn uflɛ’n nun.—Mar. 4:24.

JUE 28 Zoova i janvuɛ tralɛ

^ Zoova ti e Janvuɛ kpa. Yɛ e kunndɛ kɛ é sí i kpa naan e nin e afiɛn mantan kpa. Zoova kusu i silɛ’n fa blɛ wie. Sɛ e waan é sí i kpa naan e nin i e afiɛn mantan kpa’n, ɔ fata kɛ e fa blɛ e yo ninnge wie mun. Kusu andɛ’n e ɲanman e ti. ?Ɔ maan é yó sɛ naan y’a ɲan blɛ y’a yo ninnge sɔ mun? ?Sɛ e mian e ɲin e yo be’n, i su ye benin yɛ é ɲɛ́n i-ɔ?